SKKN Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
Năm học này tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ. Với tấm lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình tích cực trau dồi kiến thức, học hỏi qua sách vở, đồng nghiệp, qua các lớp bồi dưỡng đào tạo, tôi đã hiểu rõ tầm quan trọng của việc hình thành những biểu tượng Toán sơ đẳng cho trẻ. Chính vì vậy tôi luôn ấp ủ trong lòng mong muốn tổ chức những giờ hoạt động cho trẻ làm quen với toán đặc biệt là dạy trẻ định hướng trong không gian sáng tạo, hấp dẫn phù hợp với lứa tuổi của trẻ để giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức khái quát cơ bản về xác định hướng đối với bản thân trẻ đối với bạn khác và đối với các đồ vật, để từ đó trẻ áp dụng vào thực tiễn về trí tụê và phát triển về nhân cách con người mới từ tuổi thơ. Ở lớp tôi những năm trước đây, việc cho trẻ định hướng trong không gian đã tiến hành trên trẻ theo như phân phối chương trình một cách đầy đủ, qua thực hiện trẻ đã cơ bản nắm được khái niệm định hướng trong không gian, trẻ đã định hướng được phía phải- phía trái của bản thân, đã xác định được các hướng cơ bản như: Trên- dưới, trước- sau của đồ vật, trẻ đã tìm được các đồ vật theo hướng cho trước, trẻ đã được thực hành nhiều trong tiết học, trẻ đã sử dụng được các từ chỉ các hướng không gian thay cho việc sử dụng các vật chuẩn như: “quay về phía bên phải, phía bên trái” của cháu ...trẻ biết sắp xếp, bố trí các đồ vật trong không gian.
MỤC LỤC
Trang
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1
3
3
4
4
4
5
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
1. Thuận lợi
2. Khó khăn
III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH
1. Biện pháp 1: Dạy trẻ định hướng trên cơ thể trẻ thông qua các trò
chơi, bài thơ.
5
2. Biện pháp 2: Dạy trẻ xác định vị trí đồ vật so với bản thân và xác
định các hướng trên-dưới; trước-sau của bạn khác thông qua mọi
lúc mọi nơi.
9
3. Biện pháp 3: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, đồng thời tích
hợp nội dung các môn học.
12
4. Biện pháp 4: Tích cực sử dụng và làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo hấp
dẫn tạo được môi trường cho trẻ định hướng trong không gian.
5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ.
6. Biện pháp 6: Công tác phối hợp với phụ huynh trong việc thực hiện
một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng
trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non.
IV.HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Đối với bản thân:
16
22
23
23
23
23
24
25
25
25
26
26
26
27
2. Đối với trẻ:
3. So sánh kết qủa:
4. Đối với phụ huynh:
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
I. KẾT LUẬN
II. KIẾN NGHỊ
1. Đối với nhà trường:
2. Đối với phòng giáo dục:
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Như chúng ta đã biết “Trẻ em hôm nay- Thế giới ngày mai”, trẻ em là
hạnh phúc gia đình, là tương lai của đất nước. Để có một tương lai của đất nước
sau này, thì giáo dục mầm non là khâu đặt nền móng đầu tiên trong quá trình
đào tạo nhân cách con người mới. Mặt khác giáo dục mầm non còn thực hiện
nhiệm vụ “Chuẩn bị tâm thế và hành trang cho trẻ bước vào trường tiểu học”. Vì
vậy việc dạy trẻ định hướng trong không gian là một hoạt động hết sức quan
trọng và cũng là một trong những nội dung của chương trình, hình thành những
biểu tượng Toán sơ đẳng cho trẻ mầm non, góp phần xây dựng mục tiêu giáo
dục mầm non.
Năm học này tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ. Với tấm
lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình tích cực trau dồi kiến thức, học hỏi qua sách
vở, đồng nghiệp, qua các lớp bồi dưỡng đào tạo, tôi đã hiểu rõ tầm quan trọng
của việc hình thành những biểu tượng Toán sơ đẳng cho trẻ. Chính vì vậy tôi
luôn ấp ủ trong lòng mong muốn tổ chức những giờ hoạt động cho trẻ làm quen
với toán đặc biệt là dạy trẻ định hướng trong không gian sáng tạo, hấp dẫn phù
hợp với lứa tuổi của trẻ để giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức khái quát cơ
bản về xác định hướng đối với bản thân trẻ đối với bạn khác và đối với các đồ
vật, để từ đó trẻ áp dụng vào thực tiễn về trí tụê và phát triển về nhân cách con
người mới từ tuổi thơ. Ở lớp tôi những năm trước đây, việc cho trẻ định hướng
trong không gian đã tiến hành trên trẻ theo như phân phối chương trình một cách
đầy đủ, qua thực hiện trẻ đã cơ bản nắm được khái niệm định hướng trong
không gian, trẻ đã định hướng được phía phải- phía trái của bản thân, đã xác
định được các hướng cơ bản như: Trên- dưới, trước- sau của đồ vật, trẻ đã tìm
được các đồ vật theo hướng cho trước, trẻ đã được thực hành nhiều trong tiết
học, trẻ đã sử dụng được các từ chỉ các hướng không gian thay cho việc sử dụng
các vật chuẩn như: “quay về phía bên phải, phía bên trái” của cháu ...trẻ biết sắp
xếp, bố trí các đồ vật trong không gian. Về giáo viên thì đã nắm chắc phương
pháp, nội dung, hình thức tổ chức tiết học toán “định hướng trong không gian”
cho trẻ có các kĩ năng về định hướng trong không gian. Nhưng trên thực tế nội
dung định hướng trong không gian là một nội dung khó cho cả giáo viên và trẻ
do mang tính trừu tượng đòi hỏi trẻ phải tập trung chú ý định hướng, việc xác
định vật chuẩn, lời nói diễn đạt các mối quan hệ trong không gian phải mạch lạc,
chính xác...dẫn tới tiết học dễ bị nặng nề, trẻ nhàm chán. Nhìn chung các tiết học
đạt chưa cao, giáo viên chủ yếu là dựa vào chương trình để thực hiện nội dung
được biên soạn cho độ tuổi, chứ chưa mở rộng được một số nội dung trong thực
tế. Hình thức tổ chức cho trẻ còn gò bó, việc cho trẻ rèn kĩ năng định hướng
1/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
trong không gian chưa nhiều, khả năng chú ý của trẻ còn phân tán nhiều trẻ còn
lúng túng trong việc xác định các hướng, tiết dạy có lúc chưa thu hút được sự
chú ý của trẻ. Cho nên giáo viên đã gặp rất nhiều khó khăn, tiết dạy khá nặng nề
với giáo viên.
Muốn đạt được mục đích trên, chúng ta cần có những biện pháp sáng tạo,
phù hợp với thực tiễn và khả năng nhận thức của trẻ, cần phải đổi mới hình thức
để hình thành tốt các biểu tượng định hướng trong không gian cho trẻ. Chính vì
thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và
khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non”
Với mong muốn góp phần giải quyết những trăn trở của các cô giáo để
cùng trao đổi và thực hiện tốt đề tài này.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Ngành Giáo Dục Mầm Non là ngành học đặc biệt quan trọng trong sự
nghiệp đào tạo con người mới. Là cơ sở và hình thành phát triển con người. Vì
vậy giáo viên mầm non cần có phẩm chất đạo đức, lối sống tư tưởng, lập trường
tư tưởng vững vàng. Luôn bồi dưỡng trau dồi kiến thức khám phá khoa học,
nhận thức tư duy cho trẻ vì những kiến thức này đóng một vai trò rất quan trọng
đối với trẻ, nó nhằm giúp cho trẻ có thêm nhiều cho kho tàng kiến thức của trẻ.
Trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, môn làm quen với
toán đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban
đầu cho trẻ. Cho trẻ làm quen với những biểu thức toán ngay từ tuổi mầm non là
một việc làm hoàn toàn đúng đắn và cần thiết vì đó chính là cơ hội tốt để giúp
trẻ hình thành phẩm chất năng lực hoạt động cho mình như: tìm tòi, quan sát, so
sánh,… Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành những biểu
tượng ban đầu về toán như: kích thước, hình dạng, thì định hướng không gian là
một phần kiến thức không thể thiếu trong quá trình tổ chức cho trẻ làm quen với
toán
Trẻ 4 - 5 tuổi có khả năng xác định vị trí của đồ vật trong không gian so
với bản thân trẻ, có thể diễn đạt được bằng lời nói vị trí của các vật trong không
gian so với trẻ về các phía: trên-dưới; trước–sau, phải -trái. Từ quan niệm không
gian là các phần rời rạc, trẻ đã bắt đầu thấy được mối quan hệ giữa các phần
trong không gian và mối quan hệ giữa các đối tượng trong không gian so với
nhau. Chính vì vậy đối với trẻ 4-5 tuổi dạy trẻ định hướng trong không gian là
rất gần gũi với thực tế xung quanh trẻ, có vô vàn các đồ vật, con vật, hiện tượng
khác nhau …có đồ vật thì gần gũi với thực tế xung quanh trẻ, có đồ vật thì phạm
vi rộng hơn, tất cả đều được xắp xếp bố trí ở các hướng khác nhau đối với trẻ.
2/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
Để hình thành cho trẻ các biểu tượng định hướng trong không gian là một nội
dung quan trọng, nó vừa phù hợp với thực tiễn, hiểu biết của trẻ vừa mang tính
lâu dài trong việc hình thành kiến thức toán học sau này của trẻ. Định hướng
trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi sẽ giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức khái
quát cơ bản về xác định hướng đối với bản thân trẻ đối với bạn khác và đối với
các đồ vật, để từ đó trẻ áp dụng vào thực tiễn về trí tụê và phát triển về nhân
cách con người mới từ tuổi thơ.
Đứng trước khó khăn tôi luôn trăn trở, suy nghĩ và tự hỏi làm thế nào và
bằng cách gì để trẻ lớp tôi hứng thú, tập trung chú ý định hướng, xác định vật
chuẩn, lời nói diễn đạt các mối quan hệ trong không gian mạch lạc và chính xác,
giúp trẻ định hướng được các mối quan hệ trong không gian của thế giới xung
quanh trẻ, góp phần làm chính xác và phong phú hơn vốn ngôn ngữ của trẻ, phát
triển tốt hơn tư duy trực quan hình tượng và tư duy trực quan sơ đồ.
II.THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:
1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu Nhà trường, trang bị nhiều đồ
dùng đồ chơi hoạt động đa dạng và phong phú.
-Trẻ ở cùng độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều
- Bản thân thường xuyên học hỏi các đồng nghiệp qua các buổi dự giờ
hoạt động và tìm hiểu qua các loại sách báo đồng thời tôi đã được bồi dưỡng
thêm kiến thức của bộ môn, nắm chắc được phương pháp giảng dạy. Tôi đã có
điều kiện được tham gia tập huấn chuyên đề toán nên khai thác được các trò
chơi, cũng cố kiến thức, kỹ năng về toán cho trẻ.
-Một số phụ huynh quan tâm, kết hợp cùng cô giáo trong việc chăm sóc
giáo dục trẻ. Các cháu đều khỏe mạnh nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thích hoạt
động vui chơi. Đối với phụ huynh môn toán là một trong mối quan tâm hàng
đầu, họ luôn mong muốn con em mình học tốt môn toán
- Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, hứng thú tham gia hoạt động.
Bên cạnh những thuận lợi không thể tránh khỏi những khó khăn khi thực
hiện đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định
hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non.”
2. Khó khăn:
- Việc đầu tư nghiên cứu phương pháp giảng dạy, tổ chức các hoạt động
định hướng trong không gian cho trẻ chưa thực sự được quan tâm đúng mức.
3/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
- Nội dung định hướng trong không gian là một nội dung khó cho cả giáo
viên và trẻ do mang tính trừu tượng nên việc tổ chức các tiết học cho trẻ ở lớp
chưa phong phú.
-Một số phụ huynh do bận nhiều công việc còn coi nhẹ việc học tập của
con, thường cho con nghỉ học tuỳ tiện nên ít nhiều cũng làm ảnh hưởng tới kết
quả học tập của lớp. Kết quả khảo sát đầu năm còn thấp.
Trẻ học khá: 8%
Trẻ học trung bình: 70%
Trẻ học yếu: 22%
- Nhận thức của trẻ không đồng đều.
III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH:
Hoạt động làm quen với toán là một trong những hoạt động phát triển
nhận thức đòi hỏi trẻ phải nắm vững những kiến thức cơ bản để làm nền tảng
cho những kiến thức khó hơn.
Đối với trẻ lứa tuổi mầm non những kiến thức về toán là rất quan trọng nhất là
về kiến thức định hướng trong không gian, đôi lúc trẻ còn nhầm lẫn việc chính
rõ về hướng và phía. Việc xác định phương hướng đối với bản thân thì có thể trẻ
làm được nhưng đối với việc xác định phương hướng của người khác, của đồ
vật, đôi lúc trẻ còn lúng túng và phải suy nghĩ để xác định cho chính xác. Đặc
biệt đối với những thuật ngữ của toán học về định hướng trong không gian còn
mơ hồ. Ngoài ra còn do đặc thù của môn học còn áp đặt theo khuôn khổ nên dễ
dẫn đến sự khô khan cứng nhắc đối với trẻ.
Vì thế, giáo viên cần phải tạo sự thoải mái và hứng thú để giúp trẻ nắm vững về
định hướng trong không gian, nhất là tạo cho trẻ vừa học vừa chơi, học mà như
đang chơi, chơi mà hóa ra học. Chính vì vậy, tôi đã cố gắng trong việc truyền
thụ kiến thức định hướng trong không gian cho trẻ đạt kết quả tốt nhất. Tôi đã
suy ngẫm tìm tòi đề ra một số biện pháp dạy trẻ định hướng trong không gian
thông qua một số hoạt động học của trẻ.
1. Biện pháp 1: Dạy trẻ định hướng trên cơ thể trẻ thông qua các trò chơi, bài
thơ:
Đối với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo thì dạy trẻ dưới hình thức
các trò chơi, các bài thơ là trẻ hứng thú nhất là kết quả đưa lại cao nhất. “Trẻ học
mà chơi - Chơi mà học” thông qua đó giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách thoải
4/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
mái hơn sâu sắc hơn, bởi vậy qua tiết học định hướng trong không gian tôi đã
đưa đến cho tiết học đạt kết quả cao.
Trẻ nhận thức từ tư duy trực quan đến tư duy trừu tượng do đó tôi đã cho
trẻ tự xác định hướng cơ bản trên cơ thể.
*Trò chơi: Dấu tay
- Trước khi vào giờ học cô muốn cho các con tham gia vào một trò chơi.
Đó là trò chơi “ Dấu tay”
+ Khi cô nói: Tay đâu, tay đâu
+ Các con hãy trả lời: Tay đây, tay đây- giơ hai tay về phía trước
+ Khi cô nói: Dấu tay, dấu tay
+ Các con sẽ trả lời: Dấu đâu, dấu đâu?
+ Cô:
- Dấu tay ở dưới.
- Dấu tay ở trên
- Để tay phía trước.
- Dấu tay phía sau.
Phía sau các con cô đã đặt một rổ đồ chơi. Các con lấy xem đó là đồ chơi
gì nào?
+ Các con đặt đồ chơi phía trước nào.
+ Các con làm nhanh theo cô nhé: Phía trên- phía dưới- phía trước- phía
sau. Chơi 2-3 lần (Hiệu lệnh tăng nhanh dần và xen kẽ nhau)
- Ví dụ: Trò chơi “Hãy làm nhanh theo yêu cầu”
+ Cô ngồi trước mặt trẻ và nói: “Tay cầm bút” – Trẻ giơ tay phải
“Tay giữ vở” – Trẻ giơ tay trái
+ Cô ở đâu? – Trẻ chỉ lên phía trước và nói “phía trước”
+ Cái lưng của con đâu nhỉ? – Trẻ chỉ tay ra sau lưng và nói “phía sau”
+ Cô nói “cái đầu” – Trẻ chỉ lên đầu và nói “phía trên”
+ Cô nói “hai chân đẹp” – Trẻ chỉ xuống dưới chân và nói “phía dưới”
Đổi hình thức và nâng cao yêu cầu cũng hỏi tương tự nhưng trẻ phải cầm
thêm một đồ vật cô yêu cầu để về phía đó.
+ Cô để các đồ vật khác nhau ở các hướng, cô cho một trẻ lên đứng giữa
lớp hỏi các phía của con có những đồ vật nào (ví dụ: tay phải con ở đâu?-Trẻ giơ
tay phải và chỉ đúng hướng rồi đọc tên đồ vật có ở hướng phải…), hỏi trẻ nhiều
hướng và lần lượt cho những trẻ khác lên (cô đổi các đồ vật ở các hướng khác
nhau sau mỗi lần trẻ khác lên), cho trẻ đứng quay mặt nhiều hướng để xác định.
- Trong quá trình dạy trẻ tôi đã sáng tác bài thơ để dạy trẻ xác định các
hướng cơ bản của trẻ để thu hút sự chú ý của trẻ hơn
5/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
Ví dụ : Trò chơi “Chỉ đúng các hướng theo yêu cầu của cô”
Khi cô nói: Tay phải, tay trái, trên dầu, dưới chân, trước mặt, sau lưng.
Trẻ nghe cô nói và dùng tay chỉ đúng hướng, sau đó đổi hình thức chơi như sau:
Cô nói bên trái thì trẻ nói tay trái, cô nói phía dưới trẻ dậm hai chân, cô
nói phía trên trẻ trả lời cái đầu…
Trong quá trình dạy trẻ tôi đã sáng tác được một số bài thơ để dạy trẻ xác
định các hướng cơ bản của trẻ để thu hút sự chú ý của trẻ hơn
Ví dụ: Bài thơ: “Với bé”
Bên trên bé có cái đầu
Cái tai cái mắt nghe cô giảng bài
Phải -trái bé có đôi tay
Tay trái bưng bát ăn cơm hàng ngày
Tay phải cầm bút đẹp thay
Cô yêu bạn mến bé hay đến trường
Đến trường nhờ có đôi chân
Đôi chân giúp bé đi nhanh tới trường
- Qua bài thơ tôi đã sử dụng hỏi trẻ:
+ Phía trên cháu có gì nào?
+ Phía phải có gì nào?(tay phải)
+ Tay phải dùng để làm gì?
+ Phía dưới cháu có gì nào?
+ Đôi chân dùng để làm gì?
Hoặc bài “Đi đều”: Cho trẻ hát xong tôi đã lồng nội dung vào để cho trẻ
xác định hướng đi.
+ Đi nhanh, đi đều các con nhờ có gì nào?(đôi chân)
+ Đôi chân ở phía nào?(phía dưới)
+ Tay giang hai bên là bên nào? (bên phải,bên trái).
Qua những trò chơi, bài thơ trẻ rất thích và đã khắc sâu được những kiến
thức về xác định hướng cho trẻ học toán.Qua hình thức này kết quả đạt cao hơn.
Ví dụ: Cho trẻ xác định phía phải – phía trái của bản thân trẻ thông qua
trò chơi: “Thi xem ai nhanh”
- Cho trẻ quan sát vùng không gian về bên tay phải, tay trái trẻ xem có ai
hoặc có cái gì? (mơ rộng vùng không gian từ gần đến xa). Qua các hoạt động
này giáo viên cho trẻ thấy: Phía phải là vùng không gian về bên tay phải trẻ;
phía trái là vùng không gian về bên tay trái trẻ.
- Giáo viên cho trẻ chỉ tay về các phía tương ứng và đọc tên phía đó.
6/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
- Cho trẻ xác định xem một đối tượng nào đó ở phía nào so với mình (chỉ
hỏi các đối tượng ở các hướng chính diện của trẻ).
- Cho trẻ xác định hướng trong quá trình chuyển động.
- Cho trẻ làm một số bài tập mở rộng:
+ Giữ nguyên vị trí của đối tượng, thay đổi hướng của trẻ được chọn làm
chuẩn.
+ Giữ nguyên vị trí của trẻ được chọn làm chuẩn, thay đổi vị trí của các
vật.
+ Cho nhiều trẻ ở các vị trí khác nhau cùng xác định vị trí của một đối
tượng.
- Tổ chức một số trò chơi củng cố khả năng xác định phía phải-phía trái
của bản thân trẻ.
Sau khi trẻ nêu kết quả, giáo viên cho trẻ giải thích kết quả dựa vào sự
định hướng trên bản thân.
Ví dụ: “Cửa sổ ở phía nào của con”
Tại sao con biết?
Vì cửa số ở phía bên tay phải (trái) của con.
Qua nhiều lần cô cho trẻ tập luyện xác định các hướng có gắn các bộ
phận cơ thể trẻ, dần dần cô đưa về việc cho trẻ xác định các hướng phía trên-
phía dưới; phiá trước- phía sau của trẻ. Chẳng hạn cô yêu câù “ con hãy xem:
đứng phía sau con là bạn nào?”
Ngoài ra cô cần chú ý hướng dẫn trẻ diễn đạt xác định các hướng có cả
vật chuẩn vật chuẩn ở đây chính là bản thân trẻ, ví dụ: Không nói “ vì đồ chơi ở
phía sau” mà phải nói “vì đồ chơi ở phía sau con”
2. Biện pháp 2: Dạy trẻ xác định vị trí đồ vật so với bản thân trẻ và xác định
các hướng trên-dưới; trước- sau của bạn khác thông qua mọi lúc mọi nơi.
Việc dạy trẻ định hướng trong không gian không những chỉ tiến hành trên
tiết học mà tôi đã áp dụng những tổ chức cho trẻ mọi lúc mọi nơi nhằm thu hút
được sự chú ý của trẻ đem đến giờ học đạt kết quả tốt hơn.
Trên hình thức tiết học tôi đã tích hợp các môn học để đan cài các nội
dung cho trẻ xác định hướng khác nhau thông qua bài hát, thông qua tìm hiểu
môi trường xung quanh, thông qua tiết học thể dục, tạo hình và các hoạt động:
Ví dụ: Tìm hiểu một số con vật sống trong rừng.
Tôi cho trẻ quan sát “ Con Voi” vừa cho trẻ đọc bài thơ “Con Voi” và kết hợp
hỏi trẻ.
+ Chân trước con voi như thế nào?(đi trước)
+ Chân sau con voi như thế nào?(đi sau)
7/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
+ Phía sau con voi có gì nào?(cái đuôi).
+ Phía trước con voi có gì nào?(cái vòi).
Qua đó để cho trẻ xác định được phía trước phía sau của con voi để trẻ
nhớ lâu hơn..
Ví dụ: Trong hoạt động ngoài trời
Cho trẻ “Quan sát chiếc xe máy “ tôi cho trẻ chỉ các bộ phận của xe máy,
cho trẻ phát âm và cứ sau mỗi lần cho từng cháu lên chỉ kết hợp để cho trẻ xác
định các hướng cơ bản của trẻ, của bạn khác và của đồ vật như:
+ Xe máy ở phía nào của cháu? (Xe máy ở phía phải của cháu).
+ Cháu ở phía nào của xe máy?
+ Phía trên xe có gì?
+ Phía dưới xe có gì?
+ Phía trước xe có gì?
+ Phía sau xe có gì?...
Qua những lần được thao tác được luyện tập không những khắc sâu kiến
thức về xác định hướng, mà còn giúp trẻ luyện tập được xác định hướng cơ bản
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và phát âm được nhiều từ, phát âm chính xác hơn.
Ví dụ: Phân nhóm một số đồ dùng, đồ chơi trong lớp
Để các đồ dùng đồ chơi ở các hướng trên, dưới các kệ và các hướng khác
nhau, trẻ tìm đồ dùng đồ chơi theo yêu cầu và hỏi đồ dùng đồ chơi ở hướng nào
của con hoặc một trẻ tìm hỏi trẻ khác đồ dùng đồ chơi đó ở hướng nào của bạn.
Sau khi tìm các đồ dùng đồ chơi theo yêu cầu và đủ để phân nhóm các đồ vật, cô
vào bài mới dạy tìm hiểu môi trường.
Hoặc có thể tích hợp sau khi học bằng trò chơi củng cố “Hãy sắp xếp các
đồ dùng đồ chơi theo nhóm và theo các hướng khác nhau đối với bản thân mình”
như: nhóm đồ dùng để học tập ở bên phải, đồ dùng vệ sinh cá nhân bên trái, đồ
chơi ở trước mặt… và nâng cao yêu cầu sắp xếp các nhóm đồ dùng đồ chơi theo
các hướng đối với người khác: một trẻ lên đứng và trẻ khác lên sắp xếp các
nhóm đồ dùng theo các hướng của bạn.
(Hoặc ta có thể áp dụng trò chơi này vào tiết học “Phân nhóm đồ dùng
trong gia đình: đồ dùng để ăn, đồ dùng để uống, đồ dùng để mặc, đồ dùng sinh
hoạt, đồ dùng giải trí… và cách chơi tương tự ví dụ như đồ dùng để mặc thì nón
đội phía trên đầu, dép đi phía dưới chân…).
Ví dụ: Thông qua hoạt động vui chơi.
Trò chơi phân vai “ bế em” khi trẻ chơi cô đến hỏi trẻ: con cho em bé ăn
bằng tay nào?(tay phải) còn tay trái thì con làm gì?.
8/27
Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non
Cho trẻ chơi trò chơi “giơ nhanh đọc đúng” (cháu hãy giơ hình vuông
bằng tay trái, giơ hình chữ nhật bằng tay phải.)
Cho trẻ chơi “Tập tầm vông” hỏi trẻ tay phải có gì? còn tay trái?
Chơi ở góc xây dựng cô đến chơi cùng trẻ và hỏi xây nhà ở đâu?(dưới
đất)
+ Bạn xếp quầy hàng ở đâu?(trên giá)…Hoặc ở buổi sinh hoạt chiều tôi
cho trẻ ôn lại các kiến thức định hướng trong không gian đã học ở các tiết trước.
Như đặt các câu hỏi để trẻ hệ thống lại kiến thức: Trên - dưới, trước - sau, phải -
trái, có lúc tôi cho trẻ xem tranh về ngôi nhà của bé có các hình ảnh được bố trí
cân đối và chính xác theo các hướng cơ bản để cho trẻ xác định các hướng:
+ Các con nhìn xem phía trên ngôi nhà có gì? (có ông mặt trời, có đám
mây)
+ Phía dưới ngôi nhà có gì?(có mặt đất)
+ Bên phải ngôi nhà bạn đã vẽ gì? (vẽ vườn hoa)
+ Bạn đã vẽ đàn gà ở bên nào của ngôi nhà? (Phía bên trái )
+ Vậy thì bên phải của vườn hoa có gì?(cây chuối )…?
Sau khi cho trẻ được định hướng các đồ vật ở mọi lúc mọi nơi trẻ sẽ nhớ
được lâu hơn và khả năng định hướng của trẻ trong không gian được nhanh hơn.
Ví dụ: Khi trẻ chơi xong hoặc khi cho trẻ lau chùi cất đồ chơi. Tập cho
trẻ biết xếp cất đồ dùng đúng nơi quy định theo yêu cầu (cất vào ngăn trên, để
vào ngăn dưới, để phía sau, để phía trước ...). Con xếp đồ chơi vào phía trái của
kệ, cất cái trống vào ngãn tủ phía bên phải,…
Ví dụ : Khi ăn cơm cô có thể cho trẻ làm quen hoặc luyện nhận biết tay phải,
tay trái. Tay phải làm gì? tay trái làm gì?
Cháu cầm thìa tay phải, còn tay trái giữ bát.
Bạn nào ngồi ở phía trái, phía phải, phía sau, phía trước của cháu hoặc
xác định vị trí của đồ vật so với bạn khác.
3. Biện pháp 3: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, đồng thời tích hợp nội
dung các môn học.
Để hình thành các biểu tượng sơ đẳng ban đầu về định hướng trong không
gian cho trẻ, hầu hết được sử dụng các phương pháp: Phương pháp hoạt động
thực hành, phương pháp trực quan, phương pháp trò chơi, phương pháp dùng lời
nói. Mỗi phương pháp đều có mặt mạnh, mặt yếu của nó. Vì vậy tôi phải biết
vận dụng linh hoạt các phương pháp đó tạo ra sự tác động hỗ trợ lẫn nhau.
Ngoài ra tôi thường xuyên thay đổi các tình hình hoạt động để trẻ đỡ nhàm chán
bằng việc tích hợp nội dung các môn học vào quá trình giảng dạy một cách nhẹ
nhàng hợp lý và lôgic.
9/27
Tải về để xem bản đầy đủ
20 trang
11/03/2024
450
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nham_phat_trien_tu_duy_va_kha_nang_din.doc
