Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Trong cuộc sống của chúng ta luôn có sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, văn hóa nghệ thuật. Đòi hỏi con người phải đa năng tức là có khả năng sử lý các vấn đề phát sinh trong cuộc sống một cách có hiệu quả. Muốn vậy chúng ta phải nhờ đến ngôn ngữ. Chúng ta sử dụng đến ngôn ngữ để nhận thức thế giới xung quanh, giao tiếp với mọi người và tư duy. Còn đối với tuổi mầm non ngôn ngữ có vai trò như thế nào? Ai cũng biết tuổi nhỏ là tuổi học ăn, học nói dưới sự hướng dẫn của người lớn. Chính vì thế ngôn ngữ có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục trẻ. Nó giúp trẻ phát triển trí tuệ, tức là giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh mình, các sự vật hiện tượng một cách khoa học và chính xác. Ngôn ngữ cũn giúp giáo dục thẩm mĩ và thể chất, tức là người lớn sử dụng ngôn ngữ để giúp trẻ biết được những chuẩn mực đạo đức trong xã hội, những điều hay lẽ phải và hình thành cho trẻ những khái niệm về đạo đức: Ngoan, tốt, thật thà. Thông qua giao tiếp, người lớn còn sử dụng ngôn ngữ để giúp trẻ yêu cái đẹp, trân trọng cái đẹp và ý thức tạo ra cái đẹp. Vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non nghĩa là gì? Nghĩa là phải: Phát triển vốn từ cho trẻ, dạy trẻ nói dúng ngữ pháp và nói mạch lạc, dạy trẻ làm quen với chữ viết và phải dạy trẻ luyện phát âm chính xác mà điều tôi muốn nói ở đây là chú trọng sửa phát âm ngọng, phát âm lẫn các các chữ cái cho trẻ đặc biệt là hai chữ cái L – N.
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
MỤC LỤC
A- ĐẶT VẤN ĐỀ.
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
1. Thực trạng.
2. Thuận lợi.
3. Khó khăn.
III. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
Biện pháp 1: Tự rèn luyện phát âm chuẩn xác phụ âm L – N.
Biện pháp2: Luyện phát âm l - n qua góc chơi LQVH.
Biện pháp 3: Sửa sai lỗi phát âm phụ âm L – N thông qua hoạt động chung cho trẻ.
Biện pháp 4: Rèn trẻ phát âm chữ cái L – N thông qua các hoạt động khác.
Biện pháp 5: Khuyến khích trẻ tự phát hiện và sửa lỗi phát âm cho nhau.
Biện pháp 6: Kết hợp với phụ huynh sửa lỗi cho trẻ.
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN.
1. Đối với trẻ.
2. Đối với giáo viên.
3. Đối với phụ huynh.
V. NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
C- KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.
I. KẾT LUẬN.
II. ĐỀ XUẤT VÀ KHUYẾN NGHỊ.
1. Về phía phòng giáo dục.
2. Về phía nhà trường.
3. Về phía phụ huynh.
D- TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
“Chưa làm mẹ nhưng chứa chan tình mẹ
Bởi yêu nghề nên quý lớp măng non”.
Dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ tuổi mầm non có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức và giao tiếp tốt góp phần quan
trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ
mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn khoa học
khác như: Khám phá môi trường xung quanh. Làm quen với toán, âm nhạc, tạo
hình…mà điều tôi muốn nói ở đây đặc biệt là thông qua bộ môn làm quen chữ viết.
việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi “Làm quen chữ cái” là cơ hội tốt để sớm
hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ
năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy mở rộng
vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện. Chuẩn bị
cho trẻ một hành trang “Tiếng việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1.
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một
bước ngoặt lớn và việc quan trọng nhất là ở đây ai sẽ là người giúp trẻ vượt qua
những cái khó khăn đó? không ai khác chính là các cô giáo, phụ huynh và bản thân
trẻ. ở mẫu giáo trẻ đang quen với vui chơi là hoạt động chủ đạo, nhưng khi trẻ vào
tiểu học thì học tập lại là vai trò chủ đạo nên việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ
mẫu giáo không phải là đưa chương trình tiếng việt của lớp 1 vào dạy mà ở đây trẻ
mẫu giáo 5 tuổi được sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo
thông qua các hoạt động học tập. Nhờ giáo viên biết linh hoạt, sáng tạo trong tiết
dạy lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, biết khơi gợi lòng say mê, sự hứng
thú của trẻ về bộ môn làm quen chữ cái và đặc biệt là phát âm đúng các chữ cái.
Trong những năm dạy trẻ mẫu giáo lớn phát âm đúng, tôi đó nhận thấy có
một số chữ cái trẻ rất khó phát âm, hoặc phát âm lẫn lộn giữa các chữ cái với nhau.
Nguyên nhân chính là do bộ máy phát âm của trẻ ở độ tuổi này chưa hoàn thiện,
bên cạnh còn có cả nguyên nhân do người lớn phát âm sai nên trẻ bắt trước theo.
Đặc biệt khi dạy trẻ phát âm hai phụ âm L – N, tôi nhận thấy đa số trẻ lớp tôi rất
khó nhận biết, hay lẫn lộn nên phát âm thường sai. Điều đó thôi thúc bản thân cần
tìm ra biện pháp khắc phục để sửa cho trẻ và qua gần một năm thực hiện tôi đẫ rút
ra được “Một số biện pháp rèn phát âm chữ L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi”
2/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Trong cuộc sống của chúng ta luôn có sự phát triển không ngừng của khoa
học công nghệ, văn hóa nghệ thuật. Đòi hỏi con người phải đa năng tức là có khả
năng sử lý các vấn đề phát sinh trong cuộc sống một cách có hiệu quả. Muốn vậy
chúng ta phải nhờ đến ngôn ngữ. Chúng ta sử dụng đến ngôn ngữ để nhận thức thế
giới xung quanh, giao tiếp với mọi người và tư duy. Còn đối với tuổi mầm non
ngôn ngữ có vai trò như thế nào? Ai cũng biết tuổi nhỏ là tuổi học ăn, học nói dưới
sự hướng dẫn của người lớn. Chính vì thế ngôn ngữ có vai trò quan trọng đối với
việc giáo dục trẻ. Nó giúp trẻ phát triển trí tuệ, tức là giúp trẻ nhận thức thế giới
xung quanh mình, các sự vật hiện tượng một cách khoa học và chính xác. Ngôn
ngữ cũn giúp giáo dục thẩm mĩ và thể chất, tức là người lớn sử dụng ngôn ngữ để
giúp trẻ biết được những chuẩn mực đạo đức trong xã hội, những điều hay lẽ phải
và hình thành cho trẻ những khái niệm về đạo đức: Ngoan, tốt, thật thà. Thông qua
giao tiếp, người lớn còn sử dụng ngôn ngữ để giúp trẻ yêu cái đẹp, trân trọng cái
đẹp và ý thức tạo ra cái đẹp. Vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non nghĩa là gì?
Nghĩa là phải: Phát triển vốn từ cho trẻ, dạy trẻ nói dúng ngữ pháp và nói mạch lạc,
dạy trẻ làm quen với chữ viết và phải dạy trẻ luyện phát âm chính xác mà điều tôi
muốn nói ở đây là chú trọng sửa phát âm ngọng, phát âm lẫn các các chữ cái cho
trẻ đặc biệt là hai chữ cái L – N.
2. CƠ SỞ THỤC TIỄN
2.1. Thực trạng trường, lớp, trẻ.
Trường mầm non nơi tôi công tác nằm gần trung tâm quận Long Biên, có các
phòng học rộng rãi, đầy đủ cơ sở vật chất. Lớp tôi phụ trách có 36 học sinh, có đầy
đủ đồ dùng đồ chơi. Trước khi áp dụng các biện pháp tôi đã tiến hành khảo sát,
điều tra trên trẻ và thu được kết quả như sau:
Nội dung
Số trẻ
20/36
5/36
Tỉ lệ %
55,6
Số trẻ phát âm nhầm lẫn 2 phụ âm l – n
Số trẻ phát âm sai phụ âm l
13,9
Số trẻ phát âm sai phụ âm n
6/36
16,7
Số trẻ phát âm đúng 2 phụ âm l – n
5/36
13,9
3/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài tôi gặp một số thuận lợi và khó
khăn sau:
2.2. Thuận lợi
- Trình độ dân trí của phụ huynh học sinh khá đồng đều, đã quan tâm nhiều
hơn đến con em mình và đã biết phối kết hợp cùng cô giáo nhắc nhở, rèn luyện cho
trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
- Nhà trường luôn quan tâm, trang bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi cho cô và trẻ.
- Ban giám hiệu dự giờ, thăm lớp thường xuyên góp ý để giáo viên nâng cao
chuyên môn.
- Định biên 2 cô/lớp có trình độ trên chuẩn, nắm vững nội dung, phương
pháp dạy trẻ, luôn nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm trong
công việc.
2.3. Khó khăn
- Cha mẹ trẻ đa số làm nhiều nghề khác nhau, thời gian, kiến thức dạy, việc
quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ còn hạn chế.
- Nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều.
- Một số trẻ còn nhút nhát, phát âm còn sai l - n
3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
3.1. Biện pháp 1: Tự rèn luyện phát âm chuẩn xác phụ âm L – N
Muốn cho trẻ phát âm đúng, trước tiên cô giáo phải là người phát âm chuẩn
xác. Do ảnh hưởng của Thổ ngữ tôi đó phát âm không chuẩn phụ âm L – N nên tôi
tự rèn luyện phát âm cho mình như sau:
Tôi đã nghiên cứu tài liệu hướng dẫn cách phát âm 2 phụ âm đầu L – N biết
được cấu tạo đặc điểm và cơ chế phát âm của 2 phụ âm L – N, sau đó tôi tập phát
âm hàng ngày vào những thời gian rảnh rỗi bằng cách đọc đi đọc lại nhiều lần
những bài thơ, câu chuyện, bài đồng dao, ca dao… có nhiều phụ âm L – N.
VD:
“Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Cú nàng Tụ Thị, cú chựa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em
Tay cầm bầu rượu nắm nem
4/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Mải vui quên hết lời em dặn dò”
Hoặc:
Hoặc:
“…Lờ đờ bóng ngả trăng chênh
Tiếng hò xa dặm nặng tình nước non”
“Bình Định có núi vọng phu
Có đầm Thị Nại, có cù lao xanh”
Bên cạnh đó tôi làm những bài tập trắc nghiệm điền các phụ âm L – N, các
từ, câu có chứa phụ âm L – N từ dễ đến khó hoặc tự tìm ra những ví dụ khác để làm
phong phú nội dung luyện tập phát âm L - N cho mình.
VD: Bài thơ: “Gà mẹ đế con”
Cục…cục gà mẹ đếm
Một, hai, ba…và nhiều!
Đàn gà con vừa …ở
Chẳng biết …à bao nhiêu
Có hạt …nắng bé xíu
Vừa rơi trên …nền nhà
Thế …à cả đàn gà
Ùa …ên tranh nhau nhặt
Gà mẹ sợ con …ạc.
Cục… cục đuổi theo sau.
Phải bắt đầu đếm …ại.
Một, hai, ba…và nhiều.
Hoặc tôi làm bài tập trắc nghiệm từ một đoạn trong câu truyện “Sơn Tinh -
Thủy Tinh”
“Sơn Tinh tìm cách chống trả …ại Thủy Tinh. …ước dâng cao bao nhiêu thì
Sơn Tinh …ại hóa phép …àm cho …úi dâng cao ..ên bấy nhiêu. Quân của Sơn
Tinh từ trên …úi …ém đá tới tấp xuống …ước …àm cho quân …ính của Thủy
Tinh chết rất nhiều. Xá cá, ba ba, thuồng …uồng …ổi đầy mặt …ước”.
Hoặc truyện “ba chú lơn con”:
5/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
“Lợn mẹ sinh được ba chú ..ợn con rất đáng yêu. Bốn mẹ con cùng chung sống vô
vùng vui vẻ và hạnh phúc”.
Nhưng một hôm, …ợn mẹ …ói với ba chú …ợn con:
“các con của mẹ đều …ớn rồi, đã đến …úc …ên tự xây cho mình một căn nhà và ra
ở riêng đi thôi”.
Trong ba anh em …ơn con, anh cả ..à người lười biếng nhất, …lúc …ào
cũng chỉ muốn mau chóng xây xong nhà để có thể …ăn ra nghủ một giấc ngon
…ành mà thôi. Thế nên anh cả kéo về một xe đầy cỏ khô, chẳng mấy chốc đã dựng
xong một túp lều bằng cổ. Anh thứ hai …ại …à một chú …ơn tham ăn, chú chỉ
muốn xây nhà thật nhanh để ngày …ào cũng được …ấu những món ăn ngon cho
mình. Thế …à, anh hai vào rừng và chặt vài cây gỗ đem về, chỉ mất ba ngày đã
dựng xong một ngôi nhà bằng gỗ…”
Tôi còn tự đọc thơ có nhiều chữ L – N rồi thu âm và nghe lại để kiểm tra độ
chính xác của mình.
Tôi nhờ đồng nghiệp kiểm tra tôi phát âm xem đó chuẩn chưa.
Khi giao tiếp với mọi người, tôi luôn tự ý thức đến cách phát âm L – N để
sửa sai.
Sau 1 thời gian luyện tập tích cực tôi đã phát âm chuẩn xác, rõ ràng, có âm
điệu làm tăng hiệu quả bài giảng và tự tin, mạch lạc trong giao tiếp với mọi người
cũng như khi giao tiếp với trẻ.
3.2. Biện pháp2: Luyện phát âm l - n quá góc chơi LQVH.
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý
của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ viết trong lớp học rất cần thiết để
làm nổi bật bộ môn. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rãnh rỗi tôi và trẻ
thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí gọi theo chủ điểm.
Ví dụ: Trong lớp tôi dành một mảng tường để trang trí góc “Bé vui học chữ”
với nội dung chơi phong phú: bé tập sao chép chữ, cùng ong nâu tìm chữ, nào ta
cùng đọc nhé... để tạo điệu kiện cho trẻ được khám phá chữ cái, luyện phát âm chữ
cái đã học và tiếp cận chữ cái chưa học...
6/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Góc “Bộ vui học chữ”
Góc “Bộ vui học chữ”
7/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Ngoài ra tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ điểm. Ví dụ như chủ điểm
thực vật thì tôi cắt bìa thành một cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu tầm hoạ
báo tranh ảnh về các loại lá, hột hạt ... sau đó cho trẻ cắt các chữ cái l, m, n (Trong
chủ điểm thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ cái dưới các loại hột hạt hay tranh ảnh
theo sự hướng dẫn của cô giáo như lá thì trẻ dán chữ l, mận thì gián chữ m, hạt na
thì dán chữ n ...
Hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa
cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định
cho trẻ làm quen l, m, n thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không
những ở góc “Bé vui học chữ” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương
ứng, như hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào nhãn và dán vào.
Treo xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ, tất cả
những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được
viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm
quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ
cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô
và trẻ như bút chì màu, vở tập tô ... ngoài ra còn có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi
như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ,
lô tô...
Hay để giúp trẻ nắm vững về các nét chữ tôi đã làm các bảng chơi bằng thảm
gai và cùng trẻ cắt các nét chữ cơ bản để trẻ chơi ghép chữ ở hoạt động góc, trò
chơi chữ cái. Không chỉ có vậy ở các chủ điểm, tôi sưu tầm các bài thơ, câu chuyện
phù hợp chủ điểm và chứa nhiều chữ l, n để rền trẻ phát âm.
8/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Trẻ chơi xếp chữ
3.3. Biện pháp 3: Sửa sai lỗi phát âm phụ âm L – N thông qua hoạt động
chung cho trẻ làm quen với chữ viết.
Hoạt động chung là hoạt động giáo viên chuẩn hóa, chính xác hóa kiến thức
cho trẻ thu nhận từ nhiều nguồn tin khác nhau. Với hoạt động
“ làm quen với chữ cái L – N”, tôi chuẩn bị rất kỹ và xác định đây là hoạt động
chính giúp trẻ nhận thức đúng về cách phát âm. Tôi hướng dẫn luyện cách phát âm
cho trẻ như sau:
Khi đọc mẫu tôi cố gắng đọc to, rõ ràng âm thật chuẩn để trẻ nghe rõ cách
đọc, đồng thời tôi nêu rõ cách phát âm chữ L – N cho trẻ hiểu.
- L: Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi trên.
- N: Đọc thẳng lưỡi, lưỡi sát với lợi dưới.
Song nếu cụ chỉ nêu và phát âm thì trẻ chưa thể hình dung được mà mà tôi
cho trẻ luyện đọc nhiều lần từng phụ âm với nhiều cách khác nhau. Trước tiên tôi
cho trẻ cùng đọc đồng thanh vài lần, sau đó gọi cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi
cách phát âm và kịp thời sửa ngay cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ yêu cầu trẻ nhìn
khuôn miệng và nghe tô phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần.
9/19
Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi
Ví dụ: Cháu Hoàng Đức Minh, Thùy Lâm, Minh Quân, Quý Đạt. Thanh
Thảo, Duy, Hải Anh… được cô gọi thường xuyên, cô đọc trước trẻ đọc sau, đọc đi,
đọc lại, cô sửa để trẻ nhớ về và biết cách đọc.
Qua hoạt đồng với từng cá nhân, có một số trẻ phát âm đúng ngay, song còn
một số trẻ đọc sai tôi tiếp tục rèn luyện cho trẻ. Để trẻ phát âm một cách tự nhiên,
đọc chữ nhiều lần không thấy chán nản và mệt mỏi tôi tổ chức cho trẻ tham gia các
trò chơi hoạt động.
Trò chơi: Ai đúng
Cho trẻ đọc bài thơ có nhiều chữ L – N do tôi sáng tác, chọn đúng chữ cái để
đọc nhiều lần:
Là lá la la
Chúng ta cùng đếm
Bạn cố nhanh lên
Tìm ngay chữ này
Yêu cầu trẻ khi nghe cô phát âm “L” hoặc “N” trẻ chọn đúng giơ lên, đọc to,
các cháu ngồi cạnh phát hiện, kiểm tra lẫn nhau và tự sửa sai. Với trò chơi này trẻ
vừa nhận biết và phát âm đúng chữ L – N, đồng thời phát âm chuẩn các từ có chứa
chữ cái L – N trong bài thơ.
Trò chơi: Tìm chữ
Tôi chuẩn bị những bài thơ do tôi sáng tác hoặc sưu tầm viết chữ to có nhiều
từ chứa chữ cái L – N. Tôi yêu cầu trẻ đọc thuộc bài thơ theo cô và gạch chân
những chữ cái vừa học.
Là là la la
Em là bộ giỏi
Em là bộ ngoan
Ngày giúp mẹ chăm làm
Lau nhà, múc nước
Tưới vườn na xanh
10/19
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn phát âm chữ “L – N” cho trẻ 5 – 6 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_ren_phat_am_chu_l_n_c.doc