SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thông qua môn Văn học

Bởi lẽ mầm non còn là cái nôi để hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện: Đức - Trí - Thể - Mỹ - Lao động chính vì vậy mà muốn có được những người chủ tương lai của đất nước đủ đức đủ tài đòi hỏi người giáo viên mầm non phải dồn hêt tâm huyết của mình và bằng tất cả kiến thức khoa học,sự hiểu biết cũng như kiến thức trong cuộc sống để chăm sóc giáo dục trẻ, chuyên tâm chú trọng tới sự phát triển trí tuệ và phát triển nhân cách cho trẻ .Giáo dục trí tuệ là cơ sở giáo dục đạo đức , giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thể chất và giáo dục lao động. Ngôn ngữ phát triển giúp trẻ hiểu được những lời giải thích của người lớn, giúp trẻ hoạt động trí tuệ, các thao tác tư duy ngày càng hoàn thiện hơn, giúp cho trẻ tích cực sáng tạo vào các hoạt động. Việc phát triển trí tuệ không tách rời phát triển ngôn ngữ.
A: PHẦN MỞ ĐẦU  
Ng-êi x-a ®· tõng cã c©u:  
"Cã vµng, vµng ch¼ng ph«  
Cã con, con nãi bi b« mÑ mõng"  
§óng nh- vËy gi¸ trÞ cña con ng-êi cao h¬n mäi gi¸ trÞ vÒ vËt chÊt, ng«n  
ng÷ cña con ng-êi ph-¬ng tiÖn quan träng g¾n víi sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña  
x· héi loµi ng-êi. Con ng-êi sinh ra ai còng cÇn cã ng«n ng÷ ®Ó gi¸o tiÕp, vµ mçi  
®Êt n-íc, mçi d©n téc ®Òu cã ng«n ng÷ riªng cña m×nh. Ng«n ng÷ chÝnh lµ  
ph-¬ng tiÖn ®Ó hiÓu nhau, trao ®æi víi nhau thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña  
nhau.Ngoµi ra ng«n ng÷ cßn lµ kh¶ n¨ng biÓu c¶m cña mäi ng-êi lµ tµi s¶n v«  
gi¸ mµ mçi chóng ta ®ang lµm ®ang céng t¸c gi¸o dôc mÇm non, lµ ng-êi ph¶i  
trao ®æi ph¸t triÓn vµ gi÷ g×n sù trong s¹ch cña tiÕng viÖt.  
MÆt kh¸c ng-êi x-a cßn cã c©u.  
" Uèn c©y tõ thña cßn non  
D¹y con tõ thña con cßn th¬ ng©y"  
Bëi lÏ mÇm non cßn lµ c¸i n«i ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho  
trÎ, t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn: §øc - TrÝ - ThÓ - Mü - Lao ®éng  
chÝnh v× vËy mµ muèn cã ®-îc nh÷ng ng-êi chñ t-¬ng lai cña ®Êt n-íc ®ñ ®øc ®ñ  
tµi ®ßi hái ng-êi gi¸o viªn mÇm non ph¶i dån hªt t©m huyÕt cña m×nh vµ b»ng tÊt  
c¶ kiÕn thøc khoa häc,sù hiÓu biÕt còng nh- kiÕn thøc trong cuéc sèng ®Ó ch¨m  
sãc gi¸o dôc trÎ, chuyªn t©m chó träng tíi sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ ph¸t triÓn nh©n  
c¸ch cho trÎ .Gi¸o dôc trÝ tuÖ lµ c¬ së gi¸o dôc ®¹o ®øc , gi¸o dôc thÈm mü, gi¸o  
dôc thÓ chÊt vµ gi¸o dôc lao ®éng. Ng«n ng÷ ph¸t triÓn gióp trÎ hiÓu ®-îc nh÷ng  
lêi gi¶i thÝch cña ng-êi lín, gióp trÎ ho¹t ®éng trÝ tuÖ, c¸c thao t¸c t- duy ngµy  
cµng hoµn thiÖn h¬n, gióp cho trÎ tÝch cùc s¸ng t¹o vµo c¸c ho¹t ®éng. ViÖc ph¸t  
triÓn trÝ tuÖ kh«ng t¸ch rêi ph¸t triÓn ng«n ng÷.  
V¨n häc lµ m«n nghÖ thuËt lÊy con ng-êi lµm ®èi t-îng nhËn thøc trung  
t©m, lÊy ng«n ng÷ lµm chÊt l-îng x©y dùng h×nh t-îng vµ lÊy h×nh tù ®ã biÓu ®¹t  
néi dung ph¶ ¸nh .  
1
V¨n häc cã vai trß quan träng trong ®êi sèng tinh thÇn cña con ng-êi, ®em  
l¹i cho ng-êi ®äc sù hiÓu biÕt vÒ ®Þa lý, v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n, t- t-ëng,  
t×nh c¶m cña con ng-êi. Cã thÓ nãi V¨n häc ®· ph¸ vì giíi h¹n cña kh«ng gian  
vµ thêi gian, lµm cho con ng-êi lu«n h-íng tíi c¸i ®Ñp vµ lµm theo c¸i ®Ñp.  
Ngoµi ra V¨n häc cßn gióp cho con ng-êi c¶m nhËn ®-îc vÎ ®Ñp cña ng«n ng÷,  
cña cèt chuyÖn, cña c¸ch c©u kÕt, cña bót ph¸p nghÖ thuËt mµ nhµ v¨n ®· lùa  
chän. Cã thÓ nãi v¨n häc ®-îc ph¸t triÓn vµ ph©n chia thµnh nhiÒu thÓ lo¹i:  
Th¬,TruyÖn, kÞch, ký....trong ®ã cã chuyÖn vµ th¬ lµ nh÷ng thÓ lo¹i phï hîp víi  
trÎ v× nã mang nh÷ng ®Æc tr-ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ.  
M«n häc truyÖn th¬ cã -u thÕ h¬n c¸c m«n häc kh¸c trong viÖc h×nh thµnh  
vµ gi¸o dôc nh©n c¸ch cho trÎ, lµm cho trÎ cã t©m hån trong s¸ng, hån nhiªn, vui  
t-¬i, nh¹y c¶m víi c¸i ®Ñp, cã nhu cÇu t¹o ra c¸i ®Ñp nãi n¨ng m¹ch l¹c, diÔn ®¹t  
gÉy gän tiÕng mÑ ®Î, nã ®· t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ. V× vËy  
viÖc cho trÎ lµm quen víi v¨n häc trong tr-êng mÇm non lµ rÊt cÇn thiÕt ,bëi v×  
th«ng qua v¨n häc ng«n ng÷ cã sù hÊp dÉn vµ hiÖu qu¶ nhÊt , x¸c ®Þnh ®-îc tÇm  
quan träng vµ cÇn thiÕt cña bé m«n v¨n häc, víi sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ 5  
– 6 tuæi, chuÈn bÞ hµnh trang b-íc vµo n¨m häc míi. ChÝnh v× vËy mµ t«i ®·  
m¹nh d¹n chän ®Ò tµi " Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o  
5- 6 tuæi th«ng qua m«n v¨n häc" gãp phÇn nhá bÐ vµo viÖc n©ng cao chÊt  
l-îng lµm quen v¨n häc, t¨ng c-êng c¸c ho¹t ®éng nh»m ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho  
trÎ.  
2
B. NỘI DUNG.  
I. Thực trạng vấn đề  
1. ThuËn lîi  
N¨m häc 2010 - 2011 lµ n¨m häc tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi néi dung  
ph-¬ng ph¸p h×nh thøc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ vµ tiếp tục thùc hiÖn chuyªn ®Ò:  
N©ng cao chÊt l-îng ho¹t ®éng lµm quen v¨n häc vµ ch÷ viÕt.  
§-îc sù quan t©m cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, ngµnh häc mÇm non ®· cung cÊp  
®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu, chuyªn m«n, chuyªn ®Ò, båi d-ìng chuyªn m«n nªn 100%  
gi¸o viªn mÇm non theo h-íng ®æi míi ph-¬ng ph¸p h×nh thøc tæ chøc, nh»m  
ph¸t triÓn ng«n ng÷, trÝ t-ëng t-îng, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc  
cña trÎ.  
- Th-êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi dù giê kiÕn tËp cho g¸o viªn, tr-êng  
th-êng xuyªn båi d-ìng chuyªn m«n cho gi¸o viªn.  
- Líp häc khang trang réng r·i, cã ®ñ bµn ghÕ ®óng quy c¸ch, ®å dïng, ®å  
ch¬i ®Ñp hÉp dÉn.  
- TÊt c¶ trÎ trong líp cã cïng ®é tuæi  
Bªn c¹nh nh÷ng thu©n lîi cãn cã mét sè khã kh¨n sau:  
2. Khã kh¨n  
Do 1 số trÎ xuÊt ph¸t tõ c¸c gia ®×nh lµm nghÒ tù do, bè mÑ tõ quª lªn Hµ  
Néi nhËn thøc cña c¸c bËc phô huynh cßn thÊp. Khi trß chuyÖn víi con hä nãi tõ  
®Þa ph-¬ng, kh«ng chó ý söa sai cho con khi con nãi ngäng, nãi l¾p, nãi trèng  
kh«ng.  
Mét sè gi¸o viªn cßn ch-a nhËn thøc ®Êy ®ñ tÇm quan träng cña viÖc rÌn  
ng«n ng÷ cho trÎ th«ng qua m«n v¨n häc lµ mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu  
cña trÎ, kh«ng cã biÖn ph¸p phï hîp thu hót trÎ vµo ho¹t ®éng lµm quen víi v¨n  
häc.  
- Lớp có 2 trường hợp trẻ phát triển đặc biệt không tập trung chú ý, tăng  
động giảm chú ý nên cũng ảnh hưởng đến các hoạt động của các bạn trong lớp  
3
Tõ nh÷ng c¬ së thùc tiÔn trªn t«i ®· suy nghÜ vµ nghiªn c-ó ®Ò tµi: " Mét  
sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o 5- 6 tuæi th«ng qua m«n  
v¨n häc"  
Ngay tõ ®Çu n¨m häc 2010 - 2011 sè häc sinh ®-îc tuyÓn vµo líp tuæi lµ  
58 ch¸u kh¶o s¸t ban ®Çu thu ®-îc kÕt qu¶ nh- sau:  
+ TrÎ uÓ o¶i, mÖt mái kh«ng høng thó häc: 7/58 trÎ chiÕm 12%  
+ TrÎ nãi ngäng, nãi l¾p: 8/58 trÎ chiÕm 13,7%  
+ TrÎ nãi Êp óng kh«ng thÓ hiªn ®-îc c¶m xóc trong lêi nãi: 15/58 trÎ  
chiÕm 25,8%  
+ Ch-a n¾m v÷ng ng÷ ©m nãi, ®äc diÔn c¶m: 60%  
+ ChØ cßn 3/52 trÎ biÕt dïng ng÷ ®iªô bæ sung cho lêi nãi  
- Khi kÓ chuyÖn ®äc th¬ xong hái l¹i trÎ.  
+TrÎ kh«ng biÕt ®Æt tªn chuyÖn, th¬ 13 -15 trÎ  
+ HiÓu néi dung bµi cßn thÊp: 35- 40 %  
+ BiÕt kÓ chuyÖn theo tranh 18/52 trÎ chiÕm 31 %  
+ TrΠch-a cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o.  
- C¸c ch¸u ë ®©y chñ yÕu lµ con bè mÑ lµm nghÒ kinh doanh tù do, viÖc  
giao tiÕp cña trÎ víi x· héi cßn h¹n chÕ, mét sè phô huynh cßn l¹c hËu ch-a nhËn  
thøc râ viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ trong nhµ tr-êng, Ýt quan t©m tíi viÖc häc tËp  
cña con em m×nh, coi ®ã lµ viÖc kh«ng quan träng nªn khi nhËn trÎ vµo líp t«i  
gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.  
ChÝnh v× vËy t«i ®· t×m hiÓu nguyªn nh©n vµ nhËn thÊy r»ng nguyªn nh©n  
chÝnh lµ do ph-¬ng ph¸p h×nh thøc tæ chøc tiÕt häc ch-a phï hîp víi ®Æc ®iÓm  
nhËn thøc, ph¸t triÓn t- duy ng«n ng÷ cña trÎ 5 - 6 tuæi vµ mét nguyªn nh©n n÷a  
lµ c« ch-a biÕt vËn dông vµ ®-a mét sè yÕu tè ®æi míi ph-¬ng ph¸p ch¨m sãc  
gi¸o dôc vµo viÖc d¹y trÎ lµm quen v¨n häc, ch-a cã biÖn ph¸p phï hîp ®Ó gióp  
trÎ n¾m v÷ng kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, tho¶i m¸i ®óng víi tÝnh chÊt " Häc  
mµ ch¬i"  
4
T«i nhËn thÊy cÇn cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ thiÕt thùc nhÊt,  
hiÖu qu¶ nhÊt lµ th«ng qua bé m«n v¨n häc.  
II. Những biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi  
qua môn văn học  
Trong hai n¨m d¹y líp ®æi míi ph-¬ng ph¸p, h×nh thøc ch¨m sãc gi¸o dôc  
trÎ mÇm non, t«i ®· ®óc rót kinh nghiÖm vµ ¸p dông mét sè ph-¬ng ph¸p h×nh  
thøc ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi th«ng qua m«n v¨n häc.  
1. Biện pháp 1: Tuyên truyền với phụ huynh  
Ngay tõ ®Çu n¨m häc líp ®· x©y dùng kÕ hoach tæ chøc häp phô huynh ®Ó  
tuyªn truyÒn vÒ ngµnh häc, n©ng cao chÊt l-îng cho trÎ lµm quen víi v¨n häc, t«i  
®· tuyªn truyÒn vÒ môc ®Ých , ý nghÜa, tÇm quan träng cu¶ m«n v¨n häc ®Ó phô  
huynh n¾m ®-îc vµ kÕt hîp chÆt chÏ víi nhµ tr-êng cïng th«ng nhÊt viÖc d¹y trÎ  
2. Biện pháp 2: Chuẩn bị đdùng dạy học sinh động , sáng tạo  
§Ó néi dung gi¸o dôc ®¹t hiÖu qu¶ cao t«i ph¶i chó ý ®Òn nhiÒu yÕu tè ,  
trong ®ã chuÈn bÞ ®å dïng, ®è ch¬i lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ v« cïng quan träng.  
§å dïng ph¶i phong phó hÊp dÉn, tranh râ nÐt, ®Ñp, mÇu s¾c t-¬i s¸ng phï hîp,  
bè côc hµi hoµ, m« h×nh(sa bµn) rèi, ®Üa phim sinh ®éng hÊp dÉn thu hót sù chó ý  
cña trÎ kÕt hîp víi sù h-íng dÉn cëi më cña c« víi giäng ®äc, kÓ diÔn c¶m, gîi  
niÒm say mª høng thó cña trÎ víi m«n häc  
3. Biện pháp 3: Cần tìm hiểu kỹ nội dung câu chuyện, ứng dụng linh  
hoạt vào trong tiết dạy, chú ý sửa ngọng cho trẻ  
Tr-íc mçi c©u chuyÖn bµi th¬ trong th¸ng trong chñ ®iÓm, t«i nghiªn cøu  
ý nghÜa néi dung gi¸o dôc cña chñ ®iÓm cÇn chuyÓn t¶i cho trÎ ®Ó vËn dông, lång  
ghÐp tÝch hîp vµo m«n v¨n häc, linh ho¹t trong d¹y trÎ, kh«ng gß bã ¸p ®Æt trÎ c¶  
trong vµ ngoµi tiÕt häc.  
Ngoµi tiÕt häc t¨ng c-êng giao l-u gi÷a c« vµ trÎ, gi÷a trÎ víi trÎ. S-u tÇm  
tranh ¶nh, lµm ®å dïng ®å ch¬i, lùa chän c©u chuyÖn, bµi th¬, ca dao, bµi h¸t,  
®iÖu móa cã néi dung gi¸o dôc phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ høng thó cña trÎ ®Ó thùc  
hÞªn yªu cÇu d¹y häc theo chñ ®iÓm, phèi kÕt hîp víi gia ®×nh trÎ quan t©m, hái  
5
trÎ " H«m nay c« gi¸o con d¹y bµi g×?". Yªu cÇu trÎ ®äc th¬, kÓ chuyÖn móa h¸t  
cho c¶ nhµ cïng nghe, söa lçi ng«n ng÷ cho trÎ.  
C« gÇn gòi trß chuyÖn víi trÎ mäi lóc mäi n¬i, nÕu trÎ gÆp khã kh¨n trong  
khi nãi, nãi l¾p, nãi ngäng, nãi kh«ng ®ñ c©u, c« nh¾c nhë söa sai cho trÎ.  
Tr-íc khi häc mét tiÕt truyÖn, th¬, c« vµ trÎ cïng trß chuyÖn cã néi dung  
gÇn gòi víi néi dung c©u chuyÖn, bµi th¬ mµ trÎ s¾p ®-îc lµm quen. Cïng víi  
viÖc trß chuyÖn gîi më víi trÎ vÒ ®Ò tµi s¾p d¹y, c« cÇn ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ  
trang thiÕt bÞ, ®å dïng ®å ch¬i häc liÖu cÇn thiÕt phï hîp víi néi dung yªu cÇu.  
Ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÇm non th«ng qua m«n v¨n häc lµ con ®-êng  
dÔ thùc hiÖn vµ cã nhiÒu hiÖu qu¶. Tr-íc ®©y trong ch-¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o  
dôc mÇm non c¶i c¸ch. §Ó tiÕn hµnh cho trÎ lµm quen v¨n häc th«ng th-êng gi¸o  
viªn cho trÎ xem tranh trß chuyÖn tr-íc khi ®äc diÔn c¶m bµi th¬ hoÆc kÓ mét  
c©u chuyÖn mét hai lÇn sau ®ã c« cïng trÎ ®µm tho¹i vÒ néi dung bµi th¬ c©u  
chuyÖn gi¶i thÝch tõ khã, c¸ch thÓ hiÖn giäng ®iÖu ng÷ ®iÖu sau ®ã míi d¹y trÎ,  
c« ®äc tr-íc, trÎ ®äc sau mét c¸ch m¸y mãc thô ®éng.  
MÆt kh¸c t«i ®· nghiªn cøu vµ ®-a ra mét sè ph-¬ng tiÖn cÇn thiÕt t¹o c¬  
héi cho trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ th«ng qua viÖc lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc  
4. Biện pháp 4: X©y dùng m«i tr-êng v¨n häc trong líp theo néi dung  
tõng chñ ®iÓm  
- Trong líp t«i x©y dùng gãc s¸ch mang néi dung v¨n häc, t«i kÕt hîp víi  
phô huynh häc sinh s-u tÇm c¸c lo¹i truyÖn tranh, tranh ¶nh, nh÷ng c©u chuyÖn  
bµi th¬, ca dao, ®ång dao trong m¶ng s¸ch tham kh¶o phï hîp víi chñ ®iÓm, ®é  
tuæi cña trÎ ®Ó cho trÎ xem, hµng ngµy cho trÎ ho¹t ®éng tr¶i nghiÖm víi s¸ch,  
truyÖn tranh, gióp trÎ h×nh thµnh c¬ së cho ®äc, viÕt vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch  
l¹c cho trÎ mét c¸ch tèt nhÊt  
5. Biện pháp 5: Hình thành thói quen đọc sách cho trẻ, phát triển cho  
trẻ khả năng kể chuyện sáng tạo  
- T¹o cho trÎ xem s¸ch cïng víi ng-êi lín ( c« gi¸o hoÆc bè mÑ), trÎ cïng  
xem víi c¸c b¹n ®Ó trß chuyÖn, t¹o c¬ héi cho trÎ xem ng-êi lín viÕt ch÷ d-íi  
6
bøc tranh thµnh c©u chuyÖn b»ng tranh ch÷ to, rÌn kh¶ n¨ng ph¸t ©m cho trÎ vµ  
nhËn biÕt ch÷ c¸i cho trÎ  
- Khi viÕt chuyÖn t«i tËp trung cho trÎ xem c« viÕt, t«i viÕt liÒn m¹ch cho  
trÎ quan s¸t, trong líp t«i trang trÝ treo c¸c bøc tranh khæ to, c¸c bøc tranh thÓ  
hiÖn néi dung c¸c c©u chuyÖn cæ tÝch, c¸c bµi th¬ theo chñ ®iÓm...mµ trÎ ®· ®-îc  
nghe.  
- ë líp tËp cho trÎ ®ãng s¸ch cïng c«, c¸c néi dung trong tranh phï hîp  
víi néi dung truyÖn, cho trÎ sö dông c¸c bøc tranh hoÆc h×nh ¶nh ®Ó trÎ kÓ  
chuyÖn, s¸ng t¹o tËn dông s¸ch b¸o, t¹p trÝ ®Ó cã nh÷ng bøc tranh theo mét tr×nh  
tù ®Ó t¹o mét c©u chuyÖn, sau ®ã cho trÎ miªu t¶ nh÷ng tri tiÕt trong tranh theo  
diÔn biÕn cña c©u chuyÖn vµ dùa vµo dÊu hiÖu diÔn biÕn gîi ý trong tranh, h×nh  
vÏ ®Ó trÎ kÓ thµnh mét c©u chuyÖn víi ý s¸ng t¹o.  
Víi nh÷ng bøc tranh vÏ cña trÎ hoÆc nh÷ng tranh vÏ trªn bµn,trÎ cã thÓ  
chän mét bøc tranh vµ miªu t¶ thËt chi tiÕt ®Ó c¸c b¹n kh¸c cã thÓ ®o¸n ®-îc bøc  
tranh nãi vÒ c¸i g×?  
Víi gîi ý cña c« vÒ mét chñ ®Ò nhÊt ®Þnh, trÎ ®· diÔn ®¹t nh÷ng hiÓu biÕt  
vµ c¶m xóc cña m×nh vÒ néi dung chñ ®Ò theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh- kÓ  
chuyÖn s¸ng t¹o b»ng lêi, b»ng ho¹t ®éng t¹o h×nh kÕt hîp víi lêi kÓ, vÏ kÕt hîp  
víi lêi kÓ, t«i ®· thiÕt kÕ b»ng c¸c h×nh thøc.  
- KÓ b»ng ng«n ng÷ s¸ng t¹o gióp trÎ cung cÊp thªm vèn tõ thªm cho trÎ t-  
duy t-ëng t-îng vµ kÓ thµnh mét c©u chuyÖn.  
- KÓ b»ng tranh vÏ, trÎ cã thÓ nh×n tranh vµ cã thÓ kÓ thµnh mét c©u  
chuyÖn cã thÓ c©u chuyÖn ®ã trÎ tù s¸ng t¹o hoÆc cã thÓ c©u chuyÖn ®ã trÎ ®·  
®-îc nghe kÓ vµ trÎ t-ëng t-îng l¹i trÎ kÓ  
- KÓ theo m« h×nh ®ãng kÞch.  
Tõ nh÷ng ph-¬ng ph¸p nµy trÎ cã thÓ ph¸t triÓn ng«n ng÷ mét c¸ch tèt  
nhÊt, ng«n ng÷ cña trÎ phong phó, c©u nãi cña trÎ cã chøa nhiÒu c¶m xóc, trÎ cã  
thÓ nãi m¹ch l¹c h¬n.  
7
Líp t«i ®ang thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh ®æi míi LQVH trÎ ®· thuéc ë mäi lóc  
mäi n¬i vµ thùc hiÖn chóng cã môc ®Ých häc tËp t«i thÊy trÎ tÝch cùc tri gi¸c qua  
bøc tranh thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu, giäng ®iÖu, sö dông ®Õn vèn tõ nhiÒu h¬n.  
*Víi th¬:  
VÝ dô 1: Khi t«i d¹y bµi th¬ " Ba vắng nhà" t«i chuÈn bÞ tranh theo néi  
dung khi tiÕn hµnh ®äc lÇn mét t«i ®äc diÔn c¶m, lÇn hai kÕt hîp víi tranh võa  
®äc võa chØ vµo tranh. TrÝch dÉn lµm gîi ý vµ gi¶ng néi dung bµi th¬ sau ®ã ®äc  
cho trÎ nghe vµ ®µm tho¹i cïng trÎ t«i lµ ng-êi gîi ý ®Ó trÎ tù tr¶ lêi “Vắng ba em  
bé có tam trạng như thế nào? Các đồ đạc trong nhà, cảnh vật xung quanh được  
nhà thơ miêu tả như thế nào?”  
- khi trΠtr¶ lêi t«i söa c©u nãi cho trÎ trän vÑn h¬n vµ chó ý ®Õn ca tõ mµ  
trÎ nãi ngäng  
VÝ dô 2: Khi t«i d¹y trÎ bµi th¬ " Gi÷a vßng giã th¬m" trÎ líp t«i th-êng  
xuyªn nãi ngäng c¸c tõ (n vµ l) trÎ ch-a ph©n biÖt ch÷ n vµ ch÷ l t«i l¹i ph¶i söa,  
ph©n tÝch cho trÎ hiÓu vµ cho trÎ ®äc ®i ®äc l¹i nhiÒu lÇn...  
VÝ dô 3: Häc bµi th¬ " C« gi¸o cña em" trong chñ ®iÓm "Tr-êng mÇm  
non"  
+ T¹o c¶m xóc: Cho trÎ móa h¸t vÒ tr-êng mÇm non bµi "tr-êng chóng  
ch¸u ®©y lµ tr-êng mÇm non"  
+ Trß chuyÖn : Tªn trÎ, tªn c« gi¸o? Tªn tr-êng líp? Ai lµm hiÖu  
tr-ëng?Trong tr-êng cã nh÷ng ai?  
+ Gîi hái trÎ nãi ý thÝch cña m×nh. Con thÝch ®Õn tr-êng kh«ng? V× sao  
con thÝch? §Õn tr-êng con ®-îc c« gi¸o d¹y nh÷ng g×?  
Khi trÎ tr¶ lêi nÕu nãi ch-a ®ñ c©u, kh«ng ®óng ng÷ ph¸p c« chØnh söa l¹i  
ý cña trÎ vµ yªu cÇu trÎ nh¾c l¹i cho râ h¬n. Khi gîi më hái trÎ c« chó ý tíi  
nh÷ng trÎ ng«n ng÷ chËm vµ gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ söa sai cho trÎ  
- §Ó t¹o høng thó cho trÎ vµo giê häc, tho¶i m¸i vÒ tinh thÇn cho trÎ, t«i tæ  
chøc cho trÎ ch¬i trß ch¬i "Thi ghÐp tranh" tranh vÏ vÒ nh÷ng h×nh ¶nh mang néi  
8
dung ý nghÜa trong bµi th¬ ®-îc c¾t dêi mÆt sau, mÆt tranh cã ghi c¸c ch÷ c¸i,  
ch÷ sè t-¬ng øng víi c¸c « ë m¶nh b×a ghÐp.  
- Qua trß ch¬i rÌn trÎ ý thøc tæ chøc kû luËt khi trÎ tham gia trß ch¬i ®éng.  
Cßn lång ghÐp tÝch hîp cñng cè kiÕn thøc.  
Khi ghÐp tranh xong: C« cïng trÎ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kÞp thêi, ®éng viªn  
khuyÕn khÝch trÎ. §ång thêi gãp ý söa sai ngay cho trÎ nh-: Nhanh, chËm, ®óng,  
sai, xÊu ®Ñp.  
Tõ ®ã dÉn d¾t bµi th¬, gîi ý trÎ nãi tªn bµi th¬ víi ®Ò tµi dÔ, ®¬n gi¶n. Víi  
bµi th¬ khã h¬n c« ®äc diÔn c¶m, bµi th¬ ®äc ®óng ©m ®iÖu, nhÞp ®iÖu cña bµi  
th¬, råi ®Æt c©u hái më kÝch thÝch trÎ suy nghÜ vµ ®Æt tªn bµi th¬. C« ghi tªn bµi  
th¬ l-u ý vÒ c¸ch cÇm bót, ®-a bót c« ph¶i ®óng, khoa häc. KÕt hîp c« ®äc th¬  
diÔn c¶m thÓ hiÖn b»ng ¸nh m¾t cö chØ, tay ch©n, ®iÖu bé gióp trÎ c¶m nhËn ®-îc  
©m ®iÖu cña bµi th¬, c« gi¸o ®äc lÇn 2 kÌm theo néi dung tranh c« chØ vµo h×nh  
¶nh minh ho¹, tõ ®ã trÎ cã h×nh dung ra c©u th¬ c« ®äc vµ nhí l¹i c©u th¬ mµ c«  
®äc t¹o cho trÎ dÔ nhí.  
- §µm tho¹i néi dung bµi th¬. §©y lµ b-íc chiÕm mét vÞ trÝ quan träng,  
qua ®µm tho¹i c« gi¸o sÏ biÕt sù tiÕp thu kiÕn thøc cña tõng trÎ còng nh- hiÓu  
®-îc viÖc trÎ sö dông vèn tõ ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cña c«.  
VÝ dô 4: Khi ®äc xong mét bµi th¬ cho trÎ nghe c« hái  
- Bµi th¬ viÕt vÒ ai? vÒ c¸i g×?  
- Lóc nµy trÎ ph¶i suy nghÜ tr¶ lêi c« gi¸o. C« l¾ng nghe ®éng viªn khi ttÎ  
tr¶ lêi ®óng, nãi ®ñ c©u, xö sù khi trÎ nãi sai, nãi trèng kh«ng, hay dïng tõ ch-a  
chÝnh x¸c.  
C« cÇn mêi nh÷ng trÎ tiÕp thu chËm, Ýt nãi, gîi më ®Ó trÎ ®ã tr¶ lêi nh»m  
ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ chñ ®éng cña trÎ.  
C¨n cø vµo c©u tr¶ lêi uèn n¾n trÎ c¶ vÒ c¸ch nãi ®ñ c©u, diÔn t¶ ý nghÜa  
nhÞp ®iÖu c©u th¬, bµi th¬.  
- D¹y trÎ ®äc th¬. Tuú theo tõng bµi ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña trÎ c« tæ chøc  
sinh ®éng vµ hÊp dÉn. §äc theo c«, tæ, nhãm, c¸ nh©n, ®äc lu©n phiªn, ®äc nèi  
9
tiÕp thÓ hiÖn c¶m xóc, cö chØ ®iÖu bé, ng÷ ©m nãi, ®äc diÔn c¶m, khi trÎ ®äc c«  
l¾ng nghe, quan s¸t nhÑ nhµng gãp ý söa sai cho trÎ. §éng viªn khÝch lÖ nh÷ng  
trÎ biÕt ®äc diÔn c¶m, giäng ®iÖu phï hîp víi néi dung bµi, cã thÓ ngõng ®äc  
mét vµi chñ ®Ò vµ söa sai, tõ ngäng, tõ khã, gi¶i nghÜa tõ t-îng thanh, t-îng h×nh  
Qua h×nh ¶nh kÕt hîp víi lêi ®äc cña c«, lêi gîi ý cña c« trÎ hiÓu mèi quan  
hÖ gi÷a biÓu c¶m ®äc khíp víi h×nh ¶nh nhÞp ®iÖu ©m ®iÖu cña bµi, qua ®ã trÎ  
hiÓu ®-îc nghÜa cña tõ c¸ch ®äc diÔn c¶m nhÞp ®iÖu cïng víi ®éng t¸c chØ tranh  
minh ho¹, c¸ch lËt tranh, hÕt khÈu th¬, ý th¬ c« chuyÓn lËt tranh sang tranh kh¸c  
trÎ rÊt chó ý tõ ®ã ®· rÌn cho trÎ c¸ch më s¸ch ®äc s¸ch ®óng.  
Cuèi giê häc th¬ c« kÕt thóc tiÕt häc b»ng c¸ch chuyÓn sang mét ho¹t  
®éng kh¸c nh- trß ch¬i, vÏ, nÆn môc ®Ých cñng cè s©u h¬n néi dung cña trÎ võa  
®-îc häc  
*Víi truyÖn:  
VÒ h×nh thøc tæ chøc còng t-¬ng nh- víi th¬, vÒ chuÈn bÞ tranh, m«  
h×nh,cã phÇn nhiÒu hën ®Ó kÝch thÝch trÎ kÓ chuþªn s¸ng t¹o cña trÎ  
TrÎ cã thÓ vµo tranh minh ho¹ ®Ó kh¸m ph¸ ra c¸c nh©n vËt, kh¸m ph¸  
nghÜa cña tõ, cña c©u. Qua ®ã cã thÓ sö dông tranh kh«ng cã ch÷ ®Ó kÓ l¹i tr×nh  
tù b»ng ng«n ng÷ s¸ng t¹o cña trÎ  
VÝ dô 1: T«i kÓ c©u chuyÖn " Gµ tơ đi học" chuÈn bÞ tranh theo néi dung  
trÎ kÓ t«i chØ gîi ý bæ sung cho trÎ, söa cho trÎ nh÷ng tõ ngäng  
VÝ dô 2: Khi kÓ cho trÎ nghe c©u chuyÖn " Chó dª ®en". §Ó g©y høng thó  
vµ sù chó ý tß mß cña trÎ, t«i cÇm mét cµnh c©y ë cuèi líp häc, t¹o dùng khung  
c¶nh gÇn gièng nh- mét khu rõng vµ bè chÝ con gièng ra phï hîp néi dung cña  
®o¹n kÓ vµ khi kÓ t«i thÓ hiÖn ®óng ng÷ ®iÖu tõng nh©n vËt trong c¸c thêi ®iÓm  
kh¸c nhau nh- giäng cña chã Sãi khi gÆp Dª tr¾ng c« kÓ b»ng giäng qu¸t l¹i to  
kh«ng sî, giäng cña Dª tr¾ng th× run sî, yÕu ít vµ ng¾t qu·ng. Nh-ng khi kÓ ®Õn  
giäng cña sãi khi gÆp Dª ®en th× chuyÓn sang giäng lo l¾ng ngÇn ngõ vµ sau lµ sî  
sÖt, cßn giäng cña Dª ®en th× b×nh tÜnh, ®anh thÐp, khi nghe c« thÓ hiÖn tÝnh c¸ch  
cña tõng nh©n vËt trong chuyÖn cïng víi cö chØ, ®éng t¸c minh ho¹, trÎ rÊt chó ý  
10  

Tải về để xem bản đầy đủ

doc 15 trang huongnguyen 11/03/2024 380
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thông qua môn Văn học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docmot_so_bien_phap_phat_trien_ngon_ngu_cho_tre_mau_giao_5_6_tu.doc