SKKN Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên
Học sinh là chủ thể của quá trình học tập, vì vậy học tập chỉ có kết quả nếu học sinh là người có ý thức, chủ động, tích cực và sáng tạo. Tính tích cực là trạng thái tinh thần trí tuệ của học sinh muốn nắm vững, hiểu thấu sâu sắc nội dung học tập bằng mọi cách và cố gắng vận dụng những hiểu biết ấy vào cuộc sống. Tích cực là biểu hiện của ý thức, khi đã có ý thức thì học sẽ tích cự, chủ động và sáng tạo trong mọi tình huống. Nguồn gốc của mọi sự tích cực đều do nhu cầu của con người. Nhu cầu nhận thức cái mới, nhu cầu vươn lên trình độ cao hơn, sẽ làm học sinh càng tích cực hơn trong học tập.
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế giới loài người được phát triển như ngày hôm nay, đó chính là kết quả của
những kinh nghiệm, những sáng tạo không ngừng. Ngay từ buổi đầu sơ khai của
thời kỳ nguyên thủy, con người đã biết chế tạo ra những công cụ lao động thô sơ
để nâng cao năng suất lao động tạo nên sự phát triển đột phá về kinh tế xã hội...
Năm 1770 một công dân người Scotlen-James Watt đã chế tạo ra máy hơi nước
đầu tiên trên thế giới đặt nền móng cho sự ra đời của nền nông nghiệp.
Nhà vật lý Ê-đi-Sơn với phát minh vĩ đại ra bóng đèn điện vào năm 1879 đã
mở ra một kỳ nguyên ánh sáng cho nhân loại, với việc chế ra thuốc kháng sinh
Penixillin vào năm 1939 đã mang lại sức khỏe, cuộc sống, niềm tin và hạnh phúc
cho mọi người. Năm 1957 lần đầu tiên Liên Xô phóng vệ tinh vào vũ trụ đã chứng
minh khả năng vô cùng to lớn, vĩ đại của con người ...
Ngoài ra còn rất nhiều, rất nhiều những phát minh vĩ đại của con người kiệt
xuất khác đã đưa thế giới loài người ngày càng tiến bộ phát triển văn minh hiện
đại. Nhận thức rõ được tầm quan trọng của tính tích cực sáng tạo luôn tiềm ẩn
trong khả năng của mỗi con người, trên thế giới trong môi trường giáo dục người
ta luôn chú trọng phát huy tính tích cực sáng tạo cho học sinh, đó là nhiệm vụ mà
các môn học, mỗi người giáo viên đều phải thực hiện. Song song với nhịp phát
triển của đất nước, trong những năm qua nghành giáo dục nước ta đã có sự đổi
mới toàn diện trên tất cả các mặt, tạo ra một diện mạo mới cho giáo dục Việt Nam
bước vào thế kỷ XXI.
Mặt khác, đứng trước yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa
đất nước, sự phát triển của khoa học - công nghệ, sự hội nhập của giáo dục trong
khu vực và trên thế giới thì việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp dạy
học đã diễn ra mạnh mẽ trên diện rộng ở tất cả các cấp học. Bởi vậy, phát triển
giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân chí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. Bên cạnh đó mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh
phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản,
phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Luật giáo dục năm 2005 (Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia xuất bản năm 2005)
của Việt Nam cũng đặt ra nhiệm vụ phát huy tư duy sáng tạo của học sinh (điều
5, khoản 2, tr20, dòng 4 từ dưới lên): “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người
học năng lực tự học khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.
Môn học Âm nhạc ngoài chức năng giáo dục thẩm mỹ, nghệ thuật còn có nhiều
thuận lợi để phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh. Vậy trong các giờ âm
nhạc, giáo viên phải làm gì để học sinh phát huy tốt tích cực, khả năng sáng tạo
của các em? Đó là nhiệm vụ không hề đơn giản đặt ra cho mỗi giáo viên khi lên
lớp. Để đáp ứng được những yêu cầu về đào tao toàn diện, cũng như để có thể đáp
ứng được những đòi hỏi thực tế hiện nay, mỗi giáo viên phải ko ngừng nâng cao
chuyên môn, đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp nhằm phát huy tính
tích cực, chủ động và khả năng sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy - học.
Trang 1 /25
2. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số biện pháp dạy học âm nhạc nhằm phát huy tính tích cực, sáng
tạo của học sinh, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả cho việc dạy học môn âm
nhạc ở trường THCS.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu một số biện pháp dạy phân môn học hát nhằm phát huy tính tích
cực, sáng tạo của học sinh THCS.
Trang 2 / 25
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC TÍCH CỰC
1. Lý luận về phương pháp dạy học tích cực trong quá trình dạy học bộ môn
Âm nhạc THCS
a) Tính tích cực
- Có ý nghĩa, có tác dụng khẳng định, thúc đẩy sự phát triển, trái ngược với tiêu
cực.
- Tỏ ra chủ động, có những hoạt động tạo ra sự biến đổi theo hướng phát triển.
- Đem hết khả năng và tâm trí vào làm việc.
b) Tính sáng tạo
- Tạo ra những giá trị mới về vật chất hoặc tinh thần.
- Tìm ra cái mới, cách giải quyết mới, không bị gò bó, phụ thuộc vào cái đã có.
c) Thế nào là học sinh có tính tích cực sáng tạo trong học tập
Học sinh là chủ thể của quá trình học tập, vì vậy học tập chỉ có kết quả nếu học
sinh là người có ý thức, chủ động, tích cực và sáng tạo. Tính tích cực là trạng thái
tinh thần trí tuệ của học sinh muốn nắm vững, hiểu thấu sâu sắc nội dung học tập
bằng mọi cách và cố gắng vận dụng những hiểu biết ấy vào cuộc sống. Tích cực
là biểu hiện của ý thức, khi đã có ý thức thì học sẽ tích cự, chủ động và sáng tạo
trong mọi tình huống. Nguồn gốc của mọi sự tích cực đều do nhu cầu của con
người. Nhu cầu nhận thức cái mới, nhu cầu vươn lên trình độ cao hơn, sẽ làm học
sinh càng tích cực hơn trong học tập.
Học sinh có tính tích cực trong học tập là những học sinh luôn chú ý nghe giảng,
luôn hào hứng hoạt động theo mọi yêu cầu của giáo viên, vì vậy đó thường là
những học sinh có thành tích tốt và luôn đi đầu trong các phong trào của lớp học.
Trong phạm vi của đề tài, tính tích cực được xét phải gắn liền với tính sáng tạo.
Học sinh có tính sáng tạo là những học sinh biết suy nghĩ, tìm tòi và làm được
những điều mới. Trước các vấn đề cần giải quyết, học sinh tìm được những giải
pháp khác với mọi người.
Sự sáng tạo tạo của học sinh nhằm đem lại kết quả học tập tốt hơn. Sáng tạo
trong học tập là những điều cần thiết nhưng phải đảm bảo tính giáo dục và tính
phát triển. Nhà trường và giáo viên cần loại bỏ những sáng tạo gây ảnh hưởng
xấu, cần hướng những sáng tạo tích cực của học sinh để thu được kết quả học tập
tốt hơn.
2. Vai trò của tính tích cực sáng tạo trong quá trình học tập
Tính tích cực sáng tạo sẽ đem lại những tiến bộ cho bản thân học sinh,lớp học,
nhà trường và xã hội cụ thể là:
Trang 3 / 25
+ Giúp học sinh phát triển trí tuệ, nhận thức và phát triển các năng lực riêng
biệt.
+ Giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu hơn, các em thường nhanh chóng quên
những kiến thức được học nhưng lại nhớ rất lâu những điều mình tự làm được.
+ Làm môi trường học tập trở nên đa dạng hơn,phong phú hơn, tốt đẹp hơn
+ Để học sinh bộc lộ bản thân, bộc lộ quan điểm thẩm mỹ.
+ Phát triển tính tự lập và hứng thú học tập của học sinh.
+ Phát triển nhân tài cho đất nước.
Tóm lại: Vận dụng phương pháp dạy học tích cực vào dạy học bộ môn Âm
nhạc thực chất là giáo viên chuyển nội dung kiến thức Âm nhạc thành nhiệm vụ
học tập cho học sinh, tổ chức cho các em vạch kế hoạch, tự tìm tòi khám phá huy
động vốn kiến thức của bản thân, qua đó rút ra những kiến thức của bài học.
Trang 4 / 25
CHƯƠNG 2
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HÁT NHẰM PHÁT HUY TÍNH
TÍCH CỰC SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH THCS
2.1. Đặt lời mới cho bài hát.
Trong thực tế, không phải bất cứ bài hát nào giáo viên cũng cho học sinh đặt
lời ca mới cho bài hát.Với những ca khúc thiếu nhi,việc đặt lời mới là không cần
thiết vì phần âm nhạc và lời ca của chúng đã rất hòa quyện và tôn trọng bản quyền
tác giả. Còn với những bài hát dân ca hay ca khúc nước ngoài thì việc đặt lời mới
sẽ thuận lợi hơn.
Trong quá trình giảng dạy, tôi thấy các em dã rất hào hứng trong viêc sáng
tác lời ca mới cho bài hát.Tuy nhiên giáo viên cũng cần phải lựa chọn một số bài
hát trong chương trình sao cho phù hợp với khả năng, tạo điều kiện thuận lợi cho
việc đặt lời ca của học sinh. Khi đưa ra chủ đề mới cho bài hát, giáo viên phải cảm
nhận và cân nhắc thật kỹ về tính chất âm nhạc để giữa chủ đề mới và tính chất âm
nhạc có sự phù hợp và thống nhất cao.Có như vậy giữa lời ca và giai điệu mới có
sự nhuần nhuyễn hòa quyện.
Tùy thuộc vào trình độ và khả năng của học sinh từng lớp mà giáo viên yêu
cầu các em thực hiện theo cá nhân, nhóm hay từng tổ.
Trong chương trình lớp 6 giáo viên có thể yêu cầu học sinh đặt lời mới cho
các bài hát như: Vui bước trên đường xa (Theo điệu lý Con sáo Gò Công, dân ca
Nam Bộ ); Đi cấy (dân ca Thanh Hóa); bài Hô-la-hê; Hô-la-hô (dân ca Đức )
Về chủ đề ta có thể hướng các em như sau:
- Bài “Vui bước trên dường xa ”: Theo chủ đề: Mẹ con hoặc tùy theo cảm
nhận của học sinh.
- Bài “Đi cấy”: Theo chủ đề: Mái trường, thiên nhiên, châm biến hóm hỉnh
hoặc tùy theo cảm nhận của học sinh.
- Bài “Hô-la-hê,Hô-la-hô”: Theo chủ đề tình bạn, thiên nhiên hoặc tùy theo
cảm nhận của học sinh.
Ví dụ: Bài hát Vui bước trên đường xa(Theo điệu Lý con sáo Gò Công-dân ca
Nam Bộ). Sau khi đã ôn tập nhuần nhuyễn ở tiết ôn tập thứ nhất giáo viên có thể
trình bày: Cùng với giai điệu bài hát này, các em có thể đặt lời ca mới để bài hát
thêm sinh động và gần gũi với các em hơn.Giáo viên giới thiệu phần lời ca mới
của các anh chị đã học ở trường những năm trước, hoặc của lớp khác cùng khối
hoặc do giáo viên sáng tác để các em hứng thú, sau đó giáo viên hát hát kết hợp
với biểu diễn để học sinh cảm nhận. Giọng hát truyền cảm và phong cách đẹp,
duyên dáng của giáo viên sẽ truyền cảm hứng đến các em một cách tự nhiên, khiến
các em thêm tự tin hào hứng và tích cực sáng tạo. Sau đây là phần lời mới do giáo
viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục):
Tình mẹ dạt dào như lòng biển Đông
Luôn sáng soi đêm trường, tình mẹ như trăng cao vời cao,
Con khắc ghi nặng mang tháng ngày
Ơn tình sâu lòng mẹ sáng trong
Mai rạng danh một lòng hiếu trung.
Trang 5 / 25
Trong chương trình lớp 7, giáo viên có thể yêu cầu học sinh đặt lời mới cho
một số bài hát như Lý cây đa (dân ca quan họ Bắc Ninh ); Ca-chiu-sa (Nhạc: Bla-
te; lời Việt: Phạm Tuyên ).
Dựa vào tính chất âm nhạc, giáo viên có thể định hướng chủ đề cho học sinh
để các em lựa chọn.
- Bài Lý cây đa: Theo chủ đề về :thiên nhiên, cuộc sống, châm biếm, hài hước
những thói hư tật xấu.
- Bài Ca-chiu-sa: Chủ đề có thể là về tình bạn, mái trường hoặc tùy theo cảm
nhận riêng của từng em.
Ví dụ 2: Bài hát Lý cây đa
Để tạo hứng thú cho học sinh,sau khi một số nhóm,cá nhân lên biểu diễn,giáo
viên sẽ tự giới thiệu tự giới thiệu biểu diễn bài hát theo lời mới với một phong
cách thật vui,dí dỏm và sinh động, tạo ko khí sôi nổi, hòa đồng với các em.
Sau khi biểu diễn bài hát, giáo viên hỏi học sinh:
- Các em có biết phần lời mới do ai sáng tác không? Đó chính là... Vậy theo các
em, mình có thể đặt lời mới cho bài hát này theo chủ đề gì? (giáo viên khuyến
khích, gợi mở để học sinh tự nói lên ý tưởng của mình ) sau đó giáo viên mới định
hướng chủ đề cho học sinh, giáo viên luôn tôn trọng những cảm nhận riêng của
học sinh và động viên, giúp đỡ các em (nếu cần) để các em có thể hoàn thành ý
tưởng sáng tạo của mình.
- Phần lời mới do giáo viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục):
Diều bay trong nắng ,theo gió ới a thiết tha ,rằng theo gió ới a nó bay là theo
gió ơi a nó bay.
Tay ai (ơ)là tay ai cùng thả ,tay ai cùng thả ,em thả á a cánh diều ,rằng theo
gió ới a nó bay
Ví dụ 3:Bài Ca-chiu-sa
Phần lời mới do giáo viên đặt (bản nhạc xem ở phần phụ lục):
Tình bạn thân ngày tháng lớn lên cùng ngôi trường, lời thầy cô mình mãi khắc
ghi trong lòng.
Dù tháng năm cách xa luôn nhớ về nơi này tiếng thầy cô dạy dỗ chúng em nên
người .
Dù tháng năm cách xa ta luôn nhớ về những ngày qua lòng vẫn thiết tha mong
chờ.
Lời 2:
Bạn thân ơi ngày tháng bên nhau đẹp vô ngần
Rồi mai đây tỏa sức khắp muôn phương trời
Dù tháng năm cách xa luôn nhớ về nơi này tiếng thầy cô dạy dỗ chúng em nên
người.
Dù tháng năm cách xa ta luôn nhớ về những ngày qua lòng thiết tha mong chờ.
Trong chương trình lớp 8 ,giáo viên có thể yêu cầu học sinh đặt lời mới cho các
bài hát như Lý dĩa bánh bò( dân ca Nam Bộ); khát vọng mùa xuân (Nhạc : Mô-
da; Phỏng dịch: Tô Hải); và bài Hò ba lý (dân ca Quảng Nam).
- Giáo viên gợi để học sinh nói lên cảm nhận và ý tưởng của mình khi đặt lời mới,
sau đó giáo viên mới bổ xung, định hướng chủ đề cho các em.
Trang 6 / 25
Ví dụ 4: Bài Khát vọng mùa xuân
Nhẹ nhàng đưa nói tiếng ru hời, ngủ ngon con yêu dấu của mẹ
Miệng cười xinh xinh giấc mơ hiền, ngủ ngoan con nhé ru hời.
Tiếng hát nhẹ bay vào giấc mơ hiền,ngủ ngoan con nhé, ru hời.
Rồi ngày mai đây bé lớn khôn nên người, hãy mang niềm hạnh phúc cho đời.
(bản nhạc xem ở phần phụ lục)
Trong chương trình lớp 9 các em được học 4 bài hát, trong đó giáo viên có thể
yêu cầu các em đặt lời mới cho bài hát:Lý kéo chài. Đây là một làn điệu dân ca
Nam Bộ khỏe khoắn, vui và hóm hỉnh được các em yêu thích.
Với học sinh lớp 9 , giáo viên để học sinh tự cảm nhận và đặt lời theo tình
cảm và suy nghĩ của các em.
Khi học sinh trình bày phần lời mới do các em sáng tác, giáo viên cần chú ý
lắng nghe để nhận xét một cách tế nhị chuẩn xác (khuyến khích học sinh nhận xét
các bạn) luôn động viên và ghi nhận những thành quả mà các em đã đạt được để
các em thêm tự tin,hào hứng và tích cực sáng tạo.
Ví dụ: Bài Lý kéo chài - dân ca Nam Bộ
Tiếng chim rừng tưng bừng náo nức
Khắp đồi nương vàng tiếng hát ca,hò ơ.
Rừng xanh ta quý ta yêu.
Khoan hỡi,khoan hò ,phủ xanh mà đất trống
Khoan hỡi, khoan hò tay ai vun trồng.
Ơ hò, ơ hò là rừng xanh tươi.
(bản nhạc xem ở phần phụ lục)
2.2. Dàn dựng và biểu diễn bài hát.
Đây là một biện pháp dạy học có nhiều điều kiện thuận lợi để phát huy tính chủ
động, tích cực sáng tạo của học sinh được thực hiện chủ yếu ở trong những tiết ôn
tập bài hát.
Khi các em đã thuộc và hát chính xác, thể hiện đúng sắc thái,cường độ,nhịp
độ của bài, giáo viên cần yêu cầu học sinh tìm tòi và sáng tạo ra cách biểu diễn
bài hát bằng cách đưa ra sự lựa chọn các hình thức trình bày khác nhau (đơn ca
song ca, tốp ca,tốp ca );lựa chọn cách hát (hát nối tiếp, đối đáp,hát có lĩnh xướng,
hát bè, hát đuổi )...lựa chọn phù hợp với đặc điểm, tính chất của bài hát (gõ đệm
theo phách, theo tiết tấu lời ca, theo nhịp, gõ đệm với 2 âm sắc ) và sáng tạo những
động tác nhảy múa minh họa cho bài hát.Với học sinh lớp 6, giáo viên cần hướng
dẫn các em kỹ năng trình bày bài hát, nhưng với học sinh lớp 7,8,9giáo viên nên
tạo điều kiện để các em phát huy tính tích cực và năng lực sáng tạo của mình. Khi
trình bày bài hát, giáo viên cũng nên khuyến khích học sinh hể hiện sự tìm tòi
trong cách nhắc lại đoạn nhạc, câu nhạc, sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc
bài hát.
- Trong quá trình ôn luyện giáo viên phải giữ vai trò là người tổ chức, hỗ trợ,
khích lệ, nhận xét và đánh giá cho điểm học sinh.
- Ví dụ 6: Khi dạy học sinh bài hát Tiếng ve gọi hè của nhạc sỹ Trịnh Công
Sơn, nếu giáo viên chỉ để các em hát theo trình tự từ đầu đến cuối thì bài hát sẽ
trôi rất nhanh, đơn điệu và kém sinh động. Ở bài hát này, sau khi học sinh đã hát
Trang 7 / 25
chuẩn nhạc và thể hiện rõ sắc thái của bài hát, giáo viên cần khuyến khích các em
sáng tạo trong cách dàn dựng và biểu diễn bằng cách đưa ra những câu hỏi mang
tính định hướng và gợi mở để các em tưởng tượng, suy nghĩ và lựa chọn:
+ Theo các em,bài hát có thể biểu diễn ở những hình thức nào là hợp lý?(đơn
ca; song ca;tốp ca;đồng ca ...)
Trang 8 / 25
+ Khi hát chúng ta có thể lựa chọn cách hát nào là hợp lý?(hát nối tiếp, hát
đối đáp, hát có lĩnh xướng, hát đuổi hát bè...).
+ Với bài hát này, chúng ta có nhất thiết phải hát theo thứ tự từ đầu đến cuối
không?Nếu được sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc bài thì các em sẽ lựa
chọn theo những ý tưởng nào?(Đảo câu hát, nhắc lại đoạn nhạc, câu nhạc...).
+ Để bài hát được sinh động và hấp dẫn, chúng ta sẽ kết hợp với một vài động
tác minh họa. Nào các em hãy cùng đưa ra những ý kiến của mình?(những động
tác đưa tay, bước chân, cử chỉ, ánh mắt khi giao lưu...).
* Sau đây là một vài gợi ý trong cách dàn dựng bài Tiếng ve gọi hè
- Đây là một bài hát có thể biểu diễn ở nhiều hình thức khác nhau, tuy nhiên
nếu hát ở hình thức tốp ca hay đồng ca thì bài hát sẽ sôi nổi và lôi cuốn hơn.
- Mở đầu cả lớp hát chậm và giãn nhịp theo tay chỉ huy của giáo viên câu
hát: “Chạy theo tiếng ve từng cơn mưa về giọt mưa âm vang trên lá tiếng ve bay
dày trong gió .Giọt mưa long lanh trên những cánh hoa phượng thắm như màu
ngọn cờ”.
- Nhạc dạo và tiết tấu theo nhạc của câu hát trên
- Cả lớp hát :“Khắp phố phường tiếng ve kêu hè hè hè. Và trong những tàu lá
ve kêu hè hè hè”.
- Lĩnh xướng : “Chạy theo tiếng...thắm như màu ngọn cờ”.
- Cả lớp hát : “ Em đón từng tiếng ve những ngày đầu mùa,và em vẫy chào
tiếng ve sau một mùa hè”.Sau đó cả lớp nhắc lại từ câu : “Chạy theo tiếng ve ..sau
một mùa hè”.
- Nhạc dạo giữa bằng một nét nhạc mới được phát triển từ giai điệu của bài.
- Cả lớp hát : “ Khắp phố phường ...tàu lá ve kêu hè hè hè”. :
- Dãy 1 hát :Chạy theo tiếng ve
- Dãy 2 hát : Từng cơn mưa về
- Dãy 3 hát : Giọt mưa âm vang trên lá tiếng ve bay dày trong gió
- Dãy 4 hát : Giọt mưa long lanh trên những cánh hoa phượng thắm như
màu ngọn cờ
- Cả lớp hát : Em đón mừng .... sau một mùa hè.
- Hát nhắc lại : Chạy theo tiếng ve... sau một mùa hè
- Các em hát đuổi bè sau vào chậm 2 phách. Câu cuối của bè sau các em
hát: Và em vẫy chào hè trong đó chữ “ chào ” ngân 1 phách và nối vào chữ “ hè”
( bỏ chữ : Tiếng ve sau một mùa)
- Cả lớp hát nhắc lại dẫn nhịp theo tay chỉ huy của giáo viên: “Em đón chào
mừng tiếng ve những ngày đầu mùa, và em đón chào tiếng ve” ngân dài chữ “ve”
sau đó vào tiết tấu: “ Sau một mùa hè” trong đó chữ “ hè” chỉ ngân ½ phách ngắt
gọn để tạo cảm xúc tươi vui, nhí nhảnh, hồn nhiên của tuổi học trò.
Khi học sinh lên biểu diễn hát tốp ca, các em sẽ tự chọn cách hát và phân công
nhau ( có hát lĩnh xướng không, nếu có thì hát ở câu nào? hát đuổi, hát bè,... ).
Khi học sinh lên biểu diễn, giáo viên để các em tự lựa chọn đội hình đứng hát (
vòng cung, chữ V hay đứng theo cụm ... ) . Sau đó để các em thống nhất những
động tác minh họa thêm cho bài ( đưa tay, bước chân, lúc nào nhìn nhau giao lưu...
).
Trang 9 / 25
Thực tế cho thấy có một số học sinh được tham gia hát biểu diễn ở rất nhiều
câu lạc bộ, nhà văbn hóa, các phong trào của trường, quận, thành phố nên các em
rất nhanh nhạyvà có khả năng biểu diễn tốt. Là giáo viên dạy môn âm nhạc, chúng
ta luôn khich lệ các em để khả năng âm nhạc của các em được tỏa lan, nhân rộng
trong lớp trong nhà trường.
Để học sinh phát huy tính tích cực sáng tạo giáo viên chỉ hướng dẫn, gợi ý
và hỗ trợ các em khi thực sự cần thiết.
2.3. Vẽ tranh minh họa cho bài hát.
Khi học bài hát, học sinh không chỉ cảm nhận giai điệu mà các em còn thuộc
và cảm nhận được ý nghĩanội dung của lời ca. Việc yêu cầu học sinh vẽ tranh sau
khi đã được học và cảm nhận một cách đầy đủ, sâu sắc về bài hát là một việc
không hề đơn giản, bởi không phải học sinh nào cũng có khả năng ấy.
Tuy nhiên nếu giờ học thực sự cuốn hút, các em được hát trong một không
gian nghệ thuật sôi nổi, với sự dẫn dắt, gợi mở khéo léo của giáo viên thì rất nhiều
em có khả năng nói lên ý tưởng của mình cho một bức tranh. Có thể có học sinh
vẽ phác thảo được một bức tranh hoàn chỉnh (với những em có năng lực thẩm mỹ
tốt), nhưng cũng có thể bức trang sẽ là sự tổng hợp của các ý kiến của nhiều em
cùng phác thảo, để cùng bổ sung cho nhau, tạo thành một bức tranh hoàn chỉnh.
Việc các em tưởng tượng được ra những chi tiết trong nội dung bức tranh đã là
một mức độ của tính tích cực sáng tạo trong học tập của các em giáo viên cần
khuyến khích các em thể hiện những ý tưởngcủa mình bằng việc vẽ nên bức tranh
cụ thể . Hoạt động này vừa là sự tích hợp giữa môn Âm nhạc và Mỹ thuật, vừa
phát huy học sinh.Tuy nhiên,việc lựa chọn bài hát nào sẽ được vẽ vẽ tranh minh
họa là một điều giáo viên phải cân nhắc. Thường trong mỗi khối chỉ nên chọn một
hoặc hai bài hát.Đó là những bài nội dung khá rõ ràng,giàu hình ảnh để các em dễ
tưởng tượng và đặc biệt là phần âm nhạc phải thực sự cuốn hút,tạo được nhiều
rung cảm trong học sinh, từ đó thôi thúc các em muốn vẽ tranh minh họa. Giáo
viên cần cân nhắc học sinh chú ý tới những hình ảnh tình tiết in đậm nét trong trí
tưởng tượng của mình. Các emcó thể vẽ bằng bút chì, bút mực,bút màu...có thể
phác họ hoặc chi tiết. Với các bức vẽ của học sinh, giáo viên không nên đánh giá
về kỹ thuật vẽ mà nên tập trung nhận xét về trí tưởng tượng,sự sáng tạo và cảm
xúc của các em với tác phẩm.
Dưới đây là một số gợi ý về việc lựa chọn bài hát để khuyến khích học sinh
tưởng tượng và vẽ tranh minh họa.
Lớp 6: Bài “Niềm vui của em”(Nguyễn Huy Hùng).Đây là một bài hát mang
đậm chất dân ca vùng núi phía Bắc.Với giai điệu đẹp,duyên dáng,với cách luyến
láy tinh tế,ngọt ngào,bài hát được các em rất yêu thích.Bên cạnh đó là ca từ của
bài hát hòa quyện với âm nhạc;giàu hình ảnh và gần gũi với các em.Bài hát đã
thật sự mang lại những rung cảm thẩm mỹ sâu sắc đến học sinh.
Lớp 7: Bài “Chúng em cần hòa bình” (Hoàng long_Hoàng lân).Với tính chất
hành khúc,với giai điệu tươi vui,trong sáng.Bài hát rất phù hợp với hình thức hát
tập thể và được các em học sinh hào hứng đón nhận.Đặc biệt phần ca từ của bài
hát có một ý nghĩa vô cùng lớn lao,đó là ước vọng của tuổi thơ mong muốn cuộc
Trang 10 / 25
Tải về để xem bản đầy đủ
25 trang
11/12/2024
130
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_phuong_phap_giao_duc_phai_phat_huy_tinh_tich_cuc_tu_gia.pdf
