SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
Từ lâu các nhà sư phạm đã quan tâm đến vai trò của hứng thú nhận thức trong quá trình học tập. A.Cômenky xem tạo hứng thú là một trong những con đường chủ yếu để "làm cho học tập trong nhà trường trở thành nguồn vui". Lý luận dạy học hiện đại xem hứng thú là yếu tố có ý nghĩa to lớn không chỉ trong quá trình dạy học mà cả đối với sự phát triển toàn diện, sự hình thành nhân cách của học sinh.Nếu học sinh được độc lập quan sát, so sánh, phân tích khái quát hóa các hiện tượng dài hơn thì các em sẽ hiểu sâu sắc và hứng thú được bộc lộ rõ.
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài:
Xu hướng chung của đổi mới giáo dục trung học phổ thông hiện nay là dạy học
hướng tới việc phát huy tích cực, vai trò chủ động, tính sáng tạo của học sinh.Ở
nước ta, cùng với chuyển biến bước đầu về chất lượng giáo dục, đổi mới phương
pháp dạy học đang từng bước được ghi nhận, thế nhưng về phương pháp dạy
học vẫn còn nhiều vấn đề cần bàn. Hiện nay các công trình nghiên cứu về thực
trạng giáo dục cho thấy chất lượng nắm vững kiến thức của học sinh không cao,
đặc biệt việc phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo của học sinh, năng lực
nhận thức, năng lực giải quyết vấnđề và khả năng tự học không được chúý rèn
luyệnđúng mức. Một bộ phận không nhỏ học sinh thụ động học tập do không
được làm việc hoặc không chịu làm việc trong các giờ học. Trong hầu hết các
giờ lên lớp vì giới hạn thời gian tiết học, giáo viên chỉ cùng làm việc với một số
học sinh khá, giỏi để hoàn thành bài dạy, số còn lại trong lớp nghe và im lặng
ghi chép.Xét về mặt nhận thức và hành động, nhiều giáo viên không chuyển hoá
được mục tiêu tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh về việc thiết kế và thi
công bài dạy, cụ thể hơn là chưa làm tốt việc định hướng và tổ chức các hoạt
động học tập cho học sinh bằng hệ thống các việc làm tự lĩnh hội theo phương
châm: "dạy suy nghĩ, dạy tự học".
Trên lĩnh vực giáo dục, đổi mới phương pháp giáo dục, đổi mới phương pháp
dạy học là một vấn đề đã được đề cập và bàn luận rất sôi nổi từ nhiều thập kỷ
qua. Các nhà nghiên cứu phương pháp dạy học đã không ngừng nghiên cứu, tiếp
thu những thành tựu mới của lí luận dạy học hiện đại để đưa nền giáo dục nước
ta ngày càng hiện đại hơn, đáp ứng được nhu cầu học tập ngày càng cao của
nhân dân.Các yêu cầu đề ra cho việc đổi mới phương pháp học tập là tìm ra
phương pháp dạy học có khả năng kích thích tính tích cực,năng động sáng tạo
của người học, hình thành ở họ khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã
hội.
Trước tình hình đó, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Địa lý tại trường
THCS, với suy nghĩ và mong muốn được đóng góp và làm tốt hơn nữa nhiệm vụ
của mình trong ngành giáo dục, tôi đã đúc kết một vài kinh nghiệm nhỏ về
phương pháp dạy học trong các năm học và viết thành sáng kiến:
"Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích cực cho
học sinh trong dạy học Địa lý ở trường Trung học cơ sở ".
1/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
II. Mục đích nghiên cứu:
Đề xuất một số biện pháp dạy học nhằm bồi dưỡng, rèn luyện năng lực chủđộng,
sáng tạo, tích cực cho học sinh thông qua việc dạy học Địa lý ở trường THCS.
III. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp nâng cao năng lực chủđộng sáng tạo cho học sinh trong dạy
học Địa lý ở trường THCS …..- ….. - Hà Nội.
IV. Phạm vi nghiên cứu:
Học sinh các khối lớp 6, 7,8 trường THCS ….- …..- Hà Nội.
2/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1.Khái niệm về năng lực sáng tạo:
Năng lực sáng tạo có thể hiểu là khả năng tạo ra những giá trị mới về vật chất và
tinh thần, tìm ra cái mới, giải pháp mới, công cụ mới, vận dụng thành công
những hiểu biếtđã có vào hoàn cảnh mới.
Năng lực sáng tạo khoa học của mỗi cá nhân thể hiệnở chỗ cá nhân có thể mang
lại những giá trị mới, những sản phẩm mới quý giáđối với nhân loại.
Đối với học sinh: Năng lực sáng tạo trong học tập chính là năng lực biết giải
quyết vấnđề học tậpđể tìm ra cái mớiở mứcđộ nàođó thể hiệnđược khuynh
hướng, năng lực sáng tạo, kinh nghiệm của cá nhân học sinh.
Năng lực nóichung và năng lực sáng tạo nói riêng không phải chỉ là bẩm sinh
màđược hình thành và phát triển trong quá trình hoạtđộng của chủ thể. Bởi vậy,
muốn hình thành năng lực học tập sáng tạo phải chuẩn bị cho học sinh
nhữngđiều kiện cần thiếtđể họ có thể thực hiện thành công với một số kết quả
mới mẻ nhấtđịnh trong hoạtđộngđó. Đóchính là việc tổ chức cho học sinh
hoạtđộng càng nhiều càng tốt. Hoạt động sáng tạo chỉ có được vào bất kỳ lúc
nào, ởđâu, chỉ xảy ra trong khi trực tiếp giải quyết vấnđề.
2. Những biểu hiện về năng lực sáng tạo của học sinh:
Trong quá trình học tập của họcsinh, sáng tạo là yêu cầu cao nhất trong bốn cấp
độ nhận thức: biết, hiểu, vận dụng, sáng tạo. Tuy nhiên, ngay từ những buổiđầu
lên lớp hoặc làm việc mỗi học sinh đã có thể có những biểu hiện tích cực thể
hiện năng lực sáng tạo của mình. Những biểu hiệnđó cụ thểlà:
2.1. Học sinh dám mạnh dạn đề xuất những cái mới không theođường mòn,
không theo những quy tắcđã có và biết cách biện hộ và phản bác vấnđềđó.
Ví dụ: Đối với một bài toán có thểđưa ra một cách giải nàođó khác những
cáchđã biết và biết cách lập luậnđể bảo vệ cách giảiđó.
2.2. Học sinh biết tự tìm ra vấnđề, tự phân tích, tự giải quyếtđúng với những
bài tập mới, vấnđề mới.
Vídụ : Khi giáo viên cho một dạng bài tập mới, hoặc một câu hỏi mới chưa
từng gặp, học sinh có thể tự phân tích, phát hiện ra vấnđề cốt lõi và giải
quyếtđúng.
3/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
2.3. Học sinh biết trả lời nhanh, chính xác câu hỏi của giáo viên.Biết phát hiện
những vấnđề mấu chốt, tìm ra ẩný trong những câu hỏi, bài tập hoặc vấnđề
nàođó.
Vídụ : Khi giáo viên cho một bài tập hay câu hỏi mà học sinh không nắm
chắc dễ bị nhầm lẫn học sinh vẫn phát hiện ra.
2.4. Học sinh biết vận dụng tri thức thực tếđể giải quyết vấnđề khoa học và
ngược lại. Biết vận dụng tri thức khoa họcđểđưa ra những sáng kiến, những giải
thích, áp dụng phù hợp.
Vídụ : Khi cần phân tích về vấn đề tự nhiên vì sao Châu Phi lại là châu lục khô
và nóng vào bậc nhất thế giới nhưng dobản đồ tự nhiên Châu Phi không có nên
không thể quan sát để phân tích làm rõ các đối tượng địa lý liên quan, học sinh
có thể thay thế bằng bản đồ tự nhiên thế giới hoặc sử dụng quả địa cầu để thay
thế nhưng vẫnđảm bảo yêu cầu kiến thức.
2.5. Học sinh biết kết hợp các thao tác tư duy và các phương pháp phánđoán,
đưa ra kết luận chính xác ngắn gọn nhất.
Ví dụ: Khi học xong một bài học hay một chương kiến thức, học sinh biết tự
phân tích, so sánh với các bài học trướcđể khái quát hóa vàđưa ra mối liên hệ
giữa các bài, các chương đãđược học.
2.6. Học sinh biết trình bày linh hoạt một vấnđề, dự kiến nhiều phương án giải
quyết.
Vídụ:Đối với một bài toán có thểđưa ra rất nhiều cách giải khác nhau hoặc với
một câu hỏi mở có thểđưa ra nhiều phương án trả lời.
2.7. Học sinh luôn biếtđánh giá và tựđánh giá công việc, bản thân vàđề xuất
biện pháp hoàn thiện.
Ví dụ: Học sinh tự nhận thấyđược nhữngđiểm yếu kém, lỗ hổng kiến thức của
mình và tìm ra được phương pháp học tập thích hợpđể khắc phục chúng.
2.8. Học sinh biết cách học thầy, học bạn, biết kết hợp các phương tiện thông
tin, khoa học kĩ thuật hiệnđại trong khi tự học. Biết vận dụng và cải tiến
nhữngđiều họcđược.
Vídụ : Học sinh có thể tự học trên các phương tiện thông tin đại chúng: trên
mạng internet, trên báo, tivi, radio...
2.9. Học sinh biết thường xuyên liên tưởng kiến thức từ bài học vào thực tiễn
và từ thực tiễn cuộc sống vào bài học….
3. Kiểm tra đánh giá năng lực sáng tạo của học sinh:
4/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
Trong dạy học, việcđánh giá học sinh không chỉ nhằm mụcđích nhậnđịnh thực
trạng vàđiều chỉnh hoạtđộng học của trò mà cònđồng thời tạođiều kiện
nhậnđịnh thực trạng vàđiều chỉnh hoạtđộng dạy của thầy. Đểđào tạo những con
người năng động sáng tạo, sớm thích nghi vớiđời sống xã hội, thì việc kiểm tra,
đánh giá không thể dừng lạiở yêu cầu tái hiện các kiến thức, lặp lại các kĩ năng
đã học mà phải khuyến khích trí thông minh, óc sáng tạo trong việc giải quyết
những tình huống thực tế.
Đánh giá kết quả học tập của học sinh là việc làm thường xuyên của người giáo
viên. Chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm trong việcđánh giá kết quả học tập của
học sinh qua các bài tập tái hiện. Đối với các bài tập sáng tạo thì khi đánh giá
có thể dựa vào các biểu hiện của năng lực sáng tạo. Tuy nhiên để giúp việc
kiểm tra đánh giá năng lực sáng tạo một cách dễ dàng, chính xác ta có thểáp
dụng các cách sau:
3.1. Sử dụng phối hợp các phương pháp kiểm tra đánh giá khác nhau như viết,
vấn đáp, thí nghiệm, trắc nghiệm tự luận, trắc nghiệm khách quan.
3.2. Sử dụng các câu hỏi phải suy luận, bài tập có yêu cầu tổng hợp, khái quát
hóa, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn.
3.3. Chúý kiểm tra tính linh hoạt, tháo vát trong thực hành.
3.4. Kiểm tra việc thực hiện những bài tập sáng tạo và tìm ra cách giải ngắn
nhất, hay nhất.
3.5.Đánh giá cao những biểu hiện sáng tạo dù nhỏ nhất của học sinh.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Từ thực tế của ngành giáo dục, cùng với yêu cầuđào tạo nguồn nhân lực cho sự
phát triểnđất nước chúng ta đang tiến hànhđổi mới phương pháp dạy học chú
trọngđến việc phát huy tính tích cực chủđộng của học sinh, coi học sinh là chủ
thể của quá trình dạy học. Phát huy tính tích cực học tập của học sinh là nguyên
tắc nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của quá trình dạy học. Nguyên tắc
nàyđãđược nghiên cứu, phát triển mạnh mẽ trên thế giới vàđược xácđịnh là một
trong những phương hướng cải cách giáo dục phổ thông.Những tư tưởng, quan
điểm, những tiếp cận mới thể hiện nguyên tắc trên đãđược chúng ta nghiên cứu,
áp dụng trong dạy học các môn học vàđược coi là phương pháp dạy học tích
cực. Hiện nay, việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học đã được các nhà
trường triển khai thực hiện, tuy nhiên hiệu quả còn chưa cao. Áp dụng phương
pháp dạy học tích cực phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động của học
sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, khối học, môn học, bồi dưỡng
5/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
phương pháp phát triển tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
KẾT LUẬN CHƯƠNG I
Nội dung chương đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận có liên quan đến việc
đổi mới phương pháp dạy học. Các vấn đề nêu trong chương I sẽ tạo cơ sở khoa
học để đề ra một số biện pháp nhằm đổi mới phương pháp dạy học nâng cao
năng lực chủ động, sáng tạo học tập của học sinh góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục trong giảng dạy môn Địa lý tại trường THCS.
6/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
CHƯƠNG II:
THỰC TRẠNGCỦA VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐỂ
NÂNG CAO NĂNG LỰC CHỦĐỘNG, TÍCH CỰC, SÁNG TẠO CỦA
HỌC SINH TRONG TRƯỜNG HỌC THCS
I.ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
Trường THCS… là một ngôi trường nhỏ nằm trên địa bàn phường …., quận…,
Hà Nội.Trường hiện nay có 9 phòng học và các phòng chức năng, chuyên môn
đạt chuẩn.Ban Giám hiệu nhà trường luôn quan tâm đến việc nâng cao chất
lượng dạy và học trong nhà trường. Luôn tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất
cho đội ngũ giáo viên học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn và áp dụng sáng
kiến, phương pháp mới có hiệu quả vào giảng dạy.
Học sinh trong nhà trường đều là con em nhân dân sống trên địa bàn phường.
Nhìn chung các em đều ngoan, chăm chỉ học tập nhưng nhiều học sinh chưa tích
cực học tập do chưa có một phương pháp học tập và tư duy phù hợp.
II. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CHỦ ĐỘNG, TÍCH CỰC, SÁNG TẠO
CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS...:
Trong thực tế áp dụng đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường một số
giáo viên chưa thực sự thấm nhuần bản chất, hướng và cách thức đổi mới
phương pháp dạy Địa lý.Hiểu biết về cơ sở lý luận, thực tiễn của đổi mới
phương pháp dạy học còn chưa sâu sắc. Nhiều giáo viên vẫn chú trọng truyền
thụ kiến thức theo kiểu thuyết trình, xen kẽ hổi đáp, nặng về thông báo, giảng
giải kiến thức, nhẹ về phát huy tính tích cực và phát triển tư duy cho học sinh.
Đôi lúc một vài giáo viên còn lên lớp theo kiểu dạy “chay”, không sử dụng bản
đồ, lược đồ ngay cả trong các tiết học về địa lý khu vực, quốc gia, địa phương.
Việc sử dụng phương tiện dạy học còn nặng về mô tả, minh họa là chủ yếu.
Hình thức tổ chức dạy học còn đơn điệu, dạy theo lớp là chủ yếu. Các hình thức
dạy học cá nhân, nhóm, ngoài trời còn ít hoặc chưa được thực hiện hiệu quả.
Chính vì vậy, lâu ngày sẽ hình thành ở học sinh một “lối mòn” học tập thụ
động, thói quen ỷ lại, lười suy nghĩ, trì trệ. Được sự ủng hộ của Ban Giám hiệu,
tôi đã mạnh dạn áp dụng đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao tính
chủ động, sáng tạo học tập cho học sinh và đã thu được những kết quả khả
quan. Các phương pháp mà tôi đã áp dụng chính là dạy cho học sinh phương
pháp học tập. Cụ thể là:
7/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
1.Hướng dẫn học sinh xác định mục tiêu học tập:
Học để biết- Học để làm- Học để cùng sống với nhau- Học để làm người.
2. Giáo viên xác định mục tiêu của các hoạt động cho học sinh:
- Hình thành kiến thức kĩ năng.
- Xây dựng tháiđộ, niềm tin.
- Rèn kĩ năng tư duy, năng lực.
- Xử lí tình huống, giải quyết vấnđề.
3. Thông qua các dạng hoạt động:
- Trả lời câu hỏi, điền từ, điền bảng, điền tranh, lập bảng biểu.
- Làm thí nghiệm, lí giải và thông báo kết quả, thảo luận, tranh cãi.
- Giải bài toán nhận thức, bài toán tính huống, bài toán các hiện tượng thí
nghiệm, bài toán nhận biết... , nghiên cứu cácđiển hình.
4. Bằng những hình thức tổ chức hoạt động:
Cá nhân- Cặp hai người - Nhóm 4 đến 6 người - Làm việc cả lớp - Trò chơi-
Sắm vai- Mô phỏng
Nói tóm lại:
+ Quyếtđịnh hiệu quả học là những gì học sinh làm chứ không phải những
gì giáo viên làm.
+ Hoạtđộng phải nhằm vào kĩ năng, năng lực bộ phận của mục tiêu hơn là
chỉ nhằm vào nội dung kiến thức.
+ Hoạtđộng trên lớp phải chuẩn bị cho hoạtđộng tự học sau bài học trên lớp.
5. Học cách thu thập thông tin:
Giáo viên cần phải dạy cho học sinh cách thu thập thông tin và coi đây như là
một hình thức dạy phương pháp tựhọc cho học sinh. Muốnthu thập tốt các
thông tin, mỗi học sinh cần:
*Học cách nghe giảng, ghi bài trên lớp:
+ Tận dụng sách giáo khoa, sách bài tập, đồng thời phải có vở ghi và vở làm
bài. Kết hợp cao nhấtđồng thời thính giác, thị giác.Cố gắngđể hiểu rõ vấnđề
mấu chốt, trọng tâm chi phối các vấnđề khác.
+ Nhanh chóng xác địnhđược thủ thuật nghe và ghi bài, phù hợp với mỗi môn
học, thậm chíđối với mỗi thầy cô giáo.
*Học cách học bài:
+ Học cách tự họcchúý cách học theo hướng thao tác tư duy từ thấp lên cao
theo sáu nấc thang nhậnthức : nhận biết, thông hiểu, ứng dụng, phân tích, tổng
hợp, đánh giá. Chúý họcứng dụng, học phân tích, học bình luậnđánh giá
8/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
từngkiến thức, học tư duy trừu tượng, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo trong
quan hệ hệ thống của các kiến thức.
+ Học cách trình bày diễn giải bằng lờinhữngđiều họcđược trước nhóm nhỏ
học tập hoặc trước tập thể lớp.
+ Học cách tham khảo trí tuệ của bạn học và đồng nghiệp hoặc cách thuyết
phục các bạn học.
*Học cách đọc sách:
+Trước hết phải rèn luyện lòng ham thíchđọc sách.
+ Cần học cách chọn sách đọc: phù hợp với mục tiêu môn học, phù hợp với
trìnhđộ ngườiđọc, biết chọn sách đểđào sâu và mở rộng một vấnđề.
+ Học cách đọc sách và ghi chépđể lưu giữ thông tin, để bổsung bài giảng vàđể
tự học nâng cao tri thức và năng lực.
*Học cách làm thực hành, thực nghiệm:
Học cách quan sát và làm thực hành, quan sát các phương tiện trực quan và
hiện tượng trong cuộc sống thực tiễn.
6. Học cách xử lí thông tin:
Để có thể tự rút ra kết luận cần thiết hoặc nhận xét, trả lời câu hỏi hay hệ thống
câu hỏi hướng dẫn, cần:
- Hỏiđể hiểu rõ và hiểu sâu.
- Cần rèn luyện thường xuyên thói quen nêu thắc mắc, nêu vấnđề thảo luận.
- Cần học cách tóm tắt tài liệuđọcđược, làm tổng kết hệ thống hóa kiến thức của
một chương, một số chương hoặc cả học kì, cả năm học. Chúý so sánh, khái
quát hóa, tập phân tích, tổng hợp, bình luận, nêu chính kiến của bản thân.
7. Học cách lập kế hoạch cá nhân:
Muốnđạtđược những kết quả ngắn hạn, dài hạn.Muốn cóđược mục tiêu phấn
đấu thì mỗi học sinh ngay từ khi trong ghế nhà trường cũng cần giúpđỡđể các
em có thể tự hoạch định kế hoạch riêng của mình và cố gắng thực hiện tốt các
kế hoạchđó.
Ví dụ như: Lập kế hoạch phấnđấu cho mỗi học kì, mỗi môn học, năm học...Lập
kế hoạch sử dụng quĩ thời gian. Quan trọng hơn là các em phải cóđược kế
hoạch học tập cảđời, đó cũng chính là mục tiêu của cuộc sống.
Với các biện pháp áp dụng nêu trên, qua kiểm tra khảo sát trong giờ học Địa lý,
các em học sinh đã tích cực tiếp thu kiến thức hơn trong việc học tập. Tuy
nhiên, tính chủ động, sáng tạo, tích cực của học sinh vẫn còn nhiều hạn chế. Do
vậy, trong quá trình giảng dạy, tôi đã có một số biện pháp giảng dạy nhằm nâng
cao năng lực chủ động, sang tạo, tích cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở
trường THCS được trình bày tại chương III của sáng kiến kinh nghiệm.
9/25
Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích
cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS
CHƯƠNG III:
CÁC BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CHỦ ĐỘNG,
TÍCH CỰC, SÁNG TẠO THÔNG QUA DẠY VÀ HỌC ĐỊA LÝ Ở
TRƯỜNGTRUNG HỌC CƠ SỞ
Theo quan điểm của giáo dục hiệnđại, một trong nhữngđiểm mới của mục
tiêu giáo dục của các cấp bậc học là tập trung hơn nữa vào việc hình thành
các năng lực: năng lực nhận thức, năng lực hànhđộng (năng lực giải quyết
vấnđề), năng lực thíchứng cho học sinh. Giống như nhiều môn khoa học tự
nhiên khác, mục tiêu của việc dạy học Địa lý tập trung nhiều hơn tới việc
hình thành những năng lực hànhđộng cho học sinh. Mục tiêu của việc học
Địa lý, ngoài những kiến thức, kĩ năng cơ bản mà học sinh cầnđạtđược, cần
chúý nhiều tới việc hình thành các kĩ năng vận dụng kiến thức, tiến hành
nghiên cứu trong học tập như: quan sát, phân loại, ghi chép thông tin, đề ra
giả thuyết khoa học, giải quyết vấn đề, tiến hành thực hành từđơn giảnđến
phức tạp... để học sinh tự phát hiện và giải quyết một cách chủđộng sáng tạo
các vấnđề có liên quan tới bài học. Quá trình dạy học không chỉ nhằm mục
tiêu duy nhất là giúp học sinh nhận thức được một số kiến thức kĩ năng cụ thể
mà bằng cách dạy nàođể các em phát huy tích cực chủđộng, phát triển năng
lực sáng tạo và nhân cách của người lao động mớiđáp ứngđược yêu cầu của
xã hội. Như vậy, nhiệm vụ của người giáo viên không chỉ dừng lạiở việc
truyền thụ kiến thức cho học sinh mà còn phải bồi dưỡng, rèn luyện năng lực
chủđộng sáng tạo ngay từ khi còn họcở phổ thông đểđào tạo ra một thế hệ
tương lai cóđầyđủ phẩm chất, trí tuệ sáng tạo, có khả năng thíchứng cao
trong mọi hoàn cảnh.
1.Lựa chọn nội dung thích hợp và sử dụng phương pháp dạy học phù
hợp để chuyển kiến thức khoa học thành kiến thức học sinh:
Địa lý là một môn khoa học thực nghiệm dựa trên cơ sở của lí thuyết.Lí
thuyết có vai trò chủđạo, lí thuyết giúp cho học sinh có một cơ sở lí luận vận
dụng vào nghiên cứu thực nghiệm, dùng thực nghiệm kiểm chứng lí
thuyết.Việc nghiên cứu các vấnđề lý thuyết cơ bản của chương trình là một
khó khăn rất lớn, khi hình thành những khái niệm mới và khó, cần lựa chọn
logic nộidung hợp lí, lập luận chặt chẽ, tập trung vào nội dung cốt lõi. Chẳng
hạn, khi nghiên cứu về lớp vỏ khí, thời tiết, khí hậu ở Địa lý lớp 6 để chuyển
kiến thức khoa học thành kiến thức của học sinh, giáo viên còn cần phải thiết
10/25
Tải về để xem bản đầy đủ
25 trang
29/09/2024
140
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực chủ động, sáng tạo, tích cực cho học sinh trong dạy học Địa lý ở trường THCS", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_nang_luc_chu_dong_sang_t.doc
