SKKN Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội
Chúng ta cần phải giúp học sinh nhìn nhận và thay đổi lại bản thân, phân biệt được điều đúng, sai và học theo những việc làm tốt. Cần có sự chung tay góp sức của cả gia đình, nhà trường và xã hội. Gia đình cần quan tâm đến con mình nhiều hơn nữa. Trường học cần chú trọng nâng cao văn hóa ứng xử của học sinh. Cần có nhiều bài học về đạo đức và cách giao tiếp, ứng xử của học sinh trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Thiết nghĩ, những bài học này cần được lồng ghép vào các môn học dưới nhiều hình thức tổ chức và phương pháp phong phú, đa dạng.
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
Page 1
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
`MỤC LỤC
`
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................................................................................2
1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu: .......................................................................................................................................2
2. Ý nghĩa và tác dụng của đề tài:......................................................................................................................................4
3. Phạm vi áp dụng của đề tài:...........................................................................................................................................5
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.................................................................................................................................9
I. Một vài nét giới thiệu về nếp sống thanh lịch, văn minh ...........................................................................................9
1. Thế nào là thanh lịch, văn minh?.................................................................................................................................9
2. Một số biểu hiện của một người thanh lịch, văn minh. ................................................................................................9
3. Nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hà Nội trong cách giao tiếp, ứng xử trong cuộc sống hàng ngày. ................9
4. Những phương diện cần giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.............................................11
II. Thực trạng của vấn đề:............................................................................................................................................13
III. Các biện pháp đã tiến hành: ..................................................................................................................................13
Phần 1: Phương pháp làm gương cho học sinh................................................................................................................16
Phần 2: Phương pháp tạo môi trường ..............................................................................................................................17
Phần 3: Phương pháp tích hợp, lồng ghép vào các môn học............................................................................................18
Phần 4: Phương pháp tâm sự, chia sẻ ..............................................................................................................................19
Phần 5: Phương pháp tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp..............................................................................................20
Phần 6: Phương pháp giáo dục chính khóa......................................................................................................................22
Phần 7: Phương pháp thu thập thông tin phản hồi từ học sinh → điều chỉnh phương pháp cho phù hợp .........................23
IV. Hiệu quả của SKKN: ..............................................................................................................................................24
PHẦN III: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ........................................................................................................................25
1. Kết luận: ...................................................................................................................................................................25
2. Kiến nghị: .................................................................................................................................................................26
3. Bài học kinh nghiệm: ................................................................................................................................................27
PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................................................28
Page 2
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu:
Cha ông ta có câu: “Tiên học lễ, hậu học văn’’, đây là bài học mà mỗi chúng ta, ai cũng thuộc. Nhưng không phải
ai cũng thực hiện tốt bài học này trong cuộc sống hàng ngày. Từ lúc còn bé thơ, ai cũng được dạy dỗ những bài học về
đạo đức, về nhân cách, về lối sống nhưng khi lớn dần lên, chịu ảnh hưởng của các yếu tố ngoại cảnh, đặc biệt là hiện nay,
một bộ phận học sinh đã lãng quên điều đó, để rồi có những hành vi ứng xử thiếu văn hóa với những người thân yêu trong
gia đình, với thầy cô, bạn bè, và mọi người xung quanh. Đây là vấn đề cấp thiết không chỉ của gia đinh, nhà trường mà
toàn xã hội đều phải quan tâm.
Ứng xử thiếu văn hóa là tình trạng xuống cấp của văn hóa học đường được hiểu là tình trạng xuống cấp trong lối
giao tiếp ứng xử giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh với thầy cô và mọi người xung quanh. Có thể thấy ứng xử thiếu
văn hóa diễn ra ở nhiều nơi, đang dóng lên hồi chuông cảnh báo cho xã hội hiện nay .
Đi giữa sân trường chꢀng ta có thể nghe thấy những câu nói tục, chửi bậy của một số bạn học sinh - một hành vi
ứng xử thiếu văn hóa của các nam thanh, nữ tꢀ. Nhiều bạn học sinh cho rằng chửi bậy, nói tục là một phương pháp để
giảm căng thẳng, stress thậm chí còn cho đó là “cá tính” của mình, dám nói tức là dám thể hiện cá tính. Hơn thế nữa, hằng
ngày trên các phương tiện truyền thông đại chúng xuất hiện rất nhiều những phát ngôn gây sốc của các thần tượng nổi
tiếng khiến các bạn học sinh lầm tưởng đó là cách gây được sự chú ý, lập tức tung hê và áp dụng ngay vào trong trường
học. Học sinh hiện nay đang cố gắng thể hiện cá tính một cách không đꢀng đắn. Khi cắp sách đến trường học sinh khó
tránh khỏi những mâu thuẫn, xích mích đối với bạn bꢁ. Trước đây, những xích mích đó chỉ là những chuyện bình thường,
tranh luận để tìm ra cái sai, để tập nói tiếng xin lỗi, cám ơn và đôi khi lại có thêm bạn mới. Nhưng hiện nay, những xích
mích không chỉ đơn thuần là tranh cãi trong phạm vi nhà trường mà nó vượt ra ngoài xã hội. Gần đây, dư luận bàng hoàng
với các video đăng rầm rộ trên mạng xã hội các vụ đánh nhau của học sinh mà điều đặc biệt là có sự tham gia nhiều của
các học sinh nữ . Các bạn học sinh nam nữ hiện đại có lẽ đang xem nhẹ việc bạo lực học đường. Cứ ngỡ cách ứng xử thiếu
văn hóa của các bạn học sinh chỉ dừng lại ở đó, nhưng không - ngoài chửi thề, nói bậy, cãi vã thì cꢂn có bạn cãi lại thầy
cô. Thầy cô là người chúng ta phải mang ơn thật nhiều nhưng có lẽ một số học sinh đã không nhận ra điều đó. Chỉ ở việc
nhỏ nhặt nhất là cúi chào thầy cô thôi mà cũng thật khó khăn. Một số học sinh xem việc chào thầy cô thật vất vả. Khi thầy
Page 3
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
cô quan tâm khuyên nhủ thì lòng “ tự ái” đã lấn át tất cả mọi thứ để rồi cãi lại thầy cô hoặc có những cách cư xử chưa
đꢀng mực với thầy cô giáo.
Nhưng thay vì than trách về cách ứng xử của học sinh, thì có lẽ chúng ta cũng nên nhìn xem điều gì đã khiến học
sinh như vậy? Điều gì đã khiến học sinh có cách cư xử thiếu văn hóa? Đầu tiên có lẽ là sự giáo dục từ gia đình. Vì nhiều
lí do khác nhau mà cha mẹ không quan tâm chu đáo đến con mình, không trang bị cho con mình những kĩ năng sống cần
thiết. Có thể tổ ấm gia đình tan vỡ, cha mẹ không gương mẫu, nuôi dạy con cái không đꢀng cách là một trong những lí do
cốt lõi khiến một số học sinh có cách cư xử thiếu văn hóa . Bên cạnh đó, trên các trang mạng xã hội có trò chơi trực tuyến
gây ảnh hưởng không ít đối với học sinh. Một số học sinh thường xuyên chơi game online – loại hình giải trí đông người
tham gia - dẫn đến việc nghiệm game rồi trở thành “con nghiện” và quên cuộc sống thực của mình, sa đà vào cuộc sống
ảo giác và thực hiện những hành vi bạo lực, những hành vi vi phạm pháp luật . Cách ứng xử thiếu văn hóa lại càng rõ hơn
khi các bạn học sinh thích thể hiện cá tính của mình không kiểm soát được hành vi và rất dễ bị kích động. Tất cả những
cách ứng xử trên không tốt đối với học sinh đang còn ngồi trên ghế nhà trường .
Chúng ta cần phải giúp học sinh nhìn nhận và thay đổi lại bản thân, phân biệt được điều đꢀng, sai và học theo những
việc làm tốt. Cần có sự chung tay góp sức của cả gia đình, nhà trường và xã hội. Gia đình cần quan tâm đến con mình
nhiều hơn nữa. Trường học cần chú trọng nâng cao văn hóa ứng xử của học sinh. Cần có nhiều bài học về đạo đức và cách
giao tiếp, ứng xử của học sinh trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Thiết nghĩ, những bài học này cần được lồng
ghép vào các môn học dưới nhiều hình thức tổ chức và phương pháp phong phú, đa dạng.
Trong cuộc sống hàng ngày, chꢀng ta thường gặp gỡ và tiếp tꢀc với nhiều người, vì thế hoạt động giao tiếp bằng
ngôn ngữ và hành động xảy ra như một điều tất yếu, hoạt động này được gọi là ứng xử. Hiện nay ứng xử cꢂn được xem
là chuẩn mực để đánh giá sự khéo léo, thông minh, đạo đức của một con người. Vấn đề này đặt ra cho nhiều người nỗi
băn khoăn, không biết mình cư xử như thế nào mới là ứng xử có văn hóa.
Vậy văn hóa ứng xử là gì? Theo tôi, đó là cách đối nhân xử thế thích hợp giữa người với người trong cuộc sống.
Việc ứng xử có văn hóa không chỉ tạo nên nét đẹp cho từng cá nhân, mà cꢂn phản ánh bản sắc văn hóa của một cộng
đồng, một quốc gia, một dân tộc. Giao tiếp ứng xử có văn hóa chính là cơ sở để tạo nên những mối quan hệ tốt đẹp.
Page 4
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
Một trong những biểu hiện cụ thể của văn hóa ứng xử là ngôn ngữ giao tiếp. Chính vì thế, ông cha ta thường dạy
rằng:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
2. Ý nghĩa và tác dụng của đề tài:
Qua kinh nghiệm giảng dạy của bản thân và học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tôi nhận ra rằng việc giáo dục nếp
sống thanh lịch, văn minh cho học sinh hiện nay là một vấn đề cấp thiết, nó là trách nhiệm, là nghĩa vụ để gìn giữ và phát
huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, đặc biệt là nét đẹp văn hóa của người Hà Nội – Một thủ đô ngàn năm văn
hiến.
“Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch, cũng người Tràng An”
Vì vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài SKKN
“Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội”
Page 5
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
Giá trị thiết thực của đề tài:
Ý nghĩa và tác dụng
Tiến trình của đề tài
Học sinh được quan sát và nhìn nhận về cách
giao tiếp ứng xử có văn hóa
Làm gương cho học sinh về cách giao tiếp, ứng xử
có văn hóa.
- Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương về cách giao
tiếp, ứng xử có văn hóa cho học sinh noi theo.
- Treo các khẩu hiệu, pano, tranh ảnh tuyên truyền về
cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh
- Giúp học sinh có niềm tin và có nhận thức đúng
về giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh.
Tạo môi trường văn hóa
trong giao tiếp, ứng xử
- Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương về cách giao
tiếp, ứng xử có văn hóa cho học sinh noi theo.
- Treo các khẩu hiệu, pano, tranh ảnh tuyên truyền về
cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh
Học sinh được tiếp xúc thường xuyên với sự giao
tiếp ứng xử có văn hóa
- Giúp những cách giao tiếp, ứng xử có văn hóa
dần dần đi sâu vào tiềm thức của học sinh
Tích hợp, lồng ghép giáo dục nếp sống thanh lịch,
văn minh cho học sinh vào các tiết học
Học sinh biết cách xử lý các tình huống trong
thực tế một cách khéo léo, có văn hóa
của những môn học khác nhau.
- Rèn cho học sinh kỹ năng giao tiếp, ứng xử
thanh lịch, văn minh qua các tình huống thường
gặp trong cuộc sống hàng ngày.
- Khi có những tình huống trong tiết học, bài học có
liên quan đến cách giao tiếp, ứng xử thầy cô giáo
phân tích, hướng dẫn học sinh cách cư xử có văn hóa
(lồng ghép vào nội dung bài học)
Page 6
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
Giá trị thiết thực của đề tài:
Tiến trình của đề tài
Ý nghĩa và tác dụng
Tâm sự, chia sẻ với học sinh về các tình huống giao
tiếp ứng xử trong cuộc sống hàng ngày và cách giải
quyết hợp lý.
- Thầy cô giáo có nhiều kinh nghiệm, có cách giao
tiếp ứng xử chuẩn mực và gần gũi với HS nên dễ dàng
tâm sự, chia sẻ.
Học sinh được tiếp thu được kiến thức và kinh
nghiệm thực tế.
- Học sinh tích lũy được kinh nghiệm về cách cư
xử văn hóa trong giao tiếp hàng ngày.
Học sinh được tiếp xúc thường xuyên với sự
giao tiếp ứng xử có văn hóa
Hướng dẫn HS tự tổ chức các chương trình, đàm
thoại về cách giao tiếp, ứng xử trong học đường
- Thầy cô giáo hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu về kiến
thức và kỹ năng giao tiếp, ứng xử.
- Hướng dẫn cách tổ chức một chương trình để tuyên
truyền cho các bạn khác cùng cư xử có văn hóa khi
giao tiếp.
- Học sinh được tự mình tìm hiểu về kiến thức và
kỹ năng giao tiếp, ứng xử.
- Biết cách tổ chức một chương trình để tuyên
truyền cho các bạn khác cùng cư xử có văn hóa
khi giao tiếp.
Học sinh coi trọng việc học tập, rèn luyện về
cách giao tiếp, ững xử có văn hóa (đặc biệt trong
thời kỳ hội nhập và phát triển hiện nay)
Thực hiện nghiêm túc việc giảng dạy tài liệu:
Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh
cho học sinh Hà Nội
- Giúp HS nhận thức nghiêm túc, coi trọng và tiếp thu
nó như các môn học khác.
- Học sinh ý thức sâu sắc được tầm quan trọng
của việc rèn luyện nếp sống thanh lịch, văn minh.
Trao đổi với học sinh, thu thập thông tin phản hồi từ
học sinh → điều chỉnh phương pháp
Học sinh trao đổi với thầy cô về những kiến thức,
kỹ năng tiếp thu được và chưa tiếp thu được
Page 7
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
3. Phạm vi áp dụng của đề tài:
Với thực trạng hiện nay, học sinh thường chưa ý thức đầy đủ và nghiêm túc về việc tu dưỡng rèn luyện cách giao
tiếp, ứng xử có văn hóa với mọi người xung quanh; mà chỉ thích sống theo phong trào, theo xu thế mà không suy nghĩ kỹ
xem nó có phù hợp với lưa tuổi, có phù hợp với bản sắc văn hóa của dân tộc hay không?
Đây là một thực trạng khá phổ biến trong học sinh hiện nay. Nếu tiếp tục để tình trạng này kéo dài, sẽ có ảnh hưởng
rất lớn đến một thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của đất nước. Điều đó có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Tôi
nghĩ rằng, trong cuộc sống hội nhập và phát triển hiện nay, chúng ta cần học tập những cái mới, cái hiện đại nhưng phải
văn minh và vẫn giữ gìn được nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Tức là chúng ta cần
“Hòa nhập nhưng không hòa tan, đổi mới nhưng không đổi màu.”
Điều này cũng được áp dụng hoàn toàn đꢀng khi chꢀng ta nói đến việc giao tiếp, ứng xử của học sinh hiện nay.
Chúng ta cần giúp học sinh ý thức sâu sắc tư tưởng này qua việc giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh đặc
biệt là học sinh Hà Nội.
Tôi đã tiến hành khảo sát cách giao tiếp, ứng xử của học sinh khối 7 năm học 2016-2017 tại trường THCS tôi đang
tham gia giảng dạy và thu được kết quả như sau:
Lớp
7A
7B
7C
7D
7E
Số học sinh có cách giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh
Tỉ lệ %
67,3%
75,4%
70%
35/52
40/53
35/50
38/54
45/54
46/53
70,3%
83,3%
86,7%
7G
Page 8
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
Vì vậy, tôi đã xây dựng đề tài SKKN này và đã áp dụng đối với những học sinh lớp 7 mà tôi đang dạy. Kết quả là
học sinh đã có sự chuyển biến rất tích cực trong cách giao tiếp ứng xử với gia đình, với thầy cô, bạn bè và mọi người xung
quan (qua lời nói, việc làm cụ thể).
Tôi rất mong, đề tài SKKN của mình nhận được nhiều sự góp ý của các cấp lãnh đạo, các đồng nghiệp để đề tài
được hoàn thiện hơn và được áp dụng rộng rãi hơn đối với học sinh các lớp trong trường tôi nói riêng và học sinh Hà Nội
nói chung.
Page 9
Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Một vài nét giới thiệu về nếp sống thanh lịch, văn minh
1. Thế nào là thanh lịch, văn minh?
- Thanh lịch là sự thanh thoát, thanh tao trong lời ăn, tiếng nói, là sự lịch lãm trong cách ứng xử.
- Văn minh là vẻ đẹp hiện đại, nó chỉ sự phát triển về văn hóa của một dân tộc, một quốc gia.
- Thanh lịch, văn minh luôn là hai khái niệm đi song hành với nhau, hỗ trợ, bổ sung cho nhau để tạo nên
một giá trị văn hóa cao đẹp trong cốt cách của một con người, một dân tộc.
2. Một số biểu hiện của một người thanh lịch, văn minh.
- Nho nhã trong cách ăn uống.
- Lịch sự, tinh tế khi ăn mặc.
- Sạch sẽ, gọn gàng và khéo léo trong cách bài trí nơi ở.
- Nhã nhặn, lễ phép trong lời ăn, tiếng nói.
- Hòa nhã, lịch thiệp và tôn trọng người khác khi giao tiếp, ứng xử (trong gia đình, nhà trường và ngoài xã
hội)
- Đĩnh đạc trong tác phong,…
- Thân thiện với thiên nhiên, môi trường
- Có ý thức gìn giữ và bảo vệ các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử.
3. Nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hà Nội trong cách giao tiếp, ứng xử trong cuộc sống hàng ngày.
Khi nói đến nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hà Nội xưa, có lẽ chꢀng ta sẽ phải tốn rất nhiều giấy mực,rất
nhiều ngôn từ mà cũng không diễn tả được hết, chꢀng ta chỉ có thể cảm nhận được nét tinh tế, cảm nhận được tinh
hoa của một nền văn hóa nghìn năm tuổi…
Có bao giờ chúng ta tự hỏi: Tại sao với mảnh đất Kinh kỳ, người ta nhắc nhiều đến ngày xưa như vậy? Phải
chăng cái ngày xưa ấy à nét riêng có, không thể pha lẫn của đất Hà Thành. Người Hà Nội bao đời vẫn tự hào với
lời ngợi khen:
"Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An".
Page 10
Tải về để xem bản đầy đủ
58 trang
13/12/2024
130
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Các phương pháp giáo dục cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_cac_phuong_phap_giao_duc_cach_giao_tiep_ung_xu_thanh_li.pdf
