SKKN Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở
Mặc dù chỉ là những việc làm chưa thật hệ thống còn có nhiều khiến khuyết nhưng sau đây tôi cũng xin mạnh dạn được trình bày tóm tắt những hoạt động mà tôi đã tiến hành ở từng năm học ( Từ lớp 6 đến lớp 9- khối trung học cơ sở ) và rất mong được các cấp chỉ đạo , các bạn đồng nghiệp góp ý trao đổi để cùng rút kinh nghiệm qua đề tài: “ Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở.”
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
MÃ SKKN
(Dùng cho HĐ chấm của Sở)
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
NGỮ VĂN TRUNG HỌC CƠ SỞ
Lĩnh vực: Ngữ văn
NĂM HỌC 2014 - 2015
Trang 1/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do đề tài.
Môn Ngữ văn là một bộ môn có đặc trưng riêng khác với các môn văn
hóa khác. Một mặt đòi hỏi sự thông minh, tư duy logic, cách lập luận khoa học
mặt khác đòi hỏi khả năng cảm thụ và xúc cảm tinh tế có tính cá nhân. Để đạt
được điều này, yêu cầu học sinh đặc biệt là khối trung học cơ sở, các em đang
độ tuổi từ 11 đến 15, lứa tuổi mà sự định hình về cá tính và sự hiểu biết chưa
thực sự ổn định, phải có vốn sống, vốn hiểu biết về con người, về tác phẩm. Và
đặc biệt là phải có một tâm hồn nhạy cảm để trước những vấn đề của cuộc sống,
của Văn học các em phải biết cảm nhận, biết thưởng thức cái hay, cái đẹp của
những vấn đề đó. Vậy để có thể đạt được những điều kiện trên, theo tôi phải có
sự kết hợp chặt chẽ giữa giờ học chính khóa và các hoạt động ngoại khóa ngoài
giờ học ( Nếu có thể được cần tồn tại song song hai hoạt động này trong quá
trình dạy học) nhằm phục vụ cho việc hỗ trợ và tăng cường năng lực cảm thụ , kĩ
năng diễn đạt và khả năng tư duy cho học sinh. Hơn nữa điều quan trọng là bồi
dưỡng cho các em vốn sống, có tâm hồn và tình cảm tốt đẹp.
Bởi thế, trong các giờ chính khóa, người giáo viên phải hướng dẫn các em
cách tìm tòi, cách cảm nhận nội dung tác phẩm một cách sáng tạo , chủ động
bằng các câu hỏi có chọn lọc trong phần hướng dẫn soạn bài, tìm hiểu bài để
cung cấp cho các em kiến thức, sự hiểu biết về tác phẩm , về con người , về thực
tế cuộc sống.
Hơn nữa môn Ngữ văn là bộ môn khoa học xã hội , chính vì vậy nó rất
được coi trọng trong nhà trường phổ thông. Nó còn là môn học công cụ để học
tập các môn học khác. Song thực tế học sinh lại rất ngại học văn vì nó khó, nó
trừu tượng, vì theo học môn học này cơ hội việc làm của các em sau này cũng
kho khăn…Cho nên việc dạy văn để học sinh ham thích là điều không hề đơn
giản. Nó đòi hỏi người giáo viên không chỉ giỏi về chuyên môn nghiệp vụ mà
còn phải có niềm say mê đối với văn chương nghệ thuật để có thể khơi gợi ở các
em niềm yêu thích, hứng thú với môn học. Mà để có thể làm được điều này giáo
viên bên cạnh việc chú trọng tới những giờ dạy chính khóa trên lớp thì rất cần
phải tổ chức những tiết học, những buổi sinh hoạt ngoại khóa Ngữ văn để cho
các em có cơ hội phát huy năng khiếu, sở trường của mình về việc tổ chức, thiết
kế những hoạt động ngoại khóa bổ ích để từ đó hình thành tình yêu với môn
học.
Trang 2/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
Bên cạnh những yêu cầu cơ bản đối với một giờ học chính khóa, để tăng
cường năng lực cảm thụ, sự say mê môn học, môt trong những hoạt động theo
tôi là cần thiết đó là việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa ngoài giờ học cho
học sinh. Hoạt động này có thể diễn ra dưới những hình thức khác nhau như:
-Tổ chức tham quan dã ngoại
-Tổ chức xem biểu diễn kịch hoặc phim, chèo,tuồng
-Nghe các nhà văn, nhà thơ nói chuyện
-Tập sáng tác
-Tập tìm hiểu qua sách báo,tài liệu
-Tập trình bày một vấn đề
.Nhìn chung hoạt động ngoại khóa là phong phú song trong những điều
kiện cụ thể của nhà trường và yêu cầu của môn học, việc tổ chức ngoại khóa cho
học sinh về bộ môn Ngữ văn trong nhà trường thường bị coi nhẹ, bởi lẽ chỉ chú
trọng phần dạy học các tiết chính khóa, còn các tiết thực hành văn học như luyện
nói, tập làm thơ, chương trình địa phương, hoặc những hoạt động ngoại khóa ít
khi được để ý tới. Chính vì thế mà học sinh thường máy móc và khô khan trong
cách diễn đạt, sự hiểu biết còn thụ động, vốn sống và vốn hiểu biết còn quá ít ỏi.
Thấy rõ được những hạn chế trên nhằm tăng cường bồi dưỡng năng lực cảm
thụ, lòng say mê môn học cho học sinh đặc biệt là học sinh trung học cơ sở.
Trăn trở trước điều này tôi đã suy nghĩ và cố gắng tìm ra những hình thức ngoại
khóa phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh cụ thể nhằm tạo ra những hiệu quả
nhất định trong việc tăng cường vốn sống, vốn hiểu biết và năng lực cảm thụ
văn học, khả năng diễn đạt của học sinh.
Mặc dầu chỉ là những việc làm chưa thật hệ thống còn có nhiều khiến
khuyết nhưng sau đây tôi cũng xin mạnh dạn được trình bày tóm tắt những hoạt
động mà tôi đã tiến hành ở từng năm học ( Từ lớp 6 đến lớp 9- khối trung học cơ
sở ) và rất mong được các cấp chỉ đạo , các bạn đồng nghiệp góp ý trao đổi để
cùng rút kinh nghiệm qua đề tài: “ Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn
Trung học cơ sở.”
II.Mục đích của đề tài
- Hoạt động ngoại khóa Ngữ văn là cầu nối giữa kiến thức của môn học với
kiến thức các môn học khác và kiến thức đới sống thực tế qua đó giúp các em
làm giàu có thêm vốn kiến thức của bản thân.
- Từ thực tế trong các tiết dạy học Ngữ văn trên lớp và các tiết, các buổi
sinh hoạt ngoại khóa Ngữ văn ta thấy học sinh rất hào hứng với các hoạt động
Trang 3/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
ngoại khóa lí thú bổ ích để từ đó kiến thức của môn học vốn nặng nề, trừu tượng
đi vào đầu các em một cách dễ dàng hơn, hiệu quả hơn.
-Chương trình sách giáo khoa Ngữ văn hiện hành lựa chọn nhiều văn bản,
các kiến thức tiếng Việt và tập làm văn rất phong phú ; được xây dựng theo
nguyên tắc tích hợp nên nó kích thích được nhu cầu khám phá của học sinh. Đó
cũng là điều kiện thuận lợi cho việc kết nối kiến thức đời sống và kiến thức bộ
môn khi giảng dạy Ngữ văn. Và cũng rất thuận cho giáo viên khi thiết kế các
hoạt động ngoại khóa. Nhưng trên thực tế việc thiết kế và tổ chức các hoạt động
ngoại khóa Ngữ văn là không dễ bởi rất nhiều những nguyên nhân khác nhau
như: chuẩn bị rất mất nhiều thời gian và công sức, việc tổ chức thực hiện cần sự
hỗ trợ của nhiều bộ phận…Chính bởi vậy nên trong đề tài này mục đích của tôi
là trao đổi với các bạn bè đồng nghiệp những kinh nghiệm thực hiện các hoạt
động ngoại khóa một cách đơn giản, hiệu quả ít tốn kém mà hiệu quả không hề
nhỏ chút nào.
Có thế nói việc tổ chức và đổi mới tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ
văn thực chất là để đem đến hiệu quả tối ưu cho việc giảng dạy môn học và nó
cũng không nằm ngoài mục tiêu chung của giáo dục dạy học ở trương Trung học
cơ sở mà tôi đã và đang thực hiện tại trường tôi.
III. Phạm vi đề tài
- Đề tài được áp dụng cho đối tượng là học sinh trung học cơ sở ( các khối
lớp từ 6-9)
- Thời gian nghiên cứu: Trong bốn năm qua tôi được phân giảng dạy và
theo lớp 6A(Năm học:2011-2012) và nay là lớp 9A(Năm học:2014-2015); cá
nhân tôi đã áp dụng những hoạt động ngoại khóa trong môn Ngữ văn cho các
em trong suốt bốn năm qua nên trong năm học này tôi mạnh dạn viết sang kiến
kinh nghiệm đề cùng trao đổi với bạn bè đồng nghiệp.
IV. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài: các hoạt động để thực hiện ngoại khóa
Ngữ văn ở trường THCS.
- Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã sử dụng
linh hoạt nhiều phương pháp nghiên cứu như tiến hành nghiên cứu trên cơ sở lí
luận và thực tiễn, đặc biệt là thực tế giảng dạy Ngữ văn của bản thân đã giúp tôi
có nhiều trải nghiệm và rút ra được rất nhiều kinh nghiệm quý báu cho bản thân
trong quá trình tổ chức và hướng dẫn các em tổ chức ngoại khóa.
Trang 4/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ Cơ sở lý luận
1. Hoạt động ngoại khóa là gì?
Trong Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã khẳng định: “Giáo dục- Đào
tạo cùng với Khoa học Công nghệ là quốc sách hàng đầu”. Phát triển Giáo dục
là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Muốn đào tạo nguồn
lực con người đáp ứng với yêu cầu phát triển của xã hội cần phải quan tâm đến
việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Trong mục tiêu giáo dục, điều 2, Luật Giáo dục viết: “ Đào tạo con người
Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề
nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập, dân chủ và chủ nghĩa xã hội, hình thành
và bỗi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu
xây dựng và bảo vệ tổ quốc.”
Nói về giáo dục toàn diện, Rabowle (1494-1553) nhà tư tưởng, nhà giáo
dục thời kì Phục Hưng đã từng nhấn mạnh “ Việc giáo dục phải bao hàm các nội
dung trí dục, đạo đức, thể chất, thẩm mĩ...ngoài việc học ở trường, ở nhà, còn có
các buổi tham quan các xưởng thợ, các cửa hàng,tiếp xúc với các nhà văn, các
nghị sĩ, đặc biệt là mỗi tháng một lần thầy và trò về sống ở nông thôn một
ngày.” Còn Makarenco- nhà sư phạm nổi tiếng của nước Nga đầu thế kỉ XX
cũng đã nói: “ Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục
không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá
trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học mà đáng ra phải là trên mỗi mét vuông
của đất nước ta...Nghĩa là trong bất kì hoàn cảnh nào cũng không được quan
niệm rằng công tác giáo dục chỉ được tiến hành trong lơp.” Tất cả các quan điểm
trên thực chất đều muốn nhấn mạnh tới vai trò của hoạt động ngoại khóa trong
giáo dục.
Và thực tế nền giáo dục của Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám đến
nay rất quan tâm đến vấn đề giáo dục toàn diện cho học sinh, trong đó hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận không thể thiếu của quá trình giáo
dục. Trong chương trình sách giáo khoa mới, hoạt động ngoại khóa có thể xem
như tương đương với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Mục tiêu nhằm củng
cố khắc sâu những tri thức đã học qua các môn học trên lớp; mở rộng, nâng cao
hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực đời sống xã hội, tăng vốn hoạt động thực
tiễn...Hoạt động giáo dục ngoại khóa giúp học sinh biết vận dụng những tri thức
Trang 5/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống đặt ra, biết điều chỉnh hành vi
đạo đức, lối sống cho phù hợp, biết nắm bắt những định hướng chính trị, xã hội,
biết được những truyền thống đấu tranh cách mạng, truyền thống xây dựng và bảo
vệ tổ quốc, truyền thống văn hóa tốt đẹp của đất nước và những vấn đề nóng bỏng
của thời đại như hòa bình, hữu nghị, hợp tác, dân số, môi trường ...Từ đó rèn luyện
cho mình những kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng xử có văn hóa, những thói quen
trong học tập, lao động, kĩ năng tự quản, tự tổ chức, điều khiển, nhận xét, đánh
giá,hòa nhập và thực hiện một số hoạt động tập thể có hiệu quả khác.
Vây: Hoạt động ngoại khóa là một thuật ngữ dùng để chỉ các hình thức
hoạt động kết hợp dạy học với vui chơi ngoài lớp nhằm mục đích gắn việc giảng
dạy, học tập trong nhà trường với thực tế xã hội.
2.
Vai trò của hoạt động ngoại khóa trong dạy học Ngữ văn.
Một yêu cầu lớn đặt ra trong việc bồi dưỡng học sinh có năng khiếu nói
riêng, dạy học đối với học sinh phổ thông nói chung là luôn phải nuôi dưỡng,
phát triển hứng thú của các em đối với môn học. Đặc biệt là đối với môn Ngữ
văn, việc bồi dưỡng niềm say mê hứng thú đối với việc học Văn được thực hiện
trước tiên thông qua các hoạt động chính khóa trên lớp, nhưng do những đặc
trưng của bộ môn, các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn cũng đóng vai trò rất quan
trọng.
Bất kỳ môn học nào cũng cần có sự gắn kết chặt chẽ giữa lí thuyết và thực
hành. Đó là cách thức tốt nhất để học sinh tiếp thu các kiến thức , chuẩn bị hành
trang cho bậc học cao hơn hoặc bước vào đời một cách tự tin. Nếu chỉ học lý
thuyết suông trên lớp mà không thực hành thí nghiệm thì các môn Vật lý, Hóa
học, Sinh học...khó mang lại cho người học điều bổ ích, thiết thực. Đối với môn
Ngữ văn thực hành lại càng có vai trò quan trọng bởi lẽ đây là môn học giữ vị trí
quan trọng; môn Ngữ văn không chỉ là mục đích ( dạy cho học sinh cái hay cái
đẹp của văn chương nghệ thuật) mà còn là phương tiện (rèn cho học sinh nói,
viết hàng ngày) hay nói cách khác nó còn là môn học công cụ để học tập các
môn học khác. Nói và viết có đúng cách, diễn đạt có rõ ràng mạch lạc thì người
nghe, người đọc mới hiểu được ý của mình có như vậy mục đích giáo tiếp mới
thực hiện được. Mà ở đó hoạt động ngoại khóa là phương thức thực hành hữu
hiệu, thiết thực nhất của môn Ngữ văn. Đối với môn Ngữ văn hoạt động ngoại
khóa cụ thể có những vai trò sau:
- Tằng cường tính thực hành, học sinh luôn vận dụng những kiến thức đã
học vào thực tiễn cuộc sống thông qua lời nói.
Trang 6/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
- Rèn kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn học, giúp học sinh ham thích Văn học,
yêu văn hơn và tìm đến những giá trị nhân bản của con người.
- Rèn kĩ năng sử dụng ngôn ngữ, nói đúng,viết đúng tiếng Việt.
- Giáo dục và vun đắp ở học sinh những tình cảm đẹp như: lòng yêu thương
con người, lòng yêu nước, yêu thiên nhiên...góp phần giúp học sinh nhận ra giá
trị đích thực của Văn học.
- Rèn luyện khả năng quan sát cuộc sống, mọi vật xung quanh, có tư duy,
năng lực khái quát.
- Đưa lí thuyết vào thực tiễn cuộc sống.
- Thông qua các hoạt động ngoại khóa để củng cố thêm những kiến thức
trên lớp, gắn liền giữa nhà trường và cuộc sống.
Môn Ngữ văn mang một đặc thù riêng nên sinh hoạt ngoại khóa giữ một vị
trí không kém phần quan trọng trong dạy học Ngữ văn của chúng ta trong nhà
trường. Nếu công tác ngoại khóa được coi trọng thì không những chúng ta khắc
sâu, bổ sung kiến thức mà còn tạo niềm say mê, thắp lên cái chất men say đối với
văn chương cho các em. Nếu chúng ta làm tốt công tác ngoại khóa thì hiệu quả của
việc giảng dạy và học tập môn Ngữ văn chắc chắn sẽ được nâng lên rõ rệt.
II/ Cơ sở thực tiễn
1.Sự cần thiết phải tổ chức các hoạt động Ngữ văn.
Ngoại khóa Ngữ văn đem lại nhiều lợi ích là điều không có gì phủ nhận
được. Và những hoạt động này cần thiết được tổ chức một cách đại trà trong nhà
trường phổ thông bởi những lí do sau:
- Ngoại khóa góp phần làm sáng rõ những vấn đề về đặc trưng thể loại. Ví
dụ khi dạy Chèo “Quan Âm Thị Kính” để học sinh dễ dàng nắm bắt được cái cốt
của vở chèo gắn với những đặc điểm diễn xướng dân gian thì không gì hiệu quả
bằng cách tổ chức cho học sinh xem vở diễn hoặc cho học sinh trong lớp tập
diễn những trích đoạn của vở chèo.
- Ngoại khóa Ngữ văn cho phép chúng ta khai thác tác phẩm văn học ở
nhiều góc độ, thỏa mãn nhu cầu làm “sống lại” tác phẩm văn học.
- Ngoại khóa Ngữ văn cho phép người day khắc phục được những bất cập
trong chương trình giữa thời gian cho phép và khối lượng kiến thức cần phải
truyền đạt, có thể mở rộng, đào sâu những nội dung quan trọng.
- Ngoại khóa Ngữ văn còn giúp học sinh thực hành những kiến thức tiếng
Việt đã học, rèn kĩ năng giáo tiếp ứng xử, rèn luyện cả tư duy thông qua ngôn
ngữ...
Trang 7/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
- Ngoại khóa Ngữ văn còn giúp các em được rèn luyện kĩ năng viết văn,
nuôi dưỡng niềm đam mê văn học, khơi gợi phát hiện những cây bút trẻ thơ...
2.Thực trạng hoạt động ngoại khóa Ngữ văn
a. Thưc trạng chung
Hoạt động ngoại khóa Ngữ văn có vai trò vô cùng quan trọng là điều
không ai có thể phủ nhận được. Thế nhưng, lâu nay trong nhà trường phổ thông
,hoạt động ngoại khóa Ngữ văn được hiểu là hoạt động ngoài giờ học, là hoạt
động phụ. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa cũng còn nhiều khó khăn và
hạn chế. Lâu nay nó vẫn được coi là hoạt động gải trí và thường được tổ chức
dưới hình thức một chương trình văn nghệ thiếu nhất quán về chủ đề, sơ sài,
phiến diện về nội dung . Nhiều giáo viên thậm chí còn không chú trọng, lưu tâm
về vấn đề này mặc dù hiểu rất rõ ý nghĩa của hoạt động ngoại khóa hoặc có thực
hiện thì cũng còn rất mờ nhạt như đan cài vào chương trình Giáo dục ngoài giờ
lên lớp gắn với công tác chủ nhiệm hoặc kết hợp với Nếp sống văn minh thanh
lịch. Nếu có chăng thì thực hiện dưới dạng giao bài tập làm dưới dạng bài thực
hành, sưu tầm, tổ chức chơi trò chơi, đóng những hoạt cảnh nhỏ gắn với các tác
phẩm trong chương trình... Chính bởi lẽ đó nên hiệu quả của nó chưa cao. Đã
đến lúc chúng ta cần phải xác định cho đúng và trả lại vị trí xứng đáng cho hoạt
động Ngữ văn ở trường phổ thông để nhằm từng bước nâng cao hiệu quả dạy
học của bộ môn này.
b. Thực trạng chất lượng học tập bộ môn Ngữ văn tai trường tôi đang công tác.
Xuất phát từ mục tiêu chung của cấp học đã xác định rất rõ tầm quan
trọng của môn Ngữ văn, môn học này không chỉ có ý nghĩa về việc trang bị kiến
thức, kĩ năng, thái độ như bất cứ một môn học khác trong nhà trường mà nó còn
có vai trò đặc biệt trong việc hình thành, phát triển và hoàn thiện nhân cách con
người như Macxim Gorki từng nói: “ Văn học là nhân học”. Song thực tế giảng
dạy bộ môn tại các nhà trường vẫn còn rất nhiều khó khăn vì nhiều những lí do
khác nhau cả về phía khách quan và chủ quan mang lại. Đặc biệt ở trường tôi là
một ngôi trường nhỏ, nằm sâu trong ngõ với một địa bàn khó khăn , phức tạp,
trình độ dân trí của người dân còn thấp cho nên họ rất ít quan tâm tới việc học
tập của con em. Rồi áp lực thi hai bộ môn: Ngữ văn – Toán vào THPT càng đè
nặng lên tâm lí của mỗi người giáo viên đứng lớp giảng dạy môn học này. Cá
nhân tôi cũng luôn day dứt làm thế nào để học sinh của mình học tốt hơn, làm
thế nào để kết quả thi vào 10 của học sinh trường mình được cải thiện. Rõ ràng
ở đó là vai trò là trách nhiệm của mỗi người giáo viên. Vẫn biết là đầu vào tuyển
sinh của trường còn thấp cũng là một hạn chế đáng kể. Cho nên người giáo viên
Trang 8/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
muốn thu hút học sinh vào mỗi giờ học thì không còn cách nào khác là phải tạo
cho các em niềm hứng thú với môn học. Mà để tạo hứng thú thì tạo bằng cách
nào? Có rất nhiều con đường nhưng một trong những cách là làm sao để mỗi
học sinh không cảm thấy sợ, không cảm thấy nặng nề khi học. Chính bởi lẽ đó
nên cần phải tạo cho các em có những giờ học sôi nổi, sinh động, linh hoạt tránh
sự gò bó. Người giáo viên phải biết tôn trọng các em để mỗi em có những cơ hội
nói ra những điều mình nghĩ , mình hiểu và mình cảm và sau đó giáo viên sẽ
nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của các em để có thể đưa ra được những biện
pháp hữu hiệu lôi cuốn các em vào bài học. Trên thực tế học sinh cấp THCS
phần lớn đang trong độ tuổi từ 12-16 nên các em rất ưa thích hoạt động, rất hứng
khởi với các trò chơi và vô cùng hào hứng với những công việc khám phá thể
hiện năng lực của bản thân nên những hoạt động ngoại khóa khiến cho các em
đều vô cùng yêu thích và khi đó các em sẽ rất say mê với những gì giáo viên nói
và hướng dẫn các em. Yêu cầu đặt ra với giáo viên Ngữ văn ở đây mà tôi nhận
ra là cần tổ chức kết hợp các hoạt động ngoại khóa và chính khóa một cách hiệu
quả để từng bước nâng cao chất lượng môn học.
III/ Các giải pháp
Xuất phát từ những nhận thức trên, dưới sự quan tâm chỉ đạo sát sao của
Ban giám hiệu nhà trường nên Tổ bộ môn và cá nhân tôi đã cố gắng xây dưng
những chương trình ngoại khóa Ngữ văn cho học sinh trong khối lớp mình dạy
và nhân rộng ra toàn trường. Và tôi cũng mạnh dạn đưa ra những công việc
mình đã và đang làm để cùng trao đổi với các đồng nghiệp. Không nên hiểu một
cách đơn thuần hoạt động ngoại khóa là tổ chức một chương trình để học sinh
trình diễn các hoạt đông cảm thụ văn chương hay nhưng trò chơi xoay quanh các
nội dung đã học mà cần hiểu hoạt đông ngoại khóa là những gì không diễn ra
trên lớp nhưng lại gắn kết với nội dung học mà người giáo viên có thể hướng
dẫn các em làm dưới nhiều hình thức khác nhau. Và quan trọng hơn là dưới sự
hướng dẫn của giáo viên học sinh làm được những gì, học được những gì qua
các hoạt động ngoại khóa đó. Sau đây tôi xin trình bày cụ thể những điều mình
đã làm và minh họa cụ thể bằng một số hoạt động cụ thể trong chương trình
ngoại khóa Ngữ văn ở cấp THCS.
1. Các công việc chuẩn bị cho các hoạt động ngoại khóa
1.1.Phân loại học sinh:
Đây là công việc quan trọng , cần phải thực hiện ngay từ lớp 6. Bởi lẽ hoạt
động ngoại khóa đòi hỏi cần có khâu tổ chức, có chương trình, có kế hoạch phải
tập hợp được những kiến thức tổng hợp. Công việc tưởng đơn giản nhưng lại rất
Trang 9/48
"Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở"
phức tạp bởi vậy người giáo viên phải biết chọn ra những em học sinh có năng
lực tu duy, biết tự chủ trong việc diễn đạt để làm nòng cốt cho mọi hoạt động,
phải tập hợp được kiến thức, có tác phong nhanh nhẹn, tháo vát, sôi nổi và đặc
biệt là phải tự chủ trong khâu tổ chức để có thể hỗ trợ với giáo viên bộ môn làm
cho hoạt động ngoại khóa thêm phong phú sinh động.
Để thực hiện được việc làm trên, tôi dùng một hệ thống bài tập ngắn, để
các em suy nghĩ có thể tự trả lời bằng lời văn hoặc tranh minh họa. Điều quan
trọng là giáo viên phải coi trọng ý kiến của các em , sáng suốt chọn ra những em
có khả năng diễn đạt của mình một cách tự chủ đúng yêu cầu , có lối diễn đạt
riêng, không bị lệ thuộc vào bất cứ một tài liệu hướng dẫn nào. Hoặc đưa ra
những tình huống trong thực tế để em nêu hướng xử lí và cách giải quyết tình
huống đó như thế nào ? Từ đó có thể đánh giá sự tinh tế, sự linh hoạt và tính cá
nhân của em đó ra sao? Tất nhiên mới 12 tuổi để các em có được một cách giải
quyết như người lớn là rất khó. Nhưng điều quan trọng là người giáo viên phải
nhạy cảm , đánh giá chính xác khả năng của từng em. Từ đó, tôi phân loại các
em thành ba đổi tượng:
- Những em có kiến thức , có sự hiểu biết về mọi lĩnh vực văn học, xã
hội, hội họa…
- Những em có khả năng tư duy tốt , có thể trình bày những vấn đề bằng
văn nói, văn viết một cách sâu sắc, tự chủ.
- Những em có khả năng trong khâu tổ chức, nhanh nhẹn, hoạt bát, hóm
hỉnh, năng động.
Rồi lấy những em đó chia thành những tổ, mỗi tổ đảm nhận một công việc
- Khâu biên tập
- Khâu trình bày minh họa
- Khâu đạo diễn, dàn dựng
- Khâu tổ chức, kế hoạch…
Có những hạt nhân nòng cốt trên, tôi hướng dẫn các em làm việc theo nội
dung chương trình của từng năm học. Mục đích là để rèn luyện và nâng dần kĩ
năng cảm thụ văn học cho các em
1.2 Lựa chọn hình thức ngoại khóa
Công việc này đòi hỏi người giáo viên phải có sự tìm tòi sáng tạo, phải
nắm được đặc điểm tâm lí, khả năng của học sinh cũng như nội dung chương
trình học tập. Từ đó chọn được hình thức ngoại khóa phù hợp. Các hình thức
ngoại khóa đó có thể áp dụng ở mỗi năm học một cách khác nhau.
Trang 10/48
Tải về để xem bản đầy đủ
48 trang
05/01/2025
70
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Tổ chức các hoạt động ngoại khóa Ngữ văn Trung học cơ sở", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_to_chuc_cac_hoat_dong_ngoai_khoa_ngu_van_trung_hoc_co_s.doc
