SKKN Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm nhằm củng cố kỹ năng thực hành thí nghiệm cho học sinh Lớp 8
Hóa học là môn khoa học thực nghiệm, có rất nhiều thí nghiệm lý thú, bổ ích. Trong quá trình học tập, thông qua các thí nghiệm, học sinh được củng cố mối liên hệ giữa lý thuyết với ứng dụng. Nhiều năm qua, nội dung sách giáo khoa còn nặng về lý thuyết và do điều kiện của từng trường còn khó khăn nên việc thực hiện các thí nghiệm còn nhiều hạn chế. Mặc dù sách giáo khoa mới (áp dụng từ năm 2004) đã có nhiều cải tiến, nhiều thí nghiệm hóa học với mục đích nghiên cứu hoặc củng cố kiến thức được đưa ra. Tuy nhiên, để khắc sâu những hiện tượng, kỹ năng tiến hành thí nghiệm trong mỗi bài học cần phải xây dựng một hệ thống các câu hỏi thực nghiệm với môn học này. Đặc biệt là chương trình hóa học lớp 8, các em mới bắt đầu làm quen với các thí nghiệm hóa học, còn bỡ ngỡ với các thao tác tiến hành cũng như việc áp dụng các tính chất hóa học của các chất vào thí nghiệm. Điều này càng cần phải có một hệ thống các câu hỏi thực nghiệm giúp các em ghi sâu những thao tác thí nghiệm cũng như các liên hệ giữa lý thuyết và thực nghiệm.
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................... 2
4. Đối tượng nghiên cứu................................................................................... 2
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 2
6. Giả thiết khoa học ........................................................................................ 2
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC LOẠI, CÂU HỎI BÀI TẬP TRONG
QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC THCS.............................................. 3
1.1. Khái niệm và phân loại câu hỏi, bài tập hóa học THCS.......................... 3
1.2. Câu hỏi, bài tập trắc nghiệm..................................................................... 3
1.2.1. Câu hỏi, bài tập tự luận (trắc nghiệm tự luận) ....................................... 3
1.2.2. Câu hỏi, bài tập trắc nghiệm (trắc nghiệm khách quan) ........................ 4
1.3. Câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm...................................................... 6
1.3.1. Khái niệm về câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm ............................... 6
1.3.2. Chức năng của câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm ........................... 6
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG QUÁ
TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC LỚP 8 ...................................................... 7
2.1. Vài nét về tình hình nhà trường ............................................................... 7
2.2. Thực trạng sử dụng câu hỏi, bài tập của giáo viên trong quá trình dạy
học môn hoá học lớp 8...................................................................................... 7
2.3. Đánh giá chung về thực trạng sử dụng câu hỏi, bài tập của giáo viên
trong quá trình dạy học môn hóa học lớp 8.................................................... 8
CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT QUY TRÌNH XÂY DỰNG CÂU HỎI, BÀI TẬP THỰC
NGHIỆM TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC LỚP 8............... 9
3.1. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập trắc nghiệm môn Hoá học lớp 8.... 9
3.1.1. Tiêu chuẩn xây dựng............................................................................... 9
3.1.2. Quy trình xây dựng.................................................................................. 9
3.1.3. Các bước xây dựng................................................................................ 10
3.1.4. Phân tích và đánh giá............................................................................ 10
3.2. Quy trình xây dựng câu hỏi, bài tập tự luận môn Hoá học lớp 8.......... 11
3.2.1. Tiêu chuẩn xây dựng............................................................................. 11
3.2.2. Quy trình xây dựng................................................................................ 11
3.2.3. Các bước xây dựng................................................................................ 11
3.2.4. Phân tích và đánh giá............................................................................ 11
3.3. Một số câu hỏi, bài tập thực nghiệm chương Oxi-Không khí và chương
Hiđro-Nước môn Hoá học lớp 8 .................................................................... 12
3.3.1. Bài tập về tính chất của Oxi .................................................................. 12
3.3.2. Bài tập về điều chế và thu khí Oxi......................................................... 12
3.3.3. Bài tập về tính chất của Hiđro............................................................... 14
3.3.4. Bài tập về điều chế và thu khí Hiđro ..................................................... 16
3.3.5. Bài tập về tính chất của Nước ............................................................... 18
3.4. Kết quả khảo sát sau khi thực hiện giải pháp của đề tài ....................... 18
3.4.1. Tiến hành khảo sát đối chiếu ................................................................ 18
3.4.2. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm............................................... 19
3.5. Bài học kinh nghiệm................................................................................ 19
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................................. 20
1. Kết luận....................................................................................................... 20
2. Khuyến nghị................................................................................................ 20
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN
PHỤ LỤC 2: PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN CỦA HỌC SINH
PHỤ LỤC 3: MỘT SỐ ĐỀ KIỂM TRA SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP
HÓA HỌC THỰC NGHIỆM
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
THCS : Trung học cơ sở
GS
GV
HS
: Giáo sư
: Giáo viên
: Học sinh
DANH MỤC BẢNG
Nội dung
STT
Trang
Bảng 1: Câu hỏi, bài tập giáo viên thường sử dụng trong quá
trình dạy học bộ môn Hóa học lớp 8
1
2
3
4
5
7
8
Bảng 2: Kết quả học tập giữa kì I môn Hoá học của học sinh
các lớp 8A, 8D
Bảng 3: Kết quả đánh giá mức độ yêu thích của học sinh khi
học tập bộ môn Hoá học các lớp 8A, 8D
8
Bảng 4: So sánh mức độ yêu thích của học sinh khi học tập
môn Hoá học trước và sau khi thực hện giải pháp của đề tài
18
19
Bảng 5: So sánh kết quả học tập bộ môn Hoá học giữa học kì
I với giữa học kì II của học sinh các lớp 8A, 8D
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới kinh tế, xã hội một cách toàn diện.
Ngành giáo dục và đào tạo cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Nhằm đáp
ứng cho nhu cầu phát triển của xã hội, giáo dục và đào tạo trong những năm
gần đây đã có những chuyển biến mạnh mẽ.
Đổi mới giáo dục cần đi từ tổng kết thực tiễn để phát huy ưu điểm, khắc
phục các biểu hiện hạn chế, lạc hậu, yếu kém, trên cơ sở đó tiếp thu vận dụng
các thành tựu hiện đại của khoa học giáo dục trong nước và quốc tế vào thực
tiễn nước ta. Có thể nói, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá là
hai mặt thống nhất hữu cơ của quá trình dạy học, đổi mới phương pháp dạy học
phải dựa trên kết quả đổi mới kiểm tra đánh giá và ngược lại đổi mới kiểm tra
đánh giá để thúc đẩy và phát huy hiệu quả khi thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học. Việc đánh giá kết quả học tập, kiểm tra, thi cử của học sinh đã bắt đầu
được thực hiện bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan ở nhiều môn học.
Điều này giúp kiểm tra, đánh giá được kiến thức của học sinh một cách toàn
diện, tránh học tủ, học vẹt. Qua đó, bồi dưỡng cho học sinh năng lực tự giác,
chủ động trong học tập.
Hóa học là môn khoa học thực nghiệm, có rất nhiều thí nghiệm lý thú, bổ
ích. Trong quá trình học tập, thông qua các thí nghiệm, học sinh được củng cố
mối liên hệ giữa lý thuyết với ứng dụng. Nhiều năm qua, nội dung sách giáo
khoa còn nặng về lý thuyết và do điều kiện của từng trường còn khó khăn nên
việc thực hiện các thí nghiệm còn nhiều hạn chế. Mặc dù sách giáo khoa mới
(áp dụng từ năm 2004) đã có nhiều cải tiến, nhiều thí nghiệm hóa học với mục
đích nghiên cứu hoặc củng cố kiến thức được đưa ra. Tuy nhiên, để khắc sâu
những hiện tượng, kỹ năng tiến hành thí nghiệm trong mỗi bài học cần phải
xây dựng một hệ thống các câu hỏi thực nghiệm với môn học này. Đặc biệt là
chương trình hóa học lớp 8, các em mới bắt đầu làm quen với các thí nghiệm
hóa học, còn bỡ ngỡ với các thao tác tiến hành cũng như việc áp dụng các tính
chất hóa học của các chất vào thí nghiệm. Điều này càng cần phải có một hệ
thống các câu hỏi thực nghiệm giúp các em ghi sâu những thao tác thí nghiệm
cũng như các liên hệ giữa lý thuyết và thực nghiệm.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, với mong muốn góp phần vào việc
đổi mới và hoàn thiện phương pháp giảng dạy cũng như nhằm củng cố và giúp
các em học sinh khắc sâu kiến thức môn học, giúp các em yêu thích môn học
hơn. Tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu của mình là: “Xây dựng hệ thống
câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm nhằm củng cố kỹ năng thực hành thí
nghiệm cho học sinh lớp 8”.
1/20
2. Mục đích nghiên cứu
Tôi chọn đề tài nghiên cứu này nhằm góp phần vào việc xây dựng hệ thống
câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm hóa học nhằm củng cố kỹ năng tiến hành
thí nghiệm cho học sinh THCS, giúp khắc sâu kiến thức cho các em để từ đó tạo
hứng thú giúp các em yêu thích môn hóa học hơn.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.
- Điều tra thực trạng sử dụng câu hỏi, bài tập hoá học trong quá trình dạy
học của giáo viên THCS trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
- Đề xuất và thực nghiệm quy trình xây dựng bài tập thực nghiệm môn hóa
học nhằm củng cố kỹ năng tiến hành thí nghiệm cho học sinh lớp 8.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu đề tài này của tôi là: Xây dựng hệ thống câu hỏi,
bài tập thực nghiệm hóa học nhằm củng cố kỹ năng tiến hành thí nghiệm cho
học sinh lớp 8.
- Phạm vi nghiên cứu đề tài: Đề tài tập trung nghiên cứu tại trường THCS.
- Thời gian nghiên cứu đề tài: Năm học 2018 - 2019.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Các phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Gồm các phương pháp phân tích, khái quát, tổng kết các tài liệu liên
quan đến đề tài nghiên cứu để xác lập cơ sở lý luận cho đề tài.
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp Ankét: Sử dụng các mẫu phiếu điều tra để thu thập thông
tin về thực trạng sử dụng các câu hỏi trong kiểm tra đánh giá, chất lượng dạy
học bộ môn Hoá học, mức độ yêu thích môn hóa học của học sinh.
+ Phương pháp thực nghiệm: Thực nghiệm tác động trên 2 lớp 8 với 89
học sinh của một trường THCS trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
+ Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn giáo viên và học sinh để thu thập
những thông tin cần thiết cho quá trình nghiên cứu.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu trong dạy học môn Hoá học, giáo viên xây dựng được hệ thống câu
hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm theo một quy trình hợp lý thì sẽ phát huy tính
tích cực, độc lập, sáng tạo trong học tập của học sinh, qua đó góp phần nâng cao
chất lượng dạy học môn học này. Giúp các em nắm vững và khắc sâu được kiến
thức, kỹ năng thực hành thí nghiệm môn học đồng thời biết vận dụng kiến thức
của môn học giải thích được các hiện tượng thực tế trong đời sống.
2/20
CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC LOẠI CÂU HỎI, BÀI TẬP
TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HÓA THCS
1.1. Khái niệm và phân loại câu hỏi, bài tập hóa học THCS.
Theo GS Dương Thiệu Tống : “Câu hỏi, bài tập là một loại dụng cụ đo
lường khả năng của người học, ở bất cứ cấp học nào, bất cứ môn học nào,
trong lĩnh vực khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội”.
Hiện nay các câu hỏi, bài tập trong quá trình dạy học hóa học và trong kiểm
tra đánh giá thường dùng dưới dạng hình thức câu hỏi, bài tập trắc nghiệm và
câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm.
1.2. Câu hỏi, bài tập trắc nghiệm
Có hai loại trắc nghiệm là trắc nghiệm tự luận (thường gọi tắt là tự luận)
và trắc nghiệm khách quan (thường gọi tắt là trắc nghiệm)
CÂU HỎI, BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
TRẮC NGHIỆM
KHÁCH QUAN
TRẮC
NGHIỆM
TỰ LUẬN
Câu
ghép
đôi
Câu
đúng
sai
Câu
điền
khuyết
Câu
nhiều
lựa chọn
(TỰ LUẬN)
(thường
dùng
nhất)
1.2.1. Câu hỏi, bài tập tự luận (trắc nghiệm tự luận)
* Khái niệm:
Câu hỏi, bài tập tự luận là phương pháp đánh giá kết quả học tập bằng
việc sử dụng công cụ đo lường là các câu hỏi hay bài toán, học sinh trả lời dưới
dạng bài viết bằng ngôn ngữ và khả năng của riêng mình trong một khoảng
thời gian định trước.
* Ưu điểm:
- Chuẩn bị câu hỏi ít tốn thời gian.
- Đòi hỏi học sinh phải tự trả lời và diễn đạt bằng ngôn ngữ của riêng
mình nên có thể kiểm tra được mức độ tiếp thu, hiểu bài đồng thời kiểm tra
được các kỹ năng, kỹ xảo khi trả lời các câu hỏi lý thuyết cũng như các bài
toán của học sinh. Từ đó giáo viên sẽ điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy
phù hợp. Những kiến thức học sinh hiểu sai được giáo viên sửa chữa kịp thời.
- Hình thành cho học sinh thói quen sắp đặt các ý tưởng, suy diễn, khái
quát hóa, phân tích, tổng hợp… phát huy tính độc lập trong tư duy sáng tạo.
* Nhược điểm:
- Số lượng câu hỏi ít, nội dung không rộng.
- Học sinh có chiều hướng học lệch, học tủ.
- Việc chấm điểm phụ thuộc vào tính chủ quan, trình độ của người chấm.
- Nếu nhiều người chấm thì kết quả có sự khác nhau.
3/20
1.2.2. Câu hỏi, bài tập trắc nghiệm (trắc nghiệm khách quan)
* Khái niệm:
Trắc nghiệm khách quan là phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học sinh bằng hệ thống câu hỏi, bai tập trắc nghiệm khách quan. Gọi là
khách quan vì cách chấm không phụ thuộc vào người chấm.
* Ưu điểm:
- Nội dung kiến thức kiểm tra trong phạm vi rộng nên chống được khuynh
hướng học tủ, học lệch.
- Số lượng câu hỏi nhiều, đủ cơ sở tin cậy, đủ cơ sở đánh giá chính xác
trình độ học sinh thông qua kiểm tra.
- Chấm bài nhanh và chính xác. Có thể dùng máy chấm với số lượng lớn.
- Việc áp dụng công nghệ thông tin vào việc soạn thảo các bài kiểm tra,
bài thi giúp hạn chế đến mức thấp nhất hiện tượng nhìn bài hay trao đổi bài.
* Nhược điểm:
- Việc soạn câu hỏi đòi hỏi nhiều thời gian và công sức.
- Tốn kém trong việc soạn thảo, in ấn đề kiểm tra.
- Hạn chế việc thể hiện năng lực diễn đạt, năng lực sáng tạo, khả năng lập
luận của học sinh.
- Không luyện tập được cho học sinh cách trình bày bài làm.
- Có yếu tố ngẫu nhiên, may rủi.
Phân loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan
Trắc nghiệm khách quan là một công cụ đo lường tâm lí, đo lường giáo
dục, nhằm đánh giá thành quả học tập, tuy không phải là công cụ đo lường duy
nhất, song trắc nghiệm khách quan ngày càng tỏ rõ hiệu năng và càng trở nên
đắc dụng trên thế giới. Tuy nhiên, trắc nghiệm khách quan chỉ thật sự phát huy
tác dụng khi người sử dụng hoặc người soạn trắc nghiệm khách quan phân biệt
được các hình thức câu trắc nghiệm khách quan khác nhau và sử dụng chúng
một cách phù hợp.
a) Câu trắc nghiệm đúng – sai (True False)
Đây là loại câu được trình bày dưới dạng câu phát biểu và học sinh trả lời
bằng cách lựa chọn một trong hai phương án “đúng” hoặc “sai”.
* Ưu điểm: Là loại câu đơn giản thường dùng để trắc nghiệm kiến thức về
những sự kiện hoặc khái niệm, vì vậy viết loại câu này tương đối dễ, ít phạm
lỗi, mang tính khách quan khi chấm. Giáo viên có thể soạn đề thi và kiểm tra
kiến thức trong thời gian ngắn.
* Nhược điểm:
- Có độ phân cách (khả năng phân biệt học sinh giỏi và học sinh kém)
thấp vì độ may rủi cao (50%).
- Học sinh giỏi có thể không thỏa mãn khi buộc phải chọn “đúng” hay
“sai” khi câu trắc nghiệm viết chưa kỹ càng.
b) Câu trắc nghiệm ghép đôi (matching test)
Đây là loại hình đặc biệt của loại câu nhiều lựa chọn, trong đó học sinh
tìm cách ghép các câu trả lời ở trong cột này với câu chưa hoàn thành ở cột
khác sao cho phù hợp. Số câu ghép đôi càng nhiều thì xác suất may rủi càng
thấp, chất lượng trắc nghiệm càng cao.
4/20
* Ưu điểm: Câu ghép đôi dễ viết, dễ dùng, loại này thích hợp với tuổi học
sinh trung học cơ sở hơn. Có thể dùng loại câu này để đo các mức trí năng
khác nhau. Nó đặc biệt hữu hiệu trong việc đánh giá khả năng nhận biết các hệ
thức hay lập các mối tương quan.
* Nhược điểm: Nếu danh sách mỗi cột dài thì học sinh mất nhiều thời gian
đọc và tìm câu tương ứng để ghép đôi.
c) Câu trắc nghiệm điền khuyết (filling test)
Có thể có hai dạng. Chúng có thể là những câu hỏi với giải đáp ngắn, hay
cũng có thể gồm những câu phát biểu với một hay nhiều chỗ để trống mà học
sinh phải điền vào bằng một từ hay một nhóm từ ngắn.
* Ưu điểm:
- Học sinh phải nhớ ra, nghĩ ra từ hoặc cụm từ cần tìm.
- Giáo viên dễ soạn câu hỏi thích hợp với các môn tự nhiên.
* Nhược điểm:
- Việc chấm bài mất nhiều thời gian.
- Khi soạn thảo thường dễ trích nguyên văn các câu trong sách giáo khoa
- Phạm vi kiểm tra thường chỉ giới hạn vào chi tiết.
d) Câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn (multiple choice question = MCQ)
Là loại câu thông dụng nhất. Loại này có một câu phát biểu ( câu hỏi hoặc
câu bỏ lửng ) gọi là câu dẫn và có nhiều câu trả lời để học sinh lựa chọn, trong
đó chỉ có một câu trả lời đúng nhất hay hợp lý nhất, còn lại đều là sai; những
câu trả lời sai gọi là câu mồi hay câu nhiễu. Điều quan trọng là làm sao cho
những mồi nhử ấy đều hấp dẫn ngang nhau đối với những học sinh chưa học
kỹ hay chưa hiểu kỹ bài học.
* Ưu điểm: Giáo viên có thể dùng loại câu này để kiểm tra, đánh giá những
mục tiêu dạy học khác nhau, chẳng hạn như:
- Nhận biết các điều sai lầm.
- Ghép các kết quả hay các điều quan sát được với nhau.
- Tìm nguyên nhân của một số sự kiện.
- Xác định nguyên lý hay ý niệm tổng quát từ những sự kiện.
- Xác định thứ tự hay cách sắp đặt nhiều sự vật hiện tượng.
- Xét đoán vấn đề đang được tranh luận dưới nhiều quan điểm..
- Tính giá trị tốt hơn: với bài trắc nghiệm có câu trả lời để lựa chọn, người
ta có thể đo được các khả năng nhớ, áp dụng các nguyên lý, định luật…
- Độ tin cậy cao hơn, yếu tố đoán mò hay may rủi giảm đi nhiều khi
phương án chọn lựa tăng.
- Có thể phân tích tính chất mỗi câu hỏi, xác định câu nào làm tăng hoặc
giảm giá trị câu hỏi.
- Thật sự khách quan khi chấm bài. Điểm số của bài trắc nghiệm khách
quan không phụ thuộc vào chữ viết, khả năng diễn đạt của học sinh và trình độ
người chấm bài…
* Nhược điểm:
- Loại câu này khó soạn vì chỉ có một câu trả lời đúng nhất, các câu nhiễu
còn lại cũng phải có vẻ hợp lý. Ngoài ra còn phải soạn thế nào để đo được các
mức trí năng cao hơn mức biết, nhớ, hiểu.
5/20
- Có những học sinh có óc sáng tạo, tư duy tốt, có thể tìm ra những câu trả
lời hay hơn đáp án thì sẽ làm cho học sinh đó cảm thấy không thỏa mãn.
- Các câu hỏi nhiều lựa chọn có thể không đo được khả năng phán đoán
tinh vi, khả năng giải quyết vấn đề khéo léo, sáng tạo một cách hiệu nghiệm
bằng loại câu trắc nghiệm tự luận soạn kỹ.
e) Câu hỏi vẽ hình (drawing test)
Học sinh trả lời trắc nghiệm bằng cách vẽ hình, sơ đồ hoặc bổ sung chi
tiết vào hình, sơ đồ có sẵn. Học sinh dùng hình vẽ thay cho câu trả lời.
* Ưu điểm:
- Học sinh không có cơ hội đoán mò mà phải nhớ ra, phải hiểu rõ bài học.
- Thích hợp với các môn tự nhiên
* Nhược điểm:
- Việc soạn khá tốn thời gian, đòi hỏi người soạn phải có khả năng vẽ.
1.3. Câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm
1.3.1. Khái niệm về câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm
Câu hỏi, bài tập hóa học là phương tiện chính và hết sức quan trọng dùng
để rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức cho học sinh. Là nhiệm vụ học tập
mà giáo viên đặt ra cho người học, buộc người học vận dụng các kiến thức,
năng lực của mình để giải quyết các nhiệm vụ đó nhằm chiếm lĩnh tri thức, kỹ
năng một cách tích cực, hứng thú và sáng tạo.
1.3.2. Chức năng của câu hỏi, bài tập hoá học thực nghiệm
Câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm là những bài tập có nội dung liên
quan đến thí nghiệm, giúp người học ghi nhớ được những hiện tượng thí
nghiệm, các lưu ý, thao tác trong thí nghiệm thông qua hệ thống câu hỏi, bài
tập, bài tập hoá học thực nghiệm còn có các chức năng cho từng mục tiêu như:
* Về kiến thức:
- Là một trong những phương tiện hiệu nghiệm cơ bản nhất để dạy học
sinh khắc sâu lý thuyết và các thao tác tiến hành thí nghiệm.
- Đào sâu, mở rộng kiến thức đã học một cách sinh động, phong phú mà
không làm nặng nề khối lượng kiến thức của học sinh.
- Thông qua các bài tập thực nghiệm, học sinh hiểu kỹ hơn các khái niệm,
tính chất hóa học, củng cố kiến thức một cách thường xuyên.
* Về kỹ năng:
- Củng cố thêm kỹ năng tiến hành thí nghiệm của học sinh.
- Rèn luyện và phát triển năng lực nhận thức, năng lực phát hiện và giải
thích các vấn đề nảy sinh từ thí nghiệm. Rèn luyện và phát triển các kỹ năng tư
duy như phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu…
* Về thái độ:
- Rèn luyện tính kiên nhẫn, trung thực, chính xác, khoa học và sáng tạo,
phong cách làm việc khoa học.
- Giúp học sinh thấy rõ lợi ích của việc học môn hóa học, từ đó tạo động
cơ học tập tích cực: kích thích trí tò mò, óc quan sát..làm tăng hứng thú học tập
môn hóa học và có thể giúp học sinh định hướng nghề nghiệp trong tương lai
- Phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh và hình thành phương pháp
học tập hợp lý.
6/20
CHƯƠNG 2:
THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÂU HỎI, BÀI TẬP
TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC MÔN HOÁ HỌC LỚP 8
2.1. Vài nét về tình hình nhà trường
Trường THCS mà tôi thực hiện nghiên cứu đề tài này, được thành lập từ
năm 1974, trường nằm tại trung tâm của một Quận trên địa bàn TP Hà Nội. Qua
gần 40 năm xây dựng, nhà trường đã có nhiều đổi thay và phát triển. Năm 2010
trường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia với 22 phòng học và đầy đủ các
phòng thư viện, phòng thí nghiệm Sinh, Hóa, Vật lí, phòng thực hành máy tính...
Về kết quả học tập của học sinh, trong những năm gần đây số lượng học
sinh thi vào cấp ba luôn đứng vào tốp đầu của Quận. Công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi, học sinh năng khiếu cũng được nhà trường quan tâm đúng mức, hàng
năm nhà trường có nhiều học sinh dự thi học sinh giỏi và đạt nhiều giải cấp
Quận, Thành phố ở các môn học. Tuy nhiên bên cạnh những thành tích đã đạt
được vẫn còn một số tồn tại như: nhiều em học sinh còn chưa thực sự yêu thích,
học lệch, học yếu một số môn khoa học như Vật lí, Sinh học, Hóa học.
2.2. Thực trạng sử dụng câu hỏi, bài tập của giáo viên trong quá trình dạy
học môn hoá học lớp 8
Đứng trước tình hình trên, là một giáo viên dạy bộ môn Hoá học tôi đã tiến
hành khảo sát thực trạng sử dụng bài tập trong kiểm tra đánh giá của giáo viên
môn Hoá học trong nhà trường và sự yêu thích bộ môn, kết quả học tập bộ môn
Hoá học của các em học sinh lớp 8.
* Mục đích khảo sát: Nhằm đánh giá thực trạng kiểm tra đánh giá học sinh
của giáo viên môn Hoá học từ đó xác lập cơ sở thực tiễn cho việc vận dụng câu
hỏi, bài tập thực nghiệm trong kiểm tra đánh giá môn Hoá học THCS.
* Đối tượng khảo sát: 4 giáo viên giảng dạy bộ môn Hoá học và 89 học
sinh lớp 8 của trường THCS mà tôi chọn nghiên cứu.
* Nội dung khảo sát:
- Điều tra thực trạng quá trình kiểm tra đánh giá môn Hoá học lớp 8.
- Kết quả học tập giữa học kì I của học sinh lớp 8A, 8D.
- Đánh giá mức độ yêu thích của học sinh khi học tập môn Hoá học.
* Kết quả khảo sát:
Bảng 1: Câu hỏi, bài tập giáo viên thường sử dụng trong quá trình dạy học
bộ môn Hóa học lớp 8
TT
1
2
Câu hỏi, bài tập kiểm tra đánh giá
Câu hỏi, bài tập lí thuyết
Câu hỏi, bài tập tính toán
Số ý kiến
Tỷ lệ (%)
100
4
4
1
100
25
3
Câu hỏi, bài tập thực nghiệm
Qua bảng 1 ta thấy: Các câu hỏi, bài tập giáo viên thường hay sử dụng
trong kiểm tra đánh giá đó là: Câu hỏi lí thuyết 100%, câu hỏi tính toán 100%,
câu hỏi thực nghiệm môn hoá học được sử dụng rất ít 25%. Các câu hỏi mà thầy
cô đã vận dụng chưa kích thích được khả năng tư duy, óc tò mò của học sinh qua
các giờ học, làm các em thấy môn học trừu tượng và lúng túng trong thao tác thí
nghiệm, điều đó phần nào làm ảnh hưởng đến kết quả học tập của các em.
7/20
Tải về để xem bản đầy đủ
32 trang
15/12/2024
100
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập hóa học thực nghiệm nhằm củng cố kỹ năng thực hành thí nghiệm cho học sinh Lớp 8", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_xay_dung_he_thong_cau_hoi_bai_tap_hoa_hoc_thuc_nghiem_n.pdf
