SKKN Một số biện pháp xây dựng môi trường, tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số vùng cao trong Trường Mầm non

Tiếng Việt là ngôn ngữ sử dụng chính thức dùng trong nhà trường và các cơ sở Giáo dục khác (quy định tại Luật giáo dục Việt Nam). Như vậy học sinh dân tộc thiểu số (DTTS) được giáo dục thông qua ngôn ngữ tiếng Việt trong hệ thống nhà trường. Bởi vì Tiếng Việt không phải là tiếng mẹ đẻ của các em DTTS mà ngôn ngữ sử dụng trong gia đình và cộng đồng của trẻ DTTS chủ yếu bằng tiếng mẹ đẻ (tiếng dân tộc).Vì vậy, trẻ em các DTTS trước khi đi học chưa biết hoặc biết rất ít Tiếng Việt. Đây là một cản trở lớn đến khả năng tiếp thu kiến thức khi trẻ đến trường.
KINH NGHIỆM  
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG, TĂNG CƯỜNG TIẾNG VIỆT  
CHO TRẺ DÂN TỘC THIỂU SỐ VÙNG CAO TRONG TRƯỜNG MẦM NON”.  
I . ĐẶT VẤN ĐỀ:  
Tiếng Việt là ngôn ngữ sử dụng chính thức dùng trong nhà trường và các  
cơ sở Giáo dục khác (quy định tại Luật giáo dục Việt Nam). Như vậy học sinh  
dân tộc thiểu số (DTTS) được giáo dục thông qua ngôn ngữ tiếng Việt trong hệ  
thống nhà trường. Bởi Tiếng Việt không phải tiếng mẹ đẻ của các em  
DTTS mà ngôn ngữ sử dụng trong gia đình cộng đồng của trẻ DTTS chủ yếu  
bằng tiếng mẹ đẻ (tiếng dân tộc).Vì vậy, trẻ em các DTTS trước khi đi học chưa  
biết hoặc biết rất ít Tiếng Việt. Đây một cản trở lớn đến khả năng tiếp thu  
kiến thức khi trẻ đến trường.  
Nếu trẻ em DTTS đi học ở các cơ sở Giáo dục mầm non thì khả năng  
tiếp cận với tiếng Việt so với trẻ em người dân tộc Kinh vẫn muộn hơn ít nhất là  
3 năm và có thể muộn hơn nữa nếu trẻ không có cơ hội học ở các cơ sở giáo  
dục mầm non. Để trẻ em dân tộc thiểu số thể chủ động trong lĩnh hội kiến  
thức ở Tiểu học, cần thiết phải chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ ngay ở lứa tuổi mầm  
non. (Theo tạp chí giáo dục mầm non số 4 -2008)  
Vì sao phải tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS ?  
Tất cả các trường Mầm non của Việt nam đều dạy học trực tiếp bằng tiếng  
Việt trong khi không phải tất cả học sinh đều biết tiếng Việt trước tuổi đến  
trường. Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ nhất đối với học sinh người Kinh, nhưng là  
ngôn ngữ thứ hai đối với học sinh DTTS. Giữa việc học bằng ngôn ngữ thứ nhất  
và ngôn ngữ thứ hai có những khác biệt. Cụ thlà:  
* Ngôn ngữ học tập của học sinh người Kinh là ngôn ngữ 1 (TV)  
Học sinh đến trường sử dụng TV là ngôn ngữ giao tiếp học tập. Đối  
với học sinh người Kinh, học tập bằng Tiếng Việt một lợi thế, vì:  
Trước khi đến trường trẻ đã biết nghe và nói bằng Tiếng Việt, đã vốn  
về Tiếng Việt khá phong phú, trẻ 5 tuổi khả năng học được từ 300 đến 500 từ  
Tiếng Việt trong một năm học.  
* Ngôn ngữ học tập của học sinh người DTTS là ngôn ngữ 2 (TV).  
Học sinh người DTTS đến trường học tập bằng Tiếng Việt với tư cách  
ngôn ngữ 2. Trẻ học Tiếng Việt một ngôn ngữ mới học bằng tiếng Việt. So  
với học sinh Kinh, học sinh DTTS sử dụng tiếng Việt ngôn ngữ học tập một  
cách khó khăn, vì:  
- Học sinh chưa biết hoặc biết rất ít tiếng Việt qua nghe nói.  
1
- Học sinh học ngôn ngữ 2 nói chung bằng tư duy gián tiếp, thông qua sự  
tiếp cận áp đặt- từ việc ngôn ngữ chủ định (qua bài học) đến việc vận dụng  
nó trong sinh hoạt hàng ngày, do đó học sinh không thật tự tin. Điều này có thể  
được khắc phục tốt nếu như học sinh DTTS được học nghe- nói nhiều hơn trước  
khi vào lớp 1.  
- Học sinh ít nhận được tác động từ môi trường gia đình, cộng đồng;  
hơn nữa tiếng mẹ đẻ thể còn cản trở việc học ngôn ngữ 2. (Theo cuốn hướng  
dẫn giáo viên tăng cường tiếng việt sách của Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ có hoàn cảnh  
khó khăn)  
Như vậy thể khẳng định rằng việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS  
ngay từ lứa tuổi Mầm non sẽ cơ hội để thực hiện quyền bình đẳng trong học  
tập và phát triển của trẻ. Nhận thức tầm quan trọng của việc tăng cường tiếng  
Việt cho trẻ DTTS trong trường Mầm non. Năm học 2006-2007 Sở GD&ĐT  
Nghệ An đã triển khai chuyên đề Tăng cường tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu  
số”. Thực hiện triển khai chuyên đề trường Mầm non Lưu Kiền đã khảo sát  
thực trạng như sau:  
II. THỰC TRẠNG VỀ MÔI TRƯỜNG TIẾNG VIỆT VỐN TỪ TIẾNG  
VIỆT CỦA TRẺ DTTS TRƯỜNG MN LƯU KIỀN.  
1.Thực trạng về vốn từ tiếng Việt của trẻ DTTS:  
Lưu Kiền là xã miền núi thuộc vùng đặc biệt khó khăn đang thụ hưởng  
chế độ theo QĐ 112/QĐ-TTGCP, với tổng dân số là 3.822 người, thuộc hai dân  
tộc Thái và H Mông: Trong đó: Dân tộc Thái là 3.529 người Tỷ l92%  
Dân tộc H Mông là 293 người 8%  
Trẻ em từ 0- 5 tuổi toàn xã: 446 cháu, trong đó số trẻ được huy động đến  
học tại trường mầm non là 204 cháu, tỷ lệ 46 %.  
Trường mầm non Lưu Kiền đã tổ chức huy động trẻ từ 12-72 tháng tuổi  
đến trường gồm có:  
Nhóm trẻ 14 cháu  
Mẫu giáo 189 /237 cháu tỷ lệ 79%  
Trẻ 5 tuổi 78 cháu tỷ lệ 100 %  
a. Chất lượng khảo sát vốn từ tiếng Việt của trẻ mẫu giáo tại trường  
cho thấy:  
TT  
Néi dung  
TrÎ 3 tuæi  
TrÎ 4 tuæi  
TrÎ 5 tuæi  
TS SL % TS SL % TS SL %  
2
1
TrÎ høng thó víi c¸c ho¹t 18 5 25 101 36 35 69 32 46  
®éng vui ch¬i, häc tËp do  
c« tæ chøc.  
2
3
TrÎ m¹nh d¹n tù nhiªn 18 5 25 101 32 31 69 33 47  
trong c¸c ho¹t ®éng.  
TrÎ chñ ®éng tÝch cùc 18 4 23 101 30 30 69 28 40  
trong giao tiÕp TiÕng ViÖt  
víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ.  
4
5
6
TrÎ hiÓu c©u hái yªu cÇu 18 2 11 101 10 10 69 12 16  
cña c« gi¸o vµ biÕt c¸ch  
ph¸t ©m chuÈn, diÔn ®¹t  
c©u ®óng ng÷ ph¸p.  
TrÎ hiÓu néi dung bµi häc, 18 3 15 101 28 27 69 21 30  
thùc hiÖn ®-îc c¸c kü  
n¨ng thùc hµnh d-íi sù  
h-íng dÉn cña c« gi¸o.  
TrÎ thÝch ®i häc vµ häc tËp 18 10 56 101 71 70 69 50 72  
cã nÒn nÕp.  
b. M«i tr-êng häc tËp tiÕng ViÖt t¹i c¸c líp mÉu gi¸o .  
TT  
1
Néi dung  
Tæng sè  
líp  
KÕt qu¶  
Tèt Kh¸ TB YÕu  
Líp häc ®-îc trang trÝ vµ xÕp ®Æt an 9  
toµn ph¶n ¸nh néi dung chñ ®Ò,  
phong phó ng«n ng÷ ch÷ viÕt  
0
0
0
0
2
3
3
2
5
4
4
4
2
2
2
2
2
3
4
Cã c¸c ®å dïng, ®å ch¬i häc liÖu 9  
cho trÎ thùc hiÖn tr¶i nghiÖm vµ  
thuËn tiÖn khi sö dông.  
C¸c s¶n phÈm cña trÎ cã tªn gäi, 9  
®-îc tr-ng bµy vµ sö dông ë c¸c gãc  
kh¸c nhau.  
M«i tr-êng ngoµi líp an toµn, cã 9  
v-ên hoa c©y c¶nh, v-ên rau, v-ên  
thuèc nam, v-ên c©y ¨n qu¶ vµ ®å  
3
ch¬i trªn s©n (cã biÓn tªn gäi) ®Ó trÎ  
t×m hiÓu, kh¸m ph¸.  
5
6
Cã n¬i cung cÊp th«ng tin trao ®æi 9  
víi phô huynh  
0
1
3
5
5
2
1
1
Tr-êng líp vÖ sinh s¹ch sÏ  
9
c. Kh¶o s¸t chÊt l-îng gi¸o viªn.  
TT  
Néi dung  
Tæng sè  
GV  
KÕt qu¶  
Tèt Kh¸ TB YÕu  
1
2
3
Sö dông hîp lý vµ linh ho¹t c¸c h×nh 14  
thøc tæ chøc ho¹t ®éng GD.  
1
1
1
4
4
4
7
7
7
2
2
2
C¸c ho¹t ®éng GD tæ chøc ®¹t môc 14  
®Ých yªu cÇu bµi häc.  
Ho¹t ®éng GD tæ chøc s¸ng t¹o, hÊp 14  
dÉn, tù nhiªn l«i cuèn trÎ tÝch cùc  
tham gia.  
4
5
C¸c ho¹t ®éng GD dùa trªn kinh 14  
nghiÖm tËn dông s¶n phÈm cña trÎ.  
0
1
4
3
8
8
2
2
C¸c ho¹t ®éng GD cã sö dông 14  
nguyªn vËt liÖu dÔ kiÕm , rÎ tiÒn vµ  
s½n cã cña ®¹i ph-¬ng cho trÎ tr¶i  
nghiÖm.  
6
7
Lu«n quan t©m vµ t¹o c¬ héi cho 14  
mäi trÎ ®Òu tham gia c¸c ho¹t ®éng  
GD. §Æc biÖt lµ trÎ cã cã héi nãi  
TiÕng viÖt (tr¶ lêi, nãi, kÓ chuyÖn...)  
1
0
3
4
8
8
2
2
ph-¬ng ph¸p khuyªn kÝch trΠ14  
suy nghÜ, t- duy, t×m tßi, kh¸m ph¸,  
s¸ng t¹o. quyÕt ®Þnh lùa chän vµ  
chia sÎ ý kiÕn c¸ nh©n cho c« vµ  
b¹n.  
8
Xö lý t×nh huèng hîp lý vµ kÞp thêi 14  
khi trÎ gÆp khã kh¨n hoÆc trë ng¹i  
0
4
8
2
4
Qua khảo sát thực trạng cho thấy kết quả chất lượng về: Môi trường tiếng  
Việt, vốn từ tiếng Việt của trẻ chất lượng giờ dạy của GV còn thấp tôi tìm  
hiểu và rút ra mấy nguyên nhân cơ bản sau:  
2. Nguyên nhân cơ bản:  
a.Về gia đình.  
- Phụ huynh chưa thực squan tâm việc học tiếng Việt của trẻ mẫu giáo.  
- Phần lớn ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày của phụ huynh với trẻ tiếng  
mẹ đẻ  
- Ít dành thời gian đưa con đến trường học (chủ yếu trẻ tự đi về)  
b. Về trẻ.  
- Ngôn ngữ đầu tiên của trẻ DTTS là tiếng mẹ đẻ (tiếng dân tộc NN1)  
- Trẻ DTTS tiếp thu ngôn ngữ thứ 2 (tiếng Việt) bằng cách gián tiếp,  
thông qua bài học của cô giáo.  
- Trẻ ít được tiếp xúc rộng rãi nên thường nhút nhát, thiếu tự tin khi đứng  
trước người lạ chỗ đông người.  
c. Về môi trường học tập.  
- Đồ dùng trang thiết bị phục vụ cho việc dạy học chưa đảm bảo, chưa  
phong phú cho việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS.  
- Giáo viên chưa biết cách xây dựng môi trường học tập tiếng Việt cho  
trẻ DTTS trong lớp học.  
- Khả năng đóng góp, phối kết hợp của phụ huynh trong xây dựng môi  
trường học tập cho trẻ gặp khó khăn hạn chế.  
d. Về cô giáo.  
- Lúng túng trong lựa chọn các biện pháp tổ chức các hoạt động GD tăng  
cường Tiếng Việt cho trẻ.  
- Chưa sáng tạo trong sự dụng các nguyên liệu, phế liệu thiên nhiên để  
giúp trẻ thực hành trải nghiệm.  
- Cung cấp cho trẻ DTTS nhiều khái niệm, kỹ năng khó, đặt các câu hỏi /  
yêu cầu chưa phù hợp với nhận thức, khả năng của trẻ DTTS.  
- Chưa quan tâm đến giáo dục cá nhân, cá biệt từng trẻ.  
- Công tác tuyên truyền cho các bậc phụ huynh hiệu quả chưa cao.  
Sau tiếp thu nội dung chuyên đề do Phòng GD&ĐT triển khai, tôi đã tiến  
hành lập kế hoạch chỉ đạo thực hiện chuyên đề tại trường. Qua 4 năm thực hiện  
chuyên đề, chất lượng CSGD trẻ tại trường được nâng lên rõ rệt. Sau đây một  
5
số biện pháp hữu hiệu đem lại hiệu quả GD cao, tôi xin trao đổi cùng các bạn  
đồng nghiệp để cùng nghiên cứu, ứng dụng thử nghiệm và cho ý kiến góp ý.  
III. BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN.  
1. Xây dựng kế hoạch hoạt động của chuyên đề:  
Xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên đề cho 4 năm theo các tiêu chí: Về  
trẻ, về cô giáo, về môi trường học tập cụ thể nội dung:  
- Chọn điểm lớp chỉ đạo điểm ( 1 lớp lớn bản Khe Kiền)  
- Tổ chức tập huấn, tham khảo tài liệu có liên quan tới chuyên đề. dạy  
mẫu tiết học chuyên đề, rút kinh nghiệm.  
- Giáo viên đăng ký cam kết thực hiện kế hoạch chuyên đề chỉ tiêu phấn  
đấu theo từng năm học.  
- Xác định nội dung và chủ đề cho việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS cho  
9 tháng học/ năm.  
- Tổ chức xây dựng điểm môi trường học tập tiếng Việt cho trẻ DTTS và  
cho giáo viên tham quan lớp học xây dựng điểm.  
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về nội dung chuyên đề cho các bậc phụ  
huynh và cộng đồng. Phối hợp tốt với phụ huynh trong công tác tăng cường  
Tiếng Việt cho trẻ ở nhà và đóng góp xây dựng CSVC lớp học.  
- Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng chuyên đề tại các lớp.  
2. Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh:  
- Tạo mỗi quan hệ thân mật và tin tưởng giữa giáo viên và gia đình, phối  
hợp với phụ huynh trong việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS. Yêu cầu giáo viên  
làm tốt các nội dung sau:  
- Tổ chức các buổi tuyên truyền giúp phụ huynh hiểu được về lợi ích của  
tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS (qua họp phụ huynh, họp phụ nữ, họp xã  
viên, loa phát thanh bản, hội thi, góc tuyên truyền nhóm lớp, buổi tuyên truyền  
điểm...)  
6
Lạnh đạo phụ huynh xem tuyên  
truyền  
Cô Mai HT trường MN Lưu Kiền  
tuyên bố lý do buổi tuyên truyền  
- Vận động phụ huynh đóng góp, mua sắm đồ dùng, trang phục vụ học  
tập, ăn ngủ.. tại trường cho trẻ ( có thêu, viết tên, ký hiệu riêng cá nhân trẻ)  
- Phụ huynh đóng góp nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu gia đình  
cho lớp học để cô giáo làm đồ dùng đồ chơi tổ chức cho trẻ thực hành trải  
nghiệm tự tạo sản phẩm.  
- Tăng cường giao tiếp tiếng Việt với con cái tại gia đình như: Trò  
chuyện, kể chuyện, hát dân ca địa phương dịch lời bài hát ra tiếng Việt; đặt  
các câu hỏi và yêu cầu câu trả lời về đồ vật, con vật, sự vật; tổ chức một số trò  
chơi với con cái bằng tiếng Việt v..v  
- Quan tâm thường xuyên theo dõi góc tuyên truyền của lớp.  
Giáo viên đang tuyên truyền cho phụ huynh  
3. X©y dùng m«i tr-êng häc tËp tiÕng ViÖt.  
a. Sè l-îng:  
7
ChØ ®¹o ®iÓm  
Sè ch¸u  
ChØ ®¹o ®¹i trµ  
Sè ch¸u  
Sè líp  
§Þa ®iÓm  
Sè líp  
§Þa ®iÓm  
Cßn l¹i  
01  
28  
Lín K.KiÒn 08  
161  
b. Nội dung  
* Tạo môi trường chữ viết trong lớp học.  
- Xây dựng góc: Tuỳ theo diện tích, số lượng trđiều kiện thực tế từng  
nhóm lớp để xây dựng các góc học tập trong lớp phù hợp (có thể từ 4-5 góc).  
Các góc bố trí phải đảm bảo các nguyên tắc như: góc động, tiếng ồn nhiều phải  
xa các góc tĩnh, góc đi lại nhiều sẽ gần các cửa chính để thuận tiện đi lại, góc  
cần nước sử dụng ( nghệ thuật tạo hình) gần vòi nước. Tất cả các góc phải có giá  
đựng đồ dùng đồ chơi, chiều cao giá đúng kích cỡ vừa tầm trẻ và có tên góc,  
hình ảnh minh hoạ hoạt động trong góc rõ ràng, đẹp.  
Góc học tập lớp 5 tuổi Khe Kiền  
Góc nghệ thuật  
- Đồ chơi bố trí trên góc phải có tên ( viết theo chữ in thường hoặc viết  
thường), sắp xếp theo chủng loại gọn gàng, thuận tiện trong sử dụng ở dạng  
mở.  
- Chỉ đạo làm các bài tập góc ngôn ngữ (LQCC và LQVH) dán tường.  
Bài tập góc LQVH: Chủ điểm Thế giới thực vật  
VÝ dô:  
Hoa kÕt tr¸i ( ST Thu Hµ)  
G¾n h/¶ hoa cµ  
tim tÝm  
vµng vµng  
G¾n h/¶ hoa
m-íp  
8
chãi chang  
G¾n h/¶ hoa lùu  
G¾n h/¶ ®èm löa  
§á nh-  
G¾n h/¶ hoa võng  
G¾n h/¶ hoa ®ç  
nho nhá  
xinh xinh  
tr¾ng tinh  
G¾n h/¶ hoa mËn  
Rung rinh tr-íc giã  
Nµy  
§õng h¸i  
G¾n h/¶ c¸c b¹n nhá  
G¾n h/¶ hoa  
G¾n h/¶ hoa  
yªu mäi ng-êi  
Nªn hoa  
G¾n h/¶ mét sè qña  
Bài tập góc làm quenvăn học  
Bài tập góc : LQCC  
dụ: Chủ điểm thế giới thực vật  
LQCC: l,m,n  
9
G¾n h/¶ qu¶  
M¬  
G¾n h/¶ qu¶ G¾nh/¶ qu¶ Lùu  
Na  
qu...ơ  
quả....a  
qu....ựu  
Trẻ đang thực hiện bài tập góc làm quen chữ cái  
- Dòng 1, gắn đúng hình ảnh (quả m¬, quả na, quả lùu)  
- Dòng 2, tìm chữ in rỗng tô màu và gắn đúng vị trí tương ứng với hình  
ảnh.  
- Dòng 3, tìm và gắn chữ còn thiếu để tcó ý nghĩa, phát âm chữ cái, đọc  
từ (Quả mơ, quả na, quả lựu)  
Từ bài tập góc trẻ được hoạt động tích cực và phát triển ngôn ngữ thứ 2  
tiếng Việt nhiều hơn. Các bài tập sẽ thay đổi sau mỗi chủ điểm để tránh sự nhàm  
chán cho trẻ. Khi hướng dẫn trẻ chơi cô giáo luôn chú ý yêu cầu trẻ phát âm tên  
gọi các hình ảnh, phát âm chữ cái, đọc điền các chữ cái có trong từ (đối với  
trẻ 5 tuổi).  
-Sáng tạo bài tập góc về môn LQVT cho trẻ 5 tuổi về nhận biết số lượng.  
10  

Tải về để xem bản đầy đủ

doc 27 trang huongnguyen 21/03/2024 310
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp xây dựng môi trường, tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số vùng cao trong Trường Mầm non", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_xay_dung_moi_truong_tang_cuong_tieng_v.doc