SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao kỹ năng kể chuyện sáng tạo
Hướng dẫn trẻ làm quen với tác phẩm văn học nói chung và kể chuyện sáng tạo nói riêng ở lứa tuổi mầm non có ý nghĩa rất quan trọng - là cơ sở sớm hình thành ở trẻ khả năng tìm tòi, ham hiểu biết, óc quan sát, sáng tạo, phát triển tư duy, phát triển ngôn ngữ. Thông qua ngôn ngữ trẻ em bày tỏ được ý nghĩ, nguyện vọng của mình khi giao tiếp với người xung quanh. Qua đó, góp phần phát triển tư duy của trẻ và cũng là điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào mọi hoạt động và trong hoạt động hình thành nhân cách trẻ em. Phát triển ngôn ngữ, đặc biệt là ngôn ngữ nghệ thuật học ở một tầm cao mới trong đó phải kể đến hình thức “Kể chuyện sáng tạo” giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tích cực về mọi mặt, rèn đức tính kiên trì ở trẻ, lồng ghép giáo dục đạo đức cho trẻ một cách nhẹ nhàng phù hợp. Quá trình rèn phương pháp kể chuyện sáng tạo sẽ góp phần hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ ngay từ tuổi ấu thơ. Đặc biệt đối với trẻ 4 - 5 tuổi.
UBND QUẬN LONG BIÊN
TRƯỜNG MẦM NON GIA THƯỢNG
***
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI
NÂNG CAO KỸ NĂNG KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO
Lĩnh vực/ Môn: Giáo dục mẫu giáo/PTNN
Cấp học: Mầm non
Họ và tên tác giả: PHẠM THỊ THẢNH
Chức vụ: Giáo viên
ĐT: 0972860362
Đơn vị công tác: Trường mầm non Gia Thượng
Quận Long Biên – Hà Nội
Long Biên, tháng 3 năm 2019
MỤC LỤC
NỘI DUNG
A. PHẦN MỞ ĐẦU
Trang
4
1. Lý do chọn đề tài
4
4
4
4
4
4
5
2. Mục đích nghiêmn cứu
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
5. Phương pháp nghiên cứu
6. Thời gian nghiên cứu
B. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng
5
5
2.1. Cơ sở vật chất
5
2.2. Giáo viên
6
2.3. Phụ huynh
6
2.4. Trẻ
6
3. Một số biện pháp
7
3.1. Biện pháp 1: Khảo sát kỹ năng sống của trẻ.
3.2. Biện pháp 2:Sưu tầm, thiết kế các hoạt động giáo dục kỹ
năng sống phù hợp với sự phát triển tình cảm-kỹ năng xã hội của
trẻ trong lớp.
7
16
3.3. Biện pháp 3: Tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm, thực hành có
tính giáo dục và tính tương tác cao
3.4. Biện pháp 4: Sử dụng các tình huống có vấn đề
3.5. Biện pháp 5: Tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh.
4. Kết quả đạt được
20
22
30
30
31
31
32
4.1. Vế phía trẻ
4.2. Về giáo viên
5. Bài học kinh nghiệm
C. PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết luận chung
2. Khuyến nghị
32
32
0/10
A. PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp giáo dục mầm non ở Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa, quốc
tế hóa hiện nay đóng vai trò vô cùng quan trọng “ Trẻ em hôm nay, thế giới
ngày mai”. Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm non được coi
là mắt xích đầu tiên, có nhiệm vụ chuẩn bị tiền đề, cơ sở ban đầu rất cần thiết
cho trẻ bước vào các cấp học khác. Nếu coi giáo dục là “ngôi nhà” thì giáo dục
mầm non là “nền móng”, “nền móng” có chắc thì “ngôi nhà” mới vững.
Hướng dẫn trẻ làm quen với tác phẩm văn học nói chung và kể chuyện
sáng tạo nói riêng ở lứa tuổi mầm non có ý nghĩa rất quan trọng - là cơ sở sớm
hình thành ở trẻ khả năng tìm tòi, ham hiểu biết, óc quan sát, sáng tạo, phát triển
tư duy, phát triển ngôn ngữ. Thông qua ngôn ngữ trẻ em bày tỏ được ý nghĩ,
nguyện vọng của mình khi giao tiếp với người xung quanh. Qua đó, góp phần
phát triển tư duy của trẻ và cũng là điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào mọi
hoạt động và trong hoạt động hình thành nhân cách trẻ em. Phát triển ngôn ngữ,
đặc biệt là ngôn ngữ nghệ thuật học ở một tầm cao mới trong đó phải kể đến
hình thức “Kể chuyện sáng tạo” giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tích cực
về mọi mặt, rèn đức tính kiên trì ở trẻ, lồng ghép giáo dục đạo đức cho trẻ một
cách nhẹ nhàng phù hợp. Quá trình rèn phương pháp kể chuyện sáng tạo sẽ góp
phần hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ ngay từ tuổi ấu thơ. Đặc biệt đối
với trẻ 4 - 5 tuổi.
Kể chuyện sáng tạo đối với trẻ 4-5 tuổi quan trọng như vậy mà qua phân
tích thực trạng tiếp thu kiến thức của các cháu mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở năm học
trước cho thấy việc lĩnh hội kiến thức làm quen văn học còn chưa cao, nhất là
thể loại kể chuyện sáng tạo. Việc lên lớp của cô trong tổ chức giờ kể chuyện
sáng tạo cho trẻ còn nhiều hạn chế, chưa thu hút được trẻ tập trung vào học môn
học này.
Xuất phát từ lý do trên, với tâm huyết nghề tôi thấy việc bồi dưỡng kiến
thức toàn diện cho trẻ, trong đó nhất là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
mà tập trung chính là dạy trẻ kể chuyện sáng tạo là một nhiệm vụ tôi thấy rất cần
thiết, vì vậy tôi đã dành nhiều thời gian suy ngẫm, trăn trở nhằm tìm ra “Một số
biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao kỹ năng kể chuyện sáng tạo”
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
Dạy trẻ làm quen văn học, trong đó dạy trẻ kể chuyện sáng tạo nhằm cung
cấp một số kỹ năng cho trẻ: đó là khả năng giao tiếp, khả năng nói rõ ràng, mạch
lạc, biểu cảm, nói đúng câu có ý nghĩa, phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Qua những
câu chuyện, những nhân vật trong truyện mà trẻ được kể, được nghe cô kể còn
giáo dục đạo đức cho trẻ một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Kể chuyện sáng tạo
còn là phương tiện giáo dục tri thức cho trẻ phát huy tính tích cực ở trẻ, rèn nếp
tư duy sáng tạo cho trẻ ngay từ tuổi ấu thơ.
1/10
Đặc điểm tư duy của trẻ 4-5 tuổi chủ yếu là trực quan hình tượng tức là chỉ
dựa vào những hình ảnh, những biểu tượng được quan sát trực tiếp, những kinh
nghiệm đã trải qua để liên hệ và suy ra cái mới. Chính vì vậy mà kể chuyện sáng
tạo xuất phát từ đặc điểm này. Ngoài tư duy trực quan hình tượng là chủ yếu thì
trẻ 4-5 tuổi đã xuất hiện tư duy mới đó là tư duy sơ đồ, ở giai đoạn này tình cảm
và trí tưởng tượng của trẻ rất phong phú, ngôn ngữ của trẻ rất phát triển. Trẻ có
khả năng khái quát sự vật hiện tượng không chỉ ở thuộc tính bên ngoài mà còn
cả thuộc tính bên trong, nhưng mức độ khả năng khái quát của trẻ không giống
nhau nên tùy thuộc vào sự phát triển của từng trẻ để có phương pháp phù hợp
phát triển tính tích cực cá nhân và hướng đến sự phát triển ngôn ngữ hiệu quả
nhất cho trẻ.
II. Thực trạng
- Trang thiết bị dạy học hiện đại như: máy tính, máy chiếu, thiết bị ghi
âm... đầy đủ, tuy vậy đồ dùng tự tạo của giáo viên còn hạn chế... nên làm hiệu
quả giảng dạy, truyền thụ của cô hạn chế và không hấp dẫn, thu hút trẻ ham học
hỏi, tìm tòi, ít hấp dẫn và không gây hứng thú nhiều cho trẻ.
- Đội ngũ giáo viên đều được đào tạo, bồi dưỡng đúng nghề nhưng chưa
thực sự chuyên tâm đầu tư thời gian đi sâu nghiên cứu, tìm hiểu, thuần thục đặc
biệt giọng kể của giáo viên còn thiếu diễn cảm, hệ thống câu hỏi cô giáo chuẩn bị
và đưa ra trong quá trình giảng dạy chưa phong phú, chưa có nhiều kinh nghiệm
trong việc tạo hứng thú cho trẻ tích cực tham gia kể chuyện sáng tạo, chưa đáp
ứng được các đối tượng trẻ trong lớp.
- Trong số phụ huynh, trình độ văn hóa không đồng đều, trong đó rất
nhiều phụ huynh chưa thấy được vị trí tầm quan trọng của việc bồi dưỡng ngôn
ngữ cho trẻ, nên thiếu quan tâm đến việc rèn luyện trẻ kể chuyện sáng tạo giúp
cho trẻ phát triển ngôn ngữ.
- Khả năng tiếp nhận, lĩnh hội khác nhau, ngôn ngữ trẻ kể chuyện sáng tạo
phát triển không đồng đều, do vậy đã ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình tiếp thu
cách kể chuyện sang tạo. Bảng phân loại đánh giá trẻ đầu năm học về lĩnh vực
kể chuyện sáng tạo phát triển ngôn ngữ trẻ đạt được cho thấy như sau:
Tổng số: 46 cháu
Thường xuyên Thỉnh thoảng Không có
STT
Đánh giá
Số
trẻ
9
Tỉ lệ
%
Số
trẻ
22
35
32
24
28
Tỉ lệ Số Tỉ lệ
trẻ
48% 15 32%
76% 13%
%
%
1
Hứng thú với KCST
20%
11%
9%
2 Tập trung chú ý
5
6
3
4
5
Trả lời câu hỏi
4
69% 10 22%
52% 20 44%
61% 10 22%
Đặttênmớichochuyện
Tạo nhân vật để KCST
2
4%
8
17%
6
KCST diễn cảm
5
11%
25
54% 16 35%
2/10
III. Các biện pháp đã tiến hành
1. Biện pháp 1: Nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung của từng bài
theo từng chủ điểm.
- Trước hết là xác định rõ chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay,
các hoạt động của trẻ tiến hành theo chủ đểm. Kể chuyện sáng tạo cũng mang
nội dung theo từng chủ điểm. Đồng thời, phải tập trung dành thời gian nghiên
cứu, tìm hiểu kỹ toàn bộ chương trình làm quen văn học để có kế hoạch phân
loại cụ thể, nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung của từng bài, từng loại tiết,
nắm chắc lượng kiến thức cần đạt đối với trẻ 4-5 tuổi để phân loại và áp dụng
cho phù hợp.
Kể chuyện sáng tạo khác với các tiết kể chuyện khác là cô có thể kể một
câu chuyện mẫu theo chủ điểm, đàm thoại với trẻ, dựa vào đó trẻ có thể kể một
câu chuyện khác, có thể kể theo tranh, theo đồ vật đồ chơi,… mang nội dung
chủ điểm bằng chính ngôn ngữ của trẻ nhằm mở rộng sự hiểu biết phát huy tính
tích cực của trẻ, tạo cho trẻ tính chủ động về khả năng diễn đạt, phát triển ngôn
ngữ.
Ví dụ: Chủ điểm trường mầm non
Tôi đề ra mục đích yêu cầu: trẻ hiểu nội dung chuyện cô kể, đặt tên cho
câu chuyện, trẻ kể chuyện sáng tạo phát triển ngôn ngữ trẻ mang nội dung chủ
điểm “Trường mầm non” với quan hệ giữa cô giáo - các con , quan hệ bạn bè
trong trường lớp, các hoạt động ở trường, các cô bác trong trường, đồ dùng đồ
chơi,…
Chủ điểm gia đình
Mục đích yêu cầu: trẻ hiểu nội dung chuyện cô kể, đặt tên cho câu chuyện,
trẻ kể chuyện sáng tạo phát triển ngôn ngữ trẻ mang nội dung chủ điểm “Gia
đình” với quan hệ trong gia đình như ông, bà, bố, mẹ, anh em, đồ dùng gia
đình,…
Chủ điểm thế giới động vật
Mục đích yêu cầu: trẻ hiểu nội dung chuyện cô kể, đặt tên cho câu chuyện,
trẻ kể chuyện sáng tạo phát triển ngôn ngữ trẻ mang nội dung chủ điểm “Thế
giới động vật” với quan hệ giữa các con vật gần gũi trẻ quan sát được hoặc hiểu
biết của trẻ về những con vật đó. Chủ điểm này có thể chia ra một số tiết kể
chuyện sáng tạo nhỏ:
- Kể chuyện về các con vật sống trong rừng.
- Kể chuyện về các con vật sống trong gia đình.
- Kể chuyện về động vật sống ở khắp nơi…
Tóm lại: Để cho trẻ kể chuyện sáng tạo tốt trước hết cần phải xác định rõ
trong mỗi tiết học ở mỗi chủ điểm cần đạt được mục đích yêu cầu gì, từ đó có
những biện pháp tiếp theo.
2. Biện pháp 2: Tìm chọn truyện hay hoặc sáng tác truyện.
Đối với trẻ 4-5 tuổi, lứa tuổi rất ham hiểu biết và rất nhạy cảm, ngôn ngữ
trẻ ngây thơ, trong sáng hồn nhiên giàu hình ảnh và ngữ điệu,... nếu nội dung
truyện không hay, không gần gũi với trẻ sẽ không hấp dẫn và không gây được
hứng thú, làm trẻ chán không muốn tham gia vào giờ học. Do vậy câu chuyện cô
3/10
kể cũng phải có nội dung hay, hấp dẫn, phù hợp với trẻ, chính vì vậy mà tôi luôn
phải tìm chọn những câu chuyện hay theo chủ điểm để kể mẫu cho trẻ nghe.
Được nghe câu chuyện hay trẻ rất thích và có ý tưởng kể chuyện sáng tạo cho
mình.
Chủ điểm “Trường mầm non” tôi đã chọn truyện” Mai Mai đến trường”
trẻ rất thích vì có nội dung gần gũi với trẻ giống như cuộc sống hiện tại của trẻ.
Tuy nhiên, khi kể tôi không giới thiệu tên truyện để trẻ tự đặt tên cho câu
chuyện cô kể, trẻ đã đặt tên cho câu chuyện là “ Bé Mai Mai đến trường”, “ Cô
giáo của bạn Mai Mai”,... Trẻ đã sáng tạo kể các câu chuyện như “ Bé Bi đi
học”, “ Cô giáo em”,...
Chủ điểm “Gia đình” tôi đã chọn truyện “ Đi mua sắm” nội dung có mẹ và
con đi chợ mua sắm, nội dung gần gũi với trẻ nên trẻ rất thích và chăm chú
nghe. Kết quả 100% trẻ thích truyện.
Ngoài việc lựa chọn truyện hay phù hợp tôi còn có thể nghĩ và sáng tác
truyện để phù hợp với mục đích yêu cầu chủ điểm như chủ đểm thế giới thực vật
tôi đã sáng tác truyện về quả. Khi được nghe truyện các con lớp tôi còn reo lên “
hay quá” và đặt tên cho câu chuyện là “ Chôm Chôm dũng cảm”, “ Bạn Cam
biết lỗi” “ Tên Chuột gây sự”,... Kết quả 100% trẻ thích truyện.
Chủ điểm thế giới động vật tôi đã sáng tác một câu chuyện nhỏ có chó sói
và 3 anh em dê đó là truyện “BA ANH EM DÊ VÀ CON CHÓ SÓI”. Ở một
khu rừng kia, có ba anh em dê sống trong căn nhà nhỏ trên núi cao. Hàng ngày
ba anh em dê đi ăn cỏ phải qua một cây cầu nhỏ. Một hôm, em dê út đi ăn cỏ,
vừa bước chân lên cầu bỗng có tiếng quát:
- Đứa nào bước lên cầu của ta? Cút ngay kẻo ta sẽ ăn thịt mi!
Em dê út sợ quá chạy vội về, vừa chạy vừa khóc. Nghe thấy tiếng khóc
anh dê hai hỏi:
- Út ơi, làm sao em khóc?
- Ôi anh Hai! làm sao mà em không khóc được cơ chứ, em muốn đi ăn cỏ
nhưng ở trên cầu kia có con chó sói răng nhọn hoắt nó ăn thịt em mất!
- Đừng sợ, hãy đi với anh!
Anh dê Hai dắt em dê út đi. Hai anh em vừa bước chân lên cầu, nghe có
tiếng bước chân con chó sói nhảy ra quát:
- Đứa nào bước lên cầu của ta? Cút ngay kẻo ta sẽ ăn thịt mi!
- Ta là anh dê hai, con sói kia hãy lại đây ta húc cho mi vỡ bụng!
Nói rồi anh Hai xông vào húc con chó sói, nhưng sừng của anh dê hai còn
bé chưa nhọn nên không húc được. Hai anh em dê sợ quá vừa chạy vội về nhà
vừa khóc. Anh dê cả ghe thấy tiếng khóc liền hỏi:
- Làm sao các em lại khóc?
Dê út kể lại cho anh cả nghe, anh dê cả nói:
- Đừng sợ hãy đi với anh.
Ba anh em dê dắt nhau đi ăn cỏ. Vừa bước chân lên cầu, con chó sói nghe
thấy tiếng bước chân nó liền nhẩy ra quát:
- Đứa nào bước lên cầu của ta? Cút ngay kẻo ta sẽ ăn thịt mi!
4/10
- Ta là anh dê cả đây, con chó sói kia hãy tránh đường cho ta đi kẻo ta húc
cho mi thủng bụng ra đấy!
Con chó sói vẫn không tránh đường, nó quát:
- Hãy cút ngay kẻo ta sẽ ăn thịt mi!
Anh dê cả tức giận dùng cái sừng nhọn tiến thẳng về phía con chó sói húc
vào bụng nó, con chó sói rơi tòm xuống suối bị nước cuốn trôi đi mất. Từ đó ba
anh em dê hàng ngày đi ăn cỏ không còn bị con chó sói bắt nạt nữa, họ vừa đi
vừa hát “ Cỏ non xanh, cỏ tươi xanh bát ngát trên đồi, anh em ta chén no nê,
uống nước suối rồi ta lại về, la la la- lá la la- lá lá lá là la là là”.
Với nội dung chuyện có ba anh em dê đi ăn cỏ phải đi qua một chiếc cầu,
em dê út gặp sói thì sợ bỏ chạy, anh dê hai gặp sói đã đánh lại nhưng sừng còn
bé chưa nhọn nên không húc được sói. Còn anh dê cả sừng nhọn đã đánh được
sói, hất sói xuống sông. Câu chuyện có các tình huống nguy hiểm, có nhiều
giọng nhân vật, ngôn ngữ gần gũi với trẻ, có anh em biết giúp đỡ nhau, trẻ rất
thích. Kết quả 100% trẻ thích truyện.
3. Biện pháp 3: Hình thức tổ chức phù hợp, giới thiệu bài hay gây hứng thú .
Muốn tổ chức giờ học kể chuyện sáng tạo thì phần giới thiệu bài cũng giữ
một vai trò rất quan trọng. Để gây hứng thú cho trẻ vào giờ học không phải dễ
song tôi luôn nghiên cứu suy nghĩ để tìm ra cách giới thiệu bài hay hấp dẫn giúp
trẻ hứng thú vào giờ học. Hiểu được tâm lý trẻ rất thích tham gia vào các hội thi,
các câu lạc bộ, ngày hội, ngày lễ,... để trẻ tự khẳng định mình và thực sự cố gắng
hết sức giành chiến thắng. Do vậy mà tôi luôn luôn vận dụng các bài thi, bài thơ,
bài hát,... để có hình thức tổ chức phù hợp giới thiệu bài gây hứng thú cho trẻ.
Ví dụ:
Chủ điểm gia đình: Chọn hình thức tổ chức kể chuyện sáng tạo dưới dạng
thi “ Ở nhà chủ nhật” để trẻ kể về gia đình mình, trẻ rất hồ hởi muốn tham gia kể
chuyện.
Chủ điểm thế giới động vật: Chọn hình thức tổ chức kể chuyện sáng tạo
với chủ đề “ Người chăn nuôi giỏi”, “ Ngày hội rừng xanh”,...
Chủ điểm thế giới thực vật: Chọn hình thức tổ chức “ Thăm vườn của ba”
giới thiệu bài qua bài hát đố “quả gì?”
“ Quả gì mà chua chua thế?
Xin thưa rằng: Quả khế!”
- Cô hỏi: - Câu hát nói gì?
- Trẻ trả lời: - Con thưa cô, câu hát nói về quả khế ạ!
- Cô nói: Các con ạ, trong vườn của ba có rất nhiều loại quả, và chuyện gì
đã xảy ra ở khu vườn đó các con có muốn biết không? (sau đó cô kể)
Trẻ được hát đố trẻ rất thích, khi nghe tôi giới thiệu có vẻ bí mật tôi thấy
những đôi mắt ngây thơ trong sáng im lặng nghe tôi kể chuyện, qua đó tôi thấy
cách giới thiệu của tôi hấp dẫn gây hứng thú cho trẻ. Để đạt được thành công
trong tiết dạy tôi còn sử dụng biện pháp sau:
4. Biện pháp 4: Ứng dụng CNTT vào kể chuyện.
- Ngày nay với sự phát triển mạnh của mạng thông tin, truyền thông
trên Internet, giúp giáo viên chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên
5/10
phong phú cho việc lựa chọn những hình ảnh, âm thanh, phim sống động... có
nội dung, tư liệu bài giảng sinh động giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực
để xây dựng giáo án điện tử.
- Việc tìm kiếm thông tin, hình ảnh trên Internet để xây dựng bài giảng
là rất cần thiết và bổ ích, giúp giáo viên giảng dạy đạt hiệu quả cao và giúp
trẻ tiếp thu kiến thức dễ dàng, tiết kiệm thời gian làm đồ dùng đồ chơi của
giáo viên, ngoài ra những tư liệu ấy còn là cơ sở phát triển và nhân rộng.
- Tôi đã sử dụng những video có nhạc nền hoặc được lồng tiếng sẵn ở
nhà cho các con xem tùy từng tình huống cụ thể khi nào thì giáo viên trực tiếp
kể cho trẻ nghe, khi nào thì cho trẻ nghe âm thanh lồng tiếng sẵn. 100% trẻ
đều thích thú.
5. Biện pháp 5: Kể chuyện diễn cảm (Đây là biện pháp cực kỳ quan trọng).
Trẻ mẫu giáo 5 tuổi - độ tuổi ngôn ngữ rất phát triển, trẻ có khả năng sử
dụng câu thành thạo và có sắc thái biểu cảm,... những bài thơ, câu chuyện hay rí
rỏm kích thích tính tò mò ham hiểu biết của trẻ. Muốn câu chuyện thực sự đi
vào lòng trẻ thì không những truyện phải có nội dung hay, giới thiệu hấp dẫn mà
giọng kể của cô cố vai trò cực kỳ quan trọng. Chỉ có giọng kể của cô tốt thể hiện
đúng sắc thái biểu cảm thì nội dung truyện mới toát lên được hết những ý hay,
trẻ mới tiếp nhận được cách kể của cô và thổi vào trẻ một cách kể sáng tạo hấp dẫn.
Ví dụ 1: Câu nói của người già giọng chậm dãi và ấm khi kể lại kể với
giọng lanh lảnh, còn nhân vật độc ác lại thể hiện với giọng nhẹ nhàng tình cảm
thì sẽ không toát lên được nội dung của câu chuyện vì vậy không những các
cháu mà người nghe cũng thấy chán.
Do vậy việc chuẩn bị cho mình mỗi khi dạy trẻ kể chuyện là tôi phải luyện
tập để có giọng kể tốt phù hợp và đúng tính cách nhân vật, ngắt nghỉ câu, thể
hiện sắc thái biểu cảm đúng nhân vật mà mình kể, xác định đúng các giọng nhân
vật, giọng dẫn chuyện,... kết hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ để bổ trợ cho giọng
kể. Có như vậy nội dung câu chuyện mới thể hiện hết cái hay. Qua đó mà trẻ
tiếp nhận cách kể của cô truyền tải vào cách kể cho chính bản thân mình cách kể
tự nhiên hấp dẫn người nghe và kể rất sáng tạo.
Ví dụ 2: Truyện “ Ba anh em dê và con chó sói” đã trích ở trên thì trước
khi kể bao giờ tôi cũng phải nghiên cứu để hiểu, thuộc truyện và xác định giọng
nhân vật rõ ràng:
- Giọng dẫn chuyện: nhẹ nhàng, ngắt, nghỉ, kể lúc nhanh lúc chậm phù
hợp với nội dung câu chuyện.
- Giọng sói: quát dê út với giọng to, hách dịch, dữ dằn.
- Giọng em dê út: nhỏ, run sợ, khóc làm nũng anh.
- Giọng anh dê hai: Láu táu
- Giọng anh dê cả: ấm và chững chạc hơn đối với các em nhưng khi quát
sói thì lại quát với giọng to đanh thể hiện sự dũng cảm không sợ gì sói.
Ngoài việc xác định giọng nhân vật rõ ràng tôi còn xác định giọng dẫn
chuyện và khi thể hiện xuyên suốt câu chuyện tôi còn phải thay đổi sắc thái
biểu cảm cho phù hợp vơi nội dung hình ảnh diễn ra trong từng đoạn truyện và
kết hợp với ánh mắt cử chỉ điệu bộ, ngắt nghỉ dài ngắn, trường độ, cao độ,... để
6/10
giọng phù hợp với nội dung. Có thể cùng một câu nói nhưng ở mỗi hoàn cảnh
xảy ra lại thể hiện với giọng khác nhau.
Ví dụ 3: Đoạn truyện “Về đến nhà, vừa đặt giỏ đào xuống đất khỉ em đã
lon ton chạy vào gọi mẹ.
- Mẹ ơi!...Mẹ!...
Khỉ em gọi hai ba lần vẫn chẳng thấy khỉ mẹ thưa. Hai chú khỉ lo sợ chạy
bổ vào buồng thì thấy khỉ mẹ đang đắp chăn nằm trên giường. Hai chú khỉ
hoảng hốt hỏi dồn:
- Mẹ ơi ... Mẹ ... Mẹ làm sao thế?“
Trong đoạn truyện vừa rồi thì “Mẹ ơi!...Mẹ!...” ở đoạn trước gọi với giọng
dịu dàng tự nhiên ngây thơ đúng với tâm trạng hồ hởi về gọi mẹ. Nhưng cũng
câu nói ấy ở đoạn truyện sau thì giọng lại gọi ngắt quãng, hoảng hốt, dồn dập vì
khỉ con bất ngờ khi thấy khỉ mẹ ốm.
Với một câu chuyện trong chương trình hay ngoài chương trình hoặc tôi tự
viết để kể cho trẻ nghe thì việc kể diễn cảm được tôi chuẩn bị rất kỹ và tôi thể
hiện kể tốt. Do vậy mà học sinh lớp tôi đã học được cách kể diễn cảm và kể rất
sáng tạo.
6. Biện pháp 6: Sử dụng đồ dùng đồ chơi đẹp, sinh động, sáng tạo và
phù hợp.
Cùng với các biện pháp trên thì biện pháp này cũng rất quan trọng. Trẻ
mẫu giáo rất tò mò, chúng muốn được khám phá thế giới xung quanh bằng cách
trực tiếp được quan sát, sờ mó, sử dụng,… “ Học bằng chơi, chơi mà học”. Đồ
dùng đồ chơi là người bạn đồng hành không thể thiếu được trong hoạt động cho
trẻ và là ngọn nguồn vui cho trẻ. Vì vậy để có được những đồ dùng đồ chơi hấp
dẫn đa dạng phong phú về chủng loại, hình dạng, màu sắc, kích thước,… Tôi đã
tranh thủ tận dụng thời gian làm đồ dùng đồ chơi, nghiên cứu làm đồ dùng đồ
chơi không những đẹp mà còn phải sinh động hấp dẫn, nhân vật kể có cử động
để khi cô kể cho trẻ nghe trẻ cảm thấy các nhân vật trong truyện có hồn thực sự
như cuộc sống đang diễn ra trẻ rất thích. Tôi làm đồ dùng đồ chơi với nhiều thể
loại phong phú mà nguyên liệu lại dễ tìm - đồ dùng đồ chơi được làm bằng vải
vụn, chai, lọ, nhựa, len, mút xốp,… để tôi có thể lựa chọn dạy trẻ phù hợp từng
chủ điểm.
Ví dụ:
Chủ điểm thế giới động vật: Tôi đã làm bộ rối đớp lời “ Thỏ, rùa và
chuột”, “ Ba anh em dê và con chó sói” (nhân vật cử động mồm) được đớp lời
theo giọng kể làm cho trẻ nghe trẻ thấy các nhân vật như đang nói chuyện với
nhau trẻ rất thích.
Chủ điểm gia đình: Tôi làm bộ rối tay có bà, cháu, mèo,... có cử động,
hình dáng, màu sắc đẹp.
Chủ điểm thế giới thực vật: Tôi làm bộ đồ dùng quả có chân tay cử động.
Khi sử dụng kết hợp với trang trí sân khấu như khung cảnh gia đình hoặc khu
vườn nhỏ,... trẻ rất thích và hứng thú học.
7/10
Ngoài ra, tôi còn làm một số loại rối khác nữa như rối dẹt lò so, rối dẹt di
chuyển trên tranh, rối ngón,... thể loại phong phú, kích thước phù hợp, màu sắc
đẹp, hấp dẫn để tôi có thể lựa chọn dạy trẻ phù hợp với từng bài, từng chủ điểm.
Không những đồ dùng đồ chơi của cô hấp dẫn mà đồ dùng của trẻ cũng
phải hấp dẫn để trẻ tự mình sử dụng những nhân vật trẻ thích. Nhờ có đồ dùng
đồ chơi đẹp trẻ thích mà kích thích trẻ kể chuyện sáng tạo, trẻ muốn được kể thì
cô giáo mới có cơ hội dạy cho trẻ cách kể hấp dẫn đúng ngôn ngữ biểu cảm, từ
đó vốn từ của trẻ tăng nhanh và cách sử dụng câu của trẻ tốt hơn, ngôn ngữ trẻ
phát triển, nâng cao hơn là ngôn ngữ nghệ thuật. Hiểu được ý nghĩa vai trò của
đồ dùng đồ chơi đối với trẻ mà khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo tôi làm rất nhiều
đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới thực vật: Dạy trẻ kể chuyện sáng tạo về quả, tôi
và trẻ đã cùng làm rất nhiều loại quả khác nhau có cách điệu đầu, tóc, mắt, mũi,
chân, tay,… có cử động để cho trẻ kể chuyện.
Chủ điểm thế giới động vật: Ngoài các con vật bằng nhựa tôi và trẻ cùng
làm các con vật bằng các nguyên vật liệu khác nhau như gấp giấy: voi, thỏ, khỉ ,
chim, hổ,…
Các con vật làm từ ống mút sữa được trang trí thêm mút xốp hoặc len như
mèo, lợn, chó, gà,…
Các con vật làm từ hộp keo dán kết hợp với mút xốp như châu chấu,
chuồn chuồn, bướm,...
7. Biện pháp 7: Kết hợp với phụ huynh
Thống nhất giữa giáo dục trong nhà trường với giáo dục tại gia đình tránh
việc “ Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Ở lớp trẻ được kể chuyện sáng tạo với
đồ vật trẻ rất thích, nhiều khi về nhà trẻ cũng lấy đồ dùng trong nhà ra để kể và
kể rất say sưa nhưng có khi phụ huynh không hiểu lại đánh mắng trẻ vì tội “bày
bừa ra nhà” thế là trẻ bị đánh mắng oan. Do vậy các cô giáo cần kết hợp với phụ
huynh để phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ được sử dụng đồ dùng đồ chơi,
khuyến khích trẻ kể chuyện. Từ đó phụ huynh không những không cấm đoán mà
còn khuyến khích, động viên trẻ kể chuyện với đồ vật ở nhà, vì vậy mà chất
lượng học sinh lớp tôi biết kể chuyện sáng tạo đã nâng lên rõ rệt.
Qua biện pháp trên tôi thấy 100% trẻ trong lớp càng hứng thú tích cực hơn
khi tham gia vào kể chuyện sáng tạo, giúp cho ngôn ngữ của trẻ ngày càng phát
triển phong phú hơn.
IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
1. Về giáo viên:
- Nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung, phương pháp, có hình thức tổ
chức phù hợp hấp dẫn, phát huy được các hoạt động chủ đạo của trẻ “ chơi mà
học, học bằng chơi”, biết làm đồ dùng đồ chơi, ứng dụng CNTT vào khi dạy trẻ
kể chuyện sáng tạo.
2. Về phía phụ huynh:
Trẻ không những kể chuyện ở lớp mà còn kể ở nhà, các cháu kể rất diễn
cảm và sáng tạo cho ông bà, bố mẹ nghe. Gia đình rất ngạc nhiên, phấn khởi và
tin tưởng ở các cô giáo vì vậy cho con đi học đều.
8/10
Tải về để xem bản đầy đủ
12 trang
11/03/2024
440
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao kỹ năng kể chuyện sáng tạo", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giup_tre_4_5_tuoi_nang_cao_ky_nang_ke.doc
