SKKN Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng dạy học mang lại hiệu quả trong dạy học Toán Lớp 1

Song qua thực tế hiện nay một số giáo viên lại chưa thực sự chú trọng đến tầm quan trong đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh lớp 1 đặc biệt với môn Toán . Nên hầu như để các em rơi vào trường hợp tiếp thu kiến thức một cách thụ động . Xuất phát từ những lý do trên tôi thiết nghĩ việc thay đổi quan điểm dạy học môn Toán cho học sinhg lớp 1 là rất quan trọng cho nên tôi đã nghiên cứu và tìm ra cách làm một số đồ dùng dạy học trong môn Toán lớp 1, vì vậy tôi đã chọn đề tài “ Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng dạy học mang lại hiệu quả trong dạy học Toán lớp 1”

Download

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG DẠY HỌC

MANG LẠI HIỆU QUẢ TRONG DẠY HỌC TOÁN LỚP 1

Lĩnh vực

Cấp học

Tác giả

: Môn Toán

: Tiểu học

: Nguyễn Thu Thúy

Đơn vị công tác : Trường Tiểu học Trung Tự

Chức vụ : Giáo viên cơ bản

NĂM HỌC 2018- 2019

A. PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Sinh thời, Bác Hồ thường mong muốn, mong muốn đến cháy bỏng là sau

này mỗi người dân Việt Nam “ ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học

hành”. Và mong ước của Bác giờ đây đã trở thành hiện thực là: Tất cả trẻ em đã

được đến trường để học tập và vui chơi,được giáo dục toàn diện để kế tiếp sự

nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trong các môn học ở Tiểu học,

môn Toán có một vị trí quan trọng. Môn Toán trang bị cho các em kiến thức,

kỹ năng để ứng dụng trong đời sống. Môn Toán đóng góp một phần rất quan

trọng trong việc rèn luyện ý nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải

quyết vấn đề... nó đóng góp vào việc phát triển trí thôn minh, cách suy nghĩ

độc lập, linh hoạt, sáng tạo; nó đóng góp vào việc hình thành các phẩm chất

cần thiết và quan trọng của người lao động như: cần cù, cẩn thận, có ý chí

vượt khó, có kế hoạch,có nề nếp và tác phong khoa học.

Trong thời đại hiện nay, khoa học kỹ thuật phát triển với tốc độ nhanh, thông

tin khoa học ngày càng nhiều song thời gian dành cho mỗi tiết học trong trường

tiểu học không thay đổi. Để theo kịp sự phát triển của xã hội và cung cấp cho

học sinh những kiến thức mới nhất, đầy đủ nhất trong một thời gian có hạn, việc

đổi mới phương pháp dạy học luôn là vấn đề được nhiều người quan tâm.Thực

tế cho thấy trong qúa trình dạy học ở tiểu học đã có sự đổi mới nhiều về phương

pháp. Những phương pháp dạy học kích thích sự tìm tòi, đòi hỏi sự tư duy của

học sinh được đặc biệt chú ý. Song để cho giờ học thực sự đổi mới, việc sử dụng

đồ dùng dạy học trong các giờ toán là hết sức cần thiết, là một trong những điều

kiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện mục tiêu dạy học.

Mặt khác như chúng ta đã biết tư duy của học sinh tiểu học thường bắt đầu từ

những biểu tượng cụ thể, nên kiến thức toán tiểu học chủ yếu hình thành bằng

con đường thực nghiệm .Mà trên thực tế không phải với bất kì tiết học toán nào

giáo viên cũng sử dụng đầy đủ đồ dùng học tập . Đặc biệt là các phương tiện dạy

học hiện đại . hầu hết là chỉ được sử dụng ở các tiết dạy chuyên đề hoặc hội

giảng . Hơn nữa với phương tiện dạy học hiện đại cũng chỉ thuận tiện cho việc

sử dụng tranh ảnh vào bài học , trên thực tế với môn toán lớp 1 trẻ rất cần được

tự tay thực hành với vật thật để tìm ra kiến thức mới . Chính điều này dẫn đến

xu thế dạy học toán theo cách tổ chức hoạt động cho học sinh : Hoạt động bằng

tay với các đồ vật, họat động quan sát trên mô hình, hình vẽ, hoạt động trí óc.

Trong rất nhiều trường hợp khó có thể tổ chức hoạt động mà không có đồ dùng

dạy học.Nếu việc “dạy chay, dạy suông” làm cho học sinh học thụ động không

1/23

phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo thì sự hỗ trợ đắc lực của đồ dùng

sẽ là cầu nối giữa người dạy và người học, làm cho hai nhân tố này gắn kết với

nhau trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, phương pháp đào

tạo và làm cho chất lượng giảng dạy được nâng cao. Trong trường tôi, thực hiện

chủ trương của Bộ giáo dục và đào tạo là cần phải đổi mới phương pháp dạy học

trong chương trình lớp Một, việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học nói

chung, trong dạy học toán nói riêng là điều rất cần thiết vì: học sinh lớp Một,

năm đầu trẻ mới tới trường, trẻ rất bỡ ngỡ từ việc chuyển hoạt động chủ đạo tự

chơi sang hoạt động học tập.

Song qua thực tế hiện nay một số giáo viên lại chưa thực sự chú trọng đến

tầm quan trong đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh lớp 1 đặc biệt với môn

Toán . Nên hầu như để các em rơi vào trường hợp tiếp thu kiến thức một cách

thụ động . Xuất phát từ những lý do trên tôi thiết nghĩ việc thay đổi quan điểm

dạy học môn Toán cho học sinhg lớp 1 là rất quan trọng cho nên tôi đã nghiên

cứu và tìm ra cách làm một số đồ dùng dạy học trong môn Toán lớp 1, vì vậy

tôi đã chọn đề tài “ Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng dạy học mang lại hiệu

quả trong dạy học Toán lớp 1”

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học theo

hướng phát huy tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh.

- Giúp cho giáo viên trong quá trình giảng dạy được thuận tiện.

- Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh.

- Trong quá trình tự tìm tòi thiết kế đồ dùng dạy học giáo viên hiểu sâu

kiến thức hơn.

III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU

- Học sinh lớp 1 là đối tượng nghiên cứu của tôi.

- Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng dạy học mang lại hiệu quả trong

dạy học Toán lớp 1

- Sách giáo khoa toán 1.

- Các tài liệu tham khảo.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Phương pháp nghiên cứu lý luận.

- Phương pháp thực hành.

- Phương pháp điều tra thực trạng.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

2/23

B. PHẦN NỘI DUNG

I. CƠ SỞ LÍ LUẬN

Đồ dùng dạy học có vai trò đặc biệt quan trọng trong dạy và học toán lớp

1. Tâm lí học hiện đại khẳng định quy luật của nhận thức “ Từ trực quan sinh

động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Việc sử dụng

đồ dùng trong các tiết dạy toán là rất cần thiết. Nó tạo ra môi trường tốt để học

sinh thực hiện phương pháp học tập mới “ Học tập đa giác quan, đa phương

tiện”. Thông qua đồ dùng các em tự thao tác, tự khám phá để tìm ra kiến thức

mới trong các tiết học. Giáo viên không làm thay, nghĩ thay, các em được hoạt

động thực sự, được rèn luyện tính tự giác, được phát huy tính tích cực, chủ

động, sáng tạo, được tiếp thêm niềm say mê hứng thứ học tập, tránh căng thẳng,

tránh áp đặt nặng nề. Học sinh phải tự mình hành động (thao tác) trên đồ vật chứ

không chỉ nhìn xem giáo viên làm. Học sinh phải được hoạt động vận dụng bằng

nhiều giác quan, phối hợp nghe, nhìn, sờ, nắm, nâng, cảm nhận (Tư duy), cảm

xúc (tình cảm)… từ vật thật, mô hình, hình vẽ, tranh ảnh, âm thanh, tiếng

động… Từ các vật vô tri vô giác, thông qua cách tổ chức sắp xếp chúng đã thay

chúng ta nói hộ chúng ta, hình thành nên các biểu tượng toán học cho học sinh.

II. CƠ SỞ THỰC TIẾN:

Ở bậc Tiểu học lớp Một là lớp hết sức quan trọng. Nó là nền tảng vững chắc

trang bị cho các em những kiến thức, kỹ năng cần thiết giúp các em tiếp tục học

các lớp kế tiếp và là cầu nối tiếp tục học bậc trung học cơ sở. Bước đầu hình

thành cho các em kĩ năng tự phục vụ mọi họat động trong cuộc sống hàng ngày.

Trong các môn học ở tiểu học, môn Toán đóng vai trò quan trọng nó cung

cấp những kiến thức cơ bản về số, những phép tính đại lượng và khái niệm cơ

bản về hình học, bên cạnh đó môn Toán còn góp phần vào phát triển tư duy, khả

năng suy luận, phát triển ngôn ngữ, trau dồi trí nhớ, kích thích cho các em óc tò

mò ham tìm hiểu khám phá và hình thành nhân cách cho các em giúp các em

phát triển toàn diện.

III. THỰC TRẠNG VỀ VIỆC SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG DẠY HỌC

TRONG MÔN TOÁN LỚP 1

1. Giáo viên:

Hiện nay, trong các nhà trường Tiểu học các thầy cô đều rất lưu tâm đến

việc sử dụng đồ dùng dạy học vào các giờ học.

Trong thực tế, nhiều thầy cô vẫn còn dạy chay do những tiết không có đồ

dùng dạy học .Hoặc có đồ dùng nhưng lại ngại lấy ra, cất vào, hoặc tiện sử dụng

những đồ dùng có sẵn thì lấy ra dùng mà không muốn mày mò làm thêm đồ

dùng dày học. Nên không thu hút được sự chú ý của học sinh làm cho tiết học

3/23

nhàm chán, học sinh tiếp thu bài thụ động . Việc đưa đồ dùng dạy học vào bài

dạy Toán ở lớp 1 theo tôi là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả giờ học và thu hút

được sự chú ý của đông đảo học sinh. Đặc biệt học sinh tiểu học ham hiểu biết,

ưa hoạt động, hay tò mò thích khám phá và giàu óc tưởng tượng. Chính vì vậy,

tri thức cung cấp cho học sinh, phải đa dạng và luôn mới lạ. Giờ học phải sinh

động, vừa sức đảm bảo tính khoa học, tính chính xác, tính hiện đại. Giáo viên

phải có kế hoạch để giúp học sinh đạt được mục tiêu giáo dục bằng cách sử

dụng thường xuyên đồ dùng trong các tiết dạy học toán.

2. Học sinh

Vào đầu năm học 2018- 2019, Ban giám hiệu có phân công cho tôi là giáo

viên chủ nhiệm lớp 1. Ngay từ buổi đầu nhận lớp, tôi đã tiến hành điều tra cơ

bản về tất cả các mặt của học sinh lớp mình. Lớp có 56 em, trong đó có 32 nam,

20 nữ các em đều cùng 6 tuổi. Phần lớn học sinh trong lớp đều xuất thân từ các

gia đình công nhân viên chức. Tuy nhiên, trong lớp còn có những em tiếp thu

chậm, học trước quên sau hoặc chưa ham học , chưa tích cực trong giờ học. Vì

vậy, ngay từ đầu năm tôi đã vạch ra kế hoạch phải làm sao cho lớp mình đạt kết

quả cao nhất trong các giờ nói chung và trong giờ học toán nói riêng. Qua trao

đổi với đồng nghiệp mọi người đều cho rằng sử dụng đồ dùng dạy học thường

xuyên trong các tiết dạy toán là biện pháp tối ưu nhất để nâng cao chất lượng

dạy và học toán cho học sinh lớp 1.

IV. MỘT SỐ KINH NGHIỆM SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG DẠY HỌC

TRONG MÔN TOÁN LỚP 1

Đồ dùng phục vụ cho việc giảng dạy môn Toán lớp 1 rất phong phú và đa

dạng.Thực tế có nhiều tiết dạy được sử dụng đồ dùng dạy học vào bài giảng.

Nhiều đồ dùng dạy học được trang bị, có những đồ dùng dạy học được lấy từ

tranh ảnh, vật thật, từ Internet…Song có những đồ dùng dạy học được tận dụng

làm từ những vật rẻ tiền như tờ giấy, trang bìa …qua bàn tay khéo léo, óc thẩm

mỹ, sự cần cù của giáo viên, đã cho ra những sản phẩm rất thiết thực trong việc

áp dụng vào tiết dạy . Có thể chỉ với một đồ dùng đơn giản có thể sử dụng ở

nhiều bài dạy khác nhau. Dưới đây là một số kinh nghiệm :

1. SỬ DỤNG BẢNG GÀI :

4/23

a) Tác dụng :

- Được sử dụng trong các bài: Điền số thích hợp vào ô trống theo mẫu hoặc

các bài Điền vào ô trống.

- Chỉ cần một bảng gài giáo viên có thể sử dụng ở nhiều tiết học hoặc có thể

trong cùng một bài. Có bảng gài giáo viên không phải kẻ ra bảng phụ hoặc bảng

lớp mất rất nhiều thời gian.

b) Cách làm:

Chỉ với một chút giấy bìa cứng và một chút giấy dán bóng đẹp có thể làm

được những khung vừa đẹp mắt và sử dụng tiện lợi như trên.

- Trước tiên đo khung trên giấy bìa cứng tạo khung cân đối đủ rộng để có thể

gắn số cho sẵn hoặc để viết số bằng phấn.

- Dùng dao dọc giấy dọc theo khung đã vẽ.

- Dùng giấy đề can màu bóng dán lên trên cho đẹp mắt, tạo hứng thú cho học

sinh

c) Cách sử dụng:

Trong giai đoạn học các phép tính +, - trong phạm vi 10; có các dạng bài điền

số thích hợp vào ô trống.

VD : Bài 3 ( trang 79 ) : Có thể hướng dẫn học sinh như sau :

-Học sinh lấy bảng đã chuẩn bị sẵn

- Học sinh (HS) nêu yêu cầu của bài tập

- Giáo viên (GV) yêu cầu học sinh nêu cách làm

- HS : ta cần điền những số còn thiếu vào bảng thứ nhất sao cho tổng của 2 số

ở hàng trên và hàng dưới cộng vào đêu bằng 9

- HS : gắn những số còn thiếu vào trong bảng

- GV : yêu cầu 2 , 3 HS mang bảng đã làm gắn lên bảng lớp và nhận xét

Tương tự ta có thể áp dụng để dạy các bài: Bài 2 ( trang 83 ), Bài 2 ( trang

87 )

Có thể chuyển từ bảng ngang sang các bài có dạng

5/23

Trong giai đoạn học các phép tính số có hai chữ số với số có một chữ số.

Có các dạng bài điền số thích hợp vào ô trống ( theo mẫu ) có các bài : Bài 3

( trang 108 ), Bài 3 ( 110 ), Bài 4 ( trang 124 )

VD : Bài 3 ( trang 108 )

2.SỬ DỤNG Ô TRỐNG :

a) Tác dụng :

- Dạng ô trống này được sử dụng rất nhiều trong các dạng bài từ học kì I

đến học kì 2 .

b) Cách làm :

- Nguyên liệu : giấy bìa , giấy đề can màu.

- Trước tiên đo khung khung ô trống trên giấy bìa cứng tạo khung cân đối

đủ rộng để có thể gắn số cho sẵn hoặc để viết số bằng phấn.

- Dùng dao dọc giấy dọc theo khung đã vẽ.

6/23

- Dùng giấy đề can màu bóng dán lên trên cho đẹp mắt.

- Gắn nam châm ở mặt sau để có thể sử dụng cho tiện .

c) Cách sử dụng :

- Được sử dụng trong các bài Điền số có ô trống giáo viên không cần phải

kẻ từng ô mà chỉ cần gắn các ô rồi kẻ các đường mũi tên như các bài 2 (trang

81), Bài 2 (trang 88), Bài 4 (trang 89)...

VD : Khi dạy bài 2 ( trang 81) giáo viên có thể hướng dẫn học sinh như

- GV : cho học sinh nêu yêu cầu

- HS : điền số thích hợp vào ô trống

- GV : cho học sinh nêu cách làm bài

- HS : tính và viết kết quả vào hình

- HS : chỉ việc gắn số vào các ô vuông có sẵn

-GV : yêu cầu từng HS chữa bài

6 - 4

2 + 2

4 - 3

1 + 8

- Ngoài ra ô trống này còn được sử dụng trong các dạng bài Điền dấu vào

ô trống : Bài 4 ( trang 18 ), Bài 4 ( trang 20 ) ,...có dạng

- Ngoài các dạng bài trên giáo viên còn có thể sử dụng các ô trống này để

dạy các dạng bài viết số thích hợp vào ô trống :

Bài 5 ( trang 33 ), Bài 3 ( trang 35 ),... có dạng.

- Đặc biệt ô trống này còn được sử dụng rất nhiều trong các dạng bài

Điền số có dạng :

VD : Bài 3 ( trang 45 )

+ 1 = 3

3 =

+ 2

2 + 1 = 2 +

7/23

- Đối với dạng bài Điền dấu vào ô trống cũng có thể sử dụng ô trống này

một cách tiện lợi.

VD : Bài 1 ( trang 169 )

55 - 5

40 + 5

69 - 9

96 - 6

32 + 14

14 + 32

57 – 1

57 + 1

- Bên cạnh các dạng bài trên ô trống dạng này còn có thể sử dụng trong

một số dạng toán Điền Đ, S

VD : Bài 2 ( trang 158 )

-35

- 21

- 24

-12

- Hoặc từ các ô trống đó giáo viên có thể dùng phục vụ cho các trò chơi

+ Trò chơi: Làm tính tiếp sức có dạng trình bày như trên

46 - 3

+ 5

- 2

+ 3

+ Trò chơi Tam giác kỳ lạ :

Trò chơi nhằm rèn cho học sinh làm tính cộng trong phạm vi 9 . Mỗi học

sinh phải đặt 1 tấm bìa vào ô trống sao cho khi cộng 3 số trên mỗi cạnh được kết

quả là 9. Nhóm nào xong trước và đúng nhóm đó thắng cuộc .

8/23

+ Trò chơi : Xếp thành phép tính đúng

Luyện tập làm phép tính cộng, trừ trong các phạm vi 10

VD :

3. SỬ DỤNG DÃY Ô TRỐNG :

3.1. DÃY 3 Ô :

a) Tác dụng :

Dãy ô trống này được sử dụng rất thuận tiện trong các dạng bài điền số

hoặc nối ô trống với số thích hợp , giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn

b) Cách làm:

- Nguyên liệu: giấy bìa , giấy đề can màu.

- Trước tiên đo khung ô trống 3 ô trên giấy bìa cứng tạo khung cân đối đủ

rộng để có thể gắn số cho sẵn hoặc để viết số bằng phấn.

- Dùng dao dọc theo khung đã vẽ.

- Dùng giấy đề can màu bóng dán lên trên cho đẹp mắt.

- Gắn nam châm ở mặt sau để có thể sử dụng thuận tiết .

c) Cách sử dụng:

- Được sử dụng trong các bài Điền số có dạng như sau

-Cách làm như sau :

-GV: cho học sinh nêu yêu cầu của đầu bài

-HS :số

- GV cho các em làm bài , GV dán đầu bài đã chuẩn bị ở phần đồ dùng

dạy học lên bảng, còn phần điền số trong các ô vuông GV có thể sử dụng các

thanh đã chuẩn bị sẵn dể gắn lên bảng

- Chữa bài

-GV: gọi 2 HS lên bảng gắn

9/23

Tải về để xem bản đầy đủ

27 trang huongnguyen 13/01/2025 120

Download

Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng dạy học mang lại hiệu quả trong dạy học Toán Lớp 1", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_mot_so_kinh_nghiem_su_dung_do_dung_day_hoc_mang_lai_hie.doc