SKKN Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi học môn Tự nhiên Xã hội Lớp 2
Đối với học sinh lớp 2, sau khi học xong môn TNXH, học sinh biết sơ lược về hoạt động cơ quan vận động và cơ quan tiêu hoá ở cơ thể người, phòng chống cong vẹo cột sống; giữ vệ sinh ăn uống, cách phòng nhiễm giun. Ngoài ra học lớp 2 còn biết về công việc của các thành viên trong gia đình, nhà trường và một số nghề nghiệp trong xã hội, ở địa phương; biết giữ sạch nhà r, trường học, giữ an toàn khi ở nhà, ở trường và khi đi đường. Học sinh biết cây cối và các con vật có thể sống được ở khắp nơi: trên cạn, dưới nước, trên không; biết quan sát bầu trời ban ngày, ban đêm; có hiểu biết sơ lược về hình dạng và đặc điểm của Mặt trời, Mặt Trăng và các vì sao.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY
TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH KHI HỌC
MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2
GV: ĐẶNG HỒNG VÂN
PHẦN MỞ ĐẦU
1- Lý do chọn để tài:
1.1. Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của môn TNXH lớp 2:
Môn TNXH cung cấp một số kiến thức cơ bản, ban đầu và thiết thực về cơ
thể người. Học sinh biết cách giữ gìn vệ sinh cơ thể và phòng tránh một số bệnh
tật thôgn thường; biết một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên và xã hội
xung quanh. Đồng thời môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI bước đầu hình thành và phát
triển ở hoc sinh những kĩ năng như: tự chăm sóc sức khoẻ bản thân, biết ứng xử và
đưa ra nhưng quyết định hợp lý trong đời sống để phòng tránh một số bệnh tật và
tai nạn. Môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI giúp học sinh biết quan sát, nhận xét, nêu
thắc mắc, đặt câu hỏi, diễn đạt những hiểu biết của mình về các sự vạt, hiện tương
đơn giản trong tự nhiên và xã hội. Không những thế, môn Tự NHIÊN VÀ XÃ HộI
còn giúp học sinh hình thành và phát triển thái độ và hành vi như: Có ý thức thực
hiện các quy tắc giữ vệ sinh, an toàn cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Biết yêu
thiên nhiên, yêu gia đình, yêu nhà trường, yêu quê hương đất nước.
Đối với học sinh lớp 2, sau khi học xong môn TNXH, học sinh biết sơ lược
về hoạt động cơ quan vận động và cơ quan tiêu hoá ở cơ thể người, phòng chống
cong vẹo cột sống; giữ vệ sinh ăn uống, cách phòng nhiễm giun. Ngoài ra học ính
lớp 2 còn biết về công việc của các thành viên trong gia đình, nhà trường và một
số nghề nghiệp trong xã hội, ở địa phương; biết giữ sạch nhà r, trường học, giữ an
toàn khi ở nhà, ở trường và khi đi đường. Học sinh biết cây cối và các con vật có
thể sống được ở khắp nơi: trên cạn, dưới nước, trên không; biết quan sát bầu trời
ban ngày, ban đêm; có hiểu biết sơ lược về hình dạng và đặc điểm của Mặt trời,
Mặt Trăng và các vì sao.
1
1.2. Đáp ứng yêu cầu về đổi mới phương pháo dạy học ở Tiểu học hiện nay:
Theo tinh thần đổi mới phương pháo dạy học, việc học tập của hocj sinh
phải dựa trên các hoạt động học tập tích cực, chủ dộng và sáng tạo, hướng tới sự
phát triển năng lực cad nhân thay cho việc học "áp đặt" nhưng kiến thức sẵn có
bằng cách dạy học stự học, tự khám phá để chiếm lĩnh kiến thức. kết hợp với sử
dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học. CHính vì vậy, tronmg kinh nhiệm
này, tôi xin đề cvập đến vẫn đề "PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC
SINH KHI HỌC MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2"
1.3. Phù hợp với tâm sinh lý học sinh lớp 2:
Đối với học sinh Tiểu học, đặc biệt là hoc jính lớp 2 tuy đã được làm quen
và củng cố thêm hiểu biết từ lớp 1 song trình độ nhận thức về TNXH còn nhiều
hạn chế. Các em nhận thức thế giới dưới dnạg tổng thể, khả năng phân tích chưa
cao.Tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế. VÌ vậy hoc sinh lớp 2 nhận thức thế giới
xung quanh thường dựa vào những đối tượng thực hặc những thay thế. Do đó,
nhưng kết luận mà hoc sinh rút ra chủ yếu dựa vào kình nghiệm sống và những
quna sát trực tiếp mà ít dựa trên luận chứng logic. Việc dạy học sinh lớp 2 đòi hỏi
phải nắm chắc đặc điểm tâm lí này và lựa chọn, bổ sung những phương pháp dạy
học sinh tích cự nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các môn học nói chung, môn
TNXH nói riêng trong các nhà trường.
2- Mục đích nghiên cứu đề tài:
- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở TIểu học theo hướng phát huy
tính tích cực, chủ dộng và sáng tạo của học sinh. Tăng cường hoạt động cá thể
phối hợp với hoc jíntập giao lưu. Hình thành và rèn luyện vận dụng kiên stức vpà
thực tiễn đời sống.
- Góp phần gay hứng thú học tập chjo các em để các em có thể học tập tốt
được các môn học khác.
3- Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 học tốt mônTNXH. Rèn luyện kĩ
năng giao tiếp, kĩ năng vận dụng kiến thức đã học vào thợc tế cuộc sống.
2
4- Phương pháp nghiên cứu:
Ngoài việc học hỏi đồng nghiệp, tôi còn sử dụng các phương pháo sau:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Phương pháp nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu tham khảo
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp thống kê
5- Tài liệu nghiên cứu:
- Sách giáo khoa TNXH lớp 1, 2, 3 - NXB Giáo dục.
- Sách phương pháp dạy học các môn TNXH - NXB Đại học sư phạm Hà
Nội
- Giáo trình Tâm lí Tiểu học - NXB Đại học Sư Phạm Hà Nội
- Báo, tạp chí Giáo dục có liên quan
6- Phạm vi nghiên cứu - Kế hoạch nghiên cứu
- Các biẹn pháp nâng cao chất lượng dạy học môn TNXH cho học sinh lớp
2 - Trường tiểu hóc Phú Thị
- Thời gian nghiên cứu: Từ Tháng 9/ 2006 đến thắng 5/2008
PHẦN THỨ HAI
NỘI DUNG
1- Vị trí, tầm quan trọng của môn TNXH trong chương trình tiểu học:
Trong chương trình giáo dục Tiểu học hiện nay, môn TNXH cùng với các
môn học khác có vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho học sinh
Môn học TNXH là môn học về môi trường tự nhiên và xã hội gẫn gũi, bao
quanh học sinh, vì vậy có rất nhiểu nguồn cung cấp kiến thức cho các em. Do đó
không chỉ có giáo viên cung cấp trí thức cho cá em lĩnh vực này, các em có thể thu
nhận kiến thức từ nhiểu nguồnkhác.
Môn TNXH là môn học tích hợp kiến thức của khoa học tự nhiên vf khoa
học xã hội trong đó tỉ trọng kiến thức khoa học stự nhiên nhiều hơn so với kiên
3
thức khoa học xã hội. Vì vậy môn TNXH là môn học có tầm quan trọng trong sự
đổi mới giáo dục ở mỗi nước nói chung, ở Việt nam nói riêng đó là việc coi trọng
thực hành và vận dụng kiến thức, quan tâm đến năng lực tự học, tự khám phá kiến
thức của học sinh.
2- Thực trạng dạy môn TNXH hiện nay:
2.1 Ưu điểm của hoc jsinh khi học môn TNXH:
Học sinh tiểu học có trí thông minh, nhanh nhạy, có óc tưởng tượng phong
phú đó là tiền đề cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học nói chung và
bộ môn TNXH nói riêng
Học sinh tiểu học ưa hiểu biết, khám phá những cái mới, tự nhiên, xã hội,
con người xung quanh
Học sinh tiểu học tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế, phương pháp dạy học
truyền thống làm cho học sinh dễ mệt mỏi chán nản trong giờ học, khó tiếp thu bài
học. Giờ học diễn ra nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý của học sinh.
Do vậy muốn có giờ học hiệu quả thì người giáo viên phải thay đổi các
hình thức dạy học, lựa chọn kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống và
hiện đại để nâng cao chất lượng giờ dạy. CÓ như vậy học sinh mới hứng thú học
tập và giờ học mới đạt hiệu quả cao.
2.2 Thực trạng vấn đề dạy môn TNXH hiện nay:
Môn TNXH là môn học tích hợp nhận thức của khoa học tự nhiên và khoa
học xã hội. Vì vậy phương pháp học phải thể hiện được các phương pháp đặc
trưng của các môn khoa học thực nghiệm. Song trong thực tế, người giáo viên
chưa coi trọng môn học này. Đặc biệt là thiếu đồ dùng dạy học của môn học trầm
trọng. Tình trạng dạy “chay” còn phổ biến
Một số giáo viên không thấy được rằng dạy học theo hướng tích cực tức là
tăng cường hoạt động học tập của cá nhân, kích thích động cơ bên trong củ người
học làm cho người học tích cực, chủ động, tự tin phát triển khả năng suy lí, óc phê
phán ra kiến thức mới. Do vậy học sinh rơi vào thế thụ động nhận thức.
3- Các giải pháp thực hiện:
4
3.1. Tăng cường tính chủ động nhận thức của học sinh:
Để phấn đấu đạt được những yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học.
Phát huy tính chủ động của học sinh, người giáo viên cần tăng cường tính chủ
động nhận thức của học sinh. Để đào tạo những con người lao động có năng lực,
thích nghi với cơ chế thị trường hiện nay, ngay từ những lớp đầu cấp tiểu học,
người giáo viên phải biết dẫn dắt học sinh dựa vào kinh nghiệm cá nhân và vốn
hiểu biết của học sinh giúp học sinh tự phát hiện kiến thức. Giáo viên tổ chức các
hoạt động học tập trong quá trình học như phương pháp quan sát, phương pháp
vấn đáp
Biện pháp thực hiện:
Giáo viên lựa chọn những bài có vấn đề nhằm củng cố và phát huy trình độ
vốn có của học sinh trong chương trình để lựa chọn phương pháp. Trong chương
trình TNXh lớp 2 từ bài 1 đến bài 33 đều có thể sử dụng giải pháp này.
Ví dụ: Dạy bài “hệ cơ” – Bài 3- Sách TNXH lớp 2
Giáo viên dẫn dắt học sinh từ cái cụ thể, nhưng kinh nghiệm vốn có của học
sinh: tự co tay, duỗi tay, tự co chân, duỗi chân, tự véo vào mông, vào bụng…để
thấy được cơ bám vào xương và nhờ có cơ mà ta có thể thực hiện được mọi cử
động như chạy, nhảy, đi đứng, viết, xoay người, cười, nói, ăn, uống…
3.2. Sử dụng các phương páhp dạy học truyền thống theo tinh thần mới và bổ sung
vào các hệ thông các phương pháp thường dùng của môn học những phương pháp
mới có tác dụng phát huy tính chủ động nhận thức của học sinh:
Các phương pháp truyền thống là:
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp hỏi đáp
- Phương pháp kể chuyện
Các phương pháp bổ sung:
- Phương pháp thảo luận
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp đóng vai…
5
Việc dạy học đối với mỗi bài học là trách nhiệm của mỗi giáo viên, vì vậy
chính giáo viên là người quyết định cho việc lựa chọn phương pháp dạy học thích
hợp cho từng bài học, sao cho tương tác giữa thầy và trò trong quá trình lĩnh hội tri
thức của trò đạt hiệu quả cao nhất. Kinh nghiệm cho thấy, trong một bài giảng
thành công không bao giờ chỉ dùng một phương pháp mà phải phối hợp nhiều
phương pháp, cả phương pháp hiện đại và phương pháp truyền thống một cách
hợp lý.
Biện pháp thực hiện
- Nắm chác phương pháp dạy từng nhóm phương pháp
- Lựa chọn phương pháp thích hợp để bỏ sung, hỗ trợ lẫn nhau.
- Chuẩn bị nội dung, hình thức dạy học tương ứng.
Ví dụ:
Dạy bài: Cuộc sống xung quanh – bài 22 TNXH lớp 2 – có thể sử dụng
nhiều phương pháp phối hợp như: quan sát - thảo luận.
Bước 1: Giáo viên giao nhiệm vụ, tổ chức hướng dẫn cho học sinh quan sát
- Giáo viên nêu mục đích quan sát: Quan sát tranh cho biết tranh vẽ cảnh ở đâu?
Vì sao em biết? Kể tên một số nghề của người dân nơi đây?
Phiếu hướng dẫn học sinh quan sát:
1. Tranh vẽ cảnh ở đâu?
a- Nông thôn b. Thành phố c. Nông thôn và thành phố
2. Đường ở đây như thế nào?
3. Nhà cửa ra sao?
4. Người và xe cộ đi lại như thế nào?
5. Kể tên một số nghề của người dân qua tranh vẽ?
Bước 2: Tổ chức cho học sinh quan sát theo nhóm 4. Tất cả các nhóm có nội dung
thảo luận như nhau. Tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia. Đại diện
nhóm báo cáo kết quả.
Bước 3: Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả quan sát
Những điểm cần lưu ý khi sử dụng phương pháp này là:
6
- Thảo luận tránh làm hình thức chỉ có cá nhân nhómn trưởng tham gia
- Giáo viên phải bao quát được lớp học tránh sự lộn xộng khi thảo luận.
Ví dụ:
Dạy bài “Ăn uống đầy đủ” – có thể sử dụng phối hợp phương pháp: thảo luận - hỏi
đáp – đóng vai.
Bước 1: Chuẩn bị nội dung thảo luận
Giáo viên chuẩn bị trước các câu hỏi thảo luận:
- Vì sao chúng ta cần ăn no đủ?
- Tại sao cần phải uống đủ nước?
- Nếu ta thường xuyên bị đói, bị khát thì điều gì sẽ xảy ra?
Bước 2: Học sinh thảo luận các nội dung trên
Bước 3: Đại diện nhóm trình bày ý kiến
Bước 4: Giáo viên tổng kết: Chúng ta cần ăn đủ các loại thức ăn và phải ăn đủ
lượng thức ăn; phải uống đủ nước để chúng biến thành các chất bổ dưỡng nuôi
dưỡng cơ thể chóng lớn, khoẻ mạnh. Nếu cơ thể thường xuyên bị đói, bị khát thì
sẽ mệt mỏi, gầy yếu và có thể còn mắc nhiều bệnh ảnh hưởng đến hiệu quả học tập
và làm việc.
Bước 5: Đóng vai đi chợ mua thức ăn cho một ngày
Tóm lại: Nhờ phối hợp các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống mà học
sinh có được cơ hội trình bày ý kiến, suy nghĩ của mình và tạo điều kiện phát triển
kĩ năng giao tiếp, tranh luận mà trước đây chỉ dùng phương pháp truyền thống còn
hạn chế.
3.3. Đổi mới phương tiện dạy học
Phương tiện dạy học truyền thống bao gồm tranh ảnh sách giáo khoa, tranh
ảnh sưu tầm, vật thật. Phương tiện hiện đại hiện nay có rất nhiều phong phú như
ứng dụng CNTT, máy thu thanh, máy ghi âm, video, máy chiếu phim…Tuỳ theo
nội dung bài dạy, tuỳ theo tình hình thực tế về trình độ giáo viên, tuỳ theo trang
thiết bị hiện có của mỗi nhà trường giáo viên lạư chọn thiết bị dạy học phù hợp.
7
Cùng 1 bài dạy có thể sử dụng các loại đồ dùng dạy học khác nhau làm tăng hiệu
quả giờ dạy.
Biện pháp thực hiện:
- Tích cực hoá chuẩn bị thiết bị dạy học
- Tự học tập nâng cao trình độ sử dụng kĩ thuật hiện đại
Lưu ý khi sử dụng phương tiện dạy học:
- Tuỳ theo điều kiện cơ sở vật chất, năng lực của giáo viên để lựa chọn
phương tịên dạy học phù hợp
- Khi sử dụng xong phải chú ý bảo quản thiết bị dạy học, nhất là thiết bị
hiện đại để tái sử dụng.
- Cần tích cực tham gia vào quá trình tự làm đồ dùng dạy học để bổ sung đồ
dùng dạy học cho năm học.
3.4. Đa dạng hoá các hình thức tổ chức dạy học như: dạy học cá nhân, học theo
nhóm, dạy theo lớp, dạy ngoài thiên nhiên…
Đây là việc làm hết sức cần thiết trong mỗi tiết dạy nhằm làm cho học sinh
bớy nhàm chán trong mỗi bài, mỗi tiết học. Có thể sử dụng phối hợp nhiều hình
thức dạy học khác nhau trong mỗi giờ dạy nhằm tăng hiệu quả giờ dạy.
Biện pháp thực hiện
- Lựa chọn hình thức dạy học cho từng bài phù hợp điều kiện cụ thể của
lớp học, của địa phương…
- Chuẩn bị tốt cho các hoạt động ngoài trời, những phương án khi có tình
huống xấu xảy ra: thời tiết, khách quan mang lại.
Ví dụ: Dạy bài: Cuộc sống xung quanh
Có thể sử dụng hình thức học thảo luận theo nhóm để trao đổi
Có thể dạy theo hình thức học ngoài thiên nhiên để học sinh quan sát và
nắm thực tiễn
Có thể phối hợp hình thức dạy học ngoài thiên nhiên và thảo luận nhóm để
học sinh có hứng thú học tập, hiệu quả giờ dạy cao.
4- Kết luận và khuyến nghị:
8
Để phát triển con người toàn diện góp phần hình thành năng lực, phẩm
chất, tư duy cho học sinh thì việc dạy tốt tất cả các môn học là một yêu cầu không
thể thiếu. Người giáo viên không những dạy tốt các môn Toán, Tiếng Việt hình
thành tri thưc cho học sinh mà còn phải dạy tốt tất cả các môn học khác nhau để
phát triển một con người toàn diện
Việc dạy tốt môn TNXH là một yêu cầu đã và đang được quan tâm song
song với những môn khác. Cùng với việc đổi mới các phương pháp dạy học trong
nhà trường tiểu học mà môn TNXH được thay đổi theo hướng tích cực. Giáo viên
nhiệt tình, có trình độ tay nghề, trình độ khoa học công nghệ nâng lên sẽ là điều
kiện thuận lợi cho việc tổ chức giờ học nhẹ nhàng mà hiệu quả giúp học sinh học
tập
Dạy học môn TNXH theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, góp
phần tạo ra không khí học tập vui tươi hồn nhiên, sinh động làm thay đổi không
khí học tập để học tốt các môn học tiếp theo
Trên đây là kinh ngiệm của tôi qua thực tế 6 tháng dạy chương trình lớp 2 ở
tiểu học. Kết quả cụ thể về nhận thức của học sinh về môn học này rất khả quan.
Sau đây tôi xin trình bày giáo án sử dụng phối hợp các phương pháo dạy
học để phát huy tính tích cực của học sinh
BÀI 8: ĂN UỐNG SẠCH SẼ
I, MỤC TIÊU
Kiến thức: sau bài học, học sinh có thể:
- Hiểu được phải làm gì để ăn uống sạch sẽ
9
- Ăn uống sạch sẽ đề phòng được nhiều bệnh, nhất là các bệnh đường
ruột
Kĩ năng: Sau bài học, học sinh:
- Biết ăn, uống sạch sẽ
- Biết thực hiện việc ăn, uống sạch sẽ trong cuộc sống hàng ngày
Thái độ: Học sinh có ý thức tự giác thực hiện tốt việc ăn uống hàng ngày
II, Đồ dùng dạy học
- Hình vẽ SGK trang 18, 19
- Giấy, bút viết bảng nhóm
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu:
Thời
Ghi
chú
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Cả lớp hát
gian
5’
1- Khởi động:
- Cho cả lớp bài hát: Thật đáng chê.
- GV giới thiệu bài học: Vì sao chú HS lắng nghe
mèo trong bài lại thật đáng chê, cô
cùng các con sẽ tìm hiểu trong tiết
học TNXH hôm nay
30’
12’
2- Các hoạt động dạy học chủ yếu
• Hoạt động 1: làm việc với sach giáo
khoa và thảo luận: Phải làm gì để ăn
sạch?
Tranh
SGK
Bước 1: Động não
Treo bảng nhóm lên
? Để ăn uống sạch sẽ chúng ta cần phải
làm những việc gì?
bảng và tổng hợp ý
kiến:
Cho HS thảo luận nhóm 4, mỗi nhóm
được phát 1 tờ bảng nhóm để ghi kết quả
thảo luận
- Rửa tay
- Gọt quả
10
Tải về để xem bản đầy đủ
14 trang
26/01/2025
390
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi học môn Tự nhiên Xã hội Lớp 2", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_phat_huy_tinh_tich_cuc_cua_hoc_sinh_kh.pdf
