SKKN Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

Chúng ta đang thực hiện dạy học theo chủ đề phát triển định hướng năng lực học sinh. Học sinh là trung tâm, chủ thể của việc nhận thức với sự hướng dẫn, giáo dục tích cực có hiệu quả của giáo viên, điều này được thực hiện trên cơ sở hoạt động tích cực, tự giác của học sinh. Giáo viên là người tổng kết chốt lại phần kiến thức thông qua phần tự tìm hiểu của học sinh cung cấp cho các em những kiến thức cơ bản (bao gồm kiến thức khoa học, sự hiểu biết về công dụng, cấu tạo, nguyên lí làm việc, cách sử dụng của các đồ dùng, dụng cụ…) làm cơ sở định hướng cho việc tự khám phá các kiến thức mới, vận dụng vào học tập và cuộc sống.

Download

SKKN – Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ

II.

Lý do chọn đề tài

Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên

cứu tổng kết kinh nghiệm

1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn

1.2. Phương pháp nghiên cứu

Thực trạng việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học

Các biện pháp đã tiến hành

3.1. Khái quát phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy

3.2. Các biện pháp đã thực hiện với đồ dùng trực quan

3.3. Trình tự thực hiện các tiết ví dụ minh họa

3.4. Ví dụ một số tiết học minh họa

3.4.1. Tiết 20: Bài 20: Dụng cụ cơ khí

3.4.2. Tiết 47: Bài 51: Thiết bị đóng cắt và lấy điện của mạng điện

Hiệu quả sáng kiến kinh nghiêm

III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Kết luận

Khuyến nghị

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

Trong việc đổi mới, cải tiến phương pháp dạy học, việc phát huy tính tích

cực của học sinh có ý nghĩa rất quan trọng. Bởi vì xét cho cùng công việc giáo

dục phải được tiến hành trên cơ sở tự nhận thức, tự hành động. Giáo dục phải

được thực hiện thông qua hành động và hành động của bản thân (tư duy và thực

tiễn). Vì vậy việc khơi dậy, phát triển ý thức, ý chí, năng lực, bồi dưỡng, rèn

luyện phương pháp tự học là con đường phát triển tối ưu của giáo dục.

Qua giảng dạy môn Công nghệ ở trường Trung học cơ sở tôi thấy việc đổi

mới phương pháp dạy học là một vấn đề bổ ích về lí luận cũng như thực tiễn. Nó

có ý nghĩa rất lớn đối với việc nâng cao chất lượng bộ môn bởi vì đối tượng là

học sinh Trung học cơ sở thì về mặt thể chất cũng như tinh thần, sự nhận thức,

năng lực tư duy …của các em đã phát triển ở mức độ cao hơn các em ở bậc tiểu

học và các em ở lớp trên thì cao hơn các em ở lớp dưới. Nếu được khơi dậy

đúng mức tính tích cực, sự chủ động trong học tập cũng như các hoạt động khác

không những làm cho các em thu nhận được một lượng tri thức tốt nhất cho bản

thân mà còn là cơ sở vững chắc để các em bước vào bậc Trung học phổ thông –

nơi mà các em sẽ phải có năng lực tư duy và ý thức tự học cao hơn.

Câu nói của một triết gia nổi tiếng “ Từ trực quan sinh động tới tư duy trừu

tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn khoa học” nó như một ngọn lửa soi

đường để tri thức nhân loại đạt được những thành tựu rực rỡ. Nhưng vấn đề tôi

muốn đề cập ở đây là vận dụng câu nói đó như thế nào trong quá trình giảng dạy

để trang bị cho học sinh Trung học cơ sở có kiến thức cơ bản nhất để tạo lập cho

học sinh năng lực tư duy, sáng tạo, giúp cho học sinh nhận biết thế giới xung

quanh ở một mức độ hợp lý theo độ tuổi của mình. Nhằm làm cho tiết học

không khô khan, nhàm chán, học sinh có lòng say mê hứng thú, tích cực chiếm

lĩnh tri thức một cách hiệu quả cao nhất, mà giáo viên là người đóng vai trò

hướng dẫn chỉ đạo.

Trong bài viết này tôi mạnh dạn trình bày vấn đề “ Phương pháp sử dụng

đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8” Tôi rất mong nhận được

sự góp ý từ các đồng nghiệp để các tiết dạy đạt được kết quả tốt hơn.

2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

Tôi tiến hành nghiên cứu trong năm học 2016-2017. Đối với các em học

sinh lớp 8A3, 8A4 và 8A6 qua hai tiết dạy: Tiết 20: Bài 20 dụng cụ cơ khí và

tiết 47: Bài 51 thiết bị đóng cắt và lấy điện của mạng điện trong nhà.

1 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu

tổng kết kinh nghiệm.

1. 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn:

Chúng ta đều biết rằng việc dạy học được tiến hành trong một quá trình

thống nhất gồm hai khâu có tác dụng tương hỗ nhau: giảng dạy và học tập. Cả

việc giảng dạy và học tập đều là một quá trình nhận thức, tuân theo những quy

luật nhận thức. Nhận thức trong dạy học được thể hiện trong hoạt động của giáo

viên và học sinh đối với việc truyền thụ và tiếp thu một nội dung khoa học được

quy định trong chương trình với những phương pháp dạy học thích hợp, những

phương tiện hình thức cần thiết để đạt được kết quả nhất định đã đề ra.

Chúng ta đang thực hiện dạy học theo chủ đề phát triển định hướng năng

lực học sinh. Học sinh là trung tâm, chủ thể của việc nhận thức với sự hướng

dẫn, giáo dục tích cực có hiệu quả của giáo viên, điều này được thực hiện trên

cơ sở hoạt động tích cực, tự giác của học sinh. Giáo viên là người tổng kết chốt

lại phần kiến thức thông qua phần tự tìm hiểu của học sinh cung cấp cho các em

những kiến thức cơ bản (bao gồm kiến thức khoa học, sự hiểu biết về công

dụng, cấu tạo, nguyên lí làm việc, cách sử dụng của các đồ dùng, dụng cụ…)

làm cơ sở định hướng cho việc tự khám phá các kiến thức mới, vận dụng vào

học tập và cuộc sống.

Vì vậy, việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học, cùng với việc ứng

dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy sẽ giúp cho bài giảng thêm phong phú

sinh động, học sinh tích cực chủ động dễ dàng khắc sâu kiến thức. Nên tôi mạnh

dạn trình bày: “ phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy môn

công nghệ 8” qua hai tiết dạy tiết 20 bài 20 dụng cụ cơ khí và tiết 47 bài 51 thiết

bị đóng cắt và lấy điện của mạng điện trong nhà.

1.2 Phương pháp nghiên cứu:

Để đạt được kết quả cao trong giảng dạy các môn học nói chung và môn

công nghệ nói riêng thì một trong những phương pháp đặc trưng nhất là phương

pháp trực quan, từ trực quan ( từ những cái học sinh có thể nhìn thấy được, sờ

được), học sinh nắm được bản chất vấn đề, từ đó liên hệ để nắm vững kiến thức

liên quan mà học không thấy và cuối cùng là vận dụng kiến thức đã nắm được

để giải quyết vấn đề. Như vậy giáo viên phải đầu tư thời gian nghiên cứu tài

liệu, tìm hiểu thực tế, soạn giảng giáo án điện tử, trình chiếu power point…. Tìm

2 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

tòi chuẩn bị đồ dùng dạy học chu đáo, tích cực học hỏi, tăng cường tích lũy kiến

thức kinh nghiệm. Hiện nay hầu hết các trường đã có máy tính và máy chiếu nên

việc đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy môn Công nghệ gặp nhiều thuận lợi,

đối với các bài giảng không có dụng cụ trực quan hay mô hình thì chúng ta sử

dụng hình ảnh.

2. Thực trạng việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học:

Trong vài năm gần đây, bộ môn Công nghệ trong trường Trung học cơ sở đã

được chú trọng hơn trước. Đã được cung cấp thêm các trang thiết bị và tài liệu

tham khảo phục vụ cho việc dạy và học.

Tuy nhiên qua vài năm giảng dạy bộ môn này tôi thấy rằng việc dạy học môn

Công nghệ hiện nay vẫn còn giặp rất nhiều khó khăn, nhưng trở ngại nhất là việc

phát huy tính tích cực của học sinh trong việc quan sát, sử dụng đồ dùng trực

quan, tuy đã được phổ biến, học tập bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ nhưng

kết quả đạt được không đáng là bao. Thực trạng của vấn đề này có thể giải thích

ở những nguyên nhân cơ bản sau đây:

Thứ nhất là vẫn tồn tại một quan niệm cho rằng môn Công nghệ là môn phụ.

Nên việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong học tập bộ môn Công

nghệ còn nhiều hạn chế

Thứ hai là về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy và học tập tuy đã được đầu tư

nhưng vẫn còn thiếu so với yêu cầu giáo dục hiện nay về đồ dùng dạy. Một số

thiết bị và dụng cụ thực hành được trang bị đã lâu có thể bị hỏng hoặc bị gỉ.

Tình trạng dạy chay vẫn còn khá phổ biến.

Ngoài ra cách tổ chức một số cuộc thi cử cũng còn nhiều hạn chế, đó là chỉ

chú trọng về mặt kiểm tra lí thuyết mà coi nhẹ thực hành, ít chú ý đến việc phát

triển năng lực sáng tạo.

Cuối cùng điều quan trọng là ý thức trách nhiệm của mỗi giáo viên trong việc

thực hiện các phương pháp dạy học phù hợp trong đó phải nói đến phương pháp

sử dụng đồ dùng trực quan để đem lại hiệu quả cho tiết dạy cũng như chất lượng

bộ môn ngày một nâng cao. Mỗi một giáo viên và học sinh phải hiểu rõ sự nguy

hại của việc thi gì học nấy sẽ làm cho học vấn của học sinh bị què quặt, thiếu

toàn diện.....

3. Các biện pháp đã tiến hành:

3.1. Khái quát phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng

dạy:

3 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

Để cải tiến phương pháp giảng dạy phù hợp với chương trình giáo dục mới ở

bộ môn Công nghệ, thiết bị các trường học đã trang bị khá đầy đủ các loại dụng

cụ trực quan, chủ yếu là các loại sau:

- Hình vẽ, tranh, ảnh.

- Mô hình.

- Vật thật.

- Sơ đồ.

Đối với các loại phương tiện này thì đòi hỏi:

+ Giáo viên:

✓ Kiến thức: Hiểu được các đồ dùng trực quan có cấu tạo như thế nào, từ

cấu tạo phải chỉ ra được nguyên lý làm việc, hoạt động của thiết bị và cuối

cùng là thiết bị đó được ứng dụng ở đâu trong thực tế.

✓ Kỹ năng: Phải là người vận dụng và sử dụng được các dụng cụ trực quan

thao tác tháo lắp và kiểm tra phải thành thạo.

✓ Dụng cụ: Phải chuẩn bị được các dụng cụ trực quan tranh ảnh, dụng cụ,

mô hình, vật thật liên quan tới tiết học.

+ Học sinh:

✓ Kiến thức: Tìm hiểu trước nội dung kiến thức được giao, quan sát hình vẽ,

sơ đồ tranh ảnh để nắm vững nội dung của bài.

✓ Kỹ năng: Sử dụng và vận dụng được những đồ dùng trực quan, thao tác

tháo lắp và kiểm tra phải thành thạo.

✓ Dụng cụ: Có thể sưu tầm được tranh ảnh liên quan hoặc một số đồ dùng,

dụng cụ, thiết bị có sẵn trong gia đình.

3.2 Các biện pháp đã thực hiện với một số đồ dùng trực quan

+ Đối với hình vẽ, tranh, ảnh:

Học sinh rất thích xem tranh ảnh, Vì vậy giáo viên phải làm nổi bật nội

dung tranh ảnh để gây hứng thú cho học sinh, kích thích óc tò mò, phát triển

năng lực nhận thức.Tuy nhiên phải chọn thời gian phù hợp để đưa tranh ảnh.

Khi sử dụng, giáo viên phải phân tích, định hướng cho học sinh, tự mình đánh

giá ý nghĩa tranh ảnh. Tranh ảnh trong sách giáo khoa là một phần đồ dùng trực

quan trong quá trình dạy học. Từ việc quan sát, học sinh sẽ đi tới công việc của

tư duy trừu tượng. Thông qua quan sát miêu tả, tranh ảnh học sinh được rèn

luyện kỹ năng diễn đạt, lựa chọn ngôn ngữ. Từ việc quan sát thường xuyên các

tranh ảnh, giáo viên luyện cho các em thói quen quan sát và khả năng quan sát

4 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

vật thể một cách khoa học, có xem xét, phân tích, giải thích để đi đến những nét

khái quát rút ra kết luận.

+ Mô hình, vật thật:

Giáo viên giới thiệu mô hình đang sử dụng, mô hình là vật tượng trưng

cho phần kiến thức nào? Dùng câu hỏi hướng dẫn học sinh quan sát, trả lời tìm

ra các kiến thức liên quan.

+ Sơ đồ:

Trong giảng dạy Công nghệ giáo viên có thể cho học sinh ghi nhớ từ sách

giáo khoa sau đó ghi lên sơ đồ.Thông qua sơ đồ giúp học sinh hiểu, nhớ lâu hơn

các phần kiến thức và có thể đánh giá được một cách hệ thống các phần kiến

thức liên quan.

3.3 Trình tự thực hiện các tiết ví dụ minh họa

Chúng ta đang dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Tiết

học sẽ được giao nhiệm vụ cho các nhóm chuẩn bị trước ở nhà. Tới tiết học các

nhóm sẽ cử đại điện lên trình bày, các nhóm còn lại quan sát nhận xét bổ sung.

Học sinh sẽ trình bày phần chuẩn bị của mình qua tranh ảnh hoặc sưu tầm vật

thật. Từ những tranh ảnh hoặc vật thật học sinh có thể nêu được cấu tạo cũng

như công dụng của các dụng cụ và thiết bị. Giáo viên là người nhận xét chốt

kiến thức có thể đưa ra một số vật thật đã chuẩn bị cho tiết học để cho học sinh

có thể quan sát nhận biết khắc sâu kiến thức và liên hệ thực tế.

Khi chuẩn bị dạy tiết 20 bài 20: dụng cụ cơ khí và tiết 47 bài 51: thiết bị

đóng cắt và lấy điện của mạng điện trong nhà, chúng ta cần phải xác định rõ

mục tiêu của bài là phải nhận biết và hiểu được những nội dung gì? Sau khi xác

định được mục tiêu của tiết học, giáo viên sẽ dùng máy chiếu chốt phần mục

tiêu cho học sinh quan sát

Phần kiểm tra bài cũ: có thể kiểm tra hoặc kiểm tra xen kẽ trong giờ

Tranh ảnh trong sách giáo khoa là một phần đồ dùng trực quan trong quá trình

dạy học. Từ việc quan sát, học sinh sẽ đi tới công việc của tư duy trừu tượng.

Thông qua quan sát miêu tả, tranh ảnh học sinh được rèn luyện kỹ năng diễn đạt,

lựa chọn ngôn ngữ. Từ việc quan sát thường xuyên các tranh ảnh, giáo viên

luyện cho các em thói quen quan sát và khả năng quan sát vật thể một cách khoa

học, có xem xét, phân tích, giải thích để đi đến những nét khái quát rút ra những

kết luận.

Giáo viên nhắc lại phần nhiệm vụ đã phân công từ tiết học trước. Mời đại diện

lần lượt các nhóm lên trình bày. Các nhóm quan sát lắng nghe đưa ra các câu hỏi

5 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

phản biện. Giáo viên nhận xét phần trình bày tương tác giữa các nhóm sau đó sẽ

chốt công dụng và cấu tạo, nguyên lý làm việc của các dụng cụ và thiết bị.

Ngoài ra giáo viên có thể cho học sinh hoạt đông nhóm thông qua các vật

mẫu đã chuẩn bị để nhận biết và phân biệt các các dụng cụ vật liệu và thiết bị

vừa tìm hiểu. Việc tổ chức các hoạt động nhóm không những sẽ đưa ra được câu

trả lời nhanh, đúng, các ý tưởng hay mà còn giúp các em gắn bó đoàn kết với

nhau.

Đối với một số nội dung khó khi được giao về nhà mà học sinh chỉ sưu

tầm được một số hình ảnh lúc này giáo viên sẽ là người ý hướng dẫn nếu có vật

mẫu có thể thao tác luôn cho học sinh quan sát để khác sâu kiến thức và kích

thích sự tò mò của học sinh. Nếu có thì có thể liên hệ trực tiếp các đồ dùng, thiết

bị được sử dụng trong lớp học để nhận biết.

3.4.Ví dụ một số tiết học minh họa:

3.4.1.Tiết 20: Bài 20: Dụng cụ cơ khí

6 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

7 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

Nhóm 1: Trình bày phần chuẩn bị về dụng cụ đo và kiểm tra đã được phân công:

8 /30

Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8

9 /30

Tải về để xem bản đầy đủ

30 trang huongnguyen 07/10/2024 650

Download

Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Công nghệ 8", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_phuong_phap_su_dung_do_dung_truc_quan_trong_day_hoc_mon.docx