SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi

Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có chủ định. Làm quen với chữ cái còn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực cho trẻ vào trường tiểu học. Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, nên là một giáo viên mầm non tôi luôn tìm tòi đưa ra những phương pháp giảng dạy sao cho lượng kiến thức trẻ tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sôi nổi tích hợp được nhiều nội dung vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp với điều kiện trường mình đang công tác. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm - đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ  
Như Bác Hồ đã từng nói:  
Trẻ em như búp trên cành  
Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan”  
Hiện nay, bậc học mầm non đang được Đảng và nhà nước ta quan tâm đặc  
biệt hàng đầu. Bởi đây là giai đoạn bắt đầu hình thành và phát triển nhân cách  
con người. Và chính cô giáo, gia đình những người phải có trách nhiệm giúp  
trẻ phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần, phát triển đồng bộ  
về các mặt. Để thực hiện được tốt mục tiêu đó thì người giáo viên phải linh hoạt  
chủ động lựa chọn các nội dung có sự sắp xếp một cách nhẹ nhàng. Việc dạy trẻ  
mầm non cũng như trồng cây cây non, trồng cây non tốt thì sau này cây sẽ tốt do  
đặc điểm của tuổi mầm non là vui chơi, nhưng vui chơi ở đây cũng chính là hình  
thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ, giao tiếp tích cực. Trong  
chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, hoạt động làm quen chữ cái ở  
lớp mẫu giáo lớn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức  
ban đầu trước khi cho trẻ vào lớp một. Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo lớn  
“làm quen chữ cái” là cơ hội tốt để giúp trẻ phát triển vốn từ, phát triển ngôn  
ngữ, khả năng phát âm-đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, phát triển các giác quan.  
Qua đó giáo dục tình cảm, phát triển tư duy và mở rộng vốn hiểu biết, góp phẩn  
vào việc phát triển toàn diện nhân cách của trẻ, chuẩn bị cho trẻ một hành trang  
“Tiếng Việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp một. Chúng ta cũng biết trẻ mẫu trẻ  
mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một bước ngoặt lớn việc quan  
trọng nhất là ai sẽ giúp trẻ vượt qua những khó khăn đó? Không ai khác chính là  
cô giáo, phụ huynh và bản thân trẻ.  
Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, là một giáo viên mầm non tôi  
luôn tìm tòi đưa ra những phương pháp giảng dạy sao cho lượng kiến thức trẻ  
tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sôi nổi tích hợp được nhiều nội dung  
vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp  
với điều kiện trường mình đang công tác. Vì thế tôi chọn đề tài nghiên cứu "Một  
số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi” để đưa ra  
những biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một  
cách nhẹ nhàng thoải mái hơn tránh được sự gò bó.  
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:  
1. Cơ sở luận:  
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo 5 tuổi khi bước vào trường tiểu học là  
một bước ngoặt lớn và khó khăn đối với trẻ. Bởi ở mẫu giáo trẻ đang quen  
với vui chơi hoạt động chủ đạo, nhưng khi trẻ vào tiểu học thì học tập lại là  
vai trò chủ đạo nên việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải  
đưa chương trình tiếng việt của lớp 1 vào dạy ở đây trẻ mẫu giáo 5 tuổi  
được sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua  
các hoạt động học tập. Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công  
công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5- 6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy  
tôi nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ cái không phải việc dễ làm, nó đòi  
hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những linh hoạt, sáng  
tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn chữ cái.  
Bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát  
triển ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi, do đó làm  
quen với chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.  
Trước hết làm quen với chữ cái là rèn luyện khả năng nghe, khả năng phát âm,  
khả năng hiểu ngôn ngữ tiếng Việt .  
Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới  
xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ  
giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc viết sau này ở  
trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiếm các chữ cái khác nhau các vị trí  
khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ chủ định. Làm quen  
với chữ cái còn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực  
cho trẻ vào trường tiểu học. Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, nên là  
một giáo viên mầm non tôi luôn tìm tòi đưa ra những phương pháp giảng dạy  
sao cho lượng kiến thức trẻ tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sôi nổi  
tích hợp được nhiều nội dung vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự  
lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp với điều kiện trường mình đang công tác. Đối  
với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động  
quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn  
trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm - đọc chuẩn  
chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho  
trẻ.  
Thấy được tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ cái, bản thân  
tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên đề học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp,  
nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh  
hội một cách nhẹ nhàng thoải mái hơn tránh được sự gò bó. Và tôi đó chọn đề  
tài nghiên cứu "Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ  
5 - 6 tuổi”  
2. Thực trạng vấn đề làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi  
Trường mầm non nơi tôi công tác đạt chuẩn Quốc gia mức độ I năm 2017.  
Trường gần 400 học sinh chia làm 11 nhóm lớp. Tổng số cán bộ - giáo viên –  
nhân viên toàn trường là 41 đồng chí. Giáo viên đạt chuẩn: 100% và trên chuẩn:  
80%. Nhà trường tổng diện tích mặt bằng gần 3000 m2, với 14 phòng học .  
Sân trường rộng thoáng đảm bảo tốt cho trẻ được tham gia các hoạt động ngoại  
khóa, hoạt động học tập.  
2.1. Thuận lợi:  
Trường đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ  
môn làm quen chữ viết.  
Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường  
xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy.  
Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi  
giáo viên giỏi do trường, phòng giáo dục tổ chức  
Được sự phối hợp giúp đỡ của đồng nghiệp trong việc rèn trẻ cũng như  
đóng góp cho lớp nhiều nguyên vật liệu làm đồ dùng dạy học, thiết kế bài dạy  
trên máy tính phục vụ cho môn làm quen chữ viết.  
Khoảng 2/3 số trẻ đã được qua lớp mẫu giáo nhỡ nên việc rèn nề nếp học  
tập cũng gặp thuận lợi, khả năng tiếp thu kiến thức do cô truyền đạt.  
2.2. Khó khăn: Bên cạnh đó thì:  
- Do khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều. Trẻ nam nhiều hơn trẻ  
nữ. Nhiều cháu chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, trẻ còn, nói ngọng.  
- Học sinh trên lớp đến từ các nơi khác nhau nên có nề nếp khác nhau đôi  
khi cách giáo dục của gặp khó khăn. Một số trẻ phát âm tiếng địa phương,  
nói ngọng nhiều sẽ khó khăn trong hoạt động làm quen với chữ.  
- Vào đầu năm học tôi thấy hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái còn  
khô cứng, trẻ thụ động trong hoạt động, phát âm còn nhỏ chưa chính xác. Vì  
vậy tôi băn khoăn, suy nghĩ cần phải làm thế nào để giúp trẻ phát triển ngô ngữ,  
diễn đạt và phát âm chính xác tiếng mẹ đẻ. Bằng kiến thức đã học và kinh  
nghiệm giảng dạy tôi đã đề ra một số biện pháp để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ  
thông qua hoạt động làm quen với văn học.  
3. Các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái  
3.1.Biện pháp 1: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.  
Tạo môi trường chữ không khó nhưng để mang tính thẩm mthu hút  
được sự quan sát, tìm tòi của trẻ vấn đề khó hơn. Do đó, tôi không ngừng  
nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú, đa dạng, thẩm mvà thay đổi  
thường xuyên các kiểu chữ khác nhau các góc tranh truyện, góc chữ cái (như  
kiểu chữ in thường, viết thường, in hoa). Bên cạnh đó tôi còn sưu tầm những bộ  
tranh truyện, thơ, tạp chí, họa báo với nhiều hình ảnh đẹp, chữ cái to kèm  
theo chủ đề phù hợp các hoạt động . Về truyện, tôi sưu tầm các tranh truyện cổ  
tích, tranh truyện dân gian để trẻ kể theo tranh, kể chuyện sáng tạo. Ngoài ra  
còn có các bộ chữ cái, tranh lô tô chữ cái, bàn cờ chữ cái, tranh kèm nội dung  
chữ cái .  
Giáo viên có thể tạo ra được môi trường chữ cái trong và ngoài lớp dưới  
dạng các băng từ, câu đối, câu thơ, bảng chữ cái, thẻ chữ cái, lô tô chữ cái, lô tô  
to....ở các vị trí thuận lợi cho trẻ trẻ đọc, sao chép chữ và phát âm được. Qua đó  
trẻ làm quen dần với 29 chữ cái và không bị bỡ ngỡ trong các hoạt hoạt động  
làm quen chữ cái có chủ đích.  
dụ: Giáo viên treo tranh có hình ảnh “Con ongdưới tranh có từ “ Con  
ong” kèm theo hoặc với mỗi bài thơ , cho trẻ tô màu vào các chữ cái rỗng mà  
trẻ đó biết. Giáo viên thay đổi bằng các hình ảnh khác nhau để tránh sự nhàm  
chán và kích thích sự tò mò, ham hiểu biết ở trẻ.  
Không gian trong các góc hoạt động chữ cái cần được chăm chút và  
thường xuyên thay đổi .  
dụ: + góc chữ cái tôi treo các nhóm bài tập cho trẻ được hoạt động.  
Góc trên tôi treo bảng chữ cái, có hình ảnh.Tôi để cả năm học.  
Nhóm 1: Bé chơi cắt từ : Tôi đánh đủ 29 chữ cái tiếng việt tôi in ra nhiều  
tờ giấy và trên mảng tường đó tôi in hình ảnh và phía dưới từ chỉ hình ảnh,  
sau đó cho trẻ lấy kéo cắt các chữ cái dán lên ô bên cạnh sao cho đúng từ chỉ  
tên tranh hoặc cũng hình ảnh đấy tôi cho trẻ nửa tờ giấy A4 cho trẻ dùng bút chì  
sao chép chữ cái mỗi từ một dòng hoặc cho trẻ dùng tranh đó tìm chữ cái ghép  
thành một cụm từ chỉ tên tranh. Với trò chơi này trẻ say sưa hoạt động và giúp  
trẻ ghi nhớ lại các chữ cái mà trẻ đã được học ở trên lớp.  
Nhóm 2: Bé chơi in chữ: Tôi cắt chữ cái bằng một miếng poóc cứng sau  
đó tôi cắt đề can màu dán sao cho đúng chiều chữ cái và cho trẻ in theo viền  
ngoài chữ cái rồi tô màu chữ vừa in được cắt chữ vừa in và tô màu song dán  
vào ô cô gắn chữ sẵn.  
Với góc chơi này tôi sưu tầm thiết kế các hình ảnh theo đúng chữ cái  
đó nên giúp trẻ nhanh nhớ được các chữ cái.  
Ngoài việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau các góc, giáo viên có thể  
sưu tầm những bộ tranh truyện, thơ, tạp chí, họa báo với nhiều hình ảnh đẹp...để  
sắp xếp sao cho phù hợp . Vào giờ học hoạt động góc, cô tham ra đọc sách cùng  
trẻ, hướng dẫn trẻ cầm sách đúng hướng, cách mở sách, cách lật trang xem  
sách. Hướng dẫn trẻ việc đọc một trang sách: Đọc từ trái sang phải, đọc từ trên  
xuống xuống dưới.  
góc thư viên, tôi chuẩn bị nhiều tranh, truyện và thay đổi tranh, truyện,  
không thể các sách truyện từ đầu năm học đến cuối năm học.  
dụ: Với tháng 1 tôi dạy về thực vật, tôi trưng bày sách về hoa quả cùng  
dòng chữ Thư viện của các loại hoa quả”. Vào giờ hoạt động góc, tôi tham gia  
đọc sách cùng trẻ hướng dẫn trẻ cách cầm sách, mở sách, lật trang sách, cách  
đọc sách đúng.  
góc phân vai, khi trẻ chơi bán hàng, bác sỹ... giáo viên có thể cho trẻ tự  
dùng bút chì sao chép chữ cái, tên các mặt hàng hoặc tên bệnh nhân, tên  
thuốc...nét chữ của trẻ còn nguệch ngoạc như qua đó giúp trẻ ghi nhớ, tượng  
tượng lại hiệu của các chữ cái mà trẻ đã biết. Từ đó, giúp trẻ ghi nhớ lại một  
cách chính xác chữ cái, nhận biết được chữ cái trong tập hợp các chữ cái tạo ra  
trong từ, trong câu.  
Không chỉ là trang trí tạo môi trường học cho trẻ mà trong quá trình dạy  
trẻ hoạt động, đặc biệt dạy trẻ làm quen chữ cái rất cần đồ dùng dạy học. Vì  
vậy giáo viên phải tận dụng các nguyên liệu, phế liệu sẵn ở để làm đồ dùng  
dạy học. Yêu cầu các bộ đồ dùng có giá trị sử dụng lâu dài, có tính thẩm m. Ví  
dụ: Tôi nhắc học sinh mang những vỏ hộp bánh bằng bìa cứng mang đến lớp tôi  
cắt các nét cơ bản cho trẻ học vào tiết làm quen chữ cái sau khi trẻ nêu đặc  
điểm chữ cái a có hai nét một nét cong tròn khép kín và một nét thẳng tôi cho  
trẻ sử dụng dừng nét cơ bản đó cho trẻ ghép chữ cái và đọc to hoặc cũng từ các  
nét đấy giờ học khác tôi sử dung vào trò chơi động thi xem đội nào ghép nhanh  
đúng hoặc cho trẻ tạo chữ theo yêu cầu hai bạn tạo một chữ cái bằng cách  
mỗi bạn cầm một nét khi nghe yêu cầu tạo chữ gì thì hai trẻ tạo một chữ cái  
theo yêu cầu của cô.  
Qua việc tạo môi trường cho trẻ làm quen chữ cái, tôi thấy trẻ lớp tôi rất  
hứng thú khi đến lớp và tham gia vào các hoạt động làm quen chữ cái góp phần  
hỗ trợ giúp trẻ củng côn luyện các chữ cái rất tốt.  
3.2. Biện pháp 2: Lồng ghép, tích hợp hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái  
vào các hoạt động khác.  
* Tích hợp với hoạt động làm quen với văn học  
dụ 1: Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Tôi cho trẻ  
làm quen với chữ cái e, ê qua bài thơ “ Em yêu nhà em”:  
Tôi cho trẻ đọc bài thơ được đánh bằng chữ in thường và in chữ to ra  
khổ giấy A3. Sau đó tôi cho trẻ chia ra làm hai đội, yêu cầu đội 1 lên gạch chân  
chữ cái e, đội 2 lên gạch chân chữ cái ê.  
dụ 2: Với tháng 4 các hiện tượng tự nhiên, tôi cho trẻ làm quen với  
chữ s, x qua đoạn thơ.  
Giọt sương long lanh  
Giọt sương trong suốt…  
Thu lượm màu xanh.”  
Khi đọc đoạn thơ này, trẻ sẽ được luyện phát âm chữ cái x, s và tìm chữ  
cái s, x trong bài thơ.  
Với hoạt động kể chuyện sáng tạo, tôi cho trẻ làm quen với chữ cái in  
thường nhận biết được hướng viết câu từ trái phải của chữ cái.  
dụ 3: Trong truyện Một phen sợ hãi’, tôi kể chuyện cho trẻ gợi ý  
để trẻ tự đặt tên cho câu chuyện như: “ Cún con qua đường”, “ Cún con không  
nghe lời mẹ dặn”, “ Hai anh em Cún đi chơi phố”…Khi trẻ đặt tên cho câu  
chuyện tôi viết lên bảng hoặc đánh trên máy bằng chữ in thường tên truyện mà  
trẻ tự đặt tên, khi viết tôi đọc từng chcái mà trẻ đã được làm quen với các cụm  
từ đơn giản, từ đó sẽ tạo được hứng thú và thói quen nhận biết chữ cái đã biết  
khi đọc truyện cho trẻ. Để góp phần giúp trẻ nhận biết và phân biệt các chữ cái  
đó được làm quen, tôi sưu tầm một số câu đố về chữ cái đơn giản dễ hiểu  
cho trẻ.  
- Ví dụ về một scâu đố sau:  
1. “ Nét tròn em đọc chữ o  
Khuyết đi một nửa cho ra chữ gì? ( Chữ c)  
2. “Cái thùng không có móc câu  
Đích thị chữ cái “u” đây rồi…  
Khác nhau thêm một móc câu bên mình? ( Chữ ư  
3. “ Bình thường em đọc chữ u  
Khi quay ngược chữ “ u” thì ra chữ gì? ( Chữ n)……  
Ngoài ra tôi còn cùng trẻ đọc và ôn luyện cách phát âm mọi lúc mọi nơi  
qua các bài đồng dao.Trẻ lớp tôi nói ngọng chữ l, n theo tiếng địa phương nên  
phần phát âm lại rất khó khăn hoặc phát âm chữ r phải uốn cong lưỡi và rung  
lên, nên tôi đưa những bài đồng dao vào hoạt động vui chơi để luyện phát âm  
cho trẻ như:  
dụ : Một số bài đồng dao và các từ khó để luyện cho trẻ phát âm như  
Rềnh rềnh ràng ràng”, “Đi cầu đi quán”... Hoặc câu nói có các từ láy cho trẻ  
nói nhanh theo yêu cầu của cô.  
Cô yêu cầu trẻ đọc nhanh và phải phát âm chuẩn chính xác chữ từ không  
bị ngọng.  
Lúa nếp là lúa nếp làng  
Lúa lên lớp lớp  
Lòng nàng lâng lâng.  
Hay  
Rềnh rềnh ràng ràng  
Ba ngang chiếu chải…  
Rềnh rềnh ràng ràng .  
* Tích hợp với hoạt động phát triển vận động  
dụ: Trong giờ học bài vận động bật chụm tách chân, tôi kẻ các ô  
vuông, bên trong mỗi ô vuông tôi đều viết một chữ cái, yêu cầu trẻ thực hiện  
động tác bật kết hợp đọc các chữ cái có trong ô vuông dưới sàn.  
©
a
¨
a
¨
©
¨
©
a
dụ: Trong bài hoạt động phát triển thể chất “ Bò theo đường dích dắc”  
khi đến phần ôn luyện củng cố tôi cho trẻ thi đua bò theo đường dích dắc và  
lên hái hoa gắn các chữ cái theo yêu cầu của cô và  
gắn lên bảng hết bản nhạc đội nào hái và gắn được nhiều lên bảng thì đội đó  
thắng cuộc. Trẻ tham gia rất hứng thú.  
* Tích hợp thông qua hoạt động giáo dục âm nhạc:  
Trẻ mầm non rất hứng thú với hoạt động âm nhạc. vậy, để cân bằng  
với tính chất khô khan và cứng nhắc của hoạt động làm quen chữ cái tôi thường  
kết hợp với bài hát vào các trò chơi. Từ đó tạo không khí sôi nổi cũng như sự  
linh hoạt uyển chuyển giữa các hoạt động nhỏ trong giờ làm quen chữ cái và  
trong các giờ  
hoạt động giáo dục âm nhạc tôi thường xuyên tìm kiếm những bài hát. Từ đó  
giúp việc làm quen chữ cái của trẻ dễ nhớ hơn  
dụ: Học chữ cái thì hay học theo nhóm chữ cái a, ă, â hoặc u, ư tôi cho  
trẻ hát bài Học vui chữ cái”  
Chữ cái này đọc tên là gì  
Em đọc tên là “a”  
À! à em biết rồi…..  
Luôn học chăm, luôn học ngoan, em biết thêm chữ  
“a”  
Hoặc tôi thay chữ “a” bằng các chữ cái khác và lời bài hát thì không đổi.  
Với bài chữ o tôi đưa bài hát : Chữ o tròn như trứng vịt.  
Lạch bạch bạch vịt con đến trường  
Cạc cạc cạc, vịt ta học chữ ….  
Hay bài hát chữ o: “Chữ o là chữ o tròn như vầng trăng đêm rằm chiếu  
sáng. Chữ a như 2 người bạn ngồi nói chuyện với nhau rất vui....”. Cách lồng  
ghép với âm nhạc này tôi thấy thú vị hơn đặc biệt trẻ rất dễ nhớ tên các chữ  
cái hơn.  
* Lồng ghép trong hoạt động khám phá  
Với môn hoạt động khám phá tôi thay các ô số bằng “Ô chữ diệu”  
trong mỗi ô là một chữ cái mà trẻ đã được học, phía sau chữ là các hình ảnh con  
vật hoặc các nghề, các danh lam thắng cảnh...Khi chơi trẻ chọn ô chữ đọc tên  
ô chữ cái đó, cô sẽ đưa ô chữ đó ra là hình các con vật, các nghề hoặc các danh  
lam thắng cảnh...Với cách lồng ghép này tôi thấy trẻ hào hứng cũng nhớ  
được rất nhiều các chữ cái.  
3.3. Biện pháp 3: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi  
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học chơi,  
chơi học”. vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động làm quen với  
chữ cái nói riêng, trò chơi luôn được đưa vào để giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến  
thức. Nếu trò chơi không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm  
chán. Vì vậy tôi đã không ngừng đổi mới sáng tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào  
tiết học. dụ tiết làm quen với chữ e, ê, tôi cho trẻ chơi trò chơi: Ai nhanh hơn.  
+ Luật chơi: Đội gia đình đông con sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia đình  
ít con đứng xếp thành hình chữ e. Trong thời gian một bản nhạc đội nào đứng  
xếp nhanh đúng đẹp sẽ đội chiến thắng  
+ Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp xếp  
các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu  
Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ biểu tượng về chữ e, ê mà còn giúp trẻ  
sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm  
Ở lứa tuổi mầm non, duy của trẻ phát triển rất nhanh.Trẻ nhanh nhớ  
cũng nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra  
nhưng khi cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm  
hình dạng của chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được  
đặc điểm của chữ cái. Ví dụ như trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn  
chữ cái…Ở các trò chơi này, ban đầu tôi thấy nhiều trẻ xếp, nặn chữ bị ngược  
chẳng hạn như chữ: c, a, ă, â, e, ê, b, d, p, q…Sau đó được cô giáo gợi ý trẻ đã  
nhanh chóng sửa sai. Không chỉ được sử dụng đất nặn trong hoạt động tạo hình  
mà qua các trò chơi với chữ cái trẻ cũng được dùng tay lăn dọc, uốn chữ theo  
yêu cầu của cô. Khi quan sát trẻ chơi tôi thấy trẻ rất hứng thú, say sưa. Như vậy  
trong khi chơi các trò chơi này trẻ phải tư duy để xếp hoặc nặn được chữ cái.  
Ngoài ra tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi khác như: Trò chơi tìm chữ cái còn  
thiếu trong từ, gạch chân chữ cái, nối chữ cái…  
dụ: Trong hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái a, ă, â. Thay vì chỉ  
đơn giản gắn tranh hay gạch chân chữ cái tôi đã sang tạo ra trò chơi “Vui cùng  
xúc xắc” sinh động hơn để trẻ tham gia chơi như: Tạo thành các quân xúc xắc  
nhỏ gắn chữ cái đang học sau đó làm 1 quân xúc xắc lớn để 1 cô đứng vào  
vào điều khiển, kết hợp với bài nhạc vui nhộn Chicker dance. Sau đó, giáo viên  
sẽ đội mũ và làm anh xúc xắc nhảy múa làm điệu bộ trên nền nhạc, khi nhạc  
dừng cũng là lúc cô gắn 1 thẻ chữ cái to lên mặt trước quân xúc xắc đeo. Cô  
cho trẻ gọi tên chữ cái đó chọn thật nhanh quân xúc xắc gắn chữ cái giống  
của giơ lên và phát âm.. Trò chơi vui nhộn, sinh động đã giúp cho trẻ hứng  
thú và tập trung cao.  
Tùy theo hoạt động giáo viên có thể sáng tạo trò chơi để làm sao thu hút  
trẻ vào giờ làm quen chữ cái được tốt hơn.  
3.4. Biện pháp 4: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh  
Sự kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc chăm sóc giáo dục, trẻ  
hết sức quan trọng cần thiết. Thấy được điều đó tôi đã giành thời gian trao  
đổi về tình hình của trẻ thông qua giờ đón trả trẻ và các buổi họp phụ huynh.  
Hai phía cùng cố gắng phối kết hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm  
quen với chữ cái. Hiện nay hiện tượng cho con đi học, luyện viết chữ (học trước  
chương trình lớp 1) rất nhiều. Phụ huynh cho con luyện chữ trước tuổi đến  
trường với kỳ vọng chuẩn bị trước sợ con không theo kịp các bạn khi vào lớp  
1. Tuy nhiên kỳ vọng này của cha mẹ chưa lợi đến đâu lại làm giảm hứng  
thú học ở trẻ. Trong giờ học khi cô giới thiệu chữ cái mới trẻ đã khoe “con  
biết thừa chữ cái này rồi”, trong giờ học cháu không tập trung, trêu đùa bạn  
khác, làm ảnh hưởng đến cả lớp. Với tình hình như vậy tôi đã tuyên truyền với  
phụ huynh về tác hại của việc dạy trẻ học trước chương trình lớp 1. Được xem  
các chương trình đó, phụ huynh đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ luyện  
chữ trước chương trình lớp 1 và cùng với giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ theo  
chương trình mầm non mới.  
Bên cạnh việc tuyên truyền với phụ huynh không nên cho trẻ đi học trước  
chương trình lớp 1, tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ các nguyên phế liệu,  
sách báo, tranh ảnh cho các cháu hoạt động, làm đồ dùng đồ chơi. Mời phụ  
huynh đến tham dự các hội thi kể chuyện, đọc thơ của bé vào các dịp chào mừng  
08/3, 20/11 ... Luôn trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để có  
biện pháp tác động phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.  
Mặt khác tôi còn trao đổi với phụ huynh mua thêm cho các cháu sách tranh  
truyện hay đĩa “ trò chơi với chữ cái”…để dạy cho các cháu nhà. Để việc phối  
kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt  
động từng tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi chương trình CSGD  
trẻ. Như vậy khi phụ huynh đến lớp thấy chương trình học của trẻ đang dạy chữ  
cái nào thì về nhà phụ huynh sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp cho trẻ. Bằng  
hình thức đó đa số trẻ lớp tôi đã nhận biết và phát âm được các chữ cái mà tôi đã  
dạy.  
4. Hiệu quả:  
Sau khi thực hiện “Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với  
chữ cái cho trẻ 5- 6 tuổi” tôi thu được kết quả rất khả quan.  
1.1. Đối với cô giáo : Qua gần một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy  
mình đã giảm bớt được thời gian làm đồ dùng phục vụ cho tiết học nên tôi có  
thêm thời gian để trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tham khảo tư liệu sách  
báo… để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.  
1.2. Đối với trẻ : Từ những kinh nghiệm trên khi áp dụng vào tình hình thực tế  
của lớp tôi thì tôi thấy trẻ đã hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt động làm quen  
chữ viết. Những bé nói ngọng hay phát âm không chuẩn cũng đã được rèn và  
phát âm đúng hơn , không còn ngọng nữa. Trẻ nhận biết đúng chữ cái, biết cách  
chữ và sao chép chữ cái tốt hơn. Các tiết học khác trở nên nhẹ nhàng, thoải  
mái và đạt kết qucao.  
Bảng tổng hợp khảo sát 38 trẻ lớp A4 được kết quả như sau:  
Trước khi thực hiện biện  
pháp  
Sau khi thực hiện biện  
pháp  
Kết quả  
Nội dung cần đạt  
Đạt  
Chưa đạt  
Đạt  
Chưa đạt  
TS  
%
TS  
%
TS  
%
TS  
%
16/38 42,0 23/38 60.5  
38/38 100% 1/38 2.6%  
Trẻ nhận biết và phát  
âm chính xác chữ cái đã  
học  
%
%
18/38 47% 21/38 55%  
15/38 39% 24/38 63%  
37/38 97% 2/38 5%  
38/38 100% 0/38 0%  
Trbiết nêu nhn xét đặc  
đim, nhn dng chcái.  
Biết sao chép chữ cái  
1.3. Đối với phụ huynh:  
- Rất tin tưởng vào giáo viên đã cho con đi học đều .  
- Phhuynh rt tích cc trao đổi vi giáo viên vtình hình ca con em mình từ đó  
đưa ra nhng bin pháp phù hp để bi dưỡng, rèn luyn cho các con.  
- Phụ huynh rất phấn khởi thấy con mình nhận biết, phát âm rõ ràng và tô  
được các chữ cái đã học. Đồng thời các phụ huynh đã nhận thấy được tác hại  
của việc cho trẻ đi học trước chương trình lớp 1. Hầu hết phhuynh đã tin tưởng  
tạo điều kiện giúp đỡ nhà trường rất nhiều.  
III. KÊT LUẬN KIẾN NGHỊ:  
1. Kết luận:  
Việc tổ chức các biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động với chữ cái  
giúp trẻ mẫu giáo làm quen với chữ rất cần thiết vì: Hình thức các trò chơi  
được thiết kế rất dễ thực hiện, chuẩn bị đơn giản ít tốn kém, ít thời gian. Các  
biện pháp này có tính mở, hấp dẫn, kích thích trẻ tìm tòi, khám phá và tiếp cận  
với cái mới của công nghệ thông tin, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, duy  
như: sao chép, óc phán đoán khả năng suy luận của trẻ được phát triển.  
Muốn tổ chức tốt các hoạt động cho trẻ cô giáo cần chuẩn bị (hoặc cùng  
trẻ chuẩn bị) những đồ dùng, vật dụng cần thiết để tham gia vào hoạt động và  
cung cấp cho trẻ những kỹ năng sử dụng chúng. Giáo viên tăng cường cho trẻ  
được hoạt động không chỉ với các sự vật, hiện tượng cụ thể với cả các hình  
ảnh, hiệu. Đặc biệt tăng cường hoạt động phán đoán, kiểm chứng diễn đạt  
đủ ý giữa các vật. Để vận dụng các biện pháp vào tổ chức các hoạt động cho trẻ  
làm quen với chữ cái đạt hiệu qucao nhất giáo viên cần lưu ý:  
- Duy trì sự hứng thú và sự say mê của trẻ, phát triển thái độ tích cực của  
trẻ đối với các hoạt động.  
- Tạo nhiều cơ hội cho trẻ được trải nghiệm về chữ cái qua các trò chơi,  
luyện đọc, cách sao chép từ, qua các buổi sinh hoạt nhóm, góc ở trường mầm  
non.  
- Tạo môi trường trong và ngoài lớp phong phú, hấp dẫn trẻ kích thích sự  
tò mò, khám pở trẻ, phát triển quá trình duy, nhận thức.  
- Giáo viên cần đưa nhiều các trò chơi củng cố ôn luyện chữ cái vào các  
hoạt động, các trò chơi ôn luyện củng cố phải phù hợp với đối tượng trẻ. Phải  
sưu tầm, vận dụng sáng tạo các trò chơi với chữ cái và tích hợp lồng ghép các  
hoạt động khác  
- Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong mọi thời điểm giúp  
trẻ học tốt môn làm quen với chữ cái.  
2. Kiến nghị  
- Kiến nghị phòng GD tạo điều kiện để nhiều giáo viên được đi kiến tập đi  
thăm quan nhiều hơn nữa.  
- Rất mong phòng GD cấp thêm máy chiếu cho nhà trường để các lớp giáo viên  
chúng tôi được sử dụng trong quá trình dạy trẻ được thuận tiện hơn.  
Trên đây là toàn bộ nội dung sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp  
nâng cao chất lượng làm quen với chữ cái cho trẻ 5 – 6 tuổi” của tôi, trong quá  
trình nghiên cứu tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái đã đạt hiệu quả nhất  
định. Tuy nhiên không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự quan  
tâm, giúp đỡ góp ý của các cấp lãnh đạo.  
Tôi xin chân thành cảm ơn!  

Tải về để xem bản đầy đủ

doc 11 trang huongnguyen 16/07/2024 1750
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_lam_quen_chu_cai_c.doc