SKKN Xây dựng bài tập hóa học thực nghiệm trong quá trình dạy học môn Hóa học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

----------------

M· SKKN

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm

XÂY DỰNG BÀI TẬP HÓA HỌC THỰC NGHIỆM TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC

MÔN HÓA HỌC

Lĩnh vực

: Hoá học

Cấp học

: Trung học cơ sở

: Phạm Bá Dũng

: Trường THCS Thái Thịnh

: Giáo viên

Tên tác giả

Đơn vị công tác

Chức vụ

N¨m häc 2019 - 2020

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu....................................................................................... 2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 2

4. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 2

5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 2

6. Giả thiết khoa học ........................................................................................... 2

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC LOẠI, CÂU HỎI BÀI TẬP TRONG

QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC THCS ............................................... 3

1.1. Khái niệm và phân loại câu hỏi, bài tập hóa học THCS .......................... 3

1.2. Câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm........................................................ 3

1.2.1. Khái niệm về câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm................................ 3

1.2.2. Chức năng của câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm ............................ 3

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG QUÁ

TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC THCS ........................................................ 4

2.1. Vài nét về tình hình nhà trường.................................................................. 4

2.2.Thực trạng kết quả học tập và mức độ yêu thích môn hóa của học sinh 4

CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT QUY TRÌNH XÂY DỰNG CÂU HỎI, BÀI TẬP THỰC

NGHIỆM TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC THCS................ 5

3.1. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập trắc nghiệm môn Hoá học THCS 5

3.1.1. Tiêu chuẩn xây dựng ................................................................................. 5

3.1.2. Quy trình xây dựng .................................................................................... 5

3.1.3. Các bước xây dựng..................................................................................... 6

3.1.4. Phân tích và đánh giá ................................................................................ 6

3.2. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập tự luận môn Hoá học THCS ......... 7

3.2.1. Tiêu chuẩn xây dựng ................................................................................. 7

3.2.2. Quy trình xây dựng .................................................................................... 7

3.2.3. Các bước xây dựng..................................................................................... 7

3.2.4. Phân tích và đánh giá ................................................................................ 7

3.3. Một số câu hỏi, bài tập thực nghiệm chương Oxi-Không khí và chương

Hiđro-Nước môn Hoá học lớp 8......................................................................... 8

3.3.1. Bài tập về tính chất của Oxi....................................................................... 8

3.3.2. Bài tập về điều chế và thu khí Oxi............................................................. 8

3.3.3. Bài tập về tính chất của Hiđro................................................................. 10

3.3.4. Bài tập về điều chế và thu khí Hiđro....................................................... 11

3.5. Kết quả khảo sát sau khi thực hiện giải pháp của đề tài........................ 12

3.5.1. Tiến hành khảo sát đối chiếu .................................................................. 12

3.5.2. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm................................................ 13

3.6. Bài học kinh nghiệm................................................................................... 13

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................................... 14

1. Kết luận .......................................................................................................... 14

2. Khuyến nghị................................................................................................... 14

MỘT SỐ ĐỀ KIỂM TRA SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP THỰC

NGHIỆM MÔN HÓA THCS

PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH

TÀI LIỆU THAM KHẢO

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới kinh tế, xã hội một cách toàn diện.

Ngành giáo dục và đào tạo cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Nhằm đáp

ứng cho nhu cầu phát triển của xã hội, giáo dục và đào tạo trong những năm

gần đây đã có những chuyển biến mạnh mẽ.

Đổi mới giáo dục cần đi từ tổng kết thực tiễn để phát huy ưu điểm, khắc

phục các biểu hiện hạn chế, lạc hậu, yếu kém, trên cơ sở đó tiếp thu vận dụng

các thành tựu hiện đại của khoa học giáo dục trong nước và quốc tế vào thực

tiễn nước ta. Có thể nói, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá là

hai mặt thống nhất hữu cơ của quá trình dạy học, đổi mới phương pháp dạy học

phải dựa trên kết quả đổi mới kiểm tra đánh giá và ngược lại đổi mới kiểm tra

đánh giá để thúc đẩy và phát huy hiệu quả khi thực hiện đổi mới phương pháp

dạy học. Việc đánh giá kết quả học tập, kiểm tra, thi cử của học sinh đã bắt đầu

được thực hiện bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan ở nhiều môn học.

Điều này giúp kiểm tra, đánh giá được kiến thức của học sinh một cách toàn

diện, tránh học tủ, học vẹt. Qua đó, bồi dưỡng cho học sinh năng lực tự giác,

chủ động trong học tập.

Hóa học là môn khoa học thực nghiệm, có rất nhiều thí nghiệm lý thú, bổ

ích. Trong quá trình học tập, thông qua các thí nghiệm, học sinh được củng cố

mối liên hệ giữa lý thuyết với ứng dụng. Nhiều năm qua, nội dung sách giáo

khoa còn nặng về lý thuyết và do điều kiện của từng trường còn khó khăn nên

việc thực hiện các thí nghiệm còn nhiều hạn chế. Mặc dù sách giáo khoa mới

(áp dụng từ năm 2004) đã có nhiều cải tiến, nhiều thí nghiệm hóa học với mục

đích nghiên cứu hoặc củng cố kiến thức được đưa ra. Tuy nhiên, để khắc sâu

những hiện tượng, kỹ năng tiến hành thí nghiệm trong mỗi bài học cần phải

xây dựng một hệ thống các câu hỏi thực nghiệm với môn học này. Đặc biệt là

chương trình hóa học lớp 8, các em mới bắt đầu làm quen với các thí nghiệm

hóa học, còn bỡ ngỡ với các thao tác tiến hành cũng như việc áp dụng các tính

chất hóa học của các chất vào thí nghiệm. Điều này càng cần phải có một hệ

thống các câu hỏi thực nghiệm giúp các em ghi sâu những thao tác thí nghiệm

cũng như các liên hệ giữa lý thuyết và thực nghiệm.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, với mong muốn góp phần vào việc

đổi mới và hoàn thiện phương pháp giảng dạy cũng như nhằm củng cố và giúp

các em học sinh khắc sâu kiến thức môn học, giúp các em yêu thích môn học

hơn. Tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu của mình là: “Xây dựng bài tập

hóa học thực nghiệm trong quá trình dạy học môn hóa học”.

1/14

2. Mục đích nghiên cứu

Tôi chọn đề tài nghiên cứu này nhằm góp phần vào việc xây dựng bài tập

hóa học thực nghiệm trong kiểm tra đánh giá môn hóa học, giúp khắc sâu kiến

thức cho các em để từ đó tạo hứng thú giúp các em yêu thích môn hóa học.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tìm hiểu cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.

- Đề xuất và thực nghiệm quy trình xây dựng bài tập hóa học thực nghiệm

trong quá trình dạy học môn hóa học.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu đề tài này của tôi là: Xây dựng bài tập hóa học

thực nghiệm trong quá trình dạy học môn hóa học.

- Phạm vi nghiên cứu đề tài: Đề tài tập trung nghiên cứu tại trường THCS.

- Thời gian nghiên cứu đề tài: Từ tháng 9/2019 đến tháng 2/2020.

5. Phương pháp nghiên cứu

- Các phương pháp nghiên cứu lý luận:

+ Gồm các phương pháp phân tích, khái quát, tổng kết các tài liệu liên

quan đến đề tài nghiên cứu để xác lập cơ sở lý luận cho đề tài.

- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:

+ Phương pháp Ankét: Sử dụng các mẫu phiếu điều tra để thu thập thông

tin về thực trạng sử dụng các câu hỏi trong kiểm tra đánh giá, chất lượng dạy

học bộ môn Hoá học, mức độ yêu thích môn hóa học của học sinh.

+ Phương pháp thực nghiệm: Thực nghiệm tác động trên 2 lớp 8 với 109

học sinh của một trường THCS trên địa bàn Thành phố Hà Nội.

6. Giả thuyết khoa học

Nếu trong dạy học môn Hoá học, giáo viên xây dựng được hệ thống câu

hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm theo một quy trình hợp lý thì sẽ phát huy tính

tích cực, độc lập, sáng tạo trong học tập của học sinh, qua đó góp phần nâng cao

chất lượng dạy học môn học này. Giúp các em nắm vững và khắc sâu được kiến

thức, kỹ năng thực hành thí nghiệm môn học đồng thời biết vận dụng kiến thức

của môn học giải thích được các hiện tượng thực tế trong đời sống.

2/14

CHƯƠNG 1:

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC LOẠI CÂU HỎI, BÀI TẬP

TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HÓA THCS

1.1. Khái niệm và phân loại câu hỏi, bài tập hóa học THCS.

Theo GS Dương Thiệu Tống : “Câu hỏi, bài tập là một loại dụng cụ đo

lường khả năng của người học, ở bất cứ cấp học nào, bất cứ môn học nào,

trong lĩnh vực khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội”.

Theo GS Trần Bá Hoành : “Câu hỏi, bài tập là dụng cụ để thăm dò một số

đặc điểm về năng lực, trí tuệ của học sinh (thông minh, trí nhớ, tưởng tượng,

chú ý) hoặc để kiểm tra một số kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo của học sinh thuộc

một chương trình nhất định”.

1.2. Câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm

1.2.1. Khái niệm về câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm

Câu hỏi, bài tập hóa học là phương tiện chính và hết sức quan trọng dùng

để rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức cho học sinh. Là nhiệm vụ học tập

mà giáo viên đặt ra cho người học, buộc người học vận dụng các kiến thức,

năng lực của mình để giải quyết các nhiệm vụ đó nhằm chiếm lĩnh tri thức, kỹ

năng một cách tích cực, hứng thú và sáng tạo.

1.2.2. Chức năng của câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm

Câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm là những bài tập có nội dung liên

quan đến thí nghiệm, giúp người học ghi nhớ được những hiện tượng thí

nghiệm, các lưu ý, thao tác trong thí nghiệm thông qua hệ thống câu hỏi, bài

tập, bài tập hoá học thực nghiệm còn có các chức năng cho từng mục tiêu như:

* Về kiến thức:

- Là một trong những phương tiện hiệu nghiệm cơ bản nhất để dạy học

sinh khắc sâu lý thuyết và các thao tác tiến hành thí nghiệm.

- Đào sâu, mở rộng kiến thức đã học một cách sinh động, phong phú mà

không làm nặng nề khối lượng kiến thức của học sinh.

- Thông qua các bài tập thực nghiệm, học sinh hiểu kỹ hơn các khái niệm,

tính chất hóa học, củng cố kiến thức một cách thường xuyên.

* Về kỹ năng:

- Củng cố thêm kỹ năng tiến hành thí nghiệm của học sinh.

- Rèn luyện và phát triển năng lực nhận thức, năng lực phát hiện và giải

thích các vấn đề nảy sinh từ thí nghiệm

- Rèn luyện và phát triển các kỹ năng tư duy như phân tích, tổng hợp, so

sánh, đối chiếu…

* Về thái độ:

- Rèn luyện tính kiên nhẫn, trung thực, chính xác, khoa học và sáng tạo,

phong cách làm việc khoa học.

- Giúp học sinh thấy rõ lợi ích của việc học môn hóa học, từ đó tạo động

cơ học tập tích cực: kích thích trí tò mò, óc quan sát..làm tăng hứng thú học tập

môn hóa học và có thể giúp học sinh định hướng nghề nghiệp trong tương lai

3/14

CHƯƠNG 2:

THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP

TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC THCS

2.1. Vài nét về tình hình nhà trường

Trường THCS mà tôi thực hiện nghiên cứu đề tài này, được thành lập từ

năm 1974, trường nằm tại trung tâm của một Quận trên địa bàn TP Hà Nội. Qua

gần 40 năm xây dựng, nhà trường đã có nhiều đổi thay và phát triển. Năm 2010

trường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia với 22 phòng học và đầy đủ các

phòng thư viện, phòng thí nghiệm Sinh, Hóa, Vật lí, phòng thực hành máy tính...

Về kết quả học tập của học sinh, trong những năm gần đây số lượng học

sinh thi vào cấp ba luôn đứng vào tốp đầu của Quận. Công tác bồi dưỡng học

sinh giỏi, học sinh năng khiếu cũng được nhà trường quan tâm đúng mức, hàng

năm nhà trường có nhiều học sinh dự thi học sinh giỏi và đạt nhiều giải cấp

Quận, Thành phố ở các môn học. Tuy nhiên bên cạnh những thành tích đã đạt

được vẫn còn một số tồn tại như: nhiều em học sinh còn chưa thực sự yêu thích,

học lệch, học yếu một số môn khoa học như Vật lí, Sinh học, Hóa học.

2.2. Thực trạng kết quả học tập và mức độ yêu thích môn hóa của học sinh

Đứng trước tình hình trên, là một giáo viên dạy bộ môn Hoá học tôi đã tiến

hành khảo sát kết quả học tập bộ môn Hoá của các em học sinh lớp 8A_o, 8A₁

Bảng 1: Kết quả học tập giữa kì I môn Hoá của học sinh các lớp 8A_o, 8A₁

Điểm

03

8

Điểm

35

13

Điểm

58

25

Điểm

810

5

Lớp

Sĩ số

8A_o

8A₁

51

58

6

14

33

5

Tổng

(%)

109

100%

14

12,8%

27

24,7%

58

53,2%

10

9,2%

Nhìn chung, kết quả học tập bộ môn Hoá học của 2 lớp chưa cao. Qua bài

kiểm tra trên 109 em học sinh lớp 8A_o, 8A₁cho thấy điểm trung bình như sau:

Giỏi 9,2%, Trung bình - Khá 53,2%, Yếu 24,7%, kém 12,8%.

Bảng 2: Kết quả đánh giá mức độ yêu thích của học sinh khi học tập

bộ môn Hoá học lớp 8A_o, 8A₁

Lớp

8A_o

8A₁

Sĩ số

51

58

Rất thích học

Không thích học

Không ý kiến

17

23

33

32

1

3

Tổng

(%)

109

100%

40

36,8%

65

59,6%

4

3,6%

Qua bảng 3 cho thấy tỉ lệ học sinh không thích học bộ môn Hoá học

(59,6%) nhiều hơn tỉ lệ học sinh yêu thích (36,8%) môn này khi học tập, số còn

lại (3,6%) là không có ý kiến. Qua tìm hiểu tôi thấy các em vẫn lúng túng trong

các thao tác tiến hành thí nghiệm, khả năng trình bày, giải thích hiện tượng hoá

học còn kém dẫn tới tỷ lệ yêu thích môn học còn cao.

4/14

CHƯƠNG 3:

ĐỀ XUẤT QUY TRÌNH XÂY DỰNG CÂU HỎI, BÀI TẬP THỰC

NGHIỆM TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC THCS

3.1. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập trắc nghiệm môn Hoá học

Câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn là loại câu trắc nghiệm

thông dụng nhất vì nó có thể được dùng để đo lường mức độ đạt được nhiều

loại mục tiêu giáo dục quan trọng: biết, hiểu, phê phán, khả năng giải quyết

vấn đề, khả năng đưa ra những lời tiên đoán, khả năng đề ra những hoạt động

thích hợp. Hầu hết mọi khả năng vốn được khảo sát bằng các loại luận đề, câu

hỏi ngắn, câu trắc nghiệm đúng - sai, điền thế,…đều có thể khảo sát được bằng

loại câu nhiều lựa chọn. Hơn nữa, các loại câu nhiều lựa chọn ít chịu các sai số

may rủi do đoán mò.

Vì vậy, ở đây ta tìm hiểu việc xây dựng câu hỏi trắc nghiệm khách quan

nhiều lựa chọn về các mặt: tiêu chuẩn, quy trình, phân tích và đánh giá.

3.1.1. Tiêu chuẩn xây dựng

- Tiêu chuẩn định tính

+ Câu dẫn: phải bao hàm đầy đủ các thông tin cần thiết về vấn đề được

trình bày một cách đầy đủ, rõ ràng, súc tích.

+ Các phương án chọn : phải chính xác, rõ ràng, dễ hiểu, cùng loại với câu

dẫn. Câu nhiễu phải có tính hấp dẫn, có vẻ hợp lý đối với người chưa nắm vững

vấn đề.

- Tiêu chuẩn định lượng

+ Độ khó: trong khoảng 20%-80%, tốt nhất nằm trong khoảng 40% - 60%,

độ phân biệt (độ phân cách câu) từ 0,2 trở lên.

3.1.2. Quy trình xây dựng

- Nguyên tắc chung

+ Xây dựng theo mục tiêu nội dung khảo sát: khi xây dựng câu hỏi trắc

nghiệm khách quan nhiều lựa chọn phải bám sát mục tiêu nội dung của chương

trình, của trọng tâm kiến thức, sách giáo khoa và đặc biệt là phải nắm vững

thật sự kiến thức hóa học, phải biết khai thác chiều sâu của kiến thức mới có

câu hỏi hay.

- Quy tắc xây dựng

+ Quy tắc lập câu dẫn:

* Câu dẫn là phần chính của câu hỏi, vì vậy câu dẫn phải đầy đủ thông tin

cần thiết, ngắn gọn, rõ ràng, ít dùng các từ phủ định. Câu dẫn phải trong sáng,

tránh dẫn đến hiểu lầm hay có thể hiểu theo nhiều cách.

* Thường dùng một câu hỏi hay một câu lửng ( một nhận định không đầy

đủ, chưa hoàn chỉnh ) để lập câu dẫn.

* Khi lập câu dẫn cần tránh những từ có tính chất gợi ý hoặc tạo đầu mối

dẫn đến câu trả lời.

* Câu dẫn không nên quá dài và mất nhiều thời gian cho việc đọc câu hỏi.

* Câu dẫn nên là câu hỏi trọn vẹn, không đòi hỏi học sinh đọc các câu

chọn mới biết mình đang được hỏi vấn đề gì.

* Những từ buộc phải nhắc lại nhiều lần trong các câu thì đưa vào câu dẫn.

5/14

* Nên ít hay tránh dùng thể phủ định trong các câu hỏi.

+ Quy tắc lập các phương án chọn: thường có 4-5 phương án chọn, trong

đó chỉ có một phương án là đúng nhất, những câu còn lại là những câu nhiễu

hay còn gọi là mồi nhử.

Khi soạn các phương án chọn cần lưu ý những quy tắc sau:

* Câu chọn phải có cùng loại quan hệ với câu dẫn.

* Câu đúng phải đúng hoàn toàn, không được gần đúng.

* Câu đúng phải đúng không tranh cãi được, điều này có nghĩa là một và

chỉ một câu được xác định từ trước là đúng.

* Các câu chọn không được chứa một đầu mối nào để đoán ra câu trả lời.

* Tránh xu hướng câu đúng luôn dài hơn các câu nhiễu khác tạo cơ sở cho

việc đoán mò của học sinh.

* Câu nhiễu phải có tính hấp dẫn, phải tỏ ra là có lý đối với những người

không am hiểu hoặc hiểu không đúng.

* Cần tránh những câu rập khuôn sách giáo khoa tạo điều kiện cho học

sinh học vẹt tìm câu trả lời đúng.

* Nếu câu dẫn là câu trắc nghiệm bỏ lửng (chưa hoàn tất) thì các câu lựa

chọn phải nối tiếp với câu bỏ lửng thành những câu đúng văn phạm.

3.1.3. Các bước xây dựng: gồm ba giai đoạn

- Giai đoạn 1 (giai đoạn định tính): Xây dựng câu hỏi.

+ Nghiên cứu chương trình, các giáo trình, sách giáo khoa.

+ Xây dựng câu hỏi, trao đổi với các đồng nghiệp, chuyên gia để chỉnh lý.

- Giai đoạn 2 ( giai đoạn định lượng ): Kiểm định chỉ số các câu hỏi.

+ Trắc nghiệm thử

+ Kiểm định độ khó, độ tin cậy, độ phân biệt trình độ học sinh.

- Giai đoạn 3 ( giai đoạn chọn lựa ): Sử dụng vào các mục tiêu dạy học.

+ Những câu thỏa mãn các yêu cầu định tính và định lượng sẽ được đưa

vào trắc nghiệm chính thức. Thường các câu đạt tiêu chuẩn định lượng là:

+ Ít nhất có 10% học sinh trả lời đúng ( độ khó: 0.1 - 0.9 )

+ Độ phân biệt > 0.1.

+ Mỗi phương án chọn có ít nhất 3%-5 % thí sinh chọn.

+ Một câu trắc nghiệm nếu tất cả thí sinh (yếu, giỏi..) đều (hoặc không)

trả lời được thì câu đó không có giá trị. Một phương án sai mà có quá ít (hoặc

không có) thí sinh chọn thì phương án đó không còn là mồi nhử nữa, phải thay

bằng phương án khác có giá trị hơn.

3.1.4. Phân tích và đánh giá

Phân tích câu trả lời của thí sinh trong một bài trắc nghiệm giúp cho người

soạn thảo:

- Biết được câu nào quá khó, câu nào quá dễ.

- Lựa ra được các câu có độ phân cách cao, nghĩa là phân biệt được học

sinh giỏi với học sinh kém.

- Biết được lý do vì sao câu trắc nghiệm không đạt được hiệu quả mong

muốn và cần phải sửa đổi như thế nào cho tốt hơn.

6/14

3.2. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập tự luận môn Hoá học THCS

Câu hỏi tự luận được dùng phổ biến trong chương trình THCS. Chúng có

ưu điểm là kiểm tra nhanh hiểu biết của học sinh về một vấn đề, rèn luyện

được khả năng diễn đạt ý của học sinh về vấn đề đó (điều này đặc biệt cần thiết

với lứa tuổi học sinh THCS). Vì vậy, ở đây ta tìm hiểu việc xây dựng câu hỏi

trắc nghiệm tự luận về các mặt: tiêu chuẩn, quy trình, phân tích và đánh giá.

3.2.1. Tiêu chuẩn xây dựng

- Tiêu chuẩn định tính

+ Câu hỏi phải bao hàm các vấn đề cần kiểm tra, rõ ràng, súc tích, ngắn gọn.

+ Câu hỏi nêu ra phải giúp học sinh hình dung ra được phương án trả lời.

+ Không nêu câu hỏi có hoặc không.

- Tiêu chuẩn định lượng:

+ Độ khó: trong khoảng 20%-80%, tốt nhất nằm trong khoảng 40%-60%

3.2.2. Quy trình xây dựng

- Nguyên tắc chung

+ Xây dựng theo mục tiêu nội dung khảo sát: khi xây dựng câu hỏi trắc

nghiệm tự luận phải bám sát mục tiêu nội dung của chương trình, của trọng

tâm kiến thức, sách giáo khoa và đặc biệt là phải nắm vững thật sự kiến thức

hóa học, phải biết khai thác chiều sâu của kiến thức mới có câu hỏi hay.

- Quy tắc xây dựng:

+ Câu hỏi phải đầy đủ thông tin cần thiết, ngắn gọn, rõ ràng, ít dùng các

từ phủ định. Câu hỏi phải trong sáng, tránh dẫn đến hiểu lầm hay có thể hiểu

theo nhiều cách.

+ Câu hỏi không quá dài và phải mất nhiều thời gian cho việc đọc câu hỏi.

+ Nên ít hay tránh dùng thể phủ định trong các câu hỏi.

3.2.3. Các bước xây dựng: gồm ba giai đoạn

- Giai đoạn 1 (giai đoạn định tính): Xây dựng câu hỏi.

+ Nghiên cứu chương trình, các giáo trình, sách giáo khoa.

+ Xây dựng câu hỏi, trao đổi với các đồng nghiệp, chuyên gia để chỉnh lý.

- Giai đoạn 2 (giai đoạn định lượng): Kiểm định chỉ số các câu hỏi.

+ Trả lời thử

+ Kiểm định độ khó, độ tin cậy, độ phân biệt trình độ học sinh.

- Giai đoạn 3 (giai đoạn chọn lựa): Sử dụng vào các mục tiêu dạy học.

+ Những câu thỏa mãn các yêu cầu định tính và định lượng sẽ được đưa

vào câu hỏi chính thức. Thường các câu đạt tiêu chuẩn định lượng là:

+ Ít nhất có 10% học sinh trả lời đúng ( độ khó: 0.1 - 0.9 )

+ Độ phân biệt > 0.1.

+ Một câu tự luận nếu tất cả học sinh (yếu, giỏi..) đều (hoặc không) trả lời

được thì câu đó không có giá trị.

3.2.4. Phân tích và đánh giá

Phân tích câu trả lời của học sinh trong một bài tự luận giúp cho người

soạn thảo:

- Biết được câu nào quá khó, câu nào quá dễ.

- Lựa ra được các câu có độ phân cách cao, nghĩa là phân biệt được học

sinh giỏi với học sinh kém.

7/14