SKKN Nâng cao hoạt động của thư viện trường học nhằm xây dựng thói quen đọc sách cho học sinh trường Tiểu học Ngọc Lâm
Nhận thức của một bộ phận cán bộ quản lý và giáo viên về thư viện trường học còn hạn chế. Một số nhà lãnh đạo chỉ quan tâm đến làm sao cho thư viện đạt các điều kiện cơ bản về cơ sở vật chất để đạt chuẩn ( hoặc tiên tiến), sau đó đóng cửa thư viện khiến thư viện trở thành nơi chứa sách. Thư viện chỉ mở cửa khi có đoàn kiểm tra đến. Một số người cho rằng, học sinh học trong sách giáo khoa là đủ, thêm sách khác chỉ làm rối tung lên, mất thời gian cho cả cô và trò.
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................1
phạm vi giới hạn tài chính cho phép. ....................................................................5
dễ lấy, dễ tra cứu. ..................................................................................................7
4. Tăng cường nguồn sách cho thư viện................................................................8
5. Đổi mới các hoạt động của thư viện................................................................10
5.1.Tiết đọc sách tại thư viện ..............................................................................10
5.3. Thi kể chuyện - vẽ tranh theo sách...............................................................12
cộng tác viên cho thư viện nhà trường ................................................................13
PHẦN IV: KẾT QUẢ........................................................................................14
PHẦN V: KẾT LUẬN.......................................................................................15
1/15
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Đọc sách đã trở thành một nét văn hóa của người Việt từ bao đời nay.
Đặc biệt trong lịch sử dân tộc đã có rất nhiều tấm gương các chí sĩ, các nhà yêu
nước, các nhà khoa học không ngừng đọc, say mê đọc trong mọi hoàn cảnh, khi
đất nước còn trong khó khăn hay chiến tranh địch họa. Đọc như là một phương
pháp học tập có hiệu quả nhất. Mỗi trang sách đều ghi lại tri thức của nhân loại
được tích lũy từ hàng ngàn đời nay. Tuy nhiên, có một thực tế, Việt Nam hiện
đang là đất nước có số người tham gia đọc sách rất thấp, đặc biệt là giới trẻ.
Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin thỉ tỉ lệ người trẻ, đặc biệt là học
sinh, sinh viên càng có ít người tìm đến thư viện, tìm đến nguồn đọc từ thư viện.
Không thể phủ nhận sự tiện ích vô cùng to lớn của Internet, khi mà chỉ một clik
chuột là hàng ngàn thông tin trong lĩnh vực tìm kiếm xuất hiện. Mặc dù vậy
nhưng chúng ta cũng vẫn phải thừa nhận, những trang sách là món ăn có sức
hấp dẫn và lôi cuốn kì diệu đối với tâm hồn, nhất là của mỗi đứa trẻ. Sách cùng
những thông tin quí giá chính là nguồn cổ vũ khích lệ các em trong suốt tuổi thơ
và những năm tháng cắp sách tới trường.
Nhưng sách chỉ thực sự có tác dụng khi người đọc biết “đọc”. “Đọc” ở
đây không bao hàm là biết đọc chữ, mà chính là “Văn hóa đọc”. Người đọc chỉ
thực sự có được văn hóa đọc khi họ có nhu cầu đọc, có kĩ năng đọc, và có thái
độ ứng xử văn hóa với tài liệu đọc. Trẻ em như một tờ giấy trắng, như một mầm
cây non, muốn tạo cho các em văn hóa đọc cần phải có sự hướng dẫn của người
lớn. Ở đây bao gồm cả gia đình (là cha mẹ, ông bà, người thân); nhà trường (là
thầy cô giáo, là các tiết học trong lớp, là những trang sách trong thư viện) và xã
hội (môi trường sinh hoạt hàng ngày của các em). Tuy nhiên, muốn xây dựng
thói quen đọc sách thì phải phát huy tối đa vai trò quan trọng của gia đình và nhà
trường rồi mới đến xã hội. Thật khó có thể tạo được thói quen đọc sách cho trẻ
khi ở nhà các em không có cuốn sách nào. Khi cha mẹ, người lớn, người thân
không có ai đọc sách. Học sinh cũng khó có thói quen đọc sách nếu nhà trường
chưa chú trọng đến việc tạo cơ hội cho các em tiếp cận với sách, yêu cầu các em
2/15
đọc sách hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, với những cuốn sách ngoài sách
giáo khoa học trên lớp, trong các giờ học. Nhà trường không thể làm tốt vai trò
định hướng đọc cho học sinh khi không có thư viện, hoặc có mà hoạt động
không hiệu quả, không thu hút được học sinh đến với những trang sách cùng
một tâm thế hào hứng chờ mong.
Trong phạm vi đề tài này, với vai trò là một nhà quản lý giáo dục trong
trường tiểu học, cũng đã có một tuổi thơ lớn lên cùng sách, nay hàng ngày lại
cùng các em tiếp cận với sách, tôi muốn chia sẻ một vài suy nghĩ cũng như
những việc đã và đang làm cùng các đồng nghiệp là cán bộ giáo viên nhân viên
trường Tiểu học Ngọc Lâm để bước đầu tạo ra thói quen đọc sách cho học sinh.
Đây như là một cách để xây những viên gạch đầu tiên trong việc hình thành
“Văn hóa đọc” cho các em. Nội dung đề tài chủ yếu xoay quanh vấn đề: “Nâng
cao hoạt động của thư viện trường học nhằm xây dựng thói quen đọc sách
cho học sinh trường Tiểu học Ngọc Lâm”
3/15
PHẦN II: THỰC TRẠNG THƯ VIỆN VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN
TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY
Từ kinh nghiệm trong công tác quản lý tại các trường tiểu học tôi đã từng
gắn bó cũng như đến thăm quan tìm hiểu thư viện một số trường học trên địa
bàn thành phố Hà Nội và một số địa phương khác, tôi nhận thấy công tác quản
lý, điều hành và tổ chức hoạt động của thư viện còn có những bất cập sau:
- Nhận thức của một bộ phận cán bộ quản lý và giáo viên về thư viện
trường học còn hạn chế. Một số nhà lãnh đạo chỉ quan tâm đến làm sao cho thư
viện đạt các điều kiện cơ bản về cơ sở vật chất để đạt chuẩn ( hoặc tiên tiến), sau
đó đóng cửa thư viện khiến thư viện trở thành nơi chứa sách. Thư viện chỉ mở
cửa khi có đoàn kiểm tra đến. Một số người cho rằng, học sinh học trong sách
giáo khoa là đủ, thêm sách khác chỉ làm rối tung lên, mất thời gian cho cả cô và
trò.
- Một số giáo viên coi giờ đọc sách của học sinh trong thư viện như là giờ
lấp chỗ trống, là giờ để dành cho ôn luyện các môn văn hóa khác như toán, tiếng
việt; hoặc có chăng chỉ là giờ của một môn phụ, giờ để cho học sinh được tự do,
muốn làm gì cũng được. Mặt khác, một số giáo viên còn chưa có hứng thú và kĩ
năng đọc khiến cho việc truyền cảm hứng say mê đọc sách đến các em còn
nhiều bất cập.
- Cơ sở vật chất và các thiết bị trong phòng thư viện nhiều nơi còn nghèo
nàn. Hệ thống các đầu sách chưa đáp ứng được nhu cầu bạn đọc. Nhiều nơi kho
sách chỉ toàn sách cũ, nát; sách giáo khoa, sách tham khảo phục vụ dạy học theo
qui định. Số lượng sách truyện có chất lượng, các tủ sách theo chủ đề vắng
bóng. Không có các thiết bị nghe nhìn hiện đại phục vụ việc tra cứu.
- Trình độ cán bộ thư viện trường học còn chưa đạt, nhiều trường không
có nhân viên thư viện chuyên trách. Công tác thư viện trường học do giáo viên
các bộ môn khác kiêm nhiệm dẫn đến cán bộ thư viện không thể và không có
khả năng lên lớp trong giờ thư viện. Việc đó ảnh hưởng trực tiếp đến công việc
giới thiệu sách và thu hút học sinh đến thư viện.
4/15
- Chế độ chính sách và ưu đãi dành cho cán bộ thư viện còn nhiều bất cập.
Một số nơi chỉ coi thư viện như là công cụ để đạt chuẩn quốc gia khi đánh giá.
Sau khi đã được công nhận thì không còn quan tâm tới hoạt động của thư viện
nữa, khiến cho tâm lý của cả người làm công tác thư viện và giáo viên đều
không thiết tha hào hứng trong việc triển khai các dự án thư viện hoặc cải tạo
thư viện, làm giảm vai trò và giá trị giáo dục của thư viện.
Trước những khó khăn trên, việc xây dựng thư viện và duy trì hoạt động
của các thư viện một cách ổn định là không hề dễ dàng. Tuy nhiên trước vai trò
to lớn của thư viện trường học đối với giáo dục và đào tạo cũng như vai trò của
văn học đọc trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho thiếu nhi, các thư
viện trường học vẫn cần phải tìm ra những lối đi riêng trong việc đưa sách và
văn hóa đọc tới gần với học sinh hơn.
5/15
PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN
TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC NGỌC LÂM
1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên nhân viên
trong nhà trường về tầm quan trọng của hoạt động thư viện
Trong tất cả các công việc, dù lớn hay nhỏ, muốn đạt được kết quả cao thì
người trong cuộc phải có nhận thức đầy đủ và đúng đắn về mục đích công việc
ấy, từ đó xây dựng kế hoạch và triển khai các biện pháp phù hợp. Đối với công
tác thư viện trường học, ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu nhà trường luôn
xác định đây là một hoạt động quan trọng như là một hoạt động chuyên môn
hàng ngày của giáo viên khi lên lớp. Chúng tôi tuyên truyền và đề ra các yêu cầu
cụ thể để mỗi cán bộ giáo viên nhân viên thấy được vai trò to lớn của sách trong
nhà trường và tác dụng của giờ đọc sách tại thư viện đối với học sinh.
Từ việc mỗi thầy cô giáo ý thức được tác dụng của sách đối với đời sống
và học tập, tôi yêu cầu các giáo viên trong quá trình giảng dạy, tùy đối tượng
học sinh trên lớp để đưa ra các yêu cầu tìm hiểu thêm nội dung bài học qua sách
báo, tài liệu nhằm tạo thói quen tra cứu tìm đọc thông tin từ các nguồn khác
nhau ngoài sách giáo khoa.
Nhà trường khuyến khích giáo viên tự học, tự nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ qua việc đọc và nghiên cứu các tài liệu của thư viện. Hiện nay
nhà trường đang sử dụng các tính năng của mô hình trường học kết nối nhằm tạo
điều kiện để cán bộ giáo viên và nhân viên có cơ hội được tiếp cận các thông tin
bổ ích trong công tác giảng dạy. Khi mỗi thầy cô không ngừng học, không
ngừng đọc, cũng chính là đang tạo ra một tấm gương cho học sinh noi theo.
2. Đầu tư cơ sở vật chất, các điều kiện tốt nhất cho thư viện hoạt động trong
phạm vi giới hạn tài chính cho phép.
Để có thể thu hút học sinh đến thư viện với một tâm trạng hào hứng say
mê, đầu tiên phải tạo ra được một phòng đọc mà ở đó học sinh có thể tìm thấy
mọi điều mình mong muốn, trong một không gian thoải mái và tươi vui nhất.
Thư viện là một phần không thể thiếu trong trường học. Thư viện phải đảm bảo
6/15
về diện tích, các điều kiện trang thiết bị tối thiểu theo chuẩn, cần có một sự bài
trí đảm bảo thẩm mỹ, phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi.
- Xây dựng dự toán kinh phí đảm bảo duy trì hoạt động của thư viện
+ Hằng năm, khi xây dựng dự toán sử dụng ngân sách, tôi luôn cùng kế
toán chủ động dành từ 6% đến 10% tổng chi ngân sách để mua sắm trang thiết bị
đồ dùng dạy học, sách giáo khoa và các thiết bị phục vụ cho thư viện trường
học. (theo thông thư 30/TT-LB ngày 26/7/1990 của Liên Bộ Tài chính - Giáo
dục và Đào tạo). Tính đến tháng 5.2020, nhà trường đã dành 150 000 000 đồng
cho hoạt động của thư viện năm học 2019 -2020
+ Ngoài nguồn kinh phí từ ngân sách, nhà trường cũng chủ động chi cho
các hoạt động chuyên môn của thư viện từ nguồn kinh phí học 2 buổi/ ngày.
- Xác định thời gian, thời điểm sử dụng nguồn kinh phí phù hợp, hiệu quả.
Trên cơ sở kế hoạch dự toán, nhân viên thư viện tham mưu cho hiệu trưởng về
nội dung và thời điểm bổ sung mua sắm. Ví dụ, tháng 8, thời điểm trước khi vào
năm học mới, cần thay thế các bảng biểu đã cũ, mua thêm tài liệu tham khảo cho
giáo viên và học sinh. Việc bổ sung sách báo truyện thiếu nhi sẽ được thực hiện
vào các tháng 1- 4- 9. Cuối mỗi tháng, sẽ là kinh phí để khen thưởng cho học
sinh có thành tích trong hoạt động thư viện.
- Sử dụng hợp lý có hiệu quả từ nguồn tài trợ của cha mẹ học sinh. Trong
các hoạt động của nhà trường, rất cần sự chung tay góp sức của cha mẹ học sinh.
Hoạt động thư viện cũng vậy. Với tinh thần đầu tư cho việc đọc của con em
mình, một số cha mẹ học sinh khối 5 của nhà trường trong năm học 2018-2019,
trước khi ra trường đã có ý tưởng tặng lại các bạn học sinh những lớp nhỏ một
công trình có ý nghĩa. Đó như là sự tri ân công lao dạy dỗ của thầy cô và nhà
trường trong suốt 5 năm học. Và món quà ấy chính là việc lát toàn bộ sàn phòng
thư viện rộng 150 m2 bằng sàn gỗ, đảm bảo cho các con có không gian đọc ấm
về mùa đông, mát về mùa hè (kinh phí khoảng 25 triệu đồng). Năm học 2019 -
2020, ngay từ đầu năm, phụ huynh khối 5 đã đề xuất được tiếp tục tài trợ khi
nhà trường có ý tưởng tận dụng hành lang trước phòng thư viện để làm mô hình
7/15
thư viện xanh – thư viện thân thiện. Được sự nhất trí cao trong hội đồng giáo
dục, một khuôn viên thư viện xanh mướt đã được tạo ra phục vụ cho tất cả các
bạn trong trường, tạo điểm nhấn thật sự cho khuôn viên nhà trường (kinh phí
khoảng 20 triệu đồng). Để có được nguồn tài trợ của cha mẹ học sinh, nhà
trường thực hiện nghiêm túc hướng dẫn của các cấp quản lý trong việc huy động
các nguồn lực hợp pháp cho giáo dục, trong đó quan trọng nhất là vấn đề công
khai minh bạch và hiệu quả sử dụng.
3. Chủ động sắp xếp, bố trí, trang trí thư viện sao cho khoa học, đảm bảo dễ
tìm, dễ lấy, dễ tra cứu.
Tháng 8 năm 2018, sau khi dự án cải tạo nhà trường được bàn giao và đưa
vào sử dụng, nhà trường đã có một khu phòng thư viện với tổng diện tích 150m2
bao gồm phòng đọc giáo viên, phòng đọc học sinh, kho sách. Chúng tôi đã chủ
động thiết kế sắp xếp để mỗi phòng phát huy tốt nhất hiệu quả theo chức năng.
-Với phòng đọc của giáo viên: Ngoài hệ thống tủ, giá sách được kê sát
xung quanh tường, nhà trường còn bố trí 20 máy tính có kết nối Internet và 05
máy in để giáo viên thực hiện tra cứu và soạn giáo án ngay tại thư viện trong các
giờ nghỉ hoặc sinh hoạt chuyên môn. Trong phòng có bảng giới thiệu sách mới
theo tháng, hoặc theo chủ đề. Các tài liệu phục vụ cho giáo viên được đặt trong
các giá sách và kho sách ngay bên cạnh
- Với phòng đọc của học sinh:
+ Chủ động đặt theo thiết kế tất cả các giá sách bằng gỗ chạy bao quanh
chân tường, có độ cao tới cạnh dưới cửa sổ đảm bảo các con học sinh vừa tầm
tay với khi tìm chọn sách, đồng thời cũng tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên cho
hoạt động đọc.
+ Trong các ngăn sách, chia thành các tủ sách theo chủ đề khác nhau,
như: Tủ sách pháp luật, Tủ sách đạo đức, sách Bác Hồ, Truyện cổ tích… Các tủ
sách được mã hóa theo các bảng màu chọn sách để học sinh dễ dàng chọn lựa tra
cứu.
8/15
+ Bố trí một góc riêng đặt 05 máy tính có kết nối Internet để các em có
thể truy cập thông tin, tìm hiểu kiến thức phục vụ cho các yêu cầu của giáo viên
trong các giờ học trên lớp. Ngoài ra, trong phòng đọc của học sinh còn có một
bộ thiết bị nghe nhìn hiện đại bao gồm: máy chiếu, ti vi, loa.
+ Để tạo cho học sinh có sân chơi phát triển năng khiếu cá nhân ngay
trong phòng đọc, nhà trường đã dành những vị trí thích hợp để tạo thành các góc
học tập khác nhau, như: góc đọc, góc viết, góc nghệ thuật… Ví dụ như tại góc
nghệ thuật, trường làm một sân khấu nhỏ. Sân khấu cao hơn sàn lớp 20cm, có lát
thảm, phía trên vẽ tranh tường. Đây là nơi các em tham gia thi kể chuyện theo
sách, giới thiệu các bài thu hoạch sau khi đọc sách, cũng có thể là nơi để các em
nhỏ khối 1.2 thể hiện tài năng ca múa….
+ Trong phòng đọc của học sinh, nhà trường chú ý đến việc trang trí các
bảng biểu, khẩu hiệu phù hợp lứa tuổi, sắc màu tươi sáng.
- Kho sách: Kho sách được đặt ở giữa phòng đọc của giáo viên và học
sinh. Tại đây có các giá sách đặt theo hàng, có lối đi vào giữa các ngăn. Sách
trên các giá cũng được sắp xếp theo khối, phân loại theo chủ đề, môn học.
- Thư viện thân thiện – Thư viện xanh: Đây chính là ý tưởng của nhà
trường đã được cha mẹ học sinh hiện thực hóa. Toàn bộ dãy hành lang rộng
2,4m dài 21 m đã được tận dụng làm thư viện xanh. Nền được trải cỏ, trên tường
đặt các giá sách. Ghế ngồi đọc thay bằng ghế gỗ thông thường là các ghế mềm
hình con thú, hình trái cây. Học sinh có thể ngồi ghế hoặc nằm ngay trên thảm
cỏ, vô cùng thích thú. Các em được tận hưởng gió và nắng trời trong khi đọc
từng trang sách. Khu vực thư viện xanh này là một trong những nơi thu hút học
sinh đến rất nhiều, không chỉ trong các giờ đọc mà trong cả những giờ ra chơi,
lúc chờ bố mẹ đến đón.
4. Tăng cường nguồn sách cho thư viện
Dù cơ sở vật chất có đẹp, có hiện đại thế nào đi nữa mà nguồn sách trong
thư viện không đủ, không phong phú, không hấp dẫn thì cũng không thể thu hút
học sinh đến đọc. Do đó song song với việc quan tâm đến hình thức phòng đọc,
9/15
nhà trường đặc biệt chú ý tới tạo ra nguồn tài liệu có chất lượng. Như đã nêu ở
trên, hàng năm vào các tháng 1.4.9, chúng tôi luôn có kế hoạch bổ sung tài liệu
cho thư viện. Vừa cập nhật các loại tài liệu dùng cho giáo viên giảng dạy, vừa
mua sắm thêm sách truyện cho học sinh. Trong năm học 2019-2020, đến thời
điểm này, chúng tôi đã bổ sung được hơn 500 đầu sách truyện từ nguồn kinh phí
ngân sách và mô hình 2 buổi/ngày.
Bên cạnh nguồn đầu tư từ ngân sách, chúng tôi cũng tranh thủ sự góp sức
trong học sinh, trong cha mẹ học sinh. Phong trào “ Góp 1 cuốn sách hay, đọc
nghìn điều tốt” đã được thực hiện và phát huy hiệu quả trong nhiều năm qua.
Theo đó, cô giáo Tổng phụ trách sẽ phát động trong toàn thể học sinh nhà
trường, mỗi em sẽ mang tới lớp 02 cuốn sách các em đã đọc ở nhà( không phải
là sách giáo khoa). Trong đó có 01 cuốn để góp chung vào tủ sách nhà trường,
đưa vào thư viện, cùng đọc; 01 cuốn các em sẽ trao đổi với bạn trong lớp để bạn
có thể đọc cuốn sách mình đã đọc, và mình đọc được cuốn bạn. Hoạt động này
đã góp phần bổ sung vào thư viện của trường mỗi năm hàng nghìn cuốn sách có
chất lượng. Sau mỗi năm, cán bộ thư viện sẽ phân loại, đóng gói những cuốn
sách đã lưu nhiều năm để thực hiện trao đổi với thư viện trường khác hoặc tặng
lại thư viện những nơi còn khó khăn, thiếu đầu sách.
Một nguồn sách có thể huy động được nữa đó chính là từ cha mẹ các em
đang học tại trường. Vào đầu năm học, trong buổi họp cha mẹ học sinh các lớp,
ban phụ huynh đề xuất mỗi gia đình góp 01 cuốn sách mới vào thư viện để các
con có thêm nguồn sách đọc trong năm. Tiêu chí chọn sách đưa vào thư viện
phải đảm bảo sách có chất lượng, được xuất bản tại các nhà xuất bản uy tín, như
NXB Giáo dục, Nhà sách Kim Đồng; nội dung sách phải phù hợp với tâm sinh
lý học sinh tiểu học; chủ đề phong phú với các thể loại như: sách về kĩ năng
sống, sách đạo đức, người tốt việc tốt, văn học, lịch sử….Với ý nghĩa thiết thực
của việc đọc sách, cha mẹ các lớp đã ủng hộ nhiệt tình. Mỗi lớp một cách làm
khác nhau. Kết quả, sau 01 tháng phát động, thư viện nhà trường đã nhận được
450 cuốn sách mới, tổng trị giá hơn 25 triệu đồng. Buổi trao nhận sách được nhà
Tải về để xem bản đầy đủ
16 trang
26/08/2024
670
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Nâng cao hoạt động của thư viện trường học nhằm xây dựng thói quen đọc sách cho học sinh trường Tiểu học Ngọc Lâm", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_nang_cao_hoat_dong_cua_thu_vien_truong_hoc_nham_xay_dun.docx
