SKKN Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học
Ngoài ra, việc cảm thụ tốt các tác phẩm văn học còn giúp trẻ yêu thích, hào hứng và có nhu cầu tham gia vào các hoạt động nghệ thuật góp phần phát triển ngôn ngữ cho trẻ, dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiết của tiếng mẹ đẻ…Không chỉ vậy, văn học còn giúp trẻ rèn luyện và phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ mạch lạc khi tham gia giao tiếp. Viết cho thiếu nhi, nhà văn, nhà thơ đã tiếp nhận ở nhiều khía cạnh khác nhau trong tâm lý, tính cách, sở thích, trạng thái cảm xúc vui, buồn, thích thú…ở từng độ tuổi của các em. Từ đó mà thơ, truyện là những món quà tinh thần tốt đẹp, những tác phẩm được tuyển chọn đem đến cho trẻ nhiều giá trị hữu ích.
s
UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG
TRƯỜNG MẦM NON ĐAN PHƯỢNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI
CẢM THỤ TỐT CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC
Lĩnh vực
Cấp học
: Giáo dục mẫu giáo
: Mầm non
Tên tác giả
: Nguyễn Thanh Hoa
Đơn vị công tác: Trường mầm non Đan Phượng
Chức vụ
: Giáo viên
NĂM HỌC: 2019-2020
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Lý do về mặt lý luận:
Bác Hồ đã từng dạy “ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”.
Quả thực, trẻ em không chỉ là niềm tự hào của gia đình, nhà trường mà còn
là những chủ nhân tương lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho dân tộc
Việt Nam. Nhờ nhận thức đúng đắn về vấn đề này mà gần đây, phương pháp
giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết, nhằm phát
huy tính tích cực chủ động, sáng tạo trong nhận thức, tư duy và được phát triển
năng lực bản thân. Nhận thức được điều đó, tập thể cán bộ giáo viên trường
mầm non nói chung và bản thân tôi nói riêng đã và đang ra sức thi đua, phấn đấu
chăm sóc giáo dục trẻ thông qua các hoạt động giáo dục trong đó có hoạt động
giúp trẻ" Cảm thụ tốt các tác phẩm văn học".
Có thể nói “Trong quá trình hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ thì các
tác phẩm văn học đóng vai trò đáng kể trong việc giáo dục trẻ”. Bởi văn học giữ
vai trò quan trọng và có ý nghĩa rất lớn, nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu
tiên về cuộc sống xung quanh, nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng, óc sáng
tạo nghệ thuật của trẻ. Vì thế văn học không thể thiếu được trong chương trình
giáo dục trẻ mầm non.
Hơn nữa, văn học là một loại hình nghệ thuật mà trẻ được tiếp xúc từ rất
sớm. Ngay từ thưở ấu thơ, các em đã được làm quen với các giai điệu nhẹ
nhàng, êm ái, thiết tha của các câu hát ru. Lớn hơn một chút các em lại được biết
tới các câu chuyện dân gian, các tác phẩm thơ, ca dao. Chính các tác phẩm này
đã gieo vào lòng trẻ tình yêu mến thế giới xung quanh và giúp trẻ có thêm kiến
thức, hiểu biết về truyền thống dân tộc, nảy sinh ở trẻ niềm nhân ái và tình yêu
thiên nhiên, xã hội.
Ngoài ra, việc cảm thụ tốt các tác phẩm văn học còn giúp trẻ yêu thích, hào
hứng và có nhu cầu tham gia vào các hoạt động nghệ thuật góp phần phát triển
ngôn ngữ cho trẻ, dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiết của tiếng mẹ
đẻ…Không chỉ vậy, văn học còn giúp trẻ rèn luyện và phát triển khả năng sử
dụng ngôn ngữ mạch lạc khi tham gia giao tiếp. Viết cho thiếu nhi, nhà văn, nhà
thơ đã tiếp nhận ở nhiều khía cạnh khác nhau trong tâm lý, tính cách, sở thích,
trạng thái cảm xúc vui, buồn, thích thú…ở từng độ tuổi của các em. Từ đó mà
thơ, truyện là những món quà tinh thần tốt đẹp, những tác phẩm được tuyển
chọn đem đến cho trẻ nhiều giá trị hữu ích.
Bởi vậy, muốn trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học thì đòi hỏi người giáo
viên ngoài lòng yêu nghề mến trẻ, còn phải có năng lực sư phạm, luôn có sự
1/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
sáng tạo ở mỗi đề tài khác nhau, biết lồng ghép tích hợp phù hợp với chủ đề để
gây hứng thú nhằm thu hút, lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Chính vì vậy, trong thời
gian qua tôi đã suy nghĩ làm thế nào để trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học và tôi
đã chọn đề tài "Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các
tác phẩm văn học"
2. Lý do về mặt thực tiễn:
Theo tình hình thực tế hiện nay, việc giúp trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn
học là một điều rất cần thiết. Như chúng ta đã biết, trẻ mẫu giáo hầu như chưa
biết đọc, biết viết nên các em tiếp nhận các tác phẩm văn học thường phải qua
trung gian là cô giáo khi ở trường và người lớn ở nhà như: ông, bà, bố ,
mẹ…Các tác phẩm văn học được coi là một bản nghệ thuật ngôn ngữ nên việc
cảm thụ tác tác phẩm văn học đối với trẻ gặp nhiều khó khăn.
Là giáo viên đứng lớp 4 tuổi B4, tôi nhận thấy việc thực hiện giúp trẻ cảm
thụ các tác phẩm văn học đôi lúc còn nhiều hạn chế. Ví dụ như phương pháp tổ
chức các hoạt động dạy thơ của cô nếu như không thật sự phong phú, đa dạng,
chưa thu hút được trẻ dẫn đến trẻ hoạt động chưa tích cực trong khi trẻ phải
được phát huy tính tích cực, sáng tạo của mình. Chính điều này cũng khiến cho
khả năng đọc thơ diễn cảm của trẻ cũng chưa được chú ý nhiều. Trẻ ghi nhớ tác
phẩm mang tính hình thức chứ chưa thực sự cảm thụ và ghi nhớ sâu được nội
dung của tác phẩm.
Từ đầu năm học nhận lớp, tôi thấy đa số trẻ đều đã được làm quen với một
số tác phẩm văn học ở khối mẫu giáo bé. Song không vì thế mà đa số trẻ đều
cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Do đó trong quá
trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức, kỹ năng cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học tôi thấy: số trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng, mạch lạc chưa
nhiều, nhiều trẻ phát âm chưa chuẩn và kết quả trẻ cảm thụ tốt tác phẩm chỉ đạt
40-50%. Với kết quả trên, bản thân tôi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể
nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ văn học theo hướng đổi mới. Đó
là lý do tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4- 5 tuổi cảm
thụ tốt các tác phẩm văn học”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
- Tìm ra nguyên nhân khiến trẻ chưa cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
- Khắc phục thực trạng, tìm ra những biện pháp thích hợp giúp trẻ 4-5 tuổi
cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
- Tạo cho trẻ sự hứng thú, say mê cảm thụ các tác phẩm văn học.
- Phát triển ngôn ngữ diễn cảm, rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Đối tượng nghiên cứu: Trẻ lớp 4 tuổi B4.
2/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM:
- Trẻ 4-5 tuổi lớp 4 tuổi B4
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp trò chuyện.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.
VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:
Phạm vi nghiên cứu và kế hoạch: thời gian thực hiện từ tháng 9/2019 đến
tháng 3/2020.
B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Tình trạng khi chưa thực hiện
Năm học 2019 – 2020, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
chủ nhiệm lớp 4 tuổi B4. Tôi nhận thấy lớp có những thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
- Luôn nhận được sự quan tâm của Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà
trường đầu tư đầy đủ trang thiết bị cũng như đồ dùng học tập.
- Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm bồi
dưỡng cho giáo viên về chuyên môn cũng như mọi mặt trong công tác chăm sóc
giáo dục trẻ.
- Lớp học khang trang, rộng rãi, có đầy đủ điều kiện để chăm sóc giáo dục trẻ.
- Được tham gia dự kiến tập các lớp nên nắm vững được phương pháp
giảng dạy.
- Có lòng yêu nghề - mến trẻ, luôn học hỏi, nghiên cứu để nâng cao trình độ
chuyên môn và tiếp thu những kinh nghiệm tốt để chăm sóc giáo dục trẻ phù
hợp với độ tuổi được phân công.
- Đa số trẻ trong lớp đã được học qua 3 tuổi nên trẻ có nề nếp học tập.
- Phụ huynh học sinh luôn ủng hộ phong trào của nhà trường cũng như các
hoạt động của lớp.
b. Khó khăn:
* Đối với giáo viên:
- Số trẻ trong lớp đông nên cô chưa bao quát được hết trẻ trong các hoạt
động ở lớp.
3/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
- Đồ dùng cho hoạt động làm quen văn học chưa đa dạng, phong phú, việc
tìm kiếm nguyên liệu để làm đồ dùng tự tạo đôi khi còn khó khăn.
* Đối với trẻ:
- Sự nhận thức của trẻ chưa đồng đều, nhiều trẻ chưa mạnh dạn, tự tin trong
giao tiếp.
- Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, một số trẻ còn nói ngọng, phất âm chưa
chuẩn nên ảnh hưởng tới sự tiếp thu kiến thức và giao tiếp của trẻ.
- Khả năng ghi nhớ nội dung cốt truyện của trẻ còn hạn chế.
* Đối với phụ huynh:
- Nhiều bậc phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con nên
dẫn đến sự nhận thức của trẻ cũng hạn chế.
- Nhiều phụ huynh chưa thực sự gần gũi cùng con để giúp con có được
ngôn ngữ hoàn chỉnh hơn (còn nói ngọng, nói lắp nhiều
2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện.
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi rất lo lắng làm thế nào
để giúp trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. Tôi tiến hành khảo sát trẻ theo
những tiêu chí khác nhau (Bảng khảo sát số liệu kèm theo phía sau).
Từ việc khảo sát trên, tôi đã nghiên cứu và tìm ra các biện pháp sau:
II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Biện pháp 1: Luôn tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và
nghệ thuật giảng dạy để thu hút trẻ.
Với trẻ mầm non, giáo viên là nhịp cầu nối giữa tác phẩm và các độc giả
nhỏ tuổi để trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó
là sự phát triển của trẻ về các lĩnh vực: Nhận thức - ngôn ngữ - tình cảm xã hội.
Điều này đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu tài liệu, học hỏi
đồng nghiệp, tham khảo các tiết kiến tập, tham gia các buổi bồi dưỡng chuyên
môn của phòng, của trường để nâng cao trình độ chuyên môn. (Ảnh giáo viên
tham gia buổi bồi dưỡng chuyên môn của trường kèm minh chứng phía sau)
Ngoài ra, tôi còn phải lên kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng, rèn luyện hàng
tháng về những mặt còn hạn chế như ngâm thơ, cách thể hiện cảm xúc, tính cách
của nhân vật.
* Ví dụ: Với những bài thơ khó, khả năng ngâm thơ còn hạn chế thì tôi đã nhờ
giáo viên cùng lớp quay video lại tiết dạy của mình. Sau đó, tôi sẽ dành thời
gian xem lại toàn bộ hoạt động của mình. Những từ ngữ, cử chỉ chưa mềm mại,
chưa thuyết phục, chưa truyền cảm tôi sẽ tự rèn luyện thêm ở mọi lúc, mọi nơi.
Bản thân tôi hiểu rõ mỗi một tác phẩm văn học chỉ có thể phát huy hết tác
dụng của nó khi người giáo viên biết cách truyền tải được tư tưởng, cảm xúc của
4/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thuật giảng dạy hấp
dẫn. Với mỗi bài dạy tôi cố gắng sử dụng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào
bài tạo cho trẻ sự hứng thú ngay từ đầu giờ học.
* Ví dụ: Tôi vào vai 1 chú thỏ đáng yêu tới thăm lớp học, trò chuyện với trẻ và
sau đó dẫn dăt trẻ vào câu chuyện “Chú thỏ Purine”. (Ảnh giáo viên đóng vai
chú thỏ trò chuyện với trẻ kèm minh chứng phía sau).
Hàng ngày, có rất nhiều tình huống bất ngờ xảy ra nếu giáo viên chịu khó
rèn luyện và biết tận dụng tốt cũng sẽ thu hút trẻ hơn giúp cho việc cảm thụ tác
phẩm văn học đạt kết quả cao.
* Ví dụ: Cho trẻ làm quen bài thơ “Mưa ơi đừng rơi nữa” mà ngoài trời đang
mưa thì tôi tận dụng tình huống đó cho trẻ quan sát, cảm nhận trời mưa và dẫn
dắt vào bài để trẻ cảm thụ tác phẩm dễ dàng hơn.
Tóm lại, trước đối tượng là trẻ em giáo viên phải không ngừng nỗ lực tự học
tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghệ thuật giảng dạy nhằm thu
hút trẻ để trẻ không bị phân tán bởi các yếu tố bên ngoài tác phẩm. Ngoài ra, tôi
còn chú trọng tới trang phục của mình để trẻ hứng thú hơn.
2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường thu hút trẻ cảm thụ tác phẩm văn học .
Để trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học thì việc tạo môi trường cho trẻ hoạt
động là một việc làm cần thiết và hiệu quả. Môi trường giáo dục đa dạng, sinh
động sẽ khiến trẻ có thể tự do khám phá, phát huy được tính sáng tạo và trí
tưởng tượng. Tôi đã tạo môi trường để trẻ chủ động, tích cực cảm thụ tác phẩm văn
học đúng theo tâm lý của lứa tuổi“ Học mà chơi, chơi mà học “.
Ngay từ đầu năm học, khi trang trí lớp tôi lựa chọn một góc văn học phù
hợp với không gian của lớp, ở một vị trí thuận tiện nhất. Tôi tạo góc mở ở một
vị trí có không gian rộng để trẻ vừa chơi, vừa học, tôi chuẩn bị sân khấu bằng
bìa cattong và các nhân vật trong truyện theo các đề tài. Bên cạnh đó, tôi chuẩn
bị những quyển tranh truyện nhỏ, những quyển hoạ báo để ở giá sách để hướng
dẫn cho trẻ cách cầm sách, cách đọc sách, cho trẻ tự đọc truyện theo sự tưởng
tượng, sáng tạo của mình qua các hình ảnh trong sách,tranh.
* Ví dụ: Trong lớp tôi dành riêng một góc cho trẻ mang tên “ Thư viện bé yêu ”
tôi thường gắn các nhân vật, các quyển sách truyện và một số hình ảnh của nội
dung câu chuyện hoặc bài thơ để trẻ dễ nhận ra đó là câu chuyện gì? Bài thơ
nào? (Ảnh góc thư viện của lớp kèm minh chứng phía sau)
Với hình thức “lấy trẻ làm trung tâm”, trường tôi có một góc chơi tuyệt vời
dành cho trẻ ở ngoài trời liên quan đến việc giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ
tác phẩm đó là “ Góc sách” khiến trẻ vô cùng lý thú. Khi được hoạt động ở đó,
trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học cùng với thiên nhiên sẽ giúp trẻ thoải
5/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
mái hơn, cảm thụ được tác phẩm rõ nét hơn. (Ảnh trẻ hoạt động ở góc sách của
trường kèm minh chứng phía sau)
3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn tác phẩm phù hợp với độ tuổi .
Việc xây dựng kế hoạch là một việc làm quan trọng của giáo viên. Việc tập
trung vào kế hoạch ngay từ đầu sẽ giúp tôi vạch định tốt những công việc định
làm trong suốt cả một năm học. Quan trọng hơn, việc xây dựng kế hoạch sẽ là
một công cụ để thức đẩy mọi hoạt động của cô và trẻ trong lớp. Hiểu được điều
đó, bản thân tôi đã dựa vào tình hình trẻ trong lớp, đặc điểm phát triển tâm sinh
lý của trẻ, dựa vào kế hoạch năm và kế hoạch tháng của tổ chuyên môn, dựa vào
mục tiêu chương trình, nội dung sự kiện để xây dựng kế hoạch tháng, kế hoạch
tuần, kế hoạch ngày phù hợp với trẻ lớp tôi.
Khi lựa chọn tác phẩm, tôi luôn chú ý tác phẩm phải mang tính vừa sức với
trẻ, số lượng từ trong một tác phẩm phải phù hợp với lứa tuổi, không quá dài mà
cũng không quá ngắn. Nội dung phản ánh quen thuộc, gần gũi với trẻ,. Ngôn
ngữ phải trong sáng, nhân vật được xây dựng một cách hồn nhiên, ngộ nghĩnh.
Đặc biệt là tác phẩm đó phải mang ý nghĩa giáo dục về đạo đức cho trẻ, thông
qua tác phẩm trẻ rút ra được cho mình hành động đúng.
* Ví dụ: Qua câu chuyện “Dê con nhanh trí” trẻ biết phải vâng lời người lớn như
ông bà, bố mẹ…và không mở cửa cho người lạ.
Qua kinh nghiệm dạy trẻ nhiều năm, tôi nhận thấy với mỗi độ tuổi thì sự
cảm nhận và độ hiểu biết của trẻ khác nhau. Điều này đòi hỏi quá trình tiếp xúc
với tác phẩm văn học của trẻ phải đảm bảo nguyên tắc từ dễ đến khó, từ đơn
giản đến phức tạp. Có như vậy, trẻ mới không bị nhàm chán, trẻ sẽ hứng thú hơn
khiến cho việc cảm thụ tác phẩm văn học cũng đạt kết quả cao hơn. Ngoài dạy
trẻ các câu chuyện, bài thơ, ca dao trong chương trình theo kế hoạch, tôi còn sưu
tầm thêm nhiều tác phẩm dạy trẻ mang tính vừa sức phù hợp với độ tuổi của trẻ.
4. Biện pháp 4: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện trong khi dạy trẻ.
a. Nghiên cứu tác phẩm
Việc nghiên cứu kỹ tác phẩm nhằm xác định rõ mục đích- yêu cầu của tác
phẩm. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu tác phẩm giúp tôi xác định được giọng đọc,
giọng kể của mình, đọc - kể diễn cảm và thể hiện đúng ngữ điệu của từng nhân
vật trong truyện, cách ngăt nghỉ đúng nhịp sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ.
Giọng đọc, giọng kể của cô diễn cảm, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc
hơn về nội dung bài thơ, câu chuyện và khả năng cảm thụ văn học của trẻ cũng
đạt kết quả cao.
Việc nghiên cứu tác phẩm còn giúp tôi có thể đưa ra những câu hỏi logic
(câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp) giúp trẻ dễ hiểu và trả lời rõ
ràng. Hệ thống câu hỏi logic giúp tôi đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo
6/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
phương hướng “lấy trẻ làm trung tâm” tạo cơ hội cho trẻ được giao tiếp, suy
ngẫm, trao đổi, chia sẻ, diễn đạt. Bởi giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn
gợi mở giúp trẻ nhận thức được sâu sắc hơn các kiến thức mà cô truyền đạt.
* Ví dụ: Với câu chuyện “Chú thỏ Purine”, tôi đưa ra các câu hỏi đàm thoại sau:
- Các con vừa được nghe cô kể câu chuyện gì?
- Trong câu chuyện thỏ Purine đi đâu và đã gặp ai?
- Ong vàng đã muốn điều gì?
- Thỏ Purine có đồng ý không?
- Thấy thái độ của Purine vênh váo như vậy, Ong Vàng đã làm gì?
- Tiếng hát của thỏ đã làm ai thức giấc?
- Lão đã làm gì thỏ?
- Ai đã cứu thỏ Purine khỏi tay lão sói già gian ác?
- Thỏ Purine sau khi được cứu đã cảm thấy như thế nào?
- Theo các con bạn Purine là người như thế nào? Nếu không có Ong Vàng cứu
Thỏ có thoát được tay lão Sói không?
- Chúng mình nên học tập theo bạn Purine hay Ong Vàng? Tại sao?
Nghiên cứu tác phẩm cũng giúp tôi chọn lọc và đưa ra chính xác các từ
mới, từ khó để giải thích cho trẻ giúp trẻ cảm thụ tác phẩm tốt hơn. Tuy trẻ 4-5
tuổi vốn từ của trẻ đã được mở rộng hơn so với độ tuổi trước nhưng vẫn còn
nhiều hạn chế. Những từ mới, từ khó nếu không được giải thích sẽ cản trở vệc
cảm thụ tác phẩm của trẻ. Để giải thích từ khó, tôi cần phải chọn từ, hiểu đúng
từ và giải thích phù hợp với khả năng của trẻ lớp mình. Khi giải thích từ mới, từ
khó tôi có thể kết hợp thêm hình ảnh và lời giải thích giúp trẻ hiểu dễ hơn.
* Ví dụ: Khi giải thích từ “rung rinh” trong bài thơ “Hoa kết trái” tôi có thể cho
trẻ quan sát hình ảnh video ngắn về cây mận với những cánh hoa đang rung rinh
trước gió để trẻ cảm nhận được sự rung chuyển nhẹ nhàng kết hợp giải thích
“rung rinh” là sự chuyển động nhẹ nhàng khi gió thổi.
b. Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng
Trong các hoạt động nói chung và hoạt động làm quen với văn học nói
riêng, nếu như giáo viên dạy học mà dạy chay không có đồ dùng thì hoạt động
học đó không đạt yêu cầu. Đồ dùng càng đẹp mắt, hấp dẫn sẽ càng thu hút được
sự chú ý của trẻ. Tôi luôn dành thời gian vào buổi trưa, buổi tối để sưu tầm các
nguyên vật liệu thiên nhiên để làm đồ dùng tự tạo tốt nhất cho trẻ học.
* Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ“Cô dạy con” tôi làm mô hình sa bàn có đường giao
thông và các loại phương tiện giao thông minh họa cho nội dung bài thơ bằng
các nguyên vật liệu tưởng chừng như đã bỏ đi như: vỏ hộp sữa, non bia, vỏ hộp
bánh, các loại giấy màu…..
7/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
Đồ dùng trực quan được coi là phương tiện có tác dụng thẩm mỹ và phương
tiện này phù hợp với nhận thức của trẻ mầm non. Trong đó, rối cũng là đồ dùng
trực quan sinh động giúp trẻ hứng thú và tạo kết quả tốt trong giờ học. Nhờ việc
sử dụng nghệ thuật “diễn rối” trong giờ học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác
phẩm đạt kết quả cao hơn, đa số trẻ nhớ được nội dung câu chuyện, lời thoại của
nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết đánh giá, nhận xét tính cách nhân vật
trong truyện ai là người xấu? Ai là người tốt? Trẻ được tri giác hành động của
các nhân vật sẽ hứng thú, chú ý nghe cô kể chuyện một cách say sưa. Bởi vậy,
tôi đã làm các nhân vật rối tay bằng những chiếc găng tay cũ, xốp kết hợp với
mảnh vải vụn, cùng với đôi bàn tay khéo léo tôi đã khâu tỉ mỉ để tạo ra những
nhân vật minh họa cho nội dung câu chuyện thật sinh động.
* Ví dụ: Với câu chuyện “Dê con nhanh trí” tôi đã làm 1 bộ rối tay như sau: Tôi
dùng xốp dày (xốp ở thùng đựng tủ lạnh, ti vi) dùng dao gọt để tạo thành đầu
nhân vật và dùng giấy ráp đánh nhẵn. Sao đó, dùng hồ dán bồi 2-3 lớp giấy báo
lên xốp và dùng keo để dán khăn mặt vào xốp (nếu dán trực tiếp khăn mặt lên
xốp thì keo nóng sẽ làm sun xốp). Tiếp theo, tôi lấy dao nhọn khoét lỗ và dùng
bìa cứng cuốn lại cắm vào để làm cổ. Tôi dùng vải vụn cắt và khâu thành áo rối.
Dùng keo để dán áo rối vào cổ. Tôi dùng khuy, xốp để làm mắt, mũi, mồm của
nhân vật. Tôi cắt tai nhân vật bằng meka trong, sau đó dán khăn mặt vào cả 2
mặt của meka trong. Khi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con
rối bằng 3 ngón tay và điều khiển sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại
trong truyện trên sa bàn khu rừng có cỏ, cây, hoa và ngôi nhà của dê con.
Ngoài rối tay, tôi còn làm được các nhân vật trong các câu chuyện bằng:
Rối bông, rối dẹt, rối que, rối ngón tay....từ các nguyên vật liệu khác nhau. (Ảnh
các con rối tự tạo kèm minh chứng phía sau).
Tôi nhận thấy khi được nghe cô đọc, kể các tác phẩm văn học kết hợp sử
dụng đồ dùng tự tạo, dường như trẻ được tiếp nhận thế giới hiện thực bằng tai và
mắt. Thế giới đó hiện ra trước mắt trẻ đa dạng hơn và đầy đủ các chi tiết cụ thể
giúp trẻ hiểu đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn tác phẩm.
c. Ứng dụng công nghệ công nghệ thông tin.
Trước đây, giáo viên thường sử dụng tranh minh họa làm đồ dùng chính
trong hoạt động làm quen văn học. Song với hình thức đổi mưới hiện nay, thời
đại công nghệ thông tin (CNTT) nên việc ứng dụng CNTT vàò bài giảng để việc
trẻ cảm thụ tác phẩm văn học đạt kết quả cao hơn. Đơn giản là các hình ảnh đưa
lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ.
Sự kết hợp hài hòa giữa ứng dụng CNTT kết hợp việc sử dụng đồ dùng trực
quan là rất hữu ích nhằm nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học. Song
8/27
SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học.
song với việc sử dụng mô hình rối là những bài giảng Powerpoint, Elearning,
các nguồn dữ liệu, tài nguyên khai thác từ mạng internet, diễn đàn với những
hình ảnh sống động, âm thanh vui tai, những hình ảnh, những nhân vật biết nhảy
múa luôn lôi cuốn, thu hút trẻ giúp trẻ cảm thụ tác phẩm một cách nhẹ nhàng, tự
nhiên nhất.
* Ví dụ: - Với câu chuyện “Dê con nhanh trí” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt
hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con vật kết
hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và thấy được
nét đặc trưng của các nhân vật
- Với bài thơ “Hoa kết trái” tôi cũng sử dụng các hiệu ứng để cho các hình
ảnh xuất hiện thêm sinh động, kích thích được trí tưởng tượng của trẻ, từ đó trẻ
dễ dàng hiểu và thuộc thơ hơn. (Ảnh ứng dụng công nghệ thông tin kèm minh
chứng phía sau)
Rõ ràng, việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn bị đồ dùng trực quan và sử dụng
công nghệ thông tin giữ một vai trò rất quan trọng. Nó góp phần làm phong phú,
đa dạng các hình thức tổ chức để các giờ đọc thơ, kể chuyện thu hút, hấp dẫn trẻ
trẻ hứng thú hơn và yêu thích được tham gia vào hoạt động học, qua đó giúp cho
sự cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ đạt hiệu quả cao.
5.Biện pháp 5: Linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hình thức tổ chức nhằm nâng
cao khả năng cảm thụ tác phẩm trong giờ học.
Giáo viên phải luôn chú trọng đến phương pháp, lựa chọn các hình thức tổ
chức phù hợp, hấp dẫn trẻ. Nếu cứ lặp đi lặp lại một phương pháp, hình thức thì
trẻ sẽ rất nhàm chán. Vì vậy, để giúp trẻ cảm thụ tốt tác phẩm đó thì bản thân tôi
sẽ phải linh hoạt, sáng tạo trong việc lựa chọn các phương pháp, hình thức phù
hợp với yêu cầu của từng bài thơ, câu chuyện để thu hút sự chú ý của trẻ.
Trước khi cho trẻ làm quen với tác phẩm, tôi có thể sử dụng thủ thuật tạo
tình huống hay thu hút trẻ bằng một điều bí mật sau đó cho trẻ giải quyết tình
huống, khám phá điều bí mật (tình huống, sự vật cần khám phá hướng đến nội
dung, đề tài) để dẫn dắt trẻ tới tác phẩm. Tiếp theo, tôi đọc – kể tác phẩm thật
diễn cảm và sau đó có thể kết hợp với diễn rối. Hình thức kể kết hợp với “rối
nước” cũng rất độc đáo và trẻ rất thích. (Ảnh cô kể chuyện kết hợp với rối nước
kèm minh chứng phía sau)
Hay bằng các trang phục đã chuẩn bị tôi có thể đóng kịch cho trẻ xem.
(Ảnh cô đóng kịch cho trẻ xem kèm minh chứng phía sau)
* Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện: “Chú thỏ Purine” sau phần gây hứng
thú đóng vai 1 chú thỏ đáng yêu đến trò chuyện với trẻ, tôi đã tiến hành kể
chuyện theo hình thức sau:
9/27
Tải về để xem bản đầy đủ
29 trang
15/10/2024
1120
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_gay_hung_thu_giup_tre_4_5_tuoi_cam_thu.doc
