SKKN Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 – 4 tuổi trong Trường Mầm non
Ở các nước trên thế giới, từ nhiều năm qua giáo dục kỹ năng sống được đưa vào chương trình giảng dạy và được coi như một bộ môn. Những năm học gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào một số trường mầm non và tiểu học để dạy thí điểm, với phương châm dạy học hướng vào học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, học sinh chủ động tham gia và lĩnh hội kiến thức một cách thoải mái thông qua phong trào thi đua xây dựng “Trường học thân thiện học sinh tích cực” với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động của nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
UBND QUẬN HOÀN KIẾM
TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
3 – 4 tuổi trong trường mầm non
Lĩnh vực/ môn: Giáo dục mẫu giáo.
Cấp học : Mầm non
Họ và tên: Tạ Ngọc Yến
Chức vụ : Giáo viên
Điện thoại: 0906 047347
Email: tangocyen1975@gmail.com
Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng – Quận Hoàn Kiếm
– Hà Nội
Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2020.
1
MỤC LỤC
STT Nội dung
Trang
1
I.Đặt vấn đề
3
1. Lý do chọn đề tài
2.Mục đích của SKKN
4
5
5
6
3.Đối tượng nghiên cứu của SKKN
4. Phạm vi nghiên cứu của SKKN
II. Giải quyết vấn đề (Nội dung giải pháp, cải tiến).
1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 6
em trong trường mầm non
1.2. Hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong 6
2
trường mầm non.
2. Thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong 7
trường mầm non
2.1. Thuận lợi
2.2. Khó khăn
8
9
3. Các biện pháp đã tiến hành.
10
10
3.1. Xây dựng hệ thống kỹ năng phù hợp độ tuổi và điều
kiện địa phương để dạy trẻ.
3.2. Dạy các kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt
động.
12
3.3 Hoạt động tập thể
13
14
15
3.4 Dạy kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
3.5 Tuyên truyền với phụ huynh cách dạy trẻ kỹ năng
sống trong gia đình.
4. Hiệu quả SKKN
17
20
22
3
4
III. Kết luận, kiến nghị
IV. Phụ lục ảnh minh họa
2
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lại của dân tộc.
Việc bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ là trách nhiệm của nhà nước, của xã
hội và của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn bé là vô cùng quan trọng vì giáo dục
nhằm định hướng, hình thành, và phát triển một cách toàn diện nhân cách
cho trẻ. Nói về tầm quan trọng của giáo dục, Bác Hồ từng khẳng
định:“Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế, văn hóa”. Sản phẩm
của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, là động lực của sự phát
triển đất nước. Mục tiêu, động lực của sự phát triển trong tương lai lại chính
là thế hệ trẻ.
Vì thế, thế hệ trẻ luôn được quan tâm hàng đầu trong xã hội. Xã hội
càng phát triển thì nó càng thúc đẩy quá trình giao lưu văn hoá. Khi đó, con
người Việt Nam nói chung và thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước nói
riêng càng cần có phẩm chất đạo đức và nhân cách vững vàng để “chống” lại
các tác động bên ngoài như bị dụ dỗ, bị kích động, bị lôi kéo vào các hành vi
tiêu cực, bạo lực, và lối sống ích kỷ; từ đó nhân cách cũng phát triển một
cách lệch lạc. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống con người,
nhưng cũng làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Bên cạnh những tác động
tích cực còn có những tác động tiêu cực gây hại cho con người, đặc biệt là
trẻ em. Nếu mỗi người dân trong đó có trẻ em không có những kiến thức
cần thiết để lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực
để ứng phó, để vượt qua những thách thức mà hành động theo cảm tính thì
rất dễ gặp trở ngại và rủi ro.
Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói
riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải được
đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống của mỗi cá nhân, để
sống tích cực, sống hạnh phúc và sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống
3
nhằm giúp phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Ngoài ra nó còn giúp
cho trẻ hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống mà trẻ tiếp nhận được
thành những hành động cụ thể như ứng phó với nhiều tình huống, cách giao
tiếp, cách ứng xử với mọi người và đặc biệt là cách giải quyết những mâu
thuẫn trong các mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực.
Ở các nước trên thế giới, từ nhiều năm qua giáo dục kỹ năng sống được
đưa vào chương trình giảng dạy và được coi như một bộ môn. Những năm
học gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
vào một số trường mầm non và tiểu học để dạy thí điểm, với phương châm
dạy học hướng vào học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, học sinh chủ động
tham gia và lĩnh hội kiến thức một cách thoải mái thông qua phong trào thi
đua xây dựng “Trường học thân thiện học sinh tích cực” với yêu cầu tăng
cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động của
nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng
tạo.
Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn nghiên cứu và áp dụng đề tài:
“Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi
trong trường mầm non”, để áp dụng trong năm học 2019 - 2020 này. Với đề
tài trên tôi muốn giúp trẻ có những kĩ năng ban đầu về cuộc sống, có những
kinh nghiệm sống, biết được những điều nên làm và không nên làm giúp trẻ
tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi
khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có
trách nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai.
2. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm:
Nghiên cứu tìm ra các biện pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 -4
tuổi. Từ đó đưa ra một số biện pháp nhằm giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, có kĩ
năng giáo tiếp và kĩ năng xử lý tình huống trong mọi lúc, mọi nơi cuộc sống
của trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu của SKKN:
4
Trẻ 3 -4 tuổi trong trường mầm non
4. Phạm vi nghiên cứu của SKKN:
Đưa ra một số biện pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 -4 tuổi trong
trường mầm non
5
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ (NỘI DUNG GIẢI PHÁP, CẢI TIẾN)
1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong trường
mầm non
1.1 Kĩ năng sống và hoạt động giáo dục kĩ năng
Công ước về quyền trẻ em đã khẳng định: Mọi trẻ em đều có quyền phát
triển. Tuyên ngôn về giáo dục mọi người cũng cho rằng: Tất cả các quốc gia
đều phải đảm bảo mọi trẻ em, trong đó có trẻ 4-5 tuổi được nâng cao kỹ
năng sống phù hợp. Chính phủ Việt Nam đã đã ký công ước về quyền trẻ em
và cam kết thực hiện mục tiêu giáo dục cho mọi người theo kế hoạch hành
động: Nâng cao ảnh hưởng của nền giáo dục có chất lượng, đặc biệt là giáo
dục kỹ năng sống.
1.1.1 Kĩ năng sống:
Kỹ năng sống là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh, tích cực,
cho phép mỗi cá nhân đối mặt với những thách thức trong cuộc sống hàng
ngày. Kỹ năng sống bao gồm kỹ năng mềm và kỹ năng cứng. Kỹ năng mềm
là thuật ngữ dùng để chỉ các kỹ năng thuộc trí tuệ, cảm xúc của con người
còn kỹ năng cứng lại là khả năng học vấn và trình độ chuyên môn của bản
thân. Theo nghiên cứu của PGS-TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: Kỹ năng
cứng không đủ để giúp bạn thăng tiến mà cần phải có cả những kỹ năng
mềm. Thực tế cho thấy những người thành đạt chỉ có 25% là do những kiến
thức chuyên môn, 75% còn lại được quyết định bởi kỹ năng mềm – chính là
kỹ năng sống mà họ được trang bị. Để hòa chung với sự phát triển của thế
giới, kỹ năng sống đã và đang được quan tâm rất nhiều ở Việt Nam. Đặc
biệt, là việc xây dựng và phát triển kỹ năng sống cho trẻ em.
1.1.2 Hoạt động giáo dục kĩ năng sống:
Nhiều tác giả cho rằng: “Dạy học là toàn bộ các thao tác có mục đích
nhằm chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị văn hóa mà nhân
loại đã đạt được hoặc cộng đồng đã đạt được vào bên trong một con người”.
Dạy trẻ kỹ năng sống là gì: là giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống,
biết điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách
6
ứng xử các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy, sáng tạo
của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm và có cuộc sống
hài hòa trong tương lai.
Trong cuộc sống hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan
xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải
lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức,
những áp lực tiêu cực. Thiếu kỹ năng sống, trẻ dễ bị lôi kéo vào các hành vi
tiêu cực, lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
Đặc biệt, lứa tuổi mầm non, là giai đoạn nền tảng trong quá trình phát
triển của mọi cá nhân. Ở độ tuổi này, trẻ cần được giáo dục kỹ năng sống ở
cả gia đình và trường mầm non. Điều này giúp trẻ an toàn, khỏe mạnh, tự
lực, tự tin, giàu sáng tạo, sẵn sàng đứng trước cuộc sống. Tuy nhiên, do đặc
thù của lứa tuổi nên khả năng nhận thức của trẻ còn có nhiều hạn chế, trẻ dễ
nhớ, dễ quên và hay hành động theo ý muốn. Vì vậy, dạy những kỹ năng
sống cho trẻ chỉ là những bước đầu giúp trẻ có các kỹ năng như: Biết về bản
thân mình, mạnh dạn tự tin, kỹ năng giao tiếp, tự phục vụ bản thân, biết hợp
tác chơi với các bạn, kỹ năng thích nghi với môi trường,... Để trẻ có được
những kỹ năng ở lứa tuổi này, cô giáo cần nhẹ nhàng, linh hoạt, sáng tạo,
lồng ghép các hoạt động để truyền thụ các kỹ năng cho trẻ. Ngoài ra cô giáo
nên trang bị cho trẻ kiến thức; giúp trẻ có ý thức và niềm tin để thay đổi. Trẻ
phải được thực hành để có kỹ năng. Trẻ cần được hướng dẫn, vận dụng kỹ
năng vào các sinh hoạt thường ngày của trẻ. Điều quan trọng nhất là những
kỹ năng này trở thành một thói quen tốt.
2. Thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong trường mầm non:
2.1 Đặc điểm tình hình:
Trường có 9 lớp chia làm 2 điểm. Với tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên
gồm 24 người. Cả 2 điểm trường đều được Ban Giám hiệu quan tâm sửa
chữa. Các lớp khang trang thoáng, mát, xanh, sạch đẹp. Xây dựng môi
trường lớp học thân thiện, luôn lấy trẻ làm trung tâm. Các lớp tạo các góc
7
mở hợp lý. Có đầy đủ các đồ dùng, học liệu. Đặc biệt có góc phát triển và
giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.Đội ngũ giáo viên tâm huyết, nhiệt tình, yêu
nghề mến trẻ. Luôn tự học hỏi và nâng cao trình độ. 100% giáo viên đạt trên
chuẩn.
2.2. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của Phòng GD - ĐT, thường xuyên tổ chức bồi
dưỡng chuyên môn, các buổi kiến tập để giáo viên được học hỏi nâng cao
trình độ chuyên môn.
- Được sự quan tâm của Ban giám hiệu giúp đỡ bồi dưỡng nâng cao
trình độ chuyên môn. Bổ sung thêm tài liệu về kỹ năng sống cho giáo viên
giúp chúng tôi có nhiều điều kiện thuận lợi hơn để giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ.
Trẻ ở lứa tuổi mầm non có đặc điểm tâm, sinh lý khá đặc biệt, trẻ mới ở
chặng khởi đầu của quá trình nhận thức thế giới nên hầu hết trẻ học rất
nhanh, ghi nhớ rất nhanh; trẻ còn rất nhạy bén trong việc bắt trước người
lớn.
Riêng với trẻ 3- 4 tuổi, cảm nhận về thế giới bên ngoài đã có một bước
phát triển. Trẻ đã biết tự làm một số công việc mang tích chất tự phục vụ
- Bản thân tôi đã có nhiều năm trực tiếp giảng dạy ở lớp mẫu giáo bé
nên nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, nhất là lứa tuổi 3 - 4 tuổi.
Đời sống của đại đa số người dân ngày càng nâng lên, cùng với xu
hướng gia đình nhỏ, ít con cho nên ngày nay đa số các gia đình đều quan
tâm đến con cái và quan tâm đến việc giáo dục hình thành nhân cách cho trẻ
từ rất sớm.
Khi thực hiện đề tài dạy kỹ năng sống cho trẻ tôi nhận được sự ủng hộ,
giúp đỡ của phụ huynh cũng như của Ban giám hiệu, cùng các chị em đồng
nghiệp trong trường, đặc biệt là sự phối hợp nhịp nhàng của giáo viên cùng
lớp.
8
2.3 Khó khăn:
Tuy nhiên, quá trình thực hiện đề tài cũng còn gặp một số khó khăn và
còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố:
* Về phía trẻ: Ở tuổi mầm non, sự nhận thức của trẻ còn phiến diện,
chưa đa dạng, chưa linh hoạt. Đa số trẻ lần đầu đến lớp nên chưa có nề nếp
và còn khóc.
* Về gia đình: Thực tế hiện nay, không ít cha mẹ bao bọc và thường
làm hộ trẻ nhiều việc.
* Về bản thân: Do đặc thù của giáo viên mầm non, thời gian làm việc
trên lớp trong ngày và trong tuần nhiều, thời gian dành cho sưu tầm tài liệu,
sáng tạo đồ dùng,… còn hạn chế.
Từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số
biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ như sau:
3. Các biện pháp đã tiến hành:
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng hệ thống kỹ năng phù hợp độ tuổi và
điều kiện địa phương để dạy trẻ.
3.1.1: Mục đích, ý nghĩa của biện pháp:
Kỹ năng sống là khả năng biết làm, biết thực hiện việc gì đó một cách
tự giác, thành thạo trong mọi hoàn cảnh. Vì vậy, có người nói: Dạy trẻ kỹ
năng sống như vậy có quá sớm không, trẻ có thực hiện được không?.. Theo
tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Cúc chuyên gia tư vấn của ABS training cho biết
"Kỹ năng sống không phải là những gì quá cao siêu, phức tạp. Việc giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ em bao gồm những nội dung hết sức đơn giản, gần gũi
với trẻ là những kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập”.
Học kinh nghiệm sống với trẻ chẳng bao giờ là sớm, có hàng trăm kỹ
năng sống cần thiết với trẻ. Tùy theo lứa tuổi và điều kiện sống của trẻ để
chọn ra nội dung chương trình dưới nhiều hình thức khác nhau. Người giáo
viên phải có nhiệm vụ quan trọng để lựa chọn, xác định được các kỹ năng cơ
bản phù hợp với lứa tuổi và điều kiện sinh hoạt của từng địa phương.
3.1.2 Nội dung của biện pháp;
9
Để việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả, tôi đã học hỏi, tham
khảo những nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non, chọn lọc, lựa
chọn những kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi của trẻ và đặc điểm cụ thể
của nhà trường. Trên cơ sở đó, tôi đưa các nội dung và kế hoạch giáo dục
của năm học, tháng, tuần, ngày theo mức độ từ dễ đến khó. Bên cạnh đó tôi
luôn duy trì tổ chức rèn các kỹ năng đã học cho trẻ.
3.1.3: Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp:
Là một giáo viên mầm non, hàng ngày trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ,
ngoài việc tổ chức tốt các hoạt động trong ngày, tôi luôn quan tâm giúp trẻ
hình thành nhân cách, cách ứng xử với con người, với thiên nhiên, giúp trẻ
những kiến thức ban đầu về kỹ năng sống, giúp trẻ phát triển hài hòa cân đối
giữa các mặt để trẻ không bỡ ngỡ, xa lạ trước cuộc sống mới lạ xung quanh.
Trẻ sẽ học tốt nhất khi có được một cách tiếp cận cân bằng về các mặt, các
kỹ năng nhận thức, tình cảm, quan hệ xã hội, các hành vi ứng xử cơ bản với
bạn bè, cô giáo. Trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng vào việc tập
trung tiếp thu các kiến thức ở từng môn học một cách tốt nhất.
3.2. Biện pháp 2: Dạy các kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt
động.
3.2.1. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp
Với trẻ mầm non nói chung thời gian ở trường của trẻ rất nhiều, các
mối quan hệ giao tiếp cũng được thực hiện chủ yếu tại trường.Ở trường trẻ
học được nhiều nhất. Vì thế, trong việc cung cấp các kỹ năng sống cho trẻ,
tôi vẫn luôn lấy trẻ làm trung tâm, bản thân tôi chỉ là người trực tiếp định
hướng những kinh nghiệm sống cho trẻ. Bởi vậy, tôi luôn gương mẫu, yêu
thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ. Để
phát huy tính tích cực ở trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám phá, tìm tòi,
biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống
khác nhau tôi luôn cố gắng dạy trẻ mọi nơi, mọi lúc và trong mọi hoạt động.
3.2.2 Nội dung của biện pháp:
10
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 – 4 tuổi trong Trường Mầm non", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giao_duc_ki_nang_song_cho_tre_3_4_tuoi.pdf