SKKN Tổ chức một số trò chơi Toán học Lớp 3 gây hứng thú cho học sinh
Bậc tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Môn toán cũng như những môn học khác cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người.
UBND QUẬN ĐỐNG ĐA
TRƯỜNG TIỂU HỌC CÁT LINH
----------------------------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN
HỌC LỚP 3 GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC
SINH
NGƯỜI THỰC HIỆN: NGÔ MINH PHƯƠNG
GIÁO VIÊN LỚP 3
1
NĂM HỌC: 2010 – 2011
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
1. Lý luận :
Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn Toán cùng với
các môn học khác trong nhà trường Tiểu học có những vai trò góp phần
quan trọng đào tạo nên những con người phát triển toàn diện.
Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lôgíc và tính chính xác
cao, nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ khoa học khác.
Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người Giáo
viên không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong
Sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách dập
khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy
học như vậy thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và
kết quả học tập sẽ không cao. Nó là một trong những nguyên nhân gây ra
cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng
tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày.
Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy
học môn toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động
sáng tạo của học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học
tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học
tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trò
chơi có nội dung toán học lý thú và bổ ích phù hợp với việc nhận thức của
các em. Thông qua các trò chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức toán học
một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho
các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. Khi chúng tôi
đưa ra được các trò chơi toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chắc
chắn chất lượng dạy học môn toán sẽ ngày càng nâng cao.
Chính vì những lý do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh
nghiệm "Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập
cho học sinh".
2
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học theo
phương hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh,
tăng cường hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và
rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực hiện.
Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh, một môn học
được coi là khó khăn, hóc búa thì việc đưa ra trò chơi toán học nhằm mục
đích, để các em học mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học không những
chỉ giúp các em lĩnh hội được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc
sâu các tri thức đó.
3. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
3.1. Nhiệm vụ :
- Tìm hiểu về các trò chơi học tập Toán 3
- Tìm hiểu về thực trạng tài liệu trò chơi Toán học 3.
- Tìm hiểu tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học
- Tìm hiểu ý nghĩa , tác dụng của trò chơi toán học
- Nghiên cứu tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học
3.2. Phạm vi nghiên cứu :
- Đối tượng : Học sinh lớp 3B trường Tiểu học Cát Linh năm học
2010 - 2011.
- Tài liệu : Sách giáo khoa Toán, sách hướng dẫn giáo viên, sách trò
chơi toán học nói chung.
4. Phương pháp nghiên cứu :
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau :
1. Nghiên cứu tài liệu :
- Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục... có liên quan đến nội
dung đề tài
- Đọc sách giáo khoa, sách giáo viên, các loại sách tham khảo : Toán
tuổi thơ, giúp em vui học toán.
2. Nghiên cứu thực tế :
- Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các trò chơi
toán học
- Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học.
- Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (Soạn giáo án đã thông
qua các tiết dạy để kiểm tra tính khả thi của đề tài).
II. Vị trí của môn Toán trong trường Tiểu học :
3
Bậc tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng
cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Môn toán cũng như
những môn học khác cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận
thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức, hoạt động
tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người.
Môn toán ở trường Tiểu học là một môn độc lập, chiếm phần lớn thời
gian trong chương trình học của trẻ.
Môn toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ môn khoa học nghiên cứu
có hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người.
Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương
pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận lôgíc, thao tác tư duy cần thiết để con
người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao
động trong thời đại mới
III. Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học
- Ở lứa tuổi Tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay
nói cụ thể là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện, vì thế sức dẻo dai của cơ
thể còn thấp nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất là
hoạt động quá mạnh và ở môi trường thiếu dưỡng khí.
- Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay
khi chúng không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng
thú trong học tập và phải thường xuyên được luyện tập.
- Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật,
hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
- Trẻ hiếu động , ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song
các em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều dùng
dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ
chức các trò chơi xen kẽ... để củng cố khắc sâu kiến thức.
4
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Tác dụng của trò chơi toán học
Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính
quá trình hoạt động bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết quả chơi.
Trò chơi là loại phố biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật, luật
của trò chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu của
hành động trò chơi, luật của trò chơi có thể tường minh có thể không.
Trò chơi học tập là trò chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắtc găn
với kiến thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gần với nội dung bài
học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông
qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào các tình
huống của trò chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở
rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy trong trò chơi học tập các kỹ năng
môn toán được đưa vào trò chơi.
Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học, có thể nói nó
quan trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy các em
luôn tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được
chơi các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu
5
lộ tình cảm rất rõ ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại.
Vui mừng khi thấy đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có
lỗi khi không làm tốt được nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc
phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm
trong đó có mình. Đây chính là đặc tính thi đua rất cao của các trò chơi. Vì
vậy khi đã tham gia trò chơi, học sinh thường vận dụng hết khả năng về sức
lực, tập trung sự chú ý, trí thông minh và sự sáng tạo của mình.
Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp
học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn
luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ
qua hoạt động chơi.
Trò chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ,
nhờ sử dụng Trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động
vui và hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục.
Trò chơi toán học nhằm mục đích là thông qua trò chơi để củng cố
kiến thức của bài học , luyện tập lại kiến thức của bài mới , phát hiện ra kiến
thức mới của bài học. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức của
bài học một cách nhẹ nhàng .
Trong quá trình học toán ở tiểu học , sử dụng trò chơi toán học có
nhiều tác dụng như:
Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động trong giờ học , làm cho giờ
học bớt căng thẳng , tạo cảm giác thoải mái , dễ chịu . Học sinh tiếp thu
kiến thức nhẹ nhàng , gây hứng thú học tập .
Kích thính sự tìm tòi , tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình .
Thông qua trò chơi , học sinh vận dụng kiến thức năng nổ , hoạt bát ,
kích thích trí tưởng tượng , trí nhớ . Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học
tập cách sử lý thông minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả
năng vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của
xã hội .
Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển
được nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực,
tinh thần cộng đồng trách nhiệm . Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong
giờ học toán ở tiểu học .
II. Thiết kế trò chơi Toán học lớp 3
1. Tổ chức trò chơi trong môn Toán
6
Để các trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ
chức và thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau :
a. Nguyên tắc vừa sức, dễ thực hiện
- Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung toán học cụ thể trong
chương trình (Có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới,
kiến thức thực hành, luyện tập…)
- Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức : Số học và yếu
tố đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, các
dạng toán giải. Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc
của các tiết học trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể mang những cái
tên gợi cảm, gây hứng thú, góp phần hình thành, củng cố hoặc hệ thống kiến
thức .
- Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng toán học, phát huy trí
tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo .
- Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian (Sử dụng trong giờ học từ 5 đến
10 phút ), thích hợp với môi trường học tập.
-Trò chơi có sức hấp dẫn ,thu hút được sự chú ý, tham gia của học sinh,
tạo không khí vui vẻ, thoải mái .
- Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh
lớp 3 . Tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ, phức tạp .
b. Nguyên tắc khai thác và thực hành
- Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, củng như đồ dùng,
phương tiện có sẵn của môn học ( ở thư viện , đồ dùng của giáo viên, học
sinh…).
- Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi
xung quanh ( Từ các phế liệu như : Vỏ hộp bánh kẹo, đầu gỗ, đầu nứa, nắp
chai, giấy bìa…) Sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục,
tính thẩm mỹ nhưng ít tốn kém.
Từ các nguyên tắc trên, tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách
giáo khoa, căn cứ vào thời gian, mục tiêu đề ra ở mỗi tiết học cũng như đối
tượng học sinh, môi trường học tập ở đơn vị trường miền núi như trường
Tiểu học Cát Linh, nơi tôi đang công tác để thiết kế các trò chơi sử dụng
trong giờ học toán lớp 3.
7
c. Thiết kế trò chơi học trong môn Toán :
* Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn Toán nói chung và môn Toán
lớp 3 nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian
trong mỗi tiết học cụ thể đưa các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức
được trò chơi trong dạy toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải
có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cận kè và đảm bảo các yêu cầu sau :
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 3, phù hợp với khả
năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
* Cấu trúc của Trò chơi học tập :
+ Tên trò chơi
+ Mục đích : Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố
kiến thức, kỹ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ quy định hành động chơi
được thiết kế trong trò chơi.
+ Đồ dùng, đồ chơi : Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò
chơi học tập.
+ Nêu lên luật chơi : Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối
với người chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi : Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi
+ Nêu cách chơi.
d. Cách tổ chức trò chơi :
Thời gian tiến hành : thường từ 5 - 7 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi :
+ Nêu tên trò chơi.
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ
quy định chơi.
- Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi
- Chơi thật
8
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể
nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt : Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp
nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thâm hấp dẫn, kích thích học tập của
học sinh. Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn
giản, vui (như chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò...)
2. Cở sở thực tiễn
a. Thực trạng chung của nhà trường :
Qua tìm hiểu một số giáo viên dạy lớp3 , tìm hiểu học sinh , tài liệu
tham khảo ở trường tiểu học Cát Linh ,tôi nhận thấy: Các đồng chí giáo
viên đã quan tâm đến việc đưa trò chơi vào các giờ học, tuy nhiên việc lựa
chọn và làm các vật dụng cho trò chơi còn gặp nhiều khó khăn về chi phí,
thời gian và tính ứng dụng nhiều trong các tiết hich khác. Ngoài ra do thời
lượng một tiết học còn ngắn mà khối lượng bài, kiến thức lại nặng nên nhiều
khi rất khó để tổ chức được trò chơi trong giờ học. Vì vậy mà giờ học toán
còn trầm học sinh còn thụ động trong học tập , một số học sinh yếu kém còn
ngại học toán , đến giờ học toán các em không hứng thú dẫn đến kết quả
học tập không cao . Do địa bàn ở Cát Linh trình độ dân trí chưa đồng đều
nên việc quan tâm đến việc học tập của con cái chưa cao , đồ dùng học tập
của một số em còn thiếu , tính tự giác học tập của các em chưa cao .
b .Thực trạng của lớp chủ nhiệm :
Năm nay tôi được phân công dạy lớp 3 B trường tiểu học Cát Linh. Lớp
tôi có 58 học sinh trong đó có : 36 em nữ , 22 em nam , học sinh chưa mạnh
dạn tự tin . Vì vậy ngay từ đầu năm tôi đã vạch ra kế hoạch phải làm sao cho
lớp mình hoạt động sôi nổi hơn trong giờ học, đặc biệt là trong giờ học toán
. Từ đầu năm lớp học rất trầm , khi tôi đưa trò chơi học toán vào áp dụng
trong giờ học thì không khí học tập khác hẳn, các em học tập tích cực,
những em chậm chạp như em Vinh, em Nghĩa cũng năng động hơn. Những
em có tính tự ti như em Quang, em Đức Anh cũng hoà nhập với các bạn hơn
. Tôi nhận thấy rằng sáng kiến của tôi đưa vào áp dụng không những giúp
các em năng động , sáng tạo mà còn giúp các em biết thương yêu giúp đỡ lẫn
nhau , cùng giúp nhau tiến bộ , các em biết nhường nhịn nhau và ngoan hơn
trước rất nhiều . Vì vậy tôi nhận thấy rằng đưa trò chơi vào giờ học toán ở
tiểu học là cần thiết , nhất là trong giờ học toán của lớp 3.
9
III. Một số trò chơi Toán học lớp 3
a. Trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số
1. Trò chơi xếp hàng thứ tự
* Mục đích chơi : Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số
theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại .
* Thời gian chơi : 5 phút
* Chuẩn bị chơi : Giáo viên – chuẩn bị 2 lá cờ hiệu ( Cờ giấy nhỏ, 2 lá có
màu khác nhau )
Học sinh – mỗi đội 5 mảnh bìa ( Có kích thước 10 x 15 cm )
trong mỗi mảnh bìa có ghi các số .
Ví dụ : Tiết 1 : Đọc, viết và so sánh các số có 3 chữ số bài tập số 4,5 trang 3
sgk .
Khi tổ chức trò chơi giáo viên có thể chuẩn bị nội dung ghi trong bìa : 537;
162; 573; 621;126.
* Chọn đội chơi : Mỗi đội 5 Em; các em tự đặt tên cho đội mình ( Ví dụ :
tên gọi tương ứng với màu sắc của cờ hiệu như đội Xanh, đội Đỏ )
* Cách chơi : Hai đội trưởng lên nhận bìa của tổ và phát bìa cho mỗi bạn ở
đội mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vùa nhận
trong nhóm với nhau (trong 1, 2 phút )
* Quy ước : Khi cô giáo hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên 2 tay về hai phía(
sang ngang ) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội một hàng
ngang, bắt đầu từ cô giáo. Khi cô đưa 2 lá cờ song song về phía trước các em
tập hợp hàng dọc.
* Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như : “ Tập hợp theo thứ tự từ
bé đến lớn ” ; “ Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé ” sau hai ba lần thi thay
đổi các biển giữa hai đội rồi tiếp tục chơi .
* Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự,
nhanh, không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, cho 10 điểm . Xếp chậm, không
thẳng hàng, mất trật tự trừ 2 điểm . Đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 5
phút kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc .
Trò chơi có thể sử dụng ở các tiết : So sánh các số trong phạm vi
10 000 bài tập số 2 trang 101 . So sánh các số trong phạm vi 100 000 bài tập
số 4 trang 147 .
2. Trò chơi truyền điện
- Mục đích :
+ Luyện tập và củng cố kỹ năng làm các phép tính cộng trừ không
nhớ trong phạm vi 1000.
10
Tải về để xem bản đầy đủ
46 trang
08/02/2025
270
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Tổ chức một số trò chơi Toán học Lớp 3 gây hứng thú cho học sinh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_to_chuc_mot_so_tro_choi_toan_hoc_lop_3_gay_hung_thu_cho.pdf
