SKKN Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh Lớp 1 yêu thích Âm nhạc
Âm nhạc là môn nghệ thuật có tác động mạnh mẽ tới đời sống tình cảm của con người, đòi hỏi người học có sự yêu thích say mê và một chút năng khiếu. Thông qua những câu hát tiếng nhạc, lời ca, các động tác vận động minh họa giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu đẹp qua từng bài hát, điệu nhạc. Đối với các em học sinh lớp 1, hoạt động học tập chưa có đối tượng cụ thể. Các em lĩnh hội kiến thức chủ yếu dựa vào trực quan và thực hành. Học sinh luôn hiếu động, dễ nhớ nhưng cũng nhanh quên. Nhu cầu nhận thức của học sinh tiểu học đang phát triển.
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ về đạo đức, có
trình độ hiểu biết, nắm chắc những kiến thức khoa học – xã hội mà còn phải giáo
dục con người có cái nhìn bao quát, tổng thể, biết nhìn nhận, phân biệt và thưởng
thức cái hay cái đẹp và từ đó biết làm đẹp thêm cuộc sống của mình. Vì vậy, giáo
dục thẩm mĩ cho con người là không thể thiếu được.
Muốn giáo dục thẩm mĩ nhanh và có hiệu quả thì giáo dục thông qua các môn
học nghệ thuật chính là con đường nhanh nhất.Và đặc biệt trong đó có môn Âm
nhạc có vai trò và vị trí rất quan trọng.Âm nhạc ngày nay đã trở thành một trong
những môn học chính thức của chương trình đào tạo phổ thông bắt đầu từ bậc tiểu
học.
Mục tiêu giáo dục tiểu học là “Hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu để
phát triển đúng đắn và lâu lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất, năng lực thẩm mĩ và
các kĩ năng cơ bản để học tiếp các bậc học trên hoặc để đi vào cuộc sống lao động”.
Âm nhạc còn là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của trẻ em, học sinh tham gia
ca hát là được hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh mình. Những hình tượng
âm thanh của các bài hát, bản nhạc tác động vào cảm xúc của các em giúp cho việc
phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm, đạo đức rất hiệu
quả.Từ việc nghe hát, tập hát và biết được một số kiến thức về âm nhạc sẽ góp phần
giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời
sống tinh thần của các em thêm phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc
lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc và làm tinh thần thoải mái sau những giờ học
căng thẳng, làm cho các nội dung học tập ở trường phổ thông có tính toàn diện, cân
bằng và hài hòa các hoạt động học tập của trẻ.
Năm học 2016-2017 thực hiện theo công văn chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo
về việc giảm tải dạy và học cũng như cách đánh giá chất lượng học sinh tiểu học
theo Thông tư 22. Chính vì vậy đội ngũ giáo viên chúng tôi đã và đang cố gắng đổi
mới phương pháp dạy học để đảm bảo và nâng cao chất lượng một giờ lên lớp để
1/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
tạo hứng thú học bài cho các em, đồng thời có thể đánh giá khách quan được năng
lực phẩm chất của học sinh dựa trên cơ sở động viên, khuyến khích và bồi dưỡng
chuyên sâu hơn. Các em vừa lĩnh hội tri thức đồng thời vẫn được hoạt động và vui
chơi bổ ích. Để làm được điều đó, giáo viên phải là người say mê âm nhạc, yêu mến
học trò, nắm vững những kiến thức âm nhạc để trở thành người truyền lửa cho các
em. Từ đó, tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài “Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh
lớp 1 yêu thích môn âm nhạc” và đây cũng là những kinh nghiệm mà tôi đúc kết
trong những năm tôi công tác giảng dạy tại trường tiểu học.
II. Mục đích nghiên cứu
Giúp giáo viên dạy tốt và học sinh khối lớp 1 thật sự yêu thích và hứng thú với
môn âm nhạc.
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Năm học 2016-2017
Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối lớp 1
IV. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp vấn đáp
- Phương pháp thực hành
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
Âm nhạc là môn nghệ thuật có tác động mạnh mẽ tới đời sống tình cảm của con
người, đòi hỏi người học có sự yêu thích say mê và một chút năng khiếu. Thông
qua những câu hát tiếng nhạc, lời ca, các động tác vận động minh họa giúp các em
nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em,
giúp các em cảm thụ những giai điệu đẹp qua từng bài hát, điệu nhạc. Đối với các
em học sinh lớp 1, hoạt động học tập chưa có đối tượng cụ thể. Các em lĩnh hội
kiến thức chủ yếu dựa vào trực quan và thực hành. Học sinh luôn hiếu động, dễ nhớ
nhưng cũng nhanh quên. Nhu cầu nhận thức của học sinh tiểu học đang phát triển.
2/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
Hành vi và thói quen đạo đức đang hình thành. Vì vậy học sinh rất thích các hoạt
động tập thể sôi nổi như múa hát.
Giáo viên âm nhạc là người hình thành cho các em những cơ sở ban đầu trong
việc tiếp thu âm nhạc và phát triển những học sinh có năng khiếu thật sự để sớm
bồi dưỡng các em trở thành nhân tài. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy âm nhạc cho
học sinh lứa tuổi tiểu học, vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan
trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ
thuộc vào phương pháp giảng dạy của giáo viên. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức
học tập, khả năng cảm thụ của học sinh cùng sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện
của gia đình và toàn xã hội.
Qua một giờ học nhạc, học sinh sẽ có những phút thư giãn, thoải mái chơi mà
học. Thông qua những câu nhạc, lời ca, âm nhạc giúp các em hình thành cảm xúc
,tính cách. Hay quan trọng hơn là nhân cách con người. Vậy để các em hứng thú
trong học tập, giáo viên cần tạo cho học sinh tâm trạng thoải mái, tự tin và hứng thú
tràn đầy khi bắt đầu một giờ học nhạc. Muốn làm được điều đó, một trong nhiều
yếu tố quan trọng là người giáo viên nắm chắc và truyền tải chính xác những kiến
thức âm nhạc.
II. Cơ sở thực tiễn
Năm học 2016-2017, trường có đầy đủ đội ngũ giáo viên giảng dạy âm nhạc tốt
nghiệp cao đẳng chính qui chuyên ngành âm nhạc. Tuy nhiên về phía học sinh khối
1 vừa từ trường mầm non lên tiểu học, vì vậy không tránh khỏi sự rụt rè, bỡ ngỡ
hay thậm chí sợ giáo viên. Vì vậy dẫn đến tình trạng lĩnh hội kiến thức khó khăn,
hạn chế, không thoải mái trong giờ học nên học sinh không cảm nhận và chưa thực
sự yêu thích được các môn học nói chung và phân môn âm nhạc nói riêng.
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian công tác tại trường, tôi đã dành
nhiều thời gian tìm hiểu, quan sát và trò chuyện thân thiết với học sinh để đưa ra
một số biện pháp giúp các em tự tin và yêu thích bộ môn âm nhạc hơn.
III.Thực trạng đề tài
3/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
1.Thuận lợi
- Bản thân là giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn, bồi dưỡng về chuyên
nghành âm nhạc và đã có vài năm kinh nghiệm giảng dạy âm nhạc.
- Được tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ đùng dạy học: Đàn, đài, tranh ảnh, song
loan, mõ, phách, máy chiếu projecter, máy đa vật thể…
- Học sinh chăm ngoan.
2. Khó khăn
- Học sinh lớp 1 còn nhiều rụt rè, bỡ ngỡ. đặc biệt các con chưa biết đọc viết nên
việc truyền tải gặp khó khăn hơn các khối lớp 2, 3, 4, 5.
- Học sinh còn hiếu động, khó tập trung chú ý vào bài giảng của giáo viên.
- Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều.
3. Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân khiến số đông học sinh khối 1 chưa thực sự hứng thú và
yêu thích phân môn âm nhạc, đó chủ yếu là các nguyên nhân sau:
- Giáo viên chưa nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt kiến thức âm nhạc cho học sinh,
chưa áp dụng triệt để và vận dụng các hình thức hoạt động phong phú trong giờ
học.
- Việc viết đọc của học sinh lớp 1 còn hạn chế vì vậy việc cảm nhận bài hát đối với
các con cần nhiều nỗ lực của bản thân hơn.
- Đa số phụ huynh học sinh chỉ chú trọng các phân môn khác, còn xem nhẹ môn
Âm nhạc.
IV. Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
1. Nghiên cứu mục tiêu, nội dung chương trình môn âm nhạc lớp 1
Âm nhạc ở tiểu học gồm các nội dung như: Học hát, phát triển khả năng nghe
nhạc, tập đọc nhạc. Ở lớp 1, 2, 3 học hát và phát triển khả năng âm nhạc. Qua
học hát, học sinh được rèn luyện về tai nghe, trí nhớ âm nhạc, phát triển nhạc
cảm và làm quen với việc thể hiện đúng cao độ, trường độ. Để có một tiết học
âm nhạc hiệu quả, gây ấn tượng tốt và tạo hứng thú cho học sinh trước tiên giáo
viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể như xác định
4/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
thái độ, mục tiêu, ý thức học tập đối với phân môn âm nhạc. Muốn thực hiện
được điều trên, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước trong
giảng dạy để truyền thụ lại cho các em kiến thức của bài học cũng như phát triển
được năng khiếu tiềm ẩn trong học sinh.
Ở lớp 1, dạy âm nhạc cho các em chủ yếu là dạy hát, thông qua dạy hát để
giáo dục âm nhạc. Trong giờ học, học sinh được tập hát sao cho đúng giai điệu,
tiết tấu những bài hát phù hợp với lứa tuổi. Đó là 12 bài hát có cấu trúc ngắn
gọn, giai điệu đơn giản, tính chất bài nhẹ nhàng vui tươi, nội dung lành mạnh,
được sắp xếp từ dễ đến khó và tầm cữ giọng rất phù hợp với học sinh lớp 1.
Đồng thời các em được làm quen với hát tập thể, biết hát đồng đều và hòa giọng
cùng các bạn. Học sinh được dạy hát kết hợp vận động theo bài hát, hát kết hợp
gõ đệm nhịp nhàng theo nhịp, phách và tiết tấu với các loại nhạc cụ gõ như song
loan, mõ, thanh phách, trống con… Bên cạnh đó các em được nghe và biết cách
phân biệt âm thanh cao thấp hay dài ngắn với tốc độ khác nhau.
Thông qua việc tập hát và các hoạt động kết hợp với âm nhạc giúp các em
phát triển năng lực nghe nhạc, cảm thụ âm nhạc, giáo dục cho học sinh những
tình cảm trong sáng lành mạnh, phát triển năng lực trí tuệ, làm cho đời sống tinh
thần các em phong phú, giúp các em phát triển toàn diện mọi mặt.
2. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí học sinh lớp 1
Học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp1 nói riêng là một thực thể hồn
lao động, rèn luyện và hoạt động xã hội để đạt một trình độ nhất định về lao
động nghề nghiệp, về quan hệ giao lưu và chăm lo cuộc sống cá nhân, gia đình.
Trẻ em ở lứa tuổi này đang hình thành và phát triển cả về mặt sinh lý, tâm lý, xã
hội các em đang từng bước gia nhập vào xã hội thế giới của mọi mối quan hệ.
Do đó, các em chưa đủ ý thức, phẩm chất và năng lực như một công dân trong
xã hội, mà các em luôn cần sự bảo trợ, giúp đỡ của người lớn, của gia đình,
nhà trường và xã hội. Học sinh lớp 1 dễ thích nghi, tiếp nhận cái mới và
luôn hướng tới tương lai. Nhưng cũng thiếu sự tập trung cao độ, khả năng ghi
5/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
nhớ và chú ý có chủ định chưa được phát triển mạnh, tính hiếu động, dễ xúc
động còn bộc lộ rõ nét. Trẻ nhớ rất nhanh và quên cũng nhanh.Vì vậy, việc sử
dụng đồ dùng dạy học là phương tiện quan trọng để tổ chức sự chú ý cho học
nên giáo viên cần tìm cách làm cho giờ học hấp dẫn để lôi cuốn sự chú ý của
học sinh. Trí nhớ có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống và hoạt động
của con người, nhờ có trí nhớ mà con người tích lũy vốn kinh nghiệm đó
vận dụng vào cuộc sống. Tư duy của học sinh lớp 1 là tư duy cụ thể, dựa vào
những đặc điểm trực quan của đối tượng và hiện tượng cụ thể. Trong sự phát
triển tư duy ở học sinh tiểu học, tính trực quan cụ thể vẫn còn thể hiện ở các lớp
đầu cấp và sau đó chuyển dần sang tính khái quát ở các lớp cuối cấp. Trong quá
trình dạy học và giáo dục, giáo viên cần nắm chắc đặc điểm này. Vì vậy, trong
dạy học, giáo viên cần đảm bảo tính trực quan thể hiện qua dùng người thực,
việc thực, qua dạy học hợp tác hành động để phát triển tư duy cho học sinh.
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh phát triển khả năng phân tích, khả năng phán
đoán và suy luận qua hoạt động với thầy, với bạn.
Học sinh lớp 1 thường có nhiều nét tính cách tốt như hồn nhiên, ham hiểu biết,
lòng thương người, lòng vị tha. Tình cảm là một mặt rất quan trọng trong đời
sống tâm lý, nhân cách của mỗi người. Đối với các em, tình cảm có vị trí đặc
biệt vì nó là khâu trọng yếu gắn nhận thức với hoạt động của trẻ em. Tình cảm
tích cực sẽ kích thích trẻ em nhận thức và thúc đẩy trẻ em hoạt động. Tình cảm
học sinh tiểu học được hình thành trong đời sống và trong quá trình học tập của
các em. Việc học tập của các em còn bị chi phối bởi yếu tố gia đình, điều kiện
địa lý và các yếu tố xã hội khác đòi hỏi nhà trường, gia đình, xã hội cần có sự
kết hợp chặt chẽ để tạo động lực học tập cho học sinh.
3. Chuẩn bị và sử dụng đồ dùng dạy học âm nhạc có hiệu quả
Để tạo được sự hứng khởi cho học sinh, việc sử dụng đồ dùng dạy học trong
mỗi tiết dạy là không thể thiếu đối với mỗi giáo viên nói chung và giáo viên âm
nhạc nói riêng. Đối với tôi, khi bước lên bục giảng thì không thể thiếu các đồ
6/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
dùng như : Đàn phím điện tử, tranh ảnh minh họa bài hát, tranh ảnh tác giả, mõ,
thanh phách hay song loan, bảng phụ chép lời ca bài hát, đạo cụ múa cho học
sinh.Có những tiết học tôi sử dụng máy chiếu projector, dạy bằng bài giảng
powerpoint. Một tiết học với rất nhiều đồ dùng như vậy sẽ khiến học sinh hứng
thú học tập và không khỏi háo hức chờ xem giáo viên sẽ hướng dẫn các con thực
hành như thế nào với các đồ dùng âm nhạc đó.
Muốn sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả, giáo viên phải có sự chuẩn bị kĩ
càng trước khi lên lớp. Trước tiên phải đọc và tìm hiểu kĩ giáo án của tiết học đó
trong giờ sinh hoạt chuyên môn của tổ khối chuyên môn, giáo viên trong tổ đưa
ra những đánh giá, nhận xét giáo án, thắc mắc về những chỗ khó, những nút thắt
từ đó đi tới thống nhất một phương pháp giảng dạy hoàn chỉnh. Sau đó, giáo
viên phải có sự chuẩn bị đồ dùng dạy học trước một tuần mới để khi lên lớp giáo
viên tự tin và nắm chắc kiến thức cũng như nắm vững các hoạt động cần tới đồ
dùng giảng dạy.
Ví dụ: Tiết 20- Lớp 4: Ôn tập bài “ Chúc mừng”- Tập đọc nhạc số 5.
Trong tiết học trên gồm hai phần, phần thứ nhật là ôn bài hát đã học tôi sử dụng
đàn phím điện tử, song loan ,mõ, tranh minh họa bài hát.Phần thứ hai là học tập
đọc nhạc, tôi sử dụng bảng phụ bài TĐN để học sinh quan sát rõ hơn, đàn piano ,
trống con để học sinh gõ đệm. Trong mỗi tiết học tôi tích cực khai thác và sử
dụng triệt để những đồ dùng dạy học nhà trường đã có, ngoài ra tôi còn dành
thời gian tìm tòi và sáng tạo thêm nhiều đồ dùng tự làm phục vụ công tác giảng
dạy đạt hiệu quả tốt hơn.
Qua những tiết dạy , tôi nhận thấy học sinh rất thích thú với môn học vì mỗi tiết
học các em đều được khám phá tìm hiểu những kiến thức mới, vận dụng linh
hoạt trên các loại nhạc cụ gõ đệm, được nghe và kể lại những câu truyện qua các
bức tranh giáo viên cung cấp, hát kết hợp vận động với các đạo cụ biểu diễn
như: hoa vẫy, quạt,…Các em luôn hào hứng và phối hợp tốt với giáo viên trên
lớp, không những vậy các em còn tự tin biểu diễn cho ông bà cha mẹ xem những
bài hát mà cô giáo dạy trên lớp.
7/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
8/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
4. Tổ chức linh hoạt và sáng tạo các hoạt động dạy và học:
Để cụ thể, tôi xin trình bày một giờ học âm nhạc của học sinh khối lớp 1
Tiết 7: Học bài hát “ Tìm bạn thân” ( lời 2)
Như đã nói ở trên, sự chuẩn bị của giáo viên là một bước qua trọng góp phần
đáng kể tạo nên sự thành công của một giờ học.
Ở bài này tôi đã dạy học sinh bằng bài giảng điện tử power point do mình tự
soạn.
Tiết âm nhạc lớp 1C năm học 2016-2017
1) Về phần ôn lời 1
- Giáo viên tập hát chuẩn xác bài hát, có sắc thái biểu cảm để hát mẫu cho học
sinh nghe. Ngoài ra, giáo viên còn chuẩn bị một đôi phách, 1 mõ và 1 trống nhỏ
để học sinh biểu diễn trước lớp.
- Đàn phím điện tử là nhạc cụ không thể thiếu trong mỗi giờ học âm nhạc, nó
được sử dụng trong suốt tiết học, tôi đã ghi âm lại giai điệu bài “Tìm bạn thân”
vào bộ nhớ đàn để tay có thể chỉ huy học sinh hát, gõ đệm mẫu và thực hiện các
động tác phụ họa.
2) Về phần tập vận động phụ họa
Ngoài 4 động tác phụ họa lời 1 mà tiết trước đã dạy, giáo viên chuẩn bị thêm 4
động tác phụ họa cho lời 2 tương ứng với 4 câu hát.
- Động tác 1: Đưa ngón trỏ của hai tay vào má, nhún chân nhịp nhàng sang hai
bên. Động tác tương ứng câu hát 1.
9/30
Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
- Động tác 2: Hai bàn tay đan chéo đặt trước ngực, đầu hơi nghiêng, chân nhún
nhịp nhàng sang hai bên (thực hiện về bên trái trước). Động tác tương ứng
với câu hát 2.
- Động tác 3: Vỗ tay và nghiêng nhẹ sang hai bên (thực hiện về bên trái trước).
Động tác tương ứng với câu hát 3.
- Động tác 4: Hai tay đưa lên cao rồi vòng xuống khoanh trước ngực, đầu
nghiêng bên trái. Động tác tương ứng với câu hát 4.
3) Về phần trò chơi âm nhạc
Giáo viên chuẩn bị ba câu hỏi và lấy tên trò chơi là “Ai nhanh nhất?”: Học
sinh nào đoán được tên của 3 bài hát tương ứng với 3 dữ liệu tôi đưa ra sẽ được
tuyên dương và có phần thưởng nhỏ mang tính chất động viên khuyến khích.
- Câu hỏi 1: Chuẩn bị đánh sẵn một nét nhạc mà học sinh đã được học lưu vào
bộ nhớ đàn.
- Câu hỏi 2: Gõ 1 tiết tấu trong 1 bài mà học sinh đã được học.
- Câu thứ 3: Chuẩn bị một bức tranh minh họa cho bài hát đã học.
Phương pháp dạy môn âm nhạc cho học sinh tiểu học là một khoa học sư
phạm. để giảng dạy tốt bộ môn này, giáo viên cần có những kiến thức âm nhạc
vững vàng và biết vận dụng sáng tạo, linh hoạt các phương pháp dạy học để đạt
được thành công trong tiết dạy của mình. Khi đã xác định được rõ mục tiêu và
chuẩn bị chu đáo, tôi rất tự tin để bắt đầu tiết học.
C/ Dạy bài mới
Trước khi vào bài mới tôi cho Học sinh khởi động (hát kết hợp vận động) một
bài hát quen thuộc để học sinh có tâm thế vui tươi và hứng khởi khi bắt đầu tiết
học.
a) Hoạt động 1: Ôn lời 1 bài “ Tìm bạn thân”
- Giáo viên hát mẫu lời 1 cho học sinh nghe để các em nhớ lời ca, giai điệu của
bài.
- Sau đó giáo viên cho học sinh ôn luyện dưới các hình thức: đồng ca, lĩnh
xướng, đối đáp theo tổ, nối tiếp theo tổ. Đồng thời giáo viên bật bản nhạc đã
10/30
Tải về để xem bản đầy đủ
30 trang
19/09/2024
890
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh Lớp 1 yêu thích Âm nhạc", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giang_day_giup_hoc_sinh_lop_1_yeu_thic.doc
