SKKN Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học

Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu càu đẹp, cái thiện, gét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói day, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.
MÔN:LÀM QUEN VĂN HỌC  
ĐỀ TÀI  
Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn  
làm quen văn học  
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:  
1) Yêu cầu của nghành.  
Bác Hồ kính yêu của chúng ta khi còn sống Bác rất quan tâm đến mọi  
người, nhất là các cháu thiếu niên nhi đồng. Bác chú trọng từ bửa ăn, giấc  
ngủ sự tiến bộ của các cháu.  
Bác hồ nói:  
Trẻ thơ như búp trên cành  
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành ngoan”  
Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ  
ngây, hồn nhiên như tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong  
quá trình trăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những  
điều kỳ lạ, thần tiên.  
Thông qua hoạt động dạy học dưới hình thức như tạo hình, hoạt  
động với đồ vật, môi trường xung quanh… sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc  
sáng tạo, nhân cách con người “làm quen văn học” một hoạt động không  
thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động  
làm quen với các tác phẩm văn học loại hỉnh nghệ thuật, đặc sắc, nghệ  
thuật nghành từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt nó  
rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống tran hòa trong không  
khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là cánh  
cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.  
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết  
viết, đọc thì văn học chiếc cầu nối, phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những  
tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao,  
chuyện kể tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là  
phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê  
hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc  
làm tốt, biết yêu càu đẹp, cái thiện, gét cái ác độc, phê phán những việc xấu,  
kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành  
các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ và  
ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm,  
nói day, nói đúng câu, đúng từ đúng ngữ pháp.  
Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những  
tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng  
tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu  
thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố  
mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo  
thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung  
của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ  
đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được mục đích của  
môn học: làm quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra  
một số biện pháp để giảng dạy tốt môn: Làm quen văn học.  
2) Thực trạng ban đầu.  
Qua các năm thực hiện chuyên đề cho trẻ làm quen TPVH- LQCV,  
giáo viên đã thực sự nhiều đầu tư vào việc nâng cao các phương pháp,  
hình thức cho trẻ LQTPVH đã chú trọng nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm và  
dạy trẻ kể lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức đa dạng và phong  
phú. Song việc dạy trẻ đóng kịch còn còn có nhiều hạn chế.  
Chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ chuyện kể sang kịch bản  
sân khấu, không tạo ra được tính kịch - sự kiện - sự biến, lời thoại còn dài  
dòng khó hiểu, giáo viên còn nặng nề trong việc dẫn chuyện làm cho kịch  
bản trở nên rời rạc - kém hấp dẫn.  
Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng còn cảm nhận các tác  
phẩm văn thơ chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử  
chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương  
pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết qutrên trẻ chưa cao, trẻ  
chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học,  
dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.  
Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh  
trí, trang phục… làm cho hoạt động đóng kịch không thu hút được sự chú ý  
của trẻ.  
Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động  
đóng kịch cho trẻ - nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong các giờ  
chơi, các buổi sinh hoạt thì hầu như chưa có.  
Đối với nghành giáo dục yêu cầu trẻ “học chơi, chơi học”  
thông qua các tác phẩm văn học một cách nhẹ nhàng, gần gũi hơn.  
3) Giải pháp đã sử dụng.  
Qua áp dụng thực hiện chuyên đề: Làm quen năn học trong trường  
Mầm non. Đây một chuyên đề lớn, không kém phần quan trọng khi thực  
hiện chuyên đề này giáo viên cần nghiên cứu kỹ tài liệu chuyên đề bồi  
dưỡng thường xuyên tham gia dự giờ các tiết dạy thơ, chuyện để đúc rút  
kinh nghiệm cho bản thân.  
Từ đó tôi nhận thấy rằng bộ môn làm quen văn học tầm quan trọng  
trong việc phát triển nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua  
đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và  
cách diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện chỉ thể phát huy tác  
dụng của nó khi cô biết chuyển tải được tư tưởng cảm xúc của tác giả nội  
dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thật hấp dẫn, phong phú, đa  
dạng. Qua đó giúp trẻ phát huy được tính tích cực cá nhân- tự tin- độc lập-  
sáng tạo- hình thành duy- khả năng ghi nhớ chủ đích, những tình cảm  
đạo đức tốt đẹp khả năng hoạt động nghệ thuật, sáng tạo.  
Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài trước khi giảng  
Làm, mua sắm, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ chơi phong phú hấp dẫn với  
dạy.  
trẻ đảm bảo tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật ….  
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức  
phù hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi: “Bé yêu thơ”; câu đố, tham quan  
đặc biệt chọn những hình ảnh thật, đẹp những nhân vật ngộ nghĩnh  
sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hòa nhập , hóa thân vào các  
nhân vật trong tác phẩm mà tôi lồng ghép được. Đề rồi từ chở trẻ trăm chú  
xem, lắng nghe cô giới thiệu dẫn đến trẻ nắm bắt được nội dung tiết học một  
cách chủ động.  
Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có  
tính lôgic, để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương trâm: “lấy trẻ  
làm trung tâm” để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên  
hệ thực tiễn, sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp  
đặt một cách gò bó.  
Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt  
vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt như trông một tiết kể chuyện  
: “Bác gấu đen và hai chú thỏ” vào đầu tôi cho trẻ chơi: “Trời nắng, trời  
mưa”. Hỏi trẻ: “Con gỉ đi tắm nắng”. Cô giói thiệu chuyện kể cho trẻ cho  
trẻ nghe, sau đó kể kết hợp cho trẻ tri giác bẳng tranh, con rối, cho trẻ  
xem “Chương trình bông hoa nhỏ” từ đó trẻ dễ nhận thấy, phân tích tính  
cách nhân vật, biết đâu thiện - ác, đâu tốt đẹp - xấu để trẻ hướng tới cái  
đích trẻ cần làm đó biết yêu thương, giúp đỡ như trẻ yêu bạn “thỏ  
trắng” giúp “Bác gấu đen” (chuyện “bác gấu đen và hai chú thỏ”). Làm  
những công việc nhỏ mà có lể giáo như lấy tăm, bưng nước mời ông bà,  
giúp cô lau bán, ghế….  
- Hay với tiết dạy t: Bó hoa tặng cô  
- Đầu tiên cô cho trẻ chơi trò chơi “ gieo hạt”  
- Bác nông dân vừa trồng vườn hoa rất đẹp mời lớp mình đến thăm quan,  
nào chúng mình cùng đi .Các cháu vừa đi vừa làm bác nông dân quốc đất  
- Các cháu thấy vườn hoa như thế nào? Khi cho trẻ tham quan vườn hoa  
giúp trẻ nhận biết được các loại hoa , cách chăm sóc hoa, ích lợi của hoa.  
- Trè vừa được tham quan vườn hoa vừa được nghe cô đọc thơ làm cho trẻ  
thích thú. Khi đọc thơ lần 1 cô hỏi  
+ Cô vừa đọc bài thơ gí do ai sáng tác?  
- Trong bài thơ các bạn nhỏ hái hoa tặng cô nhân nhịp gì? ( 8/3)  
- Ngày 8/3 là ngày quốc tế phụ nữ ngày của các bà, các mẹ, các cô, các chị.  
- Lớp mình cùng đi hái hoa nào?  
- Cô đọc lần 2 theo tranh  
+ Trích dẫn nội dung bài thơ  
- Lần 3: cô đọc thơ tranh chữ to  
- Các cháu ơi trong tháng này có một ngày lễ rất ngày lễ của các thầy cô giáo  
đó là ngày gì vậy? ( ngày 20/11)  
+ Đàm thoại: Bạn nào trả lời giỏi được thưởng một phần quà  
- Các bạn nhỏ trong bài thơ hái hoa tặng ai? Nhân nhịp gì? ( tặng hoa cho cô,  
nhân nhịp 8/3)  
- Bó hoa của bạn nhỏ những loại hoa gì? Màu sắc như thế nào?( trẻ trả  
lời)  
- Khi tặng hoa các bạn nhỏ hồi hộp như thế nào?  
- Tình thương của cô giáo đối với các bạn nhỏ như thế nào?  
- Các cháu sẽ làm gì cho cô giáo vui lòng ( trẻ kể)  
- Gíao dục: Các cháu phải học ngoan, vâng lời cô, biết giúp cô những công  
việc vừa sức như phụ cất đồ dùng, đồ chơi, xếp bàn ghế gọn gành, khi  
thấy sân trường có là vàng rơi các cháu nhặt bỏ vào sọt rác  
Sau đó cho trẻ đọc thơ  
- Các cháu ơi các bạn nhỏ trong bài thơ đã đi hái hoa tặng cô, các cháu đã có  
để tặng chưa ? vậy lớp mình sẽ đi hái hoa tặng cô nhé!  
- Chia 2 đội mỗi đội 5 cháu  
Đội 1 cháu hái hoa chữ u  
Đội 2 cháu hái hoa chữ ư  
- Cách chơi: Khi có hiệu lệnh bạn đầu hàng sẽ bật liên tục qua 3 vòng lên hái  
hoa theo quy định bỏ vào giỏ của đội mình và chạy về cuối hàng đứng bạn  
đầu hàng tiếp tục lên hái hoa  
- Khi hái hoa tạo sự hứng thú cho trẻ và còn kết hợp giúp trẻ rèn luyện chữ  
cái.  
Cô giáo khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của phải chuẩn xác,  
diễn đạt trôi chảy phủ hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng. Khi dạy  
trẻ đọc thơ cô chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc sai để  
sửa cho trẻ như đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần động viên trẻ “  
con đọc gần giỏi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để phát hiện tổ nào đọc  
tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt.  
Dạy trẻ nói đủ câu, cô nói trước và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho  
trẻ khác giúp đỡ các bạn.  
Trong giờ học cô luôn chú ý bao quát chung để tìm hiểu đặc điểm của  
từng trẻ để gần gũi động viên trẻ giúp đỡ những trẻ còn yếu kém, đưa trẻ  
vào hoạt động với các bạn nề nếp hơn, hứng thú hơn.  
Ngoài những hoạt động chung của tiết học Làm quen văn học tôi luôn tạo  
điều kiện cho trẻ được tiếp xúc và cũng cố tích lũy những biểu tượng mà cô  
đã cung cấp cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi như dạo chơi ngoài trời, trong các  
môn học khác, trong vui chơi đồng thời đặt nền móng cho giờ học sau đặt  
kết quả cao.  
Trong lớp học bảng Làm quen văn học tôi thường gắn các hình ảnh  
của nội dung chuyện hoặc bài thơ theo từng giai đoạn để trẻ dễ nhận đó là  
câu chuyện gí? Bài thơ nào? Và trẻ thể đọc, kể với nhau.  
Bản thân tôi luôn học hỏi các đồng nghiệp thực hành, kiến tập các  
chuyên đề ở trường, huyện tự bồi dưỡng mình để có thêm nhiều kinh  
nghiệm.  
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:  
1) Cơ sở luận:  
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện  
phát triển ngôn ngữ cho trẻ đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy  
gọn biết sữ dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế việc dạy trẻ  
làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh  
giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập  
trong suy nghĩ.  
Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành,  
biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em  
nhỏ.  
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm  
quen với văn học là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc  
giáo dục trẻ. vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm  
văn học vấn đề quan trọng trong đỗi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm  
non.  
Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của  
việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc kể chuyện  
của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những  
giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung  
động, hứng thú dối với văn học, ấn tượng về những hình tượng nghệ  
thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt  
động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò  
chơi đóng kịch; Cao hơn tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyen5  
theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện  
nhân cách trẻ.  
Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc sống thực tại bao  
gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong  
những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây,  
hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vủ trụ trẻ nhìn thấy được, cũng nói về  
những gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng,  
dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu  
nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn  
tình cô cháu,…Trẻ cũng dần nhận ra có một hội ràng buộc con người với  
nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học  
thể cần đề cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô  
tiên, phù thủy, quỷ sứ cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức  
dân tộc. Đây cũng đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú,  
hấp dẫn của đời sống tinh thần.  
Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, những hiểu  
biết sơ đẳng về văn học, đó khả năng tả cuộc sống xung quanh phong  
phú, hấp dẫn bằng những dạng thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết  
được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện.  
Không những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình  
tượng, nhà sư phạm còn cần giúp trẻ phân biệt được hình tượng nghệ thuật  
với hiện thực, hình thành một số khái niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân  
vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi những điều đã được nghe và bộc lộ những  
suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ.  
Tác phẩm văn học một chỉnh thể nghệ thuật, cấn giúp trẻ nhận biết  
các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân  
vật; giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa  
không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động  
văn học. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp chưa đòi  
hỏi trẻ phân biệt quan hệ chính phụ trong truyện chỉ nhằm giúp trẻ nhận  
ra tính liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung  
tâm của tác phẩm.  
Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong  
giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ  
nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính.  
Qua tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của  
ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ  
nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.  
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận  
thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn  
ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỷ năng đọc kể tác phẩm.  
2) Giả thiết khoa học:  
Sức mạnh của tác phẩm văn học thật vô cùng to lớn. Trong quá trình  
cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm, bằng tài năng sư phạm cùng với nghệ thuật  
đọc kể chuyện văn học, cô giáo ở trường Mầm non sẽ hướng trẻ vào  
những vẽ đẹp nội dung và nghệ thuật tác phẩm, gây ấn tượng đầu tiên cho  
trẻ về hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ dân tộc.  
Cấn phải dạy trẻ biết lắng mình với tác phẩm văn học, hòa vào cõi  
mộng mơ, trau rồi thói quen đón nhận được các hòa âm tinh tế thoáng qua,  
bất chợt đến từ các nguồn sống khác, nghĩa dạy trẻ tập trung rung động,  
cái rung động của mính chứ không phải của ngưới khác.  
Tác phẩm văn học thể hiện hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ  
thuật. Bằng sức mạnh của tính hình tượng, sự biểu cảm của ngôn ngử, những  
hình tượng con người, con vật, bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng ngôn  
ngữ đã tác động mạnh mẽ đến trẻ em. Ấn tượng trẻ thu nhận được từ tác  
phẩm văn học khi nghe đọc, kể tác phẩm phụ thuộc vào trình độ phát triển  
nhận thức thẩm mỹ của trẻ, vào khả năng cảm nhận văn học trong sự thống  
nhất giữa nội dung và hình thức nghệ thuật tác phẩm. Chúng ta đều nhận  
thấy rằng, trẻ mẫu giáo có khả năng cảm nhận văn học nghệ thuật trong thể  
hoàn chỉnh, thống nhất giửa nội dung và hình thức tác phẩm bằng cách nghe  
người lớn đọc, kể tác phẩm.  
Trẻ em nói chung và đặc biệt trẻ 2 tuổi rất thích những tác phẩm vui  
nhộn, dễ chán những bài văn buồn và gây sự sợ hãi. Tuy nhiên phản ứng của  
trẻ trước những cảnh hoặc chi tiết chứa đựng sự căng thẳng phụ thuộc vào cả  
cách thể hiện của người lớn khi đọc, kể tác phẩm lẫn đặc điểm tâm lý cá  
nhân cũng như sự từng trải của trẻ.  
Trẻ 3-4 tuổi trong khi nghe kể những câu chuyện có tính hài hước đã  
biểu hiện hành động điệu bộ cho thấy chúng hiểu không chỉ nội dung mà cả  
sự bất bình thường của những tình tiết có tính hài hước của tác phẩm. Qua  
quan sát, người ta nhận thấy trẻ ở độ tuổi này rất thích xem chèo và chúng  
khoái trí cười theo khi xuất hiện những nói hóm hỉnh, sâu sắc của các nhân  
vật hề. Người lớn thấy cảnh đó chắc ngạc nhiên vì sao một cô, cậu lại  
hiểu được những truyện khôi hài, khó hiểu dến như vậy. Nhưng rõ ràng là  
các em có khả năng bẩm sinh hiểu được sự hài hước.  
Đối với trẻ ở tuổi mẩu giáo nhỡ (4-5 tuổi), giáo viên cần chọn đọc  
cho trẻ những tác phẩm nội dung và hình thức nghệ thuật phức tạp hơn.  
Trên cơ sở những trẻ tiếp thu được ở giai đoạn trước, ở chúng sẽ tạo ra  
khả năng xâm nhập sâu hơn vào nội dung tác phẩm khiến chúng xác định  
thái độ đối với các nhân vật, sự kiện phản ánh trong tác phẩm.  
Đối với trẻ mẫu giáo (5-6 tuổi), ở giai đoạn này, cảm nhận thẫm mĩ đã  
một bước phát triển trong tiếp nhận văn học. Sự tiếp nhận tác phẩm đầy  
đủ hoàn thiện hơn, biểu hiện trước tiên là sự hiểu biết những câu chuyện cổ  
tích, bài thơ, những đoạn văn xuôi hay và và sự làm giàu tình cảm qua quá  
trình tích lũy hình tượng nghệ thuật.  
Đối với trẻ mẫu giáo lớn thì sự quan tâm tới tác phẩm văn học sẽ giúp  
trẻ hiểu được nội dung tác phẩm, các nhân vật trong tác phẩm trở nên gần  
gũi dễ hiểu hơn. Sự cảm thông với nhân vật, sự lo lắng cho số phận của nhân  
vật của trẻ đã mang đặc điểm cá tính hơn. Sự hồi hộp, lo lắng này của trẻ em  
đã nếm trải ngay cả trong sự kiện đời sống hàng ngày.  
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học nhà sư phạm cần hướng trẻ  
đến vẻ đẹp mang “bản chất người” của hình tượng văn học. Vẻ đẹp của tính  
người trong cá nhân đơn nhất ở văn học trẻ em có thể nhận ra từ cách cư xử  
tế nhị, nhân hậu giữa đồng loại (bác gấu đen và hai chú thỏ), trong sự thành  
thực đối với bản thân và người khác, trong cử chỉ biết ơn… Cẩn dạy trẻ nghệ  
thuật tự đặt mình vào chổ đứng và tình thế của người khác như hiểu được sự  
cực nhọc mẹ, nỗi ưu tư của cha, hiểu sự đơn nghèo khó của bạn bè, nỗi  
bất hạnh của con người, rồi tận tình làm nhẹ vơi đi gánh nặng đó. Từ những  
vẻ đẹp nhỏ nhặt thưởng ngày trong cư xử mang “tính người” ấy sẽ nãy sinh  
ra những hành động cao thượng nhân ái vì con người.  
Làm quen với tác phẩm văn học còn bao hàm cong việc cô giáo tổ  
chức để trẻ hứng thú bước vào hoạt động văn học nghệ thuật một cách tự  
nhiên như đọc thơ diễn cãm, kể lại truyện một cách sáng tạo, hóa thân vào  
các vai diễn trong trò chơi đóng kịch…Để trẻ trở thành một cách chủ thể  
hoạt động văn học nghệ thuật một cách tích cực, sáng tạo.  
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tuy mới chỉ như vậy  
nhưng nó là việc làm cao cả, có ý nghĩa lớn trog việc hình thành ở trẻ những  
phẩm chất cao quý, đẹp đẽ của con người, đặc biệt là tình yêu đối với ngôn  
ngữ nghệ thuật.  
Bản chất giàu xúc cảm và tình cảm là nét tâm lý nổi bật của trẻ thơ khiến trẻ  
nhanh tróng bộc lộ cảm xúc, tình cảm khi nghe đọc nhận thấy sự thể hiện  
của cô giáo. Khả năng tự chủ, tự vệ của trẻ rất mong manh cho nên nhũng  
hình tượng nghệ thuật tác động đến trẻ vô cùng mạnh mẽ. Tính dễ xúc cảm  
thể làm có thể kêu lên trước một cảnh tượng thương tâm nào đó; Hay mọi  
hành động của nhân vật, hình ảnh, tiếng nói có tính hài hước đều gây được  
sự hứng khởi. Chẳng hạn khi cô giáo cho trẻ làm quen với truyện “Tấm  
cám”, những chi tiết thể hiện tiếng khóc của Tấm trong tác phẩm đều gây  
cho trẻ cảm xúc mạnh mẽ. Đó tiếng khóc “nức nở” khi bị Cám lừa trút  
sạch giỏ cá, tôm; Lá tiếng “òa lên khóc” khi con bống người bạn thân, người  
bạn thân thiết bị mẹ con Cám làm thịt; tiếng khóc “tức tưởi” lúc phải nhặt  
thóc với gạo, nổi tủi thân tủi phận “Tấm bưng mặt khóc”. Trẻ thể hiện nỗi  
lo lắng, thương tâm với nhân vật. Khi cô kể đến đoạn Tấm thử hài, được về  
cung làm hoàng hậu, trẻ vui mừng, thốt lên phấn khởi…  
Tiếp nhận của trẻ tiếp nhận ngây thơ, triệt để.Trong tiếp nhận văn  
học trẻ thường vận dụng kinh nghiệm trực tiếp và nguyên hợp, không phân  
biệt sự khác nhau giửa chúng. Trẻ em không đòi hỏi lẽ đòi hỏi sự hợp  
về tình cảm trong khuôn khổ hạn hẹp của mình. Cho nên giáo viên khi giải  
thích cho trẻ cần nhất quán vá tạo dựng niếm tin. Với niếm tin ngây thơ trẻ  
em có tôn giáo của mình. Chúng luôn đứng về cái thiện, chia sẽ, bênh vực  
những nhân vật tốt, dũng cảm và cao cả , những nhân vật nhỏ yếu ớt cần  
được bảo vệ. Chẳng hạn khi cô giáo tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch  
tác phẩm “chú Dê đen” trẻ rất thích nhân vật chú Dê đen hứng thú gi nhớ  
đó bởi trẻ tiếp nhận ngây thơ, khjong6 phân biệt thế giới nghệ thuật trong  
tác phẩm hiện thực đời sống.  
Tiếp nhận văn học của trẻ em ít bị ràng buộc bởi lí trí và chứa đựng tưởng  
tượng mạnh mẽ. Ở trẻ em, tưởng tượng về cái có thật. Do vậy trẻ em rất dễ  
dễ bị cuốn hút bởi những hình tượng hoang đường vĩ, tác động mạnh vào  
trí tưởng tượng của các em như; Hình tượng cậu bé làng gióng vươn vai  
bỗng lớn thành một tráng sĩ, những chi tiết về sự hóa thân kì diệu của nhân  
vật,cô Tấm, phép màu kì lạ của “Quả Bầu tiên”…, Như vậy trí tưởng tượng  
phát triển sớm ở trẻ mẫu giáo là một thứ của trời cho, có tính chất tiên nhiên,  
tiền đề để cô giáo thực hiện tốt hoạt động đọc kể tác phẩm.  
3) Qúa trình thử nghiệm:  
Việc nghiên cứu thử nghiệm các hình thức này được diễn ra song  
song trong suốt quá trình thực hiện đtài.  
Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học. Các tác phẫm  
văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong trương  
trình, có nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Thời gian hoạt động  
này thường không nhiều. vậy trpong giờ hoạt động này tôi sử dụng rất  
nhiều hình thức khác nhau để gây hứng thú giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội  
dung chuyện, nhớ chuyện, thuộc thơ đọc kể diễn cảm. trong hoạt động  
này hình thức sử dụng đồ dùng trực quan rất hiệu quả. Đdùng trực quan  
thể là tranh ảnh, mô hình, rối que, rối bóng, trang phục, sân khấu…  
dụ với bài thơ “Hoa kết trái” Chủ điểm thế giới thực vật  
* Hoạt động 1: Dạo chơi công viên  
Cô cháu mình cùng đi chơi công viên nhé!  
- giáo dục trẻ đi đúng luật lệ giao thông.  
- Cô và trẻ vừa đi vừa hát “hoa trong vườn”  
- A! ở đây rất nhiều loại hoa khoe sắc, c/c có muốn ngắm hoa không  
nào?  
- Cô chỉ vào từng loại hoa cho trẻ quan sát gọi tên và màu sắc của hoa.  
- Các loại hoa có vẽ đẹp khác nhau nhưng đều có ích lợi làm đẹp cảnh quang  
môi trường, và vì thế mọi người phải biết trồng hoa, chăm sóc hoa đó việc  
làm BVMT.  
- Cô có một bài thơ nói về các loại hoa rất hay c/c hãy lắng nghe xem có  
những loại hoa gì nhé!  
* Hoạt động 2: Hoa gì đẹp thế  
- Cô đọc thơ lần 1 tại mô hình  
- Cô đọc thơ lần 2 cho trẻ xem tranh và giảng từ khó “tim tím, chói trang,  
đốm lửa, trắng tinh, hoa tươi” cho trẻ nhắc lại từ khó.  
- Bạn bướm thích đọc thơ nên bạn bướm cũng đến tham gia đọc thơ với lớp  
mình nè!  
- Cho các cháu đọc thơ theo tranh rời chữ to.  
- Cô chỉ từ trong tranh cho trẻ đọc  
+ Trẻ đọc thơ:  
- Cho cả lớp đọc hai lần  
- Cho hai tổ đọc nối tiếp  
- Cho trẻ đọc to đọc nhỏ. Cá nhân đọc  
+ Đàm thoại: Trò chơi: Đố vui có thưởng  
- Hai đội sẽ thi đua lắc nhịp để trả lời câu hỏi, nếu đúng sẽ được một phần  
quà.  
- Caùc con thy những loại hoa nào trong bài thơ?  
- Hoa cà có màu gì? Hoa mướp có màu gì?  
- Hoa lựu có màu gì? Hoa vừng ntn?  
- Hoa đỗ làm sao? Hoa mận có màu gì?  
- Tác giả nhắc các bạn nhỏ điều gì?  
Vì sao các bạn nhỏ đừng nên hái hoa tươi?  
* GD: Các cháu đừng hái hoa vì hoa làm đẹp cho môi trường, hoa còn kết  
trái để quả chín cho các con ăn nữa, các con phải biết chăm sóc cây để  
cây cho nhiều hoa thêm nữa.  
* Hoạt động 3: Trò chơi  
- TC: Hái hoa  
- Ôi có nhiều hoa nở quá các chú bướm tung tăng bay đi tìm hoa c/c hãy hái  
hoa tặng cho các chú bướm nha!  
- Để hái hoa được nhiều chúng ta sẽ thi đua nhé!  
- Cô sẽ chọn ra ba đội.  
Đội 1 hái hoa mang chữ chữ l  
Đội 2 hái hoa mang chữ chữ n  
Đội 3 hái hoa mang chữ chữ m  
- Nhận xét và đếm kết quả chơi của 3 đội.  
* KẾT THÚC: NX- TD  
- Khi giải thích từ khó tôi thường dẫn chứng bằng vật thật như từ “trắng  
tinh” tô đã cho trẻ quan sát hoa mận thật.  
Với từ “rung rinh” tôi đã cầm cành cây nhỏ lắc nhẹ để cho trẻ cảm nhận  
được sự lay nhẹ của cành cây.  
* Đối với tiết chuyện trình tự dạy cũng như tiết thơ và tôi thường xuyên cho  
trẻ tham gia đóng kịch.  
Với trẻ mầm non hoạt động chung chiếm một thời gian rất ngắn so với  
thời gian của các hoạt động khác. Do đó tôi đã tận dụng thời gian đón trẻ, trả  
trẻ, hoạt động ngoài giờ, hoạt động vui chơi hay trong hoạt động chuyển tiếp  
để giới thiệu hay ôn luyện các bài thơ, bài đồng dao, câu chuyện.  
4) Hiệu quả mới  
Quan điểm giáo dục trẻ theo hướng đổi mới giáo viên là người hướng  
dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi tìm tòi khám phá. Trẻ hoạt động  
không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, được trao đổi, được nhận xét  
nên trẻ trở nên năng động hơn.  
Sau khi thực hiện chuyên đề LQVH bản thân tôi không ngừng phấn  
đấu học tập, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp. Qua các tiết học trẻ rất hứng  
thú tham gia vào các hoạt động học tập, ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc  
hơn so với trước đây.  
Khi chưa áp dụng Sau khi áp dụng  
Số lượng trẻ  
Kết quả  
hình thức đổi mới  
hình thức đỗi mới  
- Đọc diễn cảm  
30  
30  
50% - 60%  
70% - 80%  
- Thuộc nhiều, nhanh  
70% - 75%  
65% - 70%  
85% - 90%  
80% - 90%  
- Phát triển ngôn ngữ,  
30  
diễn đạt tốt  
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:  

Tải về để xem bản đầy đủ

doc 16 trang huongnguyen 11/03/2024 1650
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_giup_tre_hoc_tot_mon_lam_quen_van_hoc.doc