SKKN Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi học môn Tự nhiên Xã hội Lớp 2

Đối với học sinh lớp 2, sau khi học xong môn TNXH, học sinh biết sơ lược về hoạt động cơ quan vận động và cơ quan tiêu hoá ở cơ thể người, phòng chống cong vẹo cột sống; giữ vệ sinh ăn uống, cách phòng nhiễm giun. Ngoài ra học lớp 2 còn biết về công việc của các thành viên trong gia đình, nhà trường và một số nghề nghiệp trong xã hội, ở địa phương; biết giữ sạch nhà r, trường học, giữ an toàn khi ở nhà, ở trường và khi đi đường. Học sinh biết cây cối và các con vật có thể sống được ở khắp nơi: trên cạn, dưới nước, trên không; biết quan sát bầu trời ban ngày, ban đêm; có hiểu biết sơ lược về hình dạng và đặc điểm của Mặt trời, Mặt Trăng và các vì sao.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY  
TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH KHI HỌC  
MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2  
GV: ĐẶNG HỒNG VÂN  
PHẦN MỞ ĐẦU  
1- Lý do chọn để tài:  
1.1. Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của môn TNXH lớp 2:  
Môn TNXH cung cấp một số kiến thức cơ bản, ban đầu và thiết thực về cơ  
thể người. Học sinh biết cách giữ gìn vệ sinh cơ thể và phòng tránh một số bệnh  
tật thôgn thường; biết một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên và xã hội  
xung quanh. Đồng thời môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI bước đầu hình thành và phát  
triển ở hoc sinh những kĩ năng như: tự chăm sóc sức khoẻ bản thân, biết ứng xử và  
đưa ra nhưng quyết định hợp lý trong đời sống để phòng tránh một số bệnh tật và  
tai nạn. Môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI giúp học sinh biết quan sát, nhận xét, nêu  
thắc mắc, đặt câu hỏi, diễn đạt những hiểu biết của mình về các sự vạt, hiện tương  
đơn giản trong tự nhiên và xã hội. Không những thế, môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI  
còn giúp học sinh hình thành và phát triển thái độ và hành vi như: Có ý thức thực  
hiện các quy tắc giữ vệ sinh, an toàn cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Biết yêu  
thiên nhiên, yêu gia đình, yêu nhà trường, yêu quê hương đất nước.  
Đối với học sinh lớp 2, sau khi học xong môn TNXH, học sinh biết sơ lược  
về hoạt động cơ quan vận động và cơ quan tiêu hoá ở cơ thể người, phòng chng  
cong vẹo cột sống; giữ vệ sinh ăn uống, cách phòng nhiễm giun. Ngoài ra học ính  
lớp 2 còn biết về công việc của các thành viên trong gia đình, nhà trường và một  
số nghề nghiệp trong xã hội, ở địa phương; biết giữ sạch nhà r, trường học, giữ an  
toàn khi ở nhà, ở trường và khi đi đường. Học sinh biết cây cối và các con vật có  
thể sống được ở khắp nơi: trên cạn, dưới nước, trên không; biết quan sát bầu trời  
ban ngày, ban đêm; có hiểu biết sơ lược về hình dạng và đặc điểm của Mặt trời,  
Mặt Trăng và các vì sao.  
1
1.2. Đáp ứng yêu cầu về đổi mới phương pháo dạy học ở Tiểu học hiện nay:  
Theo tinh thần đổi mới phương pháo dạy học, việc học tập của hocj sinh  
phải dựa trên các hoạt động học tập tích cực, chủ dộng và sáng tạo, hướng tới sự  
phát triển năng lực cad nhân thay cho việc học "áp đặt" nhưng kiến thức sẵn có  
bằng cách dạy học stự học, tự khám phá để chiếm lĩnh kiến thức. kết hợp với sử  
dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học. CHính vì vậy, tronmg kinh nhiệm  
này, tôi xin đề cvập đến vẫn đề "PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC  
SINH KHI HỌC MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2"  
1.3. Phù hợp với tâm sinh lý học sinh lớp 2:  
Đối với học sinh Tiểu học, đặc biệt là hoc jính lớp 2 tuy đã được làm quen  
và củng cố thêm hiểu biết từ lớp 1 song trình độ nhận thức về TNXH còn nhiều  
hạn chế. Các em nhận thức thế giới dưới dnạg tổng thể, khả năng phân tích chưa  
cao.Tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế. VÌ vậy hoc sinh lớp 2 nhận thức thế giới  
xung quanh thường dựa vào những đối tượng thực hặc những thay thế. Do đó,  
nhưng kết luận mà hoc sinh rút ra chủ yếu dựa vào kình nghiệm sống và những  
quna sát trực tiếp mà ít dựa trên luận chứng logic. Việc dạy học sinh lớp 2 đòi hỏi  
phải nắm chắc đặc điểm tâm lí này và lựa chọn, bổ sung những phương pháp dạy  
học sinh tích cự nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các môn học nói chung, môn  
TNXH nói riêng trong các nhà trường.  
2- Mục đích nghiên cứu đề tài:  
- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở TIểu học theo hướng phát huy  
tính tích cực, chủ dộng và sáng tạo của học sinh. Tăng cường hoạt động cá thể  
phối hợp với hoc jíntập giao lưu. Hình thành và rèn luyện vận dụng kiên stức vpà  
thực tiễn đời sống.  
- Góp phần gay hứng thú học tập chjo các em để các em có thể học tập tốt  
được các môn học khác.  
3- Đối tượng nghiên cứu:  
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 học tốt mônTNXH. Rèn luyện kĩ  
năng giao tiếp, kĩ năng vận dụng kiến thức đã học vào thợc tế cuộc sống.  
2
4- Phương pháp nghiên cứu:  
Ngoài việc học hỏi đồng nghiệp, tôi còn sử dụng các phương pháo sau:  
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.  
- Phương pháp nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu tham khảo  
- Phương pháp quan sát  
- Phương pháp thực nghiệm  
- Phương pháp thống kê  
5- Tài liệu nghiên cứu:  
- Sách giáo khoa TNXH lớp 1, 2, 3 - NXB Giáo dục.  
- Sách phương pháp dạy học các môn TNXH - NXB Đại học sư phạm Hà  
Nội  
- Giáo trình Tâm lí Tiểu học - NXB Đại học Sư Phạm Hà Nội  
- Báo, tạp chí Giáo dục có liên quan  
6- Phạm vi nghiên cứu - Kế hoạch nghiên cứu  
- Các biẹn pháp nâng cao chất lượng dạy học môn TNXH cho học sinh lớp  
2 - Trường tiểu hóc Phú Thị  
- Thời gian nghiên cứu: Từ Tháng 9/ 2006 đến thắng 5/2008  
PHẦN THỨ HAI  
NỘI DUNG  
1- Vị trí, tầm quan trọng của môn TNXH trong chương trình tiểu học:  
Trong chương trình giáo dục Tiểu học hiện nay, môn TNXH cùng với các  
môn học khác có vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho học sinh  
Môn học TNXH là môn học về môi trường tự nhiên và xã hội gẫn gũi, bao  
quanh học sinh, vì vậy có rất nhiểu nguồn cung cấp kiến thức cho các em. Do đó  
không chỉ có giáo viên cung cấp trí thức cho cá em lĩnh vực này, các em có ththu  
nhận kiến thức từ nhiểu nguồnkhác.  
Môn TNXH là môn học tích hợp kiến thức của khoa học tự nhiên vf khoa  
học xã hội trong đó tỉ trọng kiến thức khoa học stự nhiên nhiều hơn so với kiên  
3
thức khoa học xã hội. Vì vậy môn TNXH là môn học có tầm quan trọng trong sự  
đổi mới giáo dục ở mỗi nước nói chung, ở Việt nam nói riêng đó là việc coi trọng  
thực hành và vận dụng kiến thức, quan tâm đến năng lực tự học, tự khám phá kiến  
thức của học sinh.  
2- Thực trạng dạy môn TNXH hiện nay:  
2.1 Ưu điểm của hoc jsinh khi học môn TNXH:  
Học sinh tiểu học có trí thông minh, nhanh nhạy, có óc tưởng tượng phong  
phú đó là tiền đề cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học nói chung và  
bộ môn TNXH nói riêng  
Học sinh tiểu học ưa hiểu biết, khám phá những cái mới, tự nhiên, xã hội,  
con người xung quanh  
Học sinh tiểu học tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế, phương pháp dạy học  
truyền thống làm cho học sinh dễ mệt mỏi chán nản trong giờ học, khó tiếp thu bài  
học. Giờ học diễn ra nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý của học sinh.  
Do vậy muốn có giờ học hiệu quả thì người giáo viên phải thay đổi các  
hình thức dạy học, lựa chọn kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống và  
hiện đại để nâng cao chất lượng giờ dạy. CÓ như vậy học sinh mới hứng thú học  
tập và giờ học mới đạt hiệu quả cao.  
2.2 Thực trạng vấn đề dạy môn TNXH hiện nay:  
Môn TNXH là môn học tích hợp nhận thức của khoa học tự nhiên và khoa  
học xã hội. Vì vậy phương pháp học phải thể hiện được các phương pháp đặc  
trưng của các môn khoa học thực nghiệm. Song trong thực tế, người giáo viên  
chưa coi trọng môn học này. Đặc biệt là thiếu đồ dùng dạy học của môn học trầm  
trọng. Tình trạng dạy “chay” còn phổ biến  
Một số giáo viên không thấy được rằng dạy học theo hướng tích cực tức là  
tăng cường hoạt động học tập của cá nhân, kích thích động cơ bên trong củ người  
học làm cho người học tích cực, chủ động, tự tin phát triển khả năng suy lí, óc phê  
phán ra kiến thức mới. Do vậy học sinh rơi vào thế thụ động nhận thức.  
3- Các giải pháp thực hiện:  
4
3.1. Tăng cường tính chủ động nhận thức của học sinh:  
Để phấn đấu đạt được những yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học.  
Phát huy tính chủ động của học sinh, người giáo viên cần tăng cường tính chủ  
động nhận thức của học sinh. Để đào tạo những con người lao động có năng lực,  
thích nghi với cơ chế thị trường hiện nay, ngay từ những lớp đầu cấp tiểu học,  
người giáo viên phải biết dẫn dắt học sinh dựa vào kinh nghiệm cá nhân và vn  
hiểu biết của học sinh giúp học sinh tự phát hiện kiến thức. Giáo viên tổ chức các  
hoạt động học tập trong quá trình học như phương pháp quan sát, phương pháp  
vấn đáp  
Biện pháp thực hiện:  
Giáo viên lựa chọn những bài có vấn đề nhằm củng cố và phát huy trình độ  
vốn có của học sinh trong chương trình để lựa chọn phương pháp. Trong chương  
trình TNXh lớp 2 từ bài 1 đến bài 33 đều có thể sử dụng giải pháp này.  
Ví dụ: Dạy bài “hệ cơ” – Bài 3- Sách TNXH lớp 2  
Giáo viên dẫn dắt học sinh từ cái cụ thể, nhưng kinh nghiệm vốn có của học  
sinh: tự co tay, duỗi tay, tự co chân, duỗi chân, tự véo vào mông, vào bụng…để  
thấy được cơ bám vào xương và nhờ có cơ mà ta có thể thực hiện được mọi cử  
động như chạy, nhảy, đi đứng, viết, xoay người, cười, nói, ăn, uống…  
3.2. Sử dụng các phương páhp dạy học truyền thống theo tinh thần mới và bổ sung  
vào các hệ thông các phương pháp thường dùng của môn học những phương pháp  
mới có tác dụng phát huy tính chủ động nhận thức của học sinh:  
Các phương pháp truyền thống là:  
- Phương pháp quan sát  
- Phương pháp hỏi đáp  
- Phương pháp kể chuyện  
Các phương pháp bổ sung:  
- Phương pháp thảo luận  
- Phương pháp điều tra  
- Phương pháp đóng vai…  
5
Việc dạy học đối với mỗi bài học là trách nhiệm của mỗi giáo viên, vì vậy  
chính giáo viên là người quyết định cho việc lựa chọn phương pháp dạy học thích  
hợp cho từng bài học, sao cho tương tác giữa thầy và trò trong quá trình lĩnh hội tri  
thức của trò đạt hiệu quả cao nhất. Kinh nghiệm cho thấy, trong một bài giảng  
thành công không bao giờ chỉ dùng một phương pháp mà phải phối hợp nhiều  
phương pháp, cả phương pháp hiện đại và phương pháp truyền thống một cách  
hợp lý.  
Biện pháp thực hiện  
- Nắm chác phương pháp dạy từng nhóm phương pháp  
- Lựa chọn phương pháp thích hợp để bỏ sung, hỗ trợ lẫn nhau.  
- Chuẩn bị nội dung, hình thức dạy học tương ứng.  
Ví dụ:  
Dạy bài: Cuộc sống xung quanh – bài 22 TNXH lớp 2 – có thể sử dụng  
nhiều phương pháp phối hợp như: quan sát - thảo luận.  
Bước 1: Giáo viên giao nhiệm vụ, tổ chức hướng dẫn cho học sinh quan sát  
- Giáo viên nêu mục đích quan sát: Quan sát tranh cho biết tranh vẽ cảnh ở đâu?  
Vì sao em biết? Kể tên một số nghề của người dân nơi đây?  
Phiếu hướng dẫn học sinh quan sát:  
1. Tranh vẽ cảnh ở đâu?  
a- Nông thôn b. Thành phc. Nông thôn và thành phố  
2. Đường ở đây như thế nào?  
3. Nhà cửa ra sao?  
4. Người và xe cộ đi lại như thế nào?  
5. Kể tên một số nghề của người dân qua tranh vẽ?  
Bước 2: Tổ chức cho học sinh quan sát theo nhóm 4. Tất cả các nhóm có nội dung  
thảo luận như nhau. Tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia. Đại diện  
nhóm báo cáo kết quả.  
Bước 3: Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả quan sát  
Những điểm cần lưu ý khi sử dụng phương pháp này là:  
6
- Thảo luận tránh làm hình thức chỉ có cá nhân nhómn trưởng tham gia  
- Giáo viên phải bao quát được lớp học tránh sự lộn xộng khi thảo luận.  
Ví dụ:  
Dạy bài “Ăn uống đầy đủ” – có thể sử dụng phối hợp phương pháp: thảo luận - hỏi  
đáp – đóng vai.  
Bước 1: Chuẩn bị nội dung thảo luận  
Giáo viên chuẩn bị trước các câu hỏi thảo luận:  
- Vì sao chúng ta cần ăn no đủ?  
- Tại sao cần phải uống đủ nước?  
- Nếu ta thường xuyên bị đói, bị khát thì điều gì sẽ xảy ra?  
Bước 2: Học sinh thảo luận các nội dung trên  
Bước 3: Đại diện nhóm trình bày ý kiến  
Bước 4: Giáo viên tổng kết: Chúng ta cần ăn đủ các loại thức ăn và phải ăn đủ  
lượng thức ăn; phải uống đủ nước để chúng biến thành các chất bổ dưỡng nuôi  
dưỡng cơ thể chóng lớn, khoẻ mạnh. Nếu cơ thể thường xuyên bị đói, bị khát thì  
sẽ mệt mỏi, gầy yếu và có thể còn mắc nhiều bệnh ảnh hưởng đến hiệu quả học tập  
và làm việc.  
Bước 5: Đóng vai đi chợ mua thức ăn cho một ngày  
Tóm lại: Nhờ phối hợp các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống mà học  
sinh có được cơ hội trình bày ý kiến, suy nghĩ của mình và tạo điều kiện phát triển  
kĩ năng giao tiếp, tranh luận mà trước đây chỉ dùng phương pháp truyền thống còn  
hạn chế.  
3.3. Đổi mới phương tiện dạy học  
Phương tiện dạy học truyền thống bao gồm tranh ảnh sách giáo khoa, tranh  
ảnh sưu tầm, vật thật. Phương tiện hiện đại hiện nay có rất nhiều phong phú như  
ứng dụng CNTT, máy thu thanh, máy ghi âm, video, máy chiếu phim…Tuỳ theo  
nội dung bài dạy, tuỳ theo tình hình thực tế về trình độ giáo viên, tuỳ theo trang  
thiết bị hiện có của mỗi nhà trường giáo viên lạư chọn thiết bị dạy học phù hợp.  
7
Cùng 1 bài dạy có thể sử dụng các loại đồ dùng dạy học khác nhau làm tăng hiệu  
quả giờ dạy.  
Biện pháp thực hiện:  
- Tích cực hoá chuẩn bị thiết bị dạy học  
- Tự học tập nâng cao trình độ sử dụng kĩ thuật hiện đại  
Lưu ý khi sử dụng phương tiện dạy học:  
- Tuỳ theo điều kiện cơ sở vật chất, năng lực của giáo viên để lựa chọn  
phương tịên dạy học phù hợp  
- Khi sử dụng xong phải chú ý bảo quản thiết bị dạy học, nhất là thiết bị  
hiện đại để tái sử dụng.  
- Cần tích cực tham gia vào quá trình tự làm đồ dùng dạy học để bổ sung đồ  
dùng dạy học cho năm học.  
3.4. Đa dạng hoá các hình thức tổ chức dạy học như: dạy học cá nhân, học theo  
nhóm, dạy theo lớp, dạy ngoài thiên nhiên…  
Đây là việc làm hết sức cần thiết trong mỗi tiết dạy nhằm làm cho học sinh  
bớy nhàm chán trong mỗi bài, mỗi tiết học. Có thsdụng phối hợp nhiều hình  
thức dạy học khác nhau trong mỗi gidạy nhằm tăng hiệu qugidạy.  
Biện pháp thực hiện  
- Lựa chọn hình thức dạy học cho từng bài phù hợp điều kiện cthcủa  
lớp học, của địa phương…  
- Chuẩn btt cho các hot động ngoài trời, những phương án khi có tình  
huống xấu xảy ra: thời tiết, khách quan mang lại.  
Ví dụ: Dạy bài: Cuộc sống xung quanh  
Có thsdụng hình thức học thảo luận theo nhóm để trao đổi  
Có thdạy theo hình thức học ngoài thiên nhiên để học sinh quan sát và  
nắm thực tiễn  
Có thphối hợp hình thức dạy học ngoài thiên nhiên và thảo luận nhóm để  
học sinh có hứng thú học tập, hiệu qugidạy cao.  
4- Kết luận và khuyến ngh:  
8
Để phát triển con người toàn din góp phần hình thành năng lực, phẩm  
chất, tư duy cho học sinh thì việc dạy tốt tất ccác môn học là một yêu cầu không  
ththiếu. Người giáo viên không những dạy tốt các môn Toán, Tiếng Việt hình  
thành tri thưc cho học sinh mà còn phải dạy tốt tất ccác môn học khác nhau để  
phát triển một con người toàn diện  
Việc dạy tốt môn TNXH là một yêu cầu đã và đang được quan tâm song  
song với những môn khác. Cùng với việc đổi mới các phương pháp dạy học trong  
nhà trường tiểu học mà môn TNXH được thay đổi theo hướng tích cực. Giáo viên  
nhiệt tình, có trình độ tay ngh, trình độ khoa học công nghnâng lên sđiều  
kiện thuận lợi cho việc tchức gihọc nhnhàng mà hiệu qugiúp học sinh học  
tập  
Dạy học môn TNXH theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, góp  
phn tạo ra không khí học tập vui tươi hồn nhiên, sinh động làm thay đổi không  
khí học tập để học tốt các môn học tiếp theo  
Trên đây là kinh ngiệm của tôi qua thực tế 6 tháng dạy chương trình lớp 2 ở  
tiểu học. Kết qucthvnhận thức của học sinh vmôn học này rất khquan.  
Sau đây tôi xin trình bày giáo án sdụng phối hợp các phương pháo dạy  
học để phát huy tính tích cực của học sinh  
BÀI 8: ĂN UỐNG SẠCH SẼ  
I, MỤC TIÊU  
Kiến thức: sau bài học, học sinh có th:  
- Hiểu được phải làm gì để ăn uống sạch sẽ  
9
- Ăn uống sạch sẽ đề phòng được nhiu bệnh, nhất là các bệnh đường  
ruột  
Kĩ năng: Sau bài học, học sinh:  
- Biết ăn, uống sạch sẽ  
- Biết thực hiện việc ăn, uống sạch strong cuc sống hàng ngày  
Thái độ: Học sinh có ý thức tgiác thực hiện tốt việc ăn uống hàng ngày  
II, Đồ dùng dạy học  
- Hình vSGK trang 18, 19  
- Giấy, bút viết bảng nhóm  
III. Các hoạt động dạy học chyếu:  
Thời  
Ghi  
chú  
Hoạt động của giáo viên  
Hot động của học sinh  
Clớp hát  
gian  
5’  
1- Khởi động:  
- Cho clớp bài hát: Thật đáng chê.  
- GV giới thiệu bài học: Vì sao chú HS lắng nghe  
mèo trong bài lại thật đáng chê, cô  
cùng các con stìm hiểu trong tiết  
học TNXH hôm nay  
30’  
12’  
2- Các hoạt động dạy học chyếu  
Hoạt động 1: làm việc với sach giáo  
khoa và thảo luận: Phải làm gì để ăn  
sạch?  
Tranh  
SGK  
Bước 1: Động não  
Treo bảng nhóm lên  
? Để ăn uống sạch schúng ta cần phải  
làm những việc gì?  
bảng và tổng hợp ý  
kiến:  
Cho HS thảo luận nhóm 4, mỗi nhóm  
được phát 1 tbảng nhóm để ghi kết quả  
thảo luận  
- Rửa tay  
- Gọt quả  
10  

Tải về để xem bản đầy đủ

pdf 14 trang huongnguyen 26/01/2025 380
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi học môn Tự nhiên Xã hội Lớp 2", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • pdfskkn_mot_so_bien_phap_phat_huy_tinh_tich_cuc_cua_hoc_sinh_kh.pdf