SKKN Nâng cao vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở Trường Trung học cơ sở
Điều lệ trường phổ thông có quy định “ Hiệu trưởng, các phó hiệu trưởng, nhà giáo, viên chức thư viện, viên chức thiết bị thí nghiệm của trường trung học được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học, nhóm môn học hoặc nhóm các hoạt động ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự quản lí chỉ đạo của hiệu trưởng, do hiệu trưởng bổ nhiệm trên cơ sở giới thiệu của tổ chuyên môn và giao nhiệm vụ vào đầu năm học”.[10]. Theo quy định có thể hiểu: Tổ chuyên môn là một bộ phận của nhà trường, nơi tập hợp những nhóm giáo viên có cùng nhiệm vụ và phạm vi chuyên môn, có sự tương đồng về trình độ đào tạo nên có thể hiểu rõ được những khó khăn thuận lợi. Từ đó sẽ hạn chế những khó khăn và phát huy những điểm mạnh trong hoàn cảnh cụ thể.
MỞ ĐẦU
1. Lí do nghiên cứu
Hoạt động chuyên môn trong trường phổ thông nói chung, trường Trung
học cơ sở (THCS) nói riêng là hoạt động quyết định chất lượng hiệu quả giáo dục
của nhà trường. Muốn có hoạt động chuyên môn tốt thì yếu tố quyết định là công
tác quản lý chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn cần phải có kế hoạch và
hiệu quả. Tuy nhiên, đây là một nội dung quản lý còn chưa được sự quan tâm đầy
đủ của các chủ thể quản lý ở các trường THCS.
Hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS phản ánh các mặt hoạt động
chuyên môn và qui định chất lượng dạy học cũng như các mặt hoạt động giáo dục
khác của nhà trường. Chính vì vậy, hoạt động chuyên môn cũng như hoạt động
của tổ chuyên môn đã được qui định trong điều lệ trường trung học do Bộ
GD&ĐT ban hành. Qui định này được Sở Giáo dục và Phòng Giáo dục chỉ đạo
các trường phổ thông thực hiện một cách triệt để.
Với từng trường THCS, Ban Giám hiệu trường THCS chỉ đạo, quản lý hoạt động
tổ chuyên môn nhằm quản lý giáo viên nhất là về chuyên môn nghiệp vụ, thực
hiện kế hoạch giảng dạy, năng lực sư phạm của giáo viên trong phạm vi từng tổ
chuyên môn.
Về nguyên tắc, việc nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trong
các trường sẽ phát huy tinh thần nỗ lực sáng tạo của giáo viên trong tập thể sư
phạm, tính đoàn kết nội bộ, năng lực điều hành hoạt động của tổ trưởng tổ
chuyên môn cũng được phát huy, đồng thời tạo một động lực thôi thúc giáo viên
trong các tổ chuyên môn phát huy nhiều sáng kiến, kinh nghiệm của mình trong
lĩnh vực giảng dạy và giáo dục.
Mặt khác, tổ chuyên môn có vai trò quan trọng trong việc góp phần bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên tại chỗ thông qua hoạt động dự giờ, trao đổi rút kinh
nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề, thao giảng, hội giảng để nâng cao chất
lượng dạy và học của trường.
Những phân tích trên đây cho thấy, để tăng cường hiệu quả hoạt động của
các tổ chuyên môn trong trường THCS, cần thiết phải tăng cường công tác quản
lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường. Mặt khác, theo xu hướng phân cấp
quản lý hiện nay, việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn phải được bắt đầu từ
người tổ trưởng tổ chuyên môn trong nhà trường. Đây cũng là lý do để tác giả lựa
chọn đề tài nghiên cứu với tiêu đề: “Nâng cao vai trò của tổ trưởng chuyên môn
trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường Trung học cơ sở”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và các thực tiễn hoạt động tổ chuyên môn ở
trường THCS, đề xuất các biện pháp tăng cường vai trò của tổ trưởng tổ chuyên
môn trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động tổ chuyên môn ở các trường THCS trên địa bàn quận Đống Đa, thành phố
Hà Nội.
- 1 -
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hoạt động của tổ chuyên môn và
công tác quản lý của tổ trưởng chuyên môn đối với tổ chuyên môn ở trường
THCS.
- Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở
các trường THCS ở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
- Đề xuất các biện pháp nâng cao vai trò của tổ trưởng tổ chuyên môn
trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS ở quận Đống Đa,
thành phố Hà Nội
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, so sánh và tổng hợp các tài liệu khoa học, các văn kiện của
Đảng, của nhà nước, những vấn đề liên quan đến đề tài.
4.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
- 2 -
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Các khái niệm công cụ sử dụng trong nghiên cứu đề tài
1.1.1. Tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là cấp độ tổ chức hành chính chuyên môn dưới cấp trường.
Nếu nhà trường là đơn vị giáo dục cấp cơ sở thì tổ chuyên môn là đơn vị tổ chức
dưới cấp cơ sở, nhưng là cấp tổ chức triển khai cụ thể nhất, triệt để nhất các yêu
cầu quan điểm và nội dung giáo dục bộ môn, là nơi trực tiếp quản lý các hoạt
động giáo dục của người giáo viên theo các bộ môn hoặc nhóm bộ môn, quản lý
nguồn nhân lực chủ yếu của nhà trường.
Điều lệ trường phổ thông có quy định “ Hiệu trưởng, các phó hiệu trưởng,
nhà giáo, viên chức thư viện, viên chức thiết bị thí nghiệm của trường trung học
được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học, nhóm môn học hoặc nhóm các
hoạt động ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1
đến 2 tổ phó chịu sự quản lí chỉ đạo của hiệu trưởng, do hiệu trưởng bổ nhiệm
trên cơ sở giới thiệu của tổ chuyên môn và giao nhiệm vụ vào đầu năm học”.[10].
Theo quy định có thể hiểu: Tổ chuyên môn là một bộ phận của nhà trường, nơi
tập hợp những nhóm giáo viên có cùng nhiệm vụ và phạm vi chuyên môn, có sự
tương đồng về trình độ đào tạo nên có thể hiểu rõ được những khó khăn thuận
lợi. Từ đó sẽ hạn chế những khó khăn và phát huy những điểm mạnh trong hoàn
cảnh cụ thể.
Tổ chuyên môn là đơn vị trực tiếp quản lý và điều hành công tác chuyên
môn của mỗi giáo viên trong nhà trường. Trong thực tế phần lớn ở các nhà
trường THCS tổ chuyên môn được tổ chức theo các nhóm bộ môn. Cách nhóm
các bộ môn để sinh hoạt cùng tổ thường lựa chọn sự tương đồng giữa các môn.
Ví dụ : Tổ tự nhiên : Toán, lí, hoá, sinh ; Tổ xã hội : Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí,
Ngoại Ngữ ; Tổ năng khiếu : Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục... Mỗi TCM có tổ
trưởng và từ 1-2 tổ phó do hiệu trưởng bổ nhiệm và được kiện toàn theo từng
năm học.
1.1.2. Hoạt động tổ chuyên môn
Hoạt động tổ chuyên môn bên cạnh việc quản lý nhân sự về mặt hành
chính thì nhiệm vụ chủ yếu vẫn là quản lý chuyên môn nghiệp vụ. Hoạt động
chuyên môn là hoạt động rất quan trọng, hoạt động này quyết định đến chất
lượng giáo dục của nhà trường. Đây là nơi phản ánh đầy đủ nhất về sự lãnh đạo,
quản lý và năng lực tổ chức hoạt động giảng dạy, giáo dục của nhà trường. Hiệu
trưởng thông qua đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn quản lý mọi hoạt động
chuyên môn thì đồng thời sẽ nâng cao chất lượng giáo dục ở các nhà trường.
Hoạt động của tổ chuyên môn trong trường học gồm những nội dung sau :
Nhiệm vụ tư vấn cho hiệu trưởng về hoạt động giảng dạy của giáo viên ở
trên lớp theo phân phối trương trình chung của Bộ giáo dục.
- 3 -
Nhiệm vụ kiểm tra đánh giá giáo viên về việc thực hiện đổi mới phương
pháp, sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học, soạn giảng và việc đầu tư cho bài dạy, và
việc thực hiện hồ sơ chuyên môn
Tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy để nâng cao chất
lượng dạy và học trong nhà trường.
Tổ chức các hoạt động học tập và bồi dưỡng nâng cao năng lực học tập cho
học sinh khá giỏi (bồi dưỡng học sinh giỏi) và phụ đạo học sinh yếu kém.
Tổ chức thực hiện các giờ chuyên đề, thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi
nhằm nâng cao tay nghề cho các thành viên trong tổ
Tổ chức theo dõi đánh giá hoạt động tự học tự bồi dưỡng, trao đổi chia sẻ
những kinh nghiệm bằng sinh hoạt nhóm bộ môn hay sinh hoạt chuyên môn
thường xuyên hoặc định kỳ, tổ chức nghiên cứu viết sáng kiến kinh nghiệm giảng
dạy hàng năm, các hoạt động ngoại khoá...
Tổ chức cho các thành viên trong tổ ngoài giáo dục còn làm tốt các công
tác kiêm nhiệm khác như : công tác chủ nhiệm, các hoạt động đoàn thể đội thiếu
niên, đoàn thanh niên, công đoàn...Qua đó người GV không những trưởng thành
và tiến bộ hơn về năng lực chuyên môn mà còn nâng cao năng lực giáo dục và
hoạt động xã hội.
Lực lượng lao động đặc trưng nhất của nhà trường là GV mà mỗi giáo viên
có thế mạnh và năng lực sư phạm khác nhau, vì vậy tổ chuyên môn là nơi phát
hiện những điểm mạnh trong từng cá thể để tư vấn, giám sát đắc lực nhất cho
hiệu trưởng trong công tác chuyên môn. Do vậy kết quả hoạt động của tổ chuyên
môn góp phần quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường. Khi tổ chuyên
môn hoạt động tốt, các thành viên trong tổ hoạt động đều tay, không những chất
lượng giảng dạy bộ môn được nâng lên mà tác dụng giáo dục đạo đức, hạnh kiểm
đối với học sinh cũng có hiệu quả.
1.1.3. Tổ trưởng chuyên môn
Trong nhà trường tổ trưởng chuyên môn là một cán bộ quản lý. Để hoàn
thành tốt nhiệm vụ của mình người tổ trưởng chuyên môn phải có năng lực quản
lý. Năng lực quản lý của người tổ trưởng chuyên môn tập trung thực hiện 3 chức
năng của quản lý nhà trường : Chức năng kế hoạch hoá, chức năng tổ chức,chức
năng kiểm tra đánh giá.
Khả năng kế hoạch hoá của tổ trưởng chuyên môn thể hiện ở cách nắm bắt
phân tích thực trạng, nắm bắt đúng chủ trương chính sách của cấp trên liên quan
đến tổ chuyên môn của mình. Từ đó xác định hệ thống mục tiêu phấn đấu của tổ
để các tổ viên nắm được những chủ trương và xây dựng thành mục tiêu chung.
Năng lực tổ chức ở người tổ trưởng chuyên môn thể hiện ở chỗ dựa vào
căn cứ biên chế năm học kế hoạch chung của nhà trường để xây dựng hành động
chung của tổ sau đó tổ chức cho các thành viên trong tổ thực hiện dựa trên các
văn bản pháp quy : Quy chế chuyên môn, luật, điều lệ và trên sự phân công công
việc phù hợp với khả năng của từng cá thể. Cụ thể: Đó là việc tổ chức cho giáo
viên thực hiện trương trình, soạn bài lên lớp, kiểm tra đánh giá chất lượng môn
- 4 -
học của học sinh, bàn bạc và thống nhất các hoạt động nội, ngoại khoá, tổ chức
các giờ dạy thực nghiệm chuyên đề, tổ chức cho giáo viên khai thác sử dụng có
hiệu quả thiết bị và đồ dùng dạy học...
Năng lực kiểm tra của người tổ trưởng chuyên môn thể hiện ở chỗ biết dựa
trên cơ sở khoa học, xác định được tiêu chí đánh giá khách quan có thể đo lường
được về lượng và đánh giá về chất để kiểm tra đánh giá các hoạt động chuyên
môn theo bộ môn mà mình phụ trách. Người tổ trưởng chuyên môn cần có kế
hoạch cụ thể cho các hoạt động kiểm tra đánh giá có như vậy mới thu hút được sự
tham gia tích cực của các tổ viên, biến việc kiểm tra đánh giá thành việc tự kiểm
tra. Thông qua kiểm tra để tìm và ghi nhận những mặt tích cực của giáo viên. Kịp
thời điều chỉnh những sai sót lệch lạc giúp giáo viên không ngừng phấn đấu nâng
cao hiệu quả công tác chuyên môn. Kết quả kiểm tra có thể trở thành thông tin tư
vấn tích cực cho hiệu trưởng.
Như vậy căn cứ vào những lí luận và thực tiễn đã nêu có thể khẳng định
rằng : tổ trưởng chuyên môn là những người quản lý và như vậy họ là CBQL ở
cấp cơ sở cuối cùng trong hệ thống giáo dục. Là cầu nối giữa đội ngũ giáo viên
và người hiệu trưởng.
1.1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Hoạt động quản lý đương nhiên là một yếu tố tạo nên chất lượng giáo dục.
Quản lý TCM là hoạt động quản lý trực tiếp của chủ thể quản lý (tổ trưởng
chuyên môn) tác động lên đối tượng quản lý là tập hợp giáo viên có cùng bộ môn
hoặc nhóm bộ môn và học sinh. Hiệu trưởng dựa vào đó có thể quản lý nhiều mặt
hoạt động, nhưng cơ bản nhất vẫn là hoạt động dạy học của giáo viên.
Quản lý tổ chuyên môn có thể tập trung vào các nhiệm vụ cụ thể như :
quản lý việc thực hiện chương trình, quản lý bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ,
quản lý việc kiểm tra đánh giá của giáo viên đối với học sinh... Như vậy quản lý
hoạt động chuyên môn là quá trình quản lý có định hướng có kế hoạch của Hiệu
trưởng, Tổ trưởng chuyên môn đến công tác chuyên môn nghiệp vụ đưa hoạt
động này đi theo một mục tiêu thống nhất chung của nhà trường.
1.2. Tổ trưởng chuyên môn với công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
các trường THCS
1.2.1. Vị trí, vai trò quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn trường
THCS
Trong nhà trường THCS tổ chuyên môn là một mắt xích quan trọng góp
phần vận hành bộ máy giáo dục mà người tổ trưởng là hạt nhân quan trong làm
nên mắt xích đó. Nếu coi giáo dục ở nhà trường THCS như một công trường lao
động thì người tổ trưởng chuyên môn như người đốc công trong tổ lao động ấy.
Như vậy dựa vào đặc điểm quá trình lao động của tập thể mà người tổ trưởng có
thể xác định quá trình lao động của bản thân. Để trở thành người đứng đầu trong
tổ thợ ấy người tổ trưởng phải làm tốt vai trò sau :
- Là tấm gương tự học
- 5 -
Tổ trưởng chuyên môn phải là người có năng lực chuyên môn vững vàng,
có năng lực quản lí tổ nhóm. Muốn thúc đẩy tổ nhóm chuyên môn không ngừng
phát triển đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quá trình dạy học thì ngoài các
phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp và yêu cầu chuẩn nghề nghiệp thì
người tổ trưởng chuyên môn phải có năng lực chuyên sâu. Tức là năng lực
chuyên môn là yếu tố trung tâm mà người tổ trưởng phải thường xuyên bồi
dưỡng. Trình độ chuyên môn không chỉ đánh giá qua các văn bằng chứng chỉ anh
đã có mà phải được thể hiện qua hoạt động chuyên môn giảng dạy hàng ngày,
hoạt động nghiên cứu cập nhật văn bản thông tin kịp thời.
Người tổ trưởng chuyên môn không ngừng đào sâu kiến thức mà còn biết
tìm tòi khám phá cái mới đem lại hiệu quả giảng dạy bộ môn mình phụ trách.
- Người nắm vững chuyên môn nghiệp vụ
Người tổ trưởng phải thực sự là con chim đầu đàn trong công tác chuyên
môn. Không chỉ rèn luyện nâng cao năng lực tự học tự bồi dưỡng mà người tổ
trưởng chuyên môn còn biết tổ chức hướng dẫn cộng sự của mình nâng cao trình
độ chuyên môn. Phải được tổ viên của mình nhìn nhận như một tấm gương mẫu
mực ở khía cạnh nào đó thì được coi là chuẩn về chuyên môn là chỗ dựa tin cậy
của đồng nghiệp.
-Người tư vấn đắc lực cho hiệu trưởng trong công tác quản lý chuyên môn
Hiệu trưởng nhà trường THCS bận trăm công nghìn việc vì vậy họ không
thể với tay tới quản lí chuyên môn ở từng bộ môn... Có nhiều lí do : thứ nhất :
Trường THCS ngoài việc quản lý chuyên môn người hiệu trưởng phải quản lý
nhân sự , các mối quan hệ xã hội khác... cùng với việc người hiệu trưởng cũng
chỉ được đào tạo chuyên sâu một bộ môn. Cho nên hàng năm hiệu trưởng chỉ
kiểm tra toàn diện được một phần số lượng giáo viên và kết quả nhận xét đánh
giá vẫn cần phải qua ý kiến tổ trưởng chuyên môn. Thứ hai : để đào tạo chuyên
môn trực tiếp ông hiệu trưởng ngoài có kinh nghiệm quản lí phải có lĩnh vực
chuyên môn chuyên sâu điều này thì tổ trưởng chuyên môn hoàn toàn có thể đáp
ứng được. Như vậy hiệu trưởng quản lý chuyên môn không theo cơ chế trực tiếp
mà chủ yếu theo cơ chế gián tiếp thông qua các tổ chuyên môn.
Công tác tư vấn chuyên môn của tổ trưởng chuyên môn có ảnh hưởng rất
lớn đến chất lượng hoạt động quản lý của hiệu trưởng. Nhờ những tư vấn khách
quan của người tổ trưởng chuyên môn mà hiệu trưởng phân công chuyên môn
cho các giáo viên phù hợp với năng lực, điều kiện hoàn cảnh cá nhân. Trong quá
trình thực hiện nhiệm vụ năm học cũng nhờ có tư vấn tổ trưởng chuyên môn mà
người hiệu trưởng có được những quyết định kịp thời, xây dựng kế hoạch chỉ đạo
hoạt động dạy học phù hợp với yêu cầu mục tiêu nội dung, phương pháp, phương
tiện cho từng môn học.
- Người đóng vai trò là trung tâm đoàn kết trong tập thể sư phạm
Đoàn kết là điều kiện đầu tiên để một tổ chuyên môn thành tập thể sư
phạm và hơn nữa là tập thể mô phạm. Tổ trưởng chuyên môn xây dựng mối đoàn
kết trên cơ sở thống nhất lấy mục tiêu giáo dục làm mục tiêu chung. Sự thành
- 6 -
công của người Tổ trưởng chuyên môn thể hiện ở chỗ biết cách làm cho mỗi
thành viên trong tổ luôn biết mình phải làm gì và làm như thế nào để đóng góp
vào công việc chung có hiệu quả.. Để xây dựng mối đoàn kết tổ trưởng chuyên
môn cần hiểu biết đặc điểm tâm sinh lí của các thành viên, nhu cầu công việc cá
nhân các tổ viên, có khả năng giúp họ hợp tác với nhau.
TCM trong trường THCS có vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ rất quan
trọng đối với chất lượng hiệu quả của quá trình dạy học. Để thực hiện thành công
những vấn đề đó đều phải thông qua hoạt động thực tiễn của người tổ trưởng và
các thành viên trong TCM. Do vậy người tổ trưởng cần phải nhận thức sâu sắc,
đúng đắn và có tinh thần trách nhiệm cao, có đầy đủ phẩm chất và năng lực, biết
quản lý tổ một cách khoa học.
1.2.2. Hoạt động quản lý tổ chuyên môn ở trường THCS
1.2.2.1. Nguyên tắc quản lý TCM
Nguyên tắc quản lý giáo dục là những tiêu chuẩn, quy tắc cơ bản, nền tảng,
những yêu cầu, những luận điểm cơ bản cần phải tuân theo trong tổ chức và hoạt
động quản lý giáo dục nhằm đạt được mục tiêu phát triển giáo dục đã đề ra.
Nguyên tắc phải đảm bảo phản ánh đúng bản chất các mối quan hệ quản lý, phù
hợp qui luật tác động đến hoạt động của tổ chức, phù hợp mục tiêu, đảm bảo tính
hệ thống và nhất quán. Trong điều hành hoạt động của TCM, cần đảm bảo các
nguyên tắc sau:
- Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong quản lý TCM: Đó là những bảo
đảm việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng về công tác
giáo dục. Tuân thủ sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đảng trong điều hành hoạt
động của tổ chuyên môn. Xây dựng tổ chức cơ sở đảng vững mạnh để lãnh đạo
hoạt động của nhà trường, của tổ chuyên môn.
- Tập trung dân chủ: Tinh thần của nguyên tắc này trong quản lý giáo dục
là ở chỗ phải thường xuyên kết hợp sự lãnh đạo tập trung với sự tham gia của
quảng đại quần chúng lao động vào công việc tổ chức quản lý giáo dục.
- Bảo đảm tính khoa học, cụ thể và thiết thực: Để đảm bảo nguyên tắc này
người TTCM trong các hoạt động của mình phải có căn cứ khoa học, biết sử
dụng các kiến thức khoa học (KH QL, tâm lý học, kinh tế học, triết học..) trong
điều hành tổ. Tính cụ thể được thể thể hiện trong xây dựng kế hoạch, phân công,
giao việc, đánh giá…; tính thiết thực thể hiện trong lựa chọn mục tiêu, xây dựng
KH triển khai, luôn bám sát các điều kiện cụ thể của tổ, của trường và gắn với
yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương, đất nước.
- Đảm bảo tính kế hoạch: Phải đưa mọi hoạt động của tổ vào kế hoạch để
tăng tính chủ động và khả năng phối hợp giữa các cá nhân và bộ phận khi thực thi
nhiệm vụ. Kế hoạch phải được xây dựng dựa trên các căn cứ lý luận, pháp lý và
thực tiễn xác đáng; chỉ rõ việc cần làm, thời gian, nguồn lực và biện pháp thực
hiện phù hợp.
- Coi trọng công tác giáo dục, thuyết phục kết hợp với việc động viên
khuyến khích về mặt tinh thần. Chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của
- 7 -
mỗi thành viên trong tổ chuyên môn. Khi thực hiện nguyên tắc này cần coi trọng
khen thưởng kết hợp với sự đánh giá công việc một cách công khai, công bằng.
1.4.2.2. Nội dung quản lý TCM
Căn cứ vào qui định của Điều lệ trường học về nhiệm vụ của TCM và của
TTCM có thể xác định các nội dung cơ bản quản lý TCM gồm:
- Xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch hoạt động của tổ (KH năm
học, KH tháng, KH tuần; KH dạy học, KH thao giảng, KH kiểm tra, KH ôn thi,
bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu; KH bồi dưỡng đội ngũ, sinh hoạt
chuyên đề, KH thực tế, giao lưu học hỏi…); hướng dẫn giáo viên xây dựng các
KHCN tương ứng với nhiệm vụ của họ.
- Quản lý hoạt động dạy học, giáo dục: Quản lý thực hiện chương trình dạy
học, giáo dục theo qui định; quản lý việc soạn bài của GV, quản lý việc dạy học
trên lớp, quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS, quản lý dạy thêm
học thêm, công tác ngoại khóa học tập, phối hợp quản lý các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp, quản lý hồ sơ chuyên môn…
- Xây dựng và phát triển đội ngũ: Phân công giảng dạy, chủ nhiệm lớp, tổ
chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho GV: bồi dưỡng thường xuyên theo
chu kì, bồi dưỡng theo chuyên đề, bồi dưỡng qua thăm lớp, dự giờ, qua hội giảng,
qua tổ chức giao lưu, nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm, qua tự
học; tham gia kiểm tra đánh giá xếp loại GV hàng năm theo qui định, tham mưu
trong thực hiện chế độ chính sách cho GV.
- Thực hiện công tác tham mưu, phối hợp các hoạt đông: Tham mưu với
ban giám hiệu trong tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học giáo dục; phối hợp
với các TCM khác, với giáo viên chủ nhiệm, với đoàn thể, với cha mẹ học sinh
và cộng đồng… trong giáo dục HS và huy động nguồn lực phát triển nhà trường
- Quản lý cơ sở vật chất tài sản của TCM…
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý của tổ trưởng chuyên môn
đối với hoạt động tổ chuyên môn trường THCS
1.3.1. Yếu tố chủ quan
Để thực hiện các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng
các trường THCS không chỉ có các điều kiện bên ngoài tác động mà còn có các
phẩm chất năng lực quản lý và trình độ chuyên môn cuả chính người quản lý.Tổ
trưởng chuyên môn muốn ‘chèo lái’ tốt con thuyền tổ chuyên môn của mình
trước hết phải có phẩm chất chính trị vững vàng, biết hy sinh cái riêng để cống
hiến cho sự nghiệp chung. Có đạo đức tác phong mẫu mực, đi đầu gương mẫu
trong mọi hoạt động của tổ chuyên môn và của nhà trường. Nắm vững chủ
trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước và những quy định quy chế
của ngành.
Không ngừng học hỏi trau dồi nghiệp vụ quản lý của mình. Thông tin phản
hồi 2 chiều nhanh chóng chính xác từ phía giáo viên đến hiệu trưởng, và ngược
lại. Tư vấn đắc lực cho hiệu trưởng về công tác tổ chuyên môn.
- 8 -
Để quản lý tốt mọi hoạt động của tổ chuyên môn tổ trưởng phải là người
có kiến thức sâu rộng, toàn diện các môn học tổ mình phụ trách. Phải làm cho
giáo viên phải tâm phục tự nguyện hoạt động dưới sự lãnh đạo của mình.
1.3.2. Yếu tố khách quan
Ngoài những yếu tố do chính bản thân người quản lý ảnh hưởng đến công
việc còn có những yếu tố của môi trường bên ngoài tác động vào việc quản lý tổ
chuyên môn.
Sự bất cập về đội ngũ : số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên tổ chuyên
môn có ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý tổ chuyên môn. Sự điều động
phân công giáo viên hoàn toàn phụ thuộc phòng Giáo dục dẫn đến tình trạng thừa
thiếu cục bộ hoặc không đồng đều về cơ cấu bộ môn gây khó khăn cho công tác
chuyên môn của tổ chuyên môn ảnh hưởng đến công việc quản lý của tổ trưởng.
Sự hợp tác phối kết hợp của các tổ chức trong và ngoài nhà trường : Để
quản lý tổ chuyên môn đòi hỏi người tổ trưởng phải có sự hợp tác giữa các cá
nhân trong tổ tạo sự đoàn kết, kết hợp với các tổ chức trong nhà trường trong
công tác chuyên môn cũng như chất lượng học tập của học sinh như : Đội thiếu
niên, đoàn thanh niên, tổ chủ nhiệm..kết hợp với các tổ chức ngoài nhà trường
tuyên truyền, giáo dục học sinh : Hội phụ huynh, chính quyền sở tại...
Điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học: Mục tiêu cuối cùng của các
nhà trường giáo dục những con người hoàn thiện về tri thức và phẩm chất đạo
đức khả năng ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Mục tiêu của các tổ chuyên môn
cũng đều nhằm phục vụ công tác dạy và học tập tốt cho ra đời những sản phẩm
hoàn thiện, vì vậy điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học có vai trò là
nhân vật thứ 3 ngoài giáo viên và học sinh.
Đối với tổ chuyên môn chịu sự hướng dẫn chỉ đạo trực tiếp của hiệu
trưởng thông qua tổ trưởng chuyên môn. Công tác quản lý tổ chuyên môn dưới
sự chỉ đạo, định hướng của hiệu trưởng giúp tổ trưởng chuyên môn kịp thời điều
chỉnh, bổ xung, khắc phục những tồn tại để có thể có những giải pháp thực thi và
hiệu quả đưa hoạt động tổ chuyên môn đạt được những mục tiêu mà nhà trường
giao cho.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Từ những vấn đề lý luận liên quan đến khái niệm tổ chuyên môn, hoạt
động tổ chuyên môn, quản lý tổ chuyên môn trong trường THCS, các yếu tố ảnh
hưởng đến công tác quản lí tổ chuyên môn của tổ trưởng chuyên môn là sự phản
ánh đầy đủ và khá cụ thể về vị trí tầm quan trọng của tổ chuyên môn trong nhà
trường THCS trong việc nâng cao chất lượng giáo dục ở các nhà trường. Từ đó
người tổ trưởng chuyên môn cần có biện pháp quản lý tổ chuyên môn cho phù
hợp để nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý nhà trường ngày một tốt hơn.
- 9 -
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu đã xác định, tác giả sử dụng kết quả
khảo sát của Bộ GD-ĐT trong : Tài liệu bồi dưỡng chuẩn chuyên môn (2010)tổ
chức điều tra ở hai đối tượng:
- CBQL (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng): 20 người,
- Giáo viên: 88 người lấy ngẫu nhiên ở 9 trường THCS trên địa bàn thành
phố Hà Nội.
Kết quả khảo sát như sau :
2.1. Về các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Kết quả điều tra về mức độ sử dụng các biện pháp quản lý hoạt động tổ
chuyên môn được thể hiện qua số liệu bảng 2.1
Bảng 2.1: Mức độ thực hiện các biện pháp quản lí của tổ trưởng chuyên
môn
S
T
T
Các biện pháp
HT, PHT
GV
Không
Không
thường
xuyên
Thường
xuyên
Thường
xuyên
Đôi khi thường
Đôi khi
xuyên
SL
%
SL
%
SL % SL
%
SL
%
SL
%
1
2
Quản lí việc thực hiện
quy chế chuyên môn
13 65 7
35
68 77,3 20 22,7
Quản lí việc thực hiện
kế hoạch công tác tổ
chuyên môn trong năm
học
7
35 13 65
43 48,9 45 51,1
3
Quản lí hoạt động thực
hiện chương trình đổi
mới phương pháp
Quản lí hoạt động sinh
hoạt tổ chuyên môn
Quản lí hoạt động phụ
đạo bồi dưỡng ôn tập
cho học sinh
11 55 9
45
63 71,6 25 28,4
4
5
10 50 10 50
57 64,8 31 35,2
46 52,3 42 47,7
9
9
45 11 55
45 11 55
6
Quản lí việc kiểm tra
đánh giá học sinh của
giáo viên trong tổ
55 62,5 33 37,5
Các biện pháp quản lý mà tổ trưởng chuyên môn áp dụng trong quá trình
quản lý tổ chuyên môn được hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và giáo viên đánh giá
khá nghiêm túc trong đó: Việc thực hiện quy chế chuyên môn hiệu trưởng và
giáo viên đánh giá hoạt động thường xuyên (HT, PHT: 65%; GV: 77,3%) trong
- 10 -
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Nâng cao vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở Trường Trung học cơ sở", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_nang_cao_vai_tro_cua_to_truong_chuyen_mon_trong_quan_ly.pdf