SKKN Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Giáo viên đã biết kết hợp, sử dụng các phương tiện trực quan trong quá trình giảng dạy như: trang ảnh, đồ chơi, vật chất, hình ảnh kết hợp với bài giảng, giải thích để cung cấp cho trẻ kiến thức cần thiết. Tuy nhiên, đây cũng là biện phát nhất thời bởi lẽ nó chưa giúp trẻ khám phá được mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng hay giải thích các hiện tượng khoa học một cách dễ dàng. Như vậy trong môn khám phá khoa học chứ phát huy được hết tiềm năng của nó. Thế nên dưới sự chỉ đạo của các cáp các ngành giáo dục tôi luôn đi đúng theo đường lối mới, nghiên cứu chương trình giáo dục mới nhằm đưa nội dung, hình thức học tập mới, tạo cơ hội cho trẻ tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng tốt nhất.
MỤC LỤC
Trang
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1
3
3
4
4
4
5
5
II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
2.1. Thuận lợi
2.2. Khó khăn
3 CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng cơ sở vật chất
3.2. Biện pháp 2: Hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm trong các hoạt động
hàng ngày: hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời…
3.3. Sưu tầm một số trò chơi khám phá hoa học.
3.4. Kết hợp giữa cô và phụ huynh dạy trẻ để đạt kết quả cao nhất.
4.HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
9
12
16
23
25
25
26
26
26
27
1 KẾT LUẬN
II. KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT
1. Đối với nhà trường:
2. Đối với phòng giáo dục:
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Khám phá khoa học là một trong những môn học mà trẻ thấy hứng thú và
ưa thích nhất trong tất cả các môn học của lứa tuổi mầm non. Bởi khám phá đáp
ứng nhu cầu tâm sinh lý của trẻ giúp trẻ được là chính mình, được đặt ra câu hỏi,
được trả lời câu hỏi, được tự tay mình làm nên điều kì diệu như trong câu chuyện
cổ tích mà chính trẻ cũng không ngờ đến. Vì vậy trong chương trình giáo dục mầm
non môn khoa học đã được đổi tên thành “Khám phá khoa học”. Môn học này giúp
trẻ hình thành các nhận thức về các sự vật hiện tượng xung quanh và quan trọng
hơn là sự giáo dục thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên, với xã hội cho trẻ.
Đồng thời môn học còn giúp trẻ phát triển toàn diện và hình thành các kĩ năng quan
sát, tư duy, phân tích, tổng hợp, khái quát các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ.
Xã hội ngày càng tiên tến, ngày càng văn minh bởi sự phát triển của khoa học và
công nghệ, giáo dục trẻ em nói chung và giáo dục mầm non nói riêng cũng không
ngừng đổi mới phương pháp, nội dung dạy học để đáp ứng nhu cầu dân trí của thời
đại. Chương trình đổi mới cho phép người giáo viên pháp huy hết khả năng linh
hoạt và sáng tạo của mình trong công việc vận dụng những hiểu biết, những tri thức
khoa học vào việc giáo dục trẻ. Hơn thế, nhờ những thí nghiệm có tính minh chứng
này, chúng ta có thể áp dụng vào trong giảng dạy để giải thích cho trẻ một cách rõ
ràng và thuyết phục về đặc tính của sự vật, hiện tượng, đáp ứng được nhu cầu khám
phá của trẻ, vừa kích thích khả năng tư duy tiềm ẩn trong mỗi cá thể trẻ, vừa giúp
trẻ có tầm nhìn xa hơn, rộng hơn và khoa học hơn.
Khi nghe nói đến “ Trẻ mầm non khám phá khoa học”, mọi người đều rất
ngạc nhiên và đặt câu hỏi: “Trẻ mầm non khám phá cái gì?”. Tôi cũng muốn phụ
huynh trẻ trải nghiệm và trả lời câu hỏi đó bằng cách đã mời phụ huynh cùng tham
gia giờ học “Khám phá khoa học” và dự giờ một số hoạt động khoa học của khối
lớn. Tôi luôn tìm hiểu kĩ xem đề tài nào phù hợp với trẻ và những kĩ năng, thao tác
thử nghiệm nào phù hợp với trẻ lớp mình và tạo thành các hoạt động khám phá cho
trẻ mầu giáo lớn. Tôi và các cháu cùng tham gia thí nghiệm, cùng chơi, cùng trải
nghiệm và kết quả là các cháu thích học, tiết học vô cùng sinh động và đặc biệt các
cháu tự tìm ra, tự khám phá ra kết quả mà các cháu vừa được thí nghiệm.
Là một giáo viên mầm non rất tâm huyết với nghề dạy trẻ và thực sự bản
thân tôi cũng rất thích môn khám phá khoa học nên tôi luôn suy nghĩ và tìm tòi các
thí nghiệm mới, hay và tuyệt đối an toàn với trẻ để trẻ cùng cô khám phá trải
nghiệm và tâm huyết ấy của tôi đã mang lại những hiệu quả rất cao giúp trẻ phát
triển toàn diện. Qua sự thành công này, đối với lớp lớn tôi rất mong muốn truyền
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ mọi lứa tuổi để giúp trẻ phát triển hết những khả
năng vốn có của mình. Để trẻ mầm non của trường tôi nói riêng và trẻ em Việt
Nam nói chung sẽ sánh vai cùng các bé trên thế giới làm rạng rỡ quê hương, làm
chủ nhân tương lai của đất nước.
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
Quả đúng như vậy, ở độ tuổi này cái mà các cháu cần chính là sự quan tâm,
chăm sóc của người lớn. Các em cần được chăm sóc vì em như là búp, là chồi non,
thế nhưng những chồi non ấy chính là nền móng , là tương lai của chính người lớn
chúng ta. Vì vậy, việc học mà chơi, chơi mà học là điều đáng quan tâm mà người
làm cha làm mẹ và làm cô giáo phải suy nghĩ. Từ những điều trăn trở ấy nên tôi
càng cố gắng học hỏi, cố gắng tìm tòi tham khảo qua sách báo, qua mạng để những
tiết học “khám phá” được sinh động, hấp dẫn mới mẻ trẻ, và đặc biệt đáp ứng được
nhu cầu học mà chơi, chơi mà học cho trẻ.những giờ thí nghiệm thật vui, thật bổ
ích bởi những gì trẻ suy nghĩ, những gì trẻ băn khoăn đều có câu trả lời xác thực.
Trẻ phải suy nghĩ, phải bàn luận và đưa ra kết quả của mình, đối với người lớn điều
đó tưởng chúng nhỏ bé giản đơn, nhưng đối với trẻ đó là một quá trình lao động,
suy nghĩ và làm việc rất sôi nổi. Thế nên tôi thấy tiết học “ Khám phá khoa học”
thực sự cần thiết cho trẻ mầm non. Bởi những điều hấp dẫn và thú vị ấy, nên tôi xin
được chia sẻ một số biện pháp “Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa
học qua các thí nghiệm” để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
Trẻ Mẫu giáo lớn lúc này tư duy trực quan hình tượng đã phát triển mạnh
hơn do vậy trẻ đã có nhu cầu khám phá mối quan hệ giữa các sự vật hiện tượng với
nhau, bước đầu đã có khả năng suy luận. Vậy nên quá trình công tác, nghiên cứu và
thử nghiệm một số thí nghiệm khoa học về nước, ánh sáng, không khí và sự chuyển
động, tôi thấy chúng ta có thể ứng dụng một số kiến thức khoa học và hoạt động
chung (Như các tiết học môi trường xung quanh: tìm hiểu về nước và các hiện
tượng tự nhiên, phân loại đồ dùng theo chất liệu…) hoặc dùng để gây hứng thú cho
trẻ trước khi vào bài mới. Ngoài ra có thể thực hiện trong các giờ hoạt động ngoài
trời, hoạt động ngoại khóa để mở rộng hiểu biết cho trẻ. Trong đó, ta có thể kết hợp
làm một số đồ dùng, đồ chơi đơn giản.
2/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Được trực tiếp làm thí nghiệm với các vật mà mình đang học quả là một điều
thích thú đối với trẻ. Thật vậy, cứ để cho trẻ được hoạt động, được trải nghiệm,
được thử đúng-sai và cuối cùng cháu tìm ra một kết quả nào đó sẽ là một điều kì
diệu, lý thú đối với trẻ. Cho nên ở đơn vị tôi việc tổ chức tiết học khám phá khoa
học đã được đưa vào nhiều hơn. Như vậy, trong môn khám phá khoa học đang
được diễn ra tại trường, lớp tạo cở hội cho trẻ tiếp thu kiến thức, rèn kĩ năng một
cách chủ động hơn.
2. Thực trạng vấn đề:
a. Thuận lợi:
- Nhà trường được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo, đặc
biệt là phòng GD-ĐT thường xuyên quan tâm bồi dưỡng chuyên đề cho giáo viên
- Bản thân tôi luôn yêu nghề, mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn.
Tìm tòi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tiết dạy và các hoạt động
của trẻ.
- Trẻ ngoan, có nề nếp, nhanh nhẹn, hoạt bát, đa số trẻ thích hoạt động khám
phá khoa học.
- Luôn được sự ủng hộ của phụ huynh cả về tinh thần và vật chất, được phụ
huynh đóng góp và góp ý chân thành, luôn quan tâm tới con em mình
b. Khó khăn
- Bên cạnh những thuận lợi trên nhà trường còn gặp một số khó khăn trong
việc tổ chức giờ học thí nghiệm
- Trang thiết bị phục vụ cho góc khám phá còn hạn chế, thiếu về số lượng,
chỉ có một số loại đơn giản: nam châm, kính lúp, cân cân bằng
- Có một số trẻ từ trường tư thục ra khả năng tự phục vụ còn hạn chế
3. Các biện pháp
Giáo viên đã biết kết hợp, sử dụng các phương tiện trực quan trong quá
trình giảng dạy như: trang ảnh, đồ chơi, vật chất, hình ảnh kết hợp với bài giảng,
giải thích để cung cấp cho trẻ kiến thức cần thiết. Tuy nhiên, đây cũng là biện phát
nhất thời bởi lẽ nó chưa giúp trẻ khám phá được mối liên hệ giữa các sự vật hiện
tượng hay giải thích các hiện tượng khoa học một cách dễ dàng. Như vậy trong
môn khám phá khoa học chứ phát huy được hết tiềm năng của nó. Thế nên dưới sự
chỉ đạo của các cáp các ngành giáo dục tôi luôn đi đúng theo đường lối mới, nghiên
cứu chương trình giáo dục mới nhằm đưa nội dung, hình thức học tập mới, tạo cơ
hội cho trẻ tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng tốt nhất.
3/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Dựa vào tình thế của từng địa phương, ở từng lớp, giáo viên tự xây dựng kế
hoạch cho lớp mình. Vì vậy trước khi bắt đầu bất cứ hoạt động nào, đặc biệt là hoạt
động khám phá khoa học, giáo viên nên vạch sẵn một loạt các hoạt động giúp cân
bằng mọi hoạt động. Một giáo viên có kinh nghiệm sẽ chóng nhận ra trạng thái của
nhóm lớp và sẽ có sẵn trong tay đầy đủ các nội dung, hình thức lựa chọ phù hợp.
Để thực hiện tốt hoạt động thí nghiệm khoa học đòi hỏi giáo viên lập kế hoạc và
tập duyệt nghiêm túc. Nếu trong lúc đang thực hành thí nghiệm mà giáo viên không
tập trung có thể sẽ ảnh hưởng đến kết quả công việc, hay xảy ra điều không mong
muốn. Nếu giáo viên thiếu tự tin hay không năng động thì khó có thể tạo hứng thú
thu hút trẻ vào hoạt động thí nghiệm này. Để có tự tin, năng động hay sự tinh tế
trong mỗi lần giảng giải kết quả hay thực hành thí nghiệm giáo viên cần chăm chỉ
tập luyện, tích cực khám phá và học hỏi nhiều hơn để đạt kết quả tốt và giúp trẻ học
hỏi được nhiều hơn. Sau đây là một số biện pháp chính:
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng cơ sở vật chất
Khám phá khoa học không chỉ cứ nói, cứ phân tích là đưa ra được kết quả.
Đặc biệt đối với trẻ mầm non, đồ dùng, hành động cụ thể mới thu hút được sự chú
ý, tìm tòi của trẻ. Để làm được bất kì thí nghiệm nào, đều cần phải có đầy đủ đồ
dùng, dụng cụ của thí nghiệm đó. Hiểu rõ được tầm quan trọng của cở sở vật chất
trong việc tạo ra các thí nghiệm trực tiếp cho trẻ quan sát, ngay từ đầu năm học tôi
đã thực hiện một số việc sau:
- Khảo sát cơ sở vật chất ngay từ những ngày đầu năm
- Đề nghị nhà trường đầu tư thêm một số đồ dùng đặc trưng của môn khám
phá khoa học: kính lúp, nam châm, tranh ảnh đặc thù…..
- Tạo môi trường lớp học ngăn lắp, gọn gàng, sắp xếp khoa học theo hướng
chủ đề, sử dụng tối đa sản phẩm của trẻ để trang trí lớp
- Sưu tầm trên mạng internet nhạc, tranh ảnh, video thực hành các thí
nghiệm, các hình ảnh khám phá khoa học ngộ nghĩnh phù hợp với trẻ để trang trí
lớp
- Lớp được nhà trường cung cấp cho một số đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho
các tiết khám phá khoa học được sinh động và hấp dẫn. Trẻ thích thú với các đồ
dùng hiện đại giúp tinh thần của trẻ được sảng khoái và hứng thú hơn trong hoạt
động
4/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Ảnh: Một số đồ dùng, đồ chơi góc
3.2. Biện pháp 2: Hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm trong các hoạt động hàng
ngày: hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời……
Làm thí nghiệm ở trường mầm non được chúng tôi hướng dẫn trẻ ở mọi lúc,
mọi nơi. Bởi nếu như khám phá sự vật , hiện tượng chỉ được dạy ở một hoạt động
trong một tuần thì quá ít ỏi. Nó không thể nào kích thích trí tò mò, ham hiểu biết
của trẻ. Nắm bắt được điều đó tôi thấy mình càng phải đưa những thí nghiệm đó
lồng nghép vào các hoạt động hàng ngày như: hoạt động góc, hoạt động ngoài
trởi….. để trẻ được trải nghiệm, thí nghiệm nhiều nhất
3.2.1. Trong giờ hoạt động ngoài trời:
Hoạt động ngoài trời có ý nghĩa rất lớn đối với sự khám phá thế giới xung
quanh trẻ. Ra ngoài trời trẻ được tiếp xúc với các hiện tượng tự nhiên: không khí,
ánh nắng mặt trời, nước… những yếu tố này con người không thể tạo ra. Bên cạnh
đó, ngoài trời có khoảng không gian rộng thích hợp với việc tất cả trẻ được tham
gia. Biết được tầm quan trọng tự nhiên đó , tôi đã thực hiện một số thí nghiệm
“Dạy về không khí” ở ngoài trời như sau:
* Trò chơi 1: “Bịt mũi”
- Cho trẻ bịt mũi, hỏi trẻ có thở được không? (không thở được)
- Vậy làm thế nào để thở được? (Thả tay ra thở được)
- Cho vào chỗ cô quy định, hỏi cháu: Thở được không? (thở được)
5/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
- Cho cháu đứng góc khác cùng vài bạn nữa, hỏi cháu: Thở được không?
(thở được)
- Cho cháu đứng tự do trong lớp, hỏi cháu: Thở được không? (thở được)
Ảnh: Thí nghiệm không khí để làm gì?
Lúc này cô mới đặt vấn đề: Chúng ta thở được là nhờ có không khí, vậy
không khí có ở đâu? (Không khí có ở quanh chúng ta)
Tôi kết luận: Như vậy không khí có ở xung quanh chúng ta
* Trò chơi 2: “Bắt không khí”
Tôi tiếp tục đặt tình huống: Thế không khí có bắt được không? ( Có cháu nói
được, có cháu nói không)
Tôi hỏi tiếp: Làm cách nào để bắt được không khí? ( Lúc này các cháu đưa ra
rất nhiều ý kiến: lấy ly, lấy lon, lấy chai, lấy hộp…. để bắt được không khí)
Tôi phát cho mỗi cháu một chiếc túi linon và yêu cầu: “Hãy lấy và bắt không
khí vào túi”
Mỗi cháu thực hiện một cách khác nhau: nắm lấy không khí xung quanh bỏ
vào túi, với không khí cho vào túi….Nhưng các cháu vẫn chưa thấy gì trong túi
Tôi tiếp tục gợi ý: “ Các con hãy làm cách để túi phồng to lên đi” - cháu phát
hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ hơi trong túi thì phải xoắn hay buộc
túi lại
6/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Ảnh: Trẻ làm thí nghiệm trong giờ hoạt động ngoài trời
Sau đó tôi giải thích: Không khí đang ở trong túi của các con đấy
Tiếp theo tôi cho các cháu chơi với túi không khí…..
Ví dụ: Lấy kéo cắt túi để thấy không khí xì ra, lấy que nhọn đâm nhẹ sẽ thấy
hơi thoát (Đó là không khí)
Tiết học sôi nổi và vui hẳn lên, các cháu biết thêm là: Không khí luôn ở bên
cạnh con người, con người phải có không khí thì mới sống, mới thở được…..
- Tôi thấy thí nghiệm này thực hiện ngoài trời rất hợp lý, bởi không gian
thoáng rộng, không khí thì ở xung quanh chúng ta nên việc thực hiện thí nghiệm rất
đơn giản mà lại mang lại hiệu quả cao. 100% trẻ được tham gia thực hiện và cảm
nhận, trẻ hứng thú và tự giải thích được các hiện tượng của sự việc.
* Trò chơi 3: “Trồng cây”
- Trẻ tự khám phá, quan sát và tận tay thực hiện các thí nghiệm, tham gia
khám phá reo trồng hạt, biết chăm sóc cho chúng. Qua đây trẻ tiếp thu được nhiều
kinh nghiệm, hiểu được cây lớn lên từ đâu, sự phát triển của cây như thế nào, hay
đất có lợi ích gì, không khí có ích lợi gì trong sự lớn lên của cây
7/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Ảnh: Khám phá sự phát triển của cây
3.2.2. Trong giờ hoạt động góc:
Trẻ tham gia hoạt động góc như được hóa thân thành người lớn, đóng vai
mình thích, mỗi góc chơi với số lượng trẻ vừa phải, có không khí riêng của từng
góc. Góc khám phá khoa học có không gian và diện tích phù hợp với số lượng trẻ
dành cho các thí nghiệm cần sự tập trung cao độ, sự quan sát tỉ mỉ. Vì vậy, thí
nghiệm “ Trứng chìm - trứng nổi” được tôi thực hiện rất thành công
Tôi cho cháu làm thí nghiệm: đổ muối vào hai ly nước, lượng nước hai ly
bằng nhau, riêng lượng muối thì khác nhau, khuấy đều sẽ thấy trứng có quả nổi,
quả chìm….
Trẻ thực hiện: Bỏ trứng vào 2 ly nước
Ly A trứng nổi, ly B trứng chìm
- Cho cháu tìm ra nguyên nhân. Thử ly nước A sao thấy mặn quá, thử ly
nước B không mặn bằng hoặc bạn đổ vào ly A bao nhiêu thìa muối, đổ vào ly B
bao nhiêu thìa muối….
- Từ đó cháu suy ra: Vì ly B ít muối nên trứng không thể nổi lên được, muốn
trứng nổi lên phải làm gì? (Cháu thỏa thuận với nhóm là phải thêm muối vào ly
B…)
Vậy trứng ở trong nước muối có nổi được không? Trứng còn nổi được ở đâu
nữa không? Mở rộng với nước đường, dầu ăn… tiếp tục cho trẻ khám phá
8/30
Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm
Ảnh: Thí nghiệm “Trứng chìm, trứng nổi”
Mỗi khi cháu khám phá ra điều gì, ta cho cháu ghi kết quả bằng kí hiệu mà
cô và cháu đã thỏa thuận để dễ kiểm tra. Khi thí nghiệm thành công, tôi thấy trên
khuôn mặt các cháu lộ rõ vẻ thích thú, phấn khởi vô cùng và có những nhóm đã reo
hò ầm ĩ. Với tiết học này tôi thấy vui và các cháu thực sự chủ động khi làm công
việc thí nghiệm. Lại thêm một lần nữa tôi đã tác động vào các cháu tính tự tin, tự
lập, tự suy nghĩ, tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hoàn thành công việc mình đang
làm.
3.2.3. Hoạt động học:
Với tiết học khám phá đòi hỏi trẻ có sự tập trung cao, nên thời gian dành cho
tiết học kéo dài hơn tiết học khác khoảng 4-5 phút. Bởi tiết học phám phá mang
đến nhiều điều bất ngờ mà chính cô và trẻ đều hứng thú. Tiết học khám phá không
giống như các tiết học khác : tiết tạo hình đòi hỏi sự khéo léo của đôi bàn tay,hay
phải tính toán như môn làm quen với toán,hay phải có năng khiếu ca hát như môn
âm nhạc, mà khám phá là hướng cho tất cả các bé cùng đến với những trải nghiệm
9/30
Tải về để xem bản đầy đủ
31 trang
29/06/2024
480
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Tạo hứng thú cho trẻ mầm non khám phá khoa học qua các thí nghiệm", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_tao_hung_thu_cho_tre_mam_non_kham_pha_khoa_hoc_qua_cac.doc
