SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy – học Mĩ thuật ở trường tiểu học theo phương pháp mới
Hiện nay, toàn xã hội nói chung và đặc biệt là ngành giáo dục đều hướng đến sựu phát triển toàn diện của trẻ, đào tạo một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo trong cuộc sống. Giáo dục thẩm mĩ ở trường tiểu học có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh . Đó chính là môi trường thể nghiệm, vận dụng kiến thức trên lớp cũng như kiến thức ngoài đời của các em, để từ đó học sinh được bộc lộ những cảm nhận về cái đẹp, khẳng định chính mình và hướng đến cái Chân – Thiện – Mỹ, giúp các em hoàn thiện nhân cách một cách toàn vẹn. Đó cũng chính là môi trường nuôi dưỡng và phát triển tính chủ thể cho học sinh: Chủ động, tích cực, độc lập và sáng tạo.
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Môn Mĩ thuật là môn học để tập cho các em học sinh tiếp xúc với cái đẹp,
bồi dưỡng cảm xúc thẩm mĩ giúp các em biết rung động trước cái đẹpvà tạo ra
cái đẹp. Muốn có cái đẹp trước tiên phải có kiến thức, tiếp đó là môi trường học
tập và quan trọng nhất và sự hứng thú, lòng say mê với Mĩ thuật. Bản thân tôi là
một giáo viên Mĩ thuật tiểu học với 33 năm trong nghề, tôi nhận thấy tầm quan
trọng của môn học nàytrong hệ thống giáo dục và thấy mình cần có trách nhiệm
để nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật. Đặc biệt ở môn học này các em
cần tiếp nhận sự truyền tải kiến thức từ thầy cô giáo, từ đó các em được trải
nghiệm, phát triển tiếp các hoạt động và sáng tạo ra các sản phẩm mang màu sắc
của riêng mình do đó thầy cô cần làm thế nào để truyền được cảm hứng học tập
cho học sinh, khiến các em có một tâm thế học tập thoải mái, hăng say và thích
thú với môn học.
“Dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới” là vấn đề rất được quan tâm
hiện nay. Cùng với việc hội nhập quốc tế qua Dự dán “ Phát triển giáo dục Mĩ
thuật Tiểu học - SAEP” do chính phủ Đan Mạch hỗ trợ, các nhà nghiên cứu đã
đưa ra các quy trình, phương pháp, chương trình mới cho việc giảng dạy Mĩ
thuật (dạy học theo chủ đề) và đã được đưa vào dạy thử nghiệm đại trà tại nhiều
trường tiểu học.
Được sự quan tâm và chỉ đạo của các cấp quản lý và trực tiếp là Ban giám
hiệu nhà trường, qua một thời gian áp dụng phương pháp dạy học mới, tôi cũng
như các đồng nghiệp giảng dạy bộ môn Mĩ thuật nói chung đều nhận thấy kết
quả có những tiến triển nhất định: Học sinh hăng say và hứng thú hơn với môn
học (so với chương trình cũ); học sinh không bị áp lực bởi thời gian hay sợ mình
không làm được bài, các em hoạt động tích cực hơn ở các giờ học Mĩ thuật; các
em được tiếp cận với nhiều cách thức cũng như chất liệu tạo hình mới…từ đó
mạnh dạn hơn trong các hoạt động của mình. Bên cạnh những thuận lợi thì còn
một số khó khăn cơ bản như: Cơ sở vật chất còn chưa đầy đủ; việc lồng ghép
phương pháp mới với chương trình hiện hành; một số đề tài và cách thức thực
hiện chưa sát với thực tế cơ sở; việc tìmvà chọn lựa các tài liệu tham khảo; vấn
đề tổ chức các tiết học theo chủ đề…khiến những người làm nghề như tôi luôn
trăn trở. Chính từ những thực tế trên đây, tôi đã chọn đề tài: “Một số kinh
nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy – học Mĩ thuật ở trường tiểu học theo
phương pháp mới” làm sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018-2019.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Sáng kiến kinh nghiệm nhằm tìm ra những giải pháp góp phần khắc
phục các khó khăn chung trong quá trình áp dụng phương pháp mới khi thực
hiện dạy – học Mĩ thuật ở trường tiểu học.
1/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
- Xây dựng và tổ chức được các giờ học Mĩ thuật theo chủ đề áp dụng
phương pháp mới tạo hứng thú cho học sinh, giúp học sinh được tiếp cận, trải
nghiệm và lĩnh hội những kiến thức mới đồng thời rèn luyện các kĩ năng tạo
hình cơ bản cho học sinh. Giúp học sinh học môn Mĩ thuật có hiệu quả hơn,
bước đầu biết cảm nhận về cái đẹp và vận dụng trong cuộc sống .
- Rút kinh nghiệm giảng dạy cho bản thân trong thời gian tới và góp một
phần chia sẻ những kinh nghiệm giảng dạy cũng như cách thức tổ chức cùng
đồng nghiệp trong và ngoài trường tiểu học nơi tôi công tác.
III. NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu các tài liệu mới nhất về đổi mới chương trình và phương pháp
dạy học Mĩ thuật ở trường tiểu học kết hợp áp dụng các hình thức tổ chức vào
dạy – học Mĩ thuật tại cơ sở thực dạy và các trường bạn.Tìm ra kinh nghiệm
trong quá trình giảng dạy cũng như tổ chức dạy – học Mĩ thuật theo phương
pháp mới.Trao đổi, chia sẻ các kinh nghiệm để áp dụng nâng cao hiệu quả trong
công tác giảng dạy.
2. Phương pháp nghiên cứu:
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Giáo viên thu thập, phân loại và tổng hợp tài liệu giảng dạy.Việc nghiên cứu
thông qua: Văn bản, chương trình, giáo trình tham khảo, tài liệu sách báo...
Nắm vững kiến thức về Nghệ thuật tạo hình, trang trí, lịch sử mĩ thuật Việt
Nam, lịch sử mĩ thuật Thế giới... để ứng dụng linh hoạt vào nội dung chủ đề.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp quan sát: Quan sát cách tổ chức hoạt động dạy học Mĩ
thuật ở tiểu học qua việc dự giờ đồng nghiệp, dự các chuyên đề cấp Quận, cấp
Thành phố…
- Phương pháp phỏng vấn: Trò chuyện, trao đổi với giáo viên khác, lấy ý
kiến học sinh trong và sau quá trình học chương trình mới....
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tham khảo những tài liệu, bài giảng
của đồng nghiệp, qua các phương tiện truyền thông khác nhau và học hỏi kinh
nghiệm giảng dạy Mĩ thuật của các trường bạn, các chuyên gia, từ đó rút kinh
nghiệm cho các hoạt động mĩ thuật do bản thân thực hiện.
- Thực hiện tích hợp liên môn để giáo dục một cách toàn diện cho học
sinh về mọi lĩnh vực trong cuộc sống.
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
- Đối tượng nghiên cứu: Học sinh các khối lớp 4 và lớp 5.
- Địa bàn nghiên cứu: Trường tiểu học Ngọc Lâm- Quận Long Biên- Hà Nội
- Thời gian nghiên cứu: Năm học 2017- 2018 và Học kì 1 năm học 2018 -2019
2/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Căn cứ nhiệm vụ năm học của bậc Tiểu học nói chung, cũng như kế
hoạch và những chỉ tiêu cụ thể của nhà trường đã đề ra và tình hình đặc điểm
của nhà trường, chất lượng học tập, rèn luyện của học sinh,tổ chuyên môn chúng
tôi đã xây dựng, đề ra mục tiêu kế hoạch công tác trong năm học này đó là: Giáo
dục cho học sinh các phẩm chất, năng lực cần thiết linh hoạt, năng động, sáng
tạo, chủ động, thích ứng. Yêu cầu này đòi hỏi phải đổi mới toàn diện và đồng bộ
giáo dục, trong đó cần ưu tiên đổi mới phương pháp dạy học.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
2.1. Mục tiêu ý nghĩa.
Mĩ thuật là loại hình nghệ thuật thị giác, thể hiện cảm xúc, khám phá bản
thân và thế giới xung quanh, giao tiếp với con người và xã hội. Học Mĩ thuật ở
phổ thông nói chung và cấp Tiểu học nói riêng nhằm phát triển năng lực thẩm
mĩ, giáo dục ý thức kế thừa và phát huy văn hóa nghệ thuật dân tộc cho phù hợp
với sự phát triển của thời đại.Thông qua nội dung và phương pháp giáo dục,
môn Mĩ thuật ở cấp Tiểu học góp phần hình thành, phát triển ở học sinh năng
lực thẩm mĩ, có những kiến thức cơ bản ban đầu, năng lực tự chủ tự học tự quyết
định - tìm tòi khám phá chiếm lĩnh tri thức, giao tiếp hợp tác, giải quyết các vấn
đề sáng tạo. Từ đó hình thành phẩm chất yêu thầy mến bạn, quan tâm chăm sóc
những người thân trong gia đình, yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên, làm
đẹp cho bản thân và cuộc sống xung quanh, chăm chỉ, trung thực, có tinh thần
trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội.
2.2. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện dạy – học Mĩ thuật theo
phương pháp mới tại cơ sở.
a. Thuận lợi.
Được sự quan tâm và hỗ trợ của Ban giám hiệu, những giờ học Mĩ thuật
luôn được trang bị đầy đủ các trang thiết bị về cơ sở vật chất, nên việc dạy – học
Mĩ thuật tại cơ sở luôn có những thuận lợi cơ bản. Bên cạnh đó, Ban giám hiệu
nhà trường luôn động viên khuyến khích giáo viên học hỏi, nghiên cứu và áp
dụng các phương pháp mới vào các hoạt động mĩ thuật để có kết quả tốt nhất.
Trường được đầu tư đầy đủ các phòng học, các phòng chức năng. Các
trang thiết bị phục vụ hoạt động dạy và học đáp ứng yêu cầu của trường Chuẩn
Quốc gia. 100% các lớp học có hệ thống máy chiếu.
Học sinh say mê, thích thú với các giờ học Mĩ thuật theo phương pháp
mới. Các em được học tập theo những hình thức khác nhau về môi trường học
cũng như cách thức thực hiện các bài học theo chủ đề.
3/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
Học sinh được tham gia các chương trình ngoại khóa do nhà trường kết
hợp với các nghệ nhân làng nghề Bát Tràng, các em được trực tiếp trải nghiệm,
tham quan và tìm hiểu các tác sản phẩm mĩ thuật được vận dụng trong cuộc sống
Học sinh thường xuyên được tham gia các hoạt động trải nghiệm tại trường qua
các Ngày hội do nhà trường tổ chức.
Dưới sự chỉ đạo của Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường, giáo
viên được chủ động xây dựng kế hoạch dạy học từ đầu năm học. Dựa trên tài
liệu tham khảo quy định là bộ sách “ Dạy- Học Mĩ thuật theo định hướng phát
triển năng lực” do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành
b. Khó khăn
Khó khăn về cơ sở vật chất còn là vấn đề chung của nhiều trường tiểu học
trên địa bàn. Tại nhà trường hiện nay có trang bị phòng chức năng, nhưng vì đặc
điểm về số lớp, về sĩ số và trường có 2 giáo viên mĩ thuật nên vẫn còn bị trùng
tiết, phải sắp xếp luân phiên để sử dụng phòng học sao cho hợp lý, 50% các tiết
dạy được thực hiện trên lớp học. Điều kiện bàn ghế trên các phòng học văn hóa
chưa đáp ứng được yêu cầu ở một số quy trìnhmới như: Vẽ theo nhạc, sắm vai
trình diễn... Vấn đề lưu giữ sản phẩm của học sinh sau mỗi chủ đề cũng là một
trăn trở của số đông giáo viên. Khi số học sinh đông, khối lượng sản phẩm các
em làm hoàn thiện nhiều khiến việc bảo quản cũng gặp nhiều khó khăn.
Với đặc trưng của môn học với nhiều hình thức tạo hình mới so với
chương trình cũ, đòi hỏi học sinh phải chuẩn bị nhiều loại đồ dùng và vật liệu
khác nhau hơn. Đây cũng là một vướng mắc cần giải quyết vì khi không có đủ
đồ dùng học tập học sinh sẽ khó thực hiện được hiệu quả việc học của mình.
Trước tâm lý chưa quan tâm đến môn nghệ thuật ở trường tiểu học của một số
phụ huynh (chỉ coi trọng đầu tư cho học sinh học các môn Toán, Tiếng việt là
chính), giáo viên ngoài việc chăm chút cho nội dung bài học còn mất khá nhiều
thời gian rèn nếp cho học sinh chuẩn bị đồ dùng học tập cũng như việc đảm bảo
an toàn cho học sinh khi sử dụng đồ dùng trong quá trình học.
Thời gian phân bố tiết học còn đan xen với phân phối chương trình học
chung nên không đảm bảo được tính chất liền mạch của nội dung, việc này
khiến quá trình lĩnh hội cũng như thực hiện của học sinh biện gián đoạn gây mất
hứng thú cũng như việc chuẩn bị đồ dùng, lưu giữ sản phẩm đang làm dở chưa
đảm bảo chất lượng.
Về nội dung chương trình học còn mới mẻ, một số ít học sinh còn lúng
túng trong việc chọn hình thức thể hiện cũng như chủ động phối hợp với các
bạn. Tất cả những yếu tố trên khiến người dạy mất nhiều thời gian đầu tư, tìm
cách khắc phục hơn, đòi hỏi giáo viên trong quá trình dạy phải tìm tòi và xây
dựng lại các yêu cầu và cách thức tổ chức sao cho phù hợp nhất.
4/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
III. GIẢI PHÁP
1. Giải pháp điều tra cơ bản.
a. Với học sinh:
- Trong những năm học vừa qua, bản thân nhận thấy:
+Một số học sinh vẫn còn nhút nhát, rụt rè chưa bày tỏ suy nghĩ, quan
điểm của mình.
+ Có nhiều học sinh còn chưa thực sự quan tâm đến việc học Mĩ thuật cụ
thể ở việc chuẩn bị đồ dùng học tập, chưa tích cực trong các giờ học... Tất cả
những điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình dạy mĩ thuật tại nhà trường
cũng như kết quả học tập của các em.
- Từ thực tế giảng dạy theo phương pháp mới ở giai đoạn đầu, kết quả thu
được là phần đông học sinh yêu thích cách học và chương trình mới. Nhưng
cũng với những hạn chế (nêu trên) khiến việc học của các em còn chưa phát huy
được tối đa hiệu quả: Các em chưa thoải mái trong việc sáng tạo cũng như một
số em còn lúng túng chưa dám làm...các điểm này khiến học sinh chưa cảm
nhận được toàn vẹn cái hay của các quy trình dạy học Mĩ thuật mới.
b. Với giáo viên
Qua việc trao đổi, chia sẻ góp ý tại các tiết hội giảng, các buổi chuyên đề,
các buổi sinh hoạt chuyên môn liên trường, phần lớn các ý kiến của giáo viên Mĩ
thuật cho rằng: Phương pháp dạy học mĩ thuật mới là hay và cần thiết. Song, bên
cạnh đó giáo viên còn gặp không ít khó khăn và vất vả trong quá trình thực hiện
(Một số khó khăn cơ bản đã nêu ở trên).
Từ những điều tra tổng hợp cùng thực tiễn giảng dạy, tôi đã đề ra những
giải pháp cụ thể tiếp theo.
2. Nghiên cứu, tìm hiểu tâm lý học sinh
- Để việc áp dụng phương pháp mới vào dạy có hiệu quả thì việc tìm hiểu
tâm lý học sinh rất quan trọng. Giáo viên phải hiểu rõ tâm lý, trình độ, khả năng
cũng như cách tiếp nhận vấn đề của từng đối tượng học sinh, đề từ đó đưa ra
những lập luận chính xác phù hợp với mục tiêu. Công việc này đòi hỏi người
giáo viên cần tiến hành qua các bước sau:
+ Phân loại đối tượng học sinh và đưa ra từng yêu cầu cụ thể.Giáo viên
cần nghiên cứu, quan sát quá trình học tập cũng như các thao tác hoạt động
thông qua việc thực hành, việc tiếp thu lĩnh hội phản ứng với những kiến thức và
phương cách mới... từ đó rút ra những kinh nghiệm, phân loại... để đưa ra những
yêu cầu một cách chọn lọc, thích hợp với từng đối tượng.Tạo môi trường tự tin
và an toàn, ở đó học sinh muốn tự tham gia vào quá trình thực hiện.
+ Chọn các cách thức tiến hành phù hợp với từng đối tượng. Không dùng
chung một phương pháp cũng như dạy một kiến thức chung rồi bỏ ngỏ quá trình
theo dõi đánh giá và điều chỉnh với các đối tượng học sinh.
- Khi nắm bắt được tâm lý học sinh biết các em muốn gì và cần gì, giáo viên
sẽ có giải pháp dẫn dắt định hướng các em đến mục tiêu giảng dạy. Hiểu tâm lý học
sinh để xây dựng cách giảng bài ngắn gọn súc tích, phù hợp với nhận thức của các
em theo đúng lứa tuổi để nội dung kiến thức đi sâu vào tâm trí học sinh.
5/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
- Chính vì vậy, ngoài việc cung cấp kiến thức và hướng dẫn kĩ năng một
cách chọn lọc, người giáo viên cần tạo được bầu không khí lớp học vui vẻ, hứng
khởi cho học sinh thấy yêu thích việc học của mình. Để làm được điều đó, giáo
viên cần có kỹ năng sư phạm chắc, cách dạy khéo léo linh hoạt xử lý mọi tình
huống phát sinh trong quá trình dạy.
3. Xây dựng và lập kế hoạch cho từng hoạt động cụ thể
3.1. Nghiên cứu tài liệu, phân tích chọn lọc.
- Chủ động nghiên cứu chọn lựa những tài liệu cũng như phương pháp thích
hợp nhất với đối tượng học sinh sao cho đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau đây:
+ Phù hợp với trình độ và khả năng tiếp cận của học sinh tại cơ sở.
+ Chọc lọc, đánh giá nguồn tài liệu phù hợp với tính chính xác của đặc
trưng môn học
+ Phù hợp với thời gian học: theo phân phối chương trình hiện hành thì
lượng kiến thức đưa vào 1 tiết học (35’ đến 40’ở bậc tiểu học) không được quá
mở rộng dẫn đến tình trạng lan man không có trọng tâm.
+ Hợp thức hóa lượng kiến thức đưa vào, giữ lại những tri thức phù hợp
với nội dung dạy học: các kiến thức cơ bản về Mĩ thuật tạo hình, các nghiên cứu
chuyên sâu về thường thức mĩ thuật...Ngoài ra còn có một số cách thức thực
hiện mới cần đưa vào khéo léo có sự liên kết với nội dung chính, với mối tương
quan đời sống hàng ngày.
- Tìm tòi, sưu tập và làm đồ dùng dạy học:
+ Nghiên cứu tham khảo các nội dung liên quan đến các Chủ đề trong
chương trình. Xây dựng các bài giảng điện tử có chất lượng (hình ảnh, màu sắc:
mang tính đặc trưng).
+ Tập hợp lưu giữ các sản phẩm của học sinh qua các Chủ đề để làm đồ
dùng dạy học.
+ Một số Chủ đề cần nhiều vật liệu (tái sử dụng) giáo viên có thể tìm tòi tự
làm dưới nhiều hình thức khác nhau để làm trực quan cho học sinh: nặn, xé dán, tạo
hình dây thép, mô hình từ các khối hộp, tạo tình từ vải vụn, giấy màu, lá cây...
3.2. Cách thức tổ chức các hoạt động linh hoạt
- Bắt đầu chủ đề như thế nào để học sinh hứng thú nhất với nội dung các
em sắp được học đòi hỏi người giáo viên phải tìm tòi cách thức dẫn dắt bằng các
hoạt động khởi động sao cho gần gũi, học sinh thích thú mà vẫn bao hàm nội
dung ý tưởng muốn truyền đạt. Tôi thường tổ chức các hoạt động khởi động
phong phú và hấp dẫn, phù hợp với từng độ tuổi, từng khối lớp như:
+ Tổ chức các trò chơi nhận biết: Ai nhanh hơn, chia đội thi ghép hình,
nghe nhạc đoán tên...
+ Xem tranh, clip liên quan đến nội dung cần tìm hiểu, cùng trao đổi
thống nhất trong nhóm tìm ra đáp án đúng. Học sinh bằng các hoạt động của
mình sẽ chủ động làm quen, tiếp cận vấn đề một cách hứng thú và nhanh nhất.
+ Có thể tổ chức cho học sinh hát múa, vận động theo lời bài hát có nội
dung liên quan đến chủ đề sẽ học. Tạo bầu không khí vui vẻ lành mạnh và tâm
thế năng động trước giờ học.
6/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
- Để kết nối các hoạt động trong chủ đề một cách hợp lý, giáo viên cần
giới thiệu nội dung tổng thể của chủ đề ở phần đầu để các em hình dung quá
trình học sẽ diễn ra các nội dung gì cũng như việc tiếp nhận kiến thức và các kỹ
năng sẽ thực hiện ở từng tiết.
- Hướng dẫn học sinh hoạt động nhóm nhằm tăng tính đoàn kết, sự hợp
tác và năng lực cùng đưa ra quyết định cho các em. Khi biết cách cùng bàn bạc,
phân công và thực hiện theo các chức năng riêng thì hiệu quả công việc sẽ
nhanh đạt hơn và chất lượng sản phẩm sẽ phong phú hơn. Việc thảo luận và thực
hành theo nhóm không còn xa lạ trong các giờ học nhưng áp dụng vào học Mĩ
thuật theo phương pháp mới là rất phù hợp và mang lại hiệu quả cao.
-Tổ chức hoạt động theo dõi đánh giá thường xuyên. Đánh giá như thế
nào là đúng, đủ, hợp lý và phù hợp.Phương pháp mới không quan trọng việc
đánh giá sản phẩm học sinh dựa trên yếu tố: xấu – đẹp. Đánh giá sẽ dựa trên cả
quá trình học của học sinh qua từng chủ đề:
+Từ việc chuẩn bị đồ dùng.
+ Quá trình xây dựng bài.
+ Quá trình tiếp thu, thực hiện và sáng tạo.
+ Quá trình hoạt động nhóm, thái độ hợp tác, giúp đỡ bạn...
+ Việc tự tin thuyết trình sản phẩm (cá nhân, nhóm) hay sự kết hợp trong
việc trình diễn sắm vai.
+ Việc giải quyết các tình huống trong quá trình học tập của mỗi học sinh.
Nhìn nhận và khắc phục những hạn chế ngay trong quá trình thực hiện.
+ Sự tiến bộ của các em sau mỗi giờ học, sau mỗi chủ đề...
Tất cả cần được giáo viên ghi nhận và đưa ra những tiêu chí đánh giá cho
từng chủ đề, khối lớp phù hợp đối tượng học sinh tiểu học.Tôi luôn có sự theo
dõi thường xuyên quá trình học và đưa ra những nhận xét phù hợp nhằm kích
thích khả năng sáng tạo cũng như động viên sự tiến bộ của học sinh, để học sinh
ngày một yêu thích môn học hơn. Ngoài ra việc đánh giá thường xuyên sẽ tạo
điều kiện cho học sinh phát triển liên tục bằng cách các em nhận ra cái chưa hay
chưa hợp lý và những hạn chế để sau đó có thể làm tốt hơn.
3.3. Xây dựng hệ thống các câu hỏi gợi mở cụ thể cho từng nội dung
- Giáo viên phải nghiên cứu phát triển nội dung bài học dựa trên hệ thống
câu hỏi gợi mở. Cùng với đó là học sinh sau khi suy nghĩ, liên hệ thực tế, trao
đổi (với hoạt động nhóm) sẽ tìm ra các câu trả lời liên quan trực tiếp đến nội
dung bài học, từng phần... dần tự chiếm lĩnh và khai thác nội dung bài học theo
nhận biết của bản thân. Công việc này khiến học sinh tư duy và ghi nhớ sâu hơn
kiến thức bài học.
+ Tôi luôn tìm tòi những hình ảnh minh họa họa hoặc đồ dùng trực quan
có hình ảnh và màu sắc rõ ràng, khi kết hợp các câu hỏi có dẫn chứng cụ thể thì học
sinh nhanh chóng phát hiện kiến thức và vận dụng trong hoạt động thực hành
7/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
3.4. Xây dựng hướng liên kết thực tế và kiến thức mở
- Hướng dẫn học sinh liên hệ thực tế với kiến thức bài học, từ đó tự tìm ra
nội dung và các hình ảnh biểu đạt liên quan đến chủ đề thực hiện. Từ kiến thức
các môn học trên lớp, học sinh có thể nêu ra các vấn đề, hiện tượng, sự việc hay
hình ảnh liên quan trực tiếp đến nội dung cần khai thác.
+ Thiết lập hệ thống kiến thức mở cho học sinh tự tìm hiểu và chọn lựa
Học sinh có thể nêu và chọn các hình ảnh mình thích để thể hiện. Các nhóm có
thể bàn bạc trao đổi, thống nhất chọn cách thức thể hiện, sau đó phân công công
việc một cách chủ động. Giáo viên lúc này chỉ là người xâu chuỗi các câu hỏi
mang tính hệ thống, dẫn dắt các em từng bước để các em nắm được kiến thức bài
học và chọn lựa cách thức thể hiện phù hợp với khả năng của mình (của nhóm).
- Hướng dẫn học sinh liên kết các câu trả lời, từ kiến thức và thực tế sản
phẩm (nhóm, cá nhân) để xây dựng câu chuyện riêng về sản phẩm tạo hình. Từ
đó chủ động trình bày và chia sẻ về sản phẩm của mình trước lớp. Công việc này
nhằm phát huy năng lực tự giải quyết vấn đề cho học sinh, học sinh tăng khả
năng tự quyết định vấn đề, cùng quyết định vấn đề cũng như khả năng đoàn kết
trong nhóm. Ngoài ra, học sinh còn mạnh dạn hơn trong việc tự tin thuyết trình,
trình bày nội dung cũng như câu chuyện về sản phẩm của cá nhân, của nhóm,
hay khả năng diễn đạt ngôn ngữ, diễn đạt cơ thể...
4. Đổi mới môi trường lớp học.
-Việc đổi mới môi trường lớp học góp phần tích cực và hỗ trợ cần thiết
cho việc sử dụng các phương pháp dạy học nói chung và dạy mĩ thuật nói riêng.
Việc đổi mới có thể được thực hiện qua các hoạt động tổ chức sau:
+ Hoạt động tích hợp nhiều môn học: Vận động sáng tạo, sử dụng các kiến
thức đã học, kiến thức thực tế để tiếp cận vấn đề một cách nhanh và gần gũi nhất.
+ Kết hợp các hoạt động dã ngoại, thực tế, tham quan và các buổi ngoại
khóa trải nghiệm để các em có điều kiện tiếp xúc nhiều hơn với các môi trường
mĩ thuật khác nhau.
+ Tổ chức các hoạt động ngoài lớp học: Với chương trình mới đang áp
dụng, có một số chủ đề có phương thức tổ chức cần không gian ngoài lớp học
như: Vẽ theo nhạc, trình diễn sắm vai, vẽ cùng nhau... Từ thực tế sĩ số học sinh
là 45 đến 55 học sinh / lớp học, việc ứng dụng quy trình “Vẽ theo nhạc” gặp
nhiều khó khăn. Học sinh khó di chuyển và vận động toàn bộ cơ thể theo giai
điệu như tính chất cách học. Khắc phục bằng cách có thể tổ chức kê bàn cho học
sinh hoạt động ngoài sân trường thoáng mát rộng rãi, hoặc có thể mượn phòng
hội trường lớn cho học sinh hoạt động ở những tiết cần sự vận động theo nhạc.
Với các chủ đề cần quan sát tự nhiên: có thể tổ chức cho học sinh thực hiện giờ
học ngoài sân trường hoặc các buổi ngoại khóa. Các em có thể theo hướng dẫn
của giáo viên rồi tự hoạt động sau giờ học tại nhà...
8/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
5. Thường xuyên bồi dưỡng nghiệp vụ.
- Tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên bằng các hoạt động bồi
dưỡng phẩm chất chính trị nằm nâng cao tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề
nghiệp; tham gia hội giảng, chuyên đề, dự giờ đồng nghiệp để trao đổi rút kinh
nghiệm trong từng khối lớp để giáo viên trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, nâng
cao tay nghề, học hỏi lẫn nhau những kinh nghiệm giảng dạy.
- Tự học tự bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy: giáo viên
thiết kế bài dạy khoa học, sắp xếp hợp lý các hoạt động; thiết kế hệ thống câu
hỏi hợp lý, vừa đảm bảo trọng tâm, vừa đảm bảo sức tiếp thu của học sinh, đồng
thời phát huy được tính độc lập, sáng tạo của các em, tránh tình trạng học sinh
ghi nhớ máy móc, không nắm vững bản chất kiến thức.
- Nâng cao chất lượng các buổi Sinh hoạt chuyên môn liên trường nhằm
trao đổi và chia sẻ các kinh nghiệm tổ chức giảng dạy. Đưa ra những phương án
giải quyết các khó khăn chung của các trường.
- Tham mưu với nhà trường tăng cường mua sắm cơ sở vật chất phục vụ
cho công tác đổi mới phương pháp dạy học như: mua bổ sung thiết bị dạy học,
các loại sách phục vụ công tác soạn giảng của giáo viên, sách tham khảo...
6. Minh họa bằng bài giảng và sản phẩm cụ thể
Để dạy tốt mĩ thuật theo chủ đề tôi thường tiến hành qua các bước như sau:
- Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh, những đoạn phim ngắn liên quan đến chủ đề
và nội dung bài học.
- Lên kế hoạch, tiến trình của bài dạy. Sắp xếp các nội dung, hoạt động
một cách khoa học, hợp lý.
- Lựa chọn hình thức giới thiệu bài hợp lý gây hứng thú cho học sinh và
dẫn dắt có hiệu quả vào nội dung bài học.
- Lựa chọn hình thức tổ chức trong giờ học hợp lý, phân nhóm hoạt động
thảo luận đưa ra ý kiến nhận xét theo hướng dẫn của giáo viên.
- Đưa tranh, ảnh, clip liên quan đến việc khai thác nội dung bài học: Chủ
đề, hình ảnh, cách sắp xếp bố cục, màu sắc, chất liệu, …
- Giới thiệu một số hình ảnh mở rộng cho nội dung bài học thêm phong phú.
- Có thể xây dựng các trò chơi củng cố kiến thức…
Với bài giảng điện tử cần lưu ý:
- Tránh sử dụng nhiều màu sắc không tập trung hay các hình ảnh động
khác làm phân tán sự chú ý của học sinh.
- Các hiệu ứng nên đơn giản, cô đọng, phù hợp với nội dung bài học.
- Không sử dụng những hình ảnh quá nhỏ hình bị mờ hay bị vỡ hình.
IV. HIỆU QUẢ CÔNG VIỆC
Tuy đang trong thời gian đầu ứng dụng dạy học theo phương pháp mới còn
gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, các điều kiện dạy và học… Nhưng bằng
sự sáng tạo nhiệt tình tâm huyết với nghề, không ngại khó khi tiếp cận phương
pháp mới. Việc thực hiện đã thu được một số kết quả như sau:
9/11
Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy - học Mĩ thuật theo phương pháp mới
1. Về phía giáo viên
- Giáo viên biết cách lập kế hoạch và tổ chức những quy trình dạy học linh
hoạt phù hợp với điều kiện của nhà trường.
- Giáo viên tổ chức được những giờ dạy hiệu quả, những hoạt động mĩ thuật
tạo sự hứng thú cho học sinh.
- Tổ chức đánh giá liên tục quá trình tiến bộ của học sinh thông qua việc học
Mĩ thuật, từ đó có cơ sở đánh giá sự phát triển các năng lực học tập, khả năng
sáng tạo và kỹ năng sống cho học sinh.
- Bản thân tôi luôn nỗ lực, chuyên tâm với đổi mới phương pháp trong dạy
học Mĩ thuật, đã đạt được các thành tích:
+ Năm học 2016- 2017 được Công đoàn Giáo dục Việt Nam tặng bằng
khen có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “ Đổi mới sáng tạo trong
dạy và học”;
+ Năm học 2017- 2018 đạt giải thưởng “Nhà giáo Hà Nội tâm huyết -
sáng tạo” do Sở GD&ĐT Hà Nội trao tặng.
2. Về phía học sinh
- Học sinh cảm thụ tốt hơn nội dung từng bài học. Bước đầu làm quen và
nắm bắt cơ bản các kiến thức về chương trình, phương cách thực hiện cũng như
chất liệu tạo hình mới.Học sinh tự tin trình bày và giới thiệu được về các sản
phẩm tạo hình của cá nhân, của nhóm. Phát huy tính tích cực chủ động và hợp
tác nhóm trong quá trình thực hiện. Học sinh được làm quen với phương pháp,
nội dung học tập Mĩ thuật mới cảm thấy hứng thú, yêu thích môn học Mĩ thuật
hơn, các em tích cực tham gia các hoạt động khác trong nhà trường và tham gia các
cuộc thi vẽ tranh cũng đạt được kết quả đáng khen ngợi. Ngoài ra các em còn tham
gia vẽ tranh theo chủ đề, hoạt động tháng của thư viện,của hoạt động Đội TNTP
+ Tham gia cuộc thi vẽ tranh:“Sải cánh vươn cao năm 2018”do Vietnam
Airlines phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức.
+ Tham gia cuộc thi vẽ tranh “Chiếc ô tô mơ ước” do báo Nhi đồng và
công ty Toyota phát động và tổ chức.
+ Tham gia cuộc thi vẽ “ Giấc mơ của em- Năm 2018” do Đại sứ quán Đan
Mạch phối hợp Báo Nhi đồng, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức đạt 1 giải Ba và
3 giải khuyến khích.
“Tàu ngầm vệ sinh biển” - Nguyễn Minh Ngọc – Lớp 1A2
Đạt giải Ba cuộc thi vẽ “Giấc mơ của em” năm 2018
10/11
Tải về để xem bản đầy đủ
14 trang
26/08/2024
310
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động dạy – học Mĩ thuật ở trường tiểu học theo phương pháp mới", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_kinh_nghiem_trong_viec_to_chuc_hoat_dong_day_hoc.docx
