SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái

Ai cũng biết “học đọc và học viết” là một trong những khía cạnh của nghệ thuật ngôn ngữ mà con người cần phải nắm được, nhằm mục đích “cầm trong tay thứ vũ khí giao tiếp”. Từ khi đứa trẻ “bắt đầu biết đọc và biết viết” thì “ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết hoà làm một”. Chúng ta phải quan niệm rằng bất cứ một biểu hiện nào của ngôn ngữ viết cũng liên quan chặt chẽ với khả năng ngôn ngữ nói, và bất cứ một bài tập nào về ngôn ngữ viết cũng có thể sử dụng vào sự phát triển của ngôn ngữ nói. Ngôn ngữ sẽ phát triển một cách tự nhiên nếu như điều kiện xung quanh thuận lợi, có sự tác động về phương pháp, hình thức của con người. Thế nhưng, một mặt các cháu mầm non vẫn chỉ “Học bằng chơi, chơi mà học”, mặt khác chữ viết vẫn thuộc phạm vi trừu tượng.

Download

A. PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

Mục tiêu của chương trình giáo dục trẻ mầm non có thể được so sánh như

những “mạng nhện”, trong “mạng nhện” đó trẻ thể hiện được sự kết hợp chặt chẽ

và sự hứng thú của bản thân một cách rất tự nhiên, không có sự sắp đặt, sự gò ép

nào đối với trẻ. Mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non mới cũng vậy: nội

dung giáo dục luôn tích hợp theo chủ đề, mỗi chủ đề đều được xây dựng mạng

nội dung và mạng hoạt động riêng dựa trên cơ sở nội dung 5 lĩnh vực phát triển

của trẻ theo độ tuổi. Là một giáo viên mầm non, tôi luôn nghĩ: phải làm thế nào

để quá trình giáo dục trẻ được kết hợp, đan lại giống như một “mạng nhện” lành

lặn, không bị đứt quãng?. Nếu để “mạng nhện” đứt quãng hoặc thiếu thì nhện sẽ

bị rơi và không kết dính được với nhau. Muốn trẻ 5-6 tuổi phát triển toàn diện tốt

thì cô giáo phải luôn thể hiện tốt nhiệm vụ của mình, giúp trẻ học bằng chơi, chơi

mà học bằng cách thông qua các hoạt động, trong đó có “hoạt động làm quen với

chữ cái” - một hoạt động có tầm quan trọng rất lớn trong “lĩnh vực phát triển ngôn

ngữ và giao tiếp” cho trẻ. Đặc biệt, với trẻ em 5-6 tuổi là lứa tuổi tiền học đường

để vào lớp một thì “hoạt động làm quen với chữ cái” giúp trẻ “rèn luyện năng lực

tiếp thu của các môn học” mà trẻ sẽ được học ở lớp một, nhất là “môn đọc” và

“môn viết”.

Từ những thực tế mà tôi đã thực hiện được ở lớp khi cho trẻ “làm quen

với chữ cái”, tôi nhận thấy rằng: việc thực hiện hoạt động “làm quen chữ cái”

không chỉ để cho trẻ “biết đọc, biết viết” mà còn giúp trẻ “mạnh dạn tự tin” trong

giao tiếp hơn. Chính vì tầm quan trọng đó, tôi luôn mong muốn mình sẽ tìm ra

được những biện pháp “giúp tăng sự hứng thú làm quen với các chữ cái, ghi nhớ

về đặc điểm chữ cái trong trẻ được nhiều hơn theo thời gian và sâu hơn”.

Qua nhiều năm tích luỹ kinh nghiệm của bản thân, cùng với sự say mê học

hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp

trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái”

1.1. Cơ sở lý luận:

Mỗi chúng ta đều biết rằng mục tiêu chung của giáo dục mầm non là phát

triển tất cả khả năng của trẻ, phải hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách

con người, làm tiền đề cho sự phát triển tốt hơn trong những giai đoạn tiếp theo

của trẻ. Đồng thời, trường mầm non chính là “trường học đầu tiên nuôi trẻ lớn

lên trên con đường học vấn”, dù chỉ là những kiến thức, tri thức sơ đẳng,đơn

giản song vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ sau này.

Môn “làm quen chữ cái” có ý nghĩa và tác dụng to lớn trong giáo dục

mầm non, môn học này phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt, như: trí tuệ, đạo

đức, thẩm mỹ. Đặc biệt, môn LQCC còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh,

giúp trẻ tự tin giao tiếp với mọi người. Có thể nói, môn LQCC là tiền đề vững

chắc giúp trẻ mẫu giáo lớn bước vào trường tiểu học với một tâm thế tự tin,

vững vàng, trong đó chữ viết là một phương tiện đặc biệt quan trọng không thể

thiếu được ở trường tiểu học.

1.2. Cơ sở thực tiễn:

*. Thuận lợi:

- Được Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ kinh phí mua sắm tài liệu, trang

thiết bị, đồ dùng phục vụ cho các hoạt động đầy đủ, trang bị phòng học có diện

tích rộng rãi, thoải mái, thoáng mát, có đủ ánh sáng phục vụ cho giờ học, giờ

chơi.

- Thư viện của trường luôn có đầy đủ băng đĩa cho giáo viên tham khảo,

tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm bài giảng điện tử phục vụ môn LQCC.

Đồng thời, thư viện cũng được trang bị máy vi tính có chương trình Kidmarts để

trẻ được tiếp cận với việc học chữ cái thông qua các trò chơi trên máy.

- Nhà trường luôn coi trọng việc tạo môi trường chữ cái phong phú, hấp

dẫn để lôi cuốn trẻ ở các lớp mẫu giáo lớn.

- Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn luyện

làm đồ dùng, đồ chơi, xây dựng những bài giảng điện tử. Đồng thời, tôi thường

xuyên được tham dự những buổi kiến tập môn “Làm quen chữ cái” do trường,

Phòng giáo dục tổ chức.

- Giáo viên luôn có ý thức lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi, bài giảng

điện tử của từng nhóm chữ cái theo từng chủ đề phù hợp.

- Giáo viên có phong lên lớp bình tĩnh và bao quát lớp tốt.

- Đa số phụ huynh nhiệt tình, có nhận thức về việc học tập của con em

mình, sẵn sàng phối hợp với giáo viên “rèn trẻ, ôn luyện cho trẻ” mọi lúc mọi

nơi, cũng như đóng góp cho lớp nhiều nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi phục

vụ cho các hoạt động. Đồng thời cũng có phụ huynh còn bớt chút thời gian phối

hợp với giáo viên thiết kế các bài dạy trên máy tính phục vụ cho môn “Làm

quen chữ cái”.

- Khoảng 2/3 số trẻ đã qua mẫu giáo nhỡ nên việc rèn nề nếp học tập gặp

thuận lợi, và đa số trẻ có khả năng tiếp thu kiến thức do cô truyền đạt.

*. Khó khăn:

- Thời gian dành cho việc làm đồ dùng, đồ chơi, bài giảng điện tử còn ít.

Trong khi đó:

+ Đồ dùng, đồ chơi, bài giảng điện tử cho hoạt động LQCC phải luôn

thay đổi theo từng chủ đề, từng nhóm chữ.

+ Đồ dùng, đồ chơi phải đủ số lượng với sĩ số trẻ tham gia hoạt động.

- Các cháu tuy cùng độ tuổi nhưng trình độ kiến thức không đồng đều.

+ Khoảng 2/3 số trẻ phát âm chuẩn, mau nhớ mặt chữ, biết cầm bút viết

đúng kỹ năng, ngồi viết đúng tư thế.

+ Có nhiều cháu phát âm còn ngọng, không chuẩn, nói câu chưa tròn.

Một số trẻ không được học qua lớp dưới (nhà trẻ, bé, nhỡ) nên trẻ còn ngỡ

ngàng khi cầm bút…

- Một số phụ huynh còn chưa quan tâm tới con em mình, chưa tích cực

phối hợp với giáo viên “rèn trẻ ôn luyện kiến thức” ở nhà.

- Ngoài ra, cũng có một số phụ huynh rất “nóng lòng muốn cho con mình

học đọc, học viết, học trước chương trình lớp 1”.

Từ những thực trạng mà tôi đã nêu trên, bản thân tôi rất băn khoăn, lo

lắng và suy nghĩ: làm sao tìm ra được những biện pháp tối ưu nhằm lôi cuốn trẻ

vào hoạt động LQCC, giúp trẻ học tốt môn LQCC, và đặc biệt là “đạt được

những yêu cầu của các chỉ số liên quan đến hoạt động LQCC trong lĩnh vực

phát triển ngôn ngữ và giao tiếp - thuộc Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi”.

1.3. Tính cấp thiết của đề tài

Ai cũng biết “học đọc và học viết” là một trong những khía cạnh của nghệ

thuật ngôn ngữ mà con người cần phải nắm được, nhằm mục đích “cầm trong

tay thứ vũ khí giao tiếp”. Từ khi đứa trẻ “bắt đầu biết đọc và biết viết” thì “ngôn

ngữ nói và ngôn ngữ viết hoà làm một”. Chúng ta phải quan niệm rằng bất cứ

một biểu hiện nào của ngôn ngữ viết cũng liên quan chặt chẽ với khả năng ngôn

ngữ nói, và bất cứ một bài tập nào về ngôn ngữ viết cũng có thể sử dụng vào sự

phát triển của ngôn ngữ nói. Ngôn ngữ sẽ phát triển một cách tự nhiên nếu như

điều kiện xung quanh thuận lợi, có sự tác động về phương pháp, hình thức của

con người. Thế nhưng, một mặt các cháu mầm non vẫn chỉ “Học bằng chơi, chơi

mà học”, mặt khác chữ viết vẫn thuộc phạm vi trừu tượng.

Do vậy với vai trò của một giáo viên lớp lớn dạy trẻ 5-6 tuổi, bản thân tôi

luôn trăn trở, suy nghĩ: “phải làm thế nào để trẻ tiếp cận việc làm quen với cách

đọc, cách viết một cách hợp lý mà mang lại hiệu quả tích cực? Làm thế nào để

trẻ học tốt môn làm quen chữ cái?”

1.4. Năng lực của tác giả

- Trình độ chuyên môn đại học

- Có kinh nghiệm chủ nhiệm lớp nhiều năm

- Yêu nghề mến trẻ, có tinh thần tự học hỏi nâng cao trình độ

2. Mục đích nghiên cứu

- Mục đích nghiên cứu của đề tài làm tìm ra những biện pháp giup trẻ

hứng thú với giờ học làm quen chữ viết, rèn ngọng cho trẻ, giúp trẻ làm quen

với việc tiền biết đọc, biết viết tạo tâm thế vững vàng cho trể chuẩn bị vào lớp 1.

3. Đối tượng nghiên cứu

- Trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi

4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm

- Trẻ lớp mẫu giáo lớn D4

5. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm

6. Phạm vi nghiên cứu

- Thời gian nghiên cứu từ tháng 9/2015 đến tháng 4/2016

B. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu

Năm học 2014-2015, tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5-

6 tuổi, theo chương trình “giáo dục mầm non mới” và “thực hiện theo Bộ chuẩn

phát triển trẻ 5 tuổi” . Vào đầu năm học, khi tổ chức các hoạt động “làm quen

với chữ cái” cho trẻ, tôi nhận thấy một số thực trạng sau:

- Có một số cháu nói ngọng, nói tiếng địa phương làm ảnh hưởng đến việc

phát âm, sự tự tin trong giao tiếp của trẻ đó.

- Một số trẻ mới chuyển đến chưa đi học, chưa qua mẫu giáo nhỡ dẫn đến

việc rèn trẻ có nề nếp học đồng đều gặp nhiều khó khăn.

- Một số trẻ quá hiếu động cũng làm ảnh hưởng tới việc học tập và rèn nề

nếp trẻ.

- Qua khảo sát đầu năm học, tôi thấy kết quả cụ thể như sau:

+ Đánh giá theo Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi:

Số trẻ (36)

Nội dung

Đạt

Chưa đạt

Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ %

- Chỉ số 65: Nói rõ ràng

89%

11%

- Chỉ số79: Thích đọc những chữ cái

đã biết trong môi trường xung quanh.

- Chỉ số 88: Bắt chước hành vi và sao

chép từ, chữ cái.

83%

67%

17%

33%

- Chỉ số 89: Biết viết tên của bản thân

theo cách của mình.

- Chỉ số 90: Biết viết chữ theo thứ tự

từ trái qua phải, từ trên xuống dưới.

- Chỉ số 91: Nhận dạng được bảng chữ

cái trong bảng chữ cái tiếng việt.

83%

17%

83%

+ Đánh giá theo mục tiêu khác:

Nội dung

Số trẻ (36)

Tỷ lệ(%)

11%

- Trẻ nói ngọng

- Trẻ nói tiếng địa phương

5.5%

- Trẻ nhận biết và phát âm đúng chữ cái đã

học.

69%

- Trẻ có kỹ năng chơi trò chơi chữ cái thành

thạo

- Trẻ có kỹ năng cầm bút đúng

- Trẻ có tư thế ngồi viết đúng

- Trẻ hứng thú trong giờ học

69%

83%

2. Các biện pháp thực hiện:

2.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường lớp cho trẻ LQCC mọi lúc mọi nơi.

- Việc xây dựng môi trường lớp cho trẻ được LQCC mọi lúc mọi nơi như

thế nào để phù hợp với trẻ? thu hút sự quan sát, tìm tòi của trẻ? gây hứng thú

cho trẻ? đồng thời giúp trẻ nhớ nhanh chữ cái? , mà môi trường đó vẫn phải đạt

tính thẩm mỹ cao là một vấn đề khó. Song tôi xin được mạnh dạn trình bày một

vài kinh nghiệm nhỏ của mình như sau.

- Để thực hiện được biện pháp này được tốt, tôi thường xuyên lên mạng

xem các trang về: “trang trí lớp mầm non, góc chữ cái”, lật lại “album ảnh” đã

sưu tầm để tham khảo, từ đó tìm ra cách xây dựng môi trường lớp cho phù hợp,

hiệu quả trong việc cho trẻ “làm quen chữ cái” mọi lúc mọi nơi.

- Tôi thường chọn phương án : cô và trẻ cùng trang trí, xây dựng môi

trường lớp. Tôi đánh máy tất cả các típ chữ ở góc, các chữ được trang trí lên các

mảng tường hay bất cứ một biểu bảng nào trong, ngoài lớp đều là “mẫu chữ in

thường, in hoa mà trẻ được học” do Bộ giáo dục và đào tạo ban hành. Vị trí của

chữ không quá cao với trẻ để trẻ có thể “đứng mà chỉ chữ, học đọc những chữ

cái đó”. Cụ thể là:

+ Tôi chọn mảng hình cố định để biểu tựơng cho góc chữ cái là hình dễ

nhận ra nội dung góc chơi. Với mảng mở, chi tiết khó để trang trí thì cô làm, còn

những mảng hình nhỏ, chi tiết dễ thì trẻ làm.

+ Tôi tạo môi trường chữ cái trong và ngoài lớp dưới dạng các băng từ,

câu đối, thơ, các bảng chữ cái, thẻ chữ cái, góc chữ cái … ở các vị trí thuận lợi

nhất. Qua đó trẻ làm quen dần với 29 chữ cái và trẻ không bị bỡ ngỡ trong các

hoạt động có chủ định .

+ Đặc biệt ở góc học tập, tôi tạo nhiều góc mở cho trẻ được hoạt động

với chữ cái.

ảnh “ một mảng mở ở góc chữ cái”

- Để củng cố chữ cái đã học ở “góc chữ cái”, tôi gắn “các hình kèm theo

từ có chữ chứa cái”.

+Ví dụ 1: hình ảnh “cái ca” có từ “cái ca” kèm theo. Hoặc mỗi bài thơ trong

chủ đề, tôi cho trẻ tô màu vào các chữ cái đã học.

+ Ví dụ 2: tôi cho trẻ vẽ tranh vào 1/2 tờ giấy A4 theo sự hướng dẫn của cô

giáo, vẽ theo chủ đề, những hình ảnh có từ giải thích chứa chữ cái, sau đó dán

từ ở dưới, gài vào ô. Trẻ có nhiệm vụ “tìm và chỉ ra” chữ cái đang học, và chữ

cái đã học. Sau khi hết chủ đề liên quan đến tranh, tôi dập lỗ những tờ tranh,

đóng thành quyển làm đồ dùng cho góc“Thư viện chữ cái”, treo vào các móc

nhỏ gắn lên tường để có thể lấy ra, lấy vào theo chủ đề, hay khi thay đổi chữ

khác. Khi chơi góc này,trẻ sẽ phải “dùng bút gạch chân dưới những chữ cái

trong từ dưới hình ảnh”, chữ cái này trùng với chữ cái in đậm ngoài bìa.

Dưới đây là một số hình ảnh trẻ chơi góc “Thư viện chữ cái”:

ảnh trẻ chơi:“tìm chữ trong từ”

ảnh “sản phẩm sau khi chơi”

+Ví dụ 3: ở góc chơi “Bé nào tinh mắt”cũng vậy , trẻ không những được học

các chữ cái trong từ mà trẻ còn học được cách xếp các từ “từ trái sang phải ,từ

trên xuống dưới”, trẻ “tìm và nối chữ”, trẻ “tập viết chữ cái theo mẫu” hoặc

viết những chữ cái theo ý thích rồi lại xoá đi .

Dưới đây là một số hình ảnh trẻ chơi góc “Bé nào tinh mắt”:

ảnh trẻ chơi:“Xếp từ theo mẫu”

ảnh trẻ chơi:“Nối chữ cái”

- Mỗi chủ đề tôi lại thay vào mảng chơi mở nhiều hình ảnh khác nhau để

“tránh sự nhàm chán và kích thích sự khám phá ham muốn học hỏi ở trẻ”, kích

thích sự chú ý của trẻ, trẻ thích nhìn, thích xem và có sự thay đổi thường xuyên

theo các chữ dạy, từ đó trẻ hứng thú làm quen với các chữ cái, qua đó trẻ không

chỉ LQCC trong giờ học mà còn mọi lúc, mọi nơi.

- Không chỉ ở các góc chơi và đồ chơi của trẻ thì tôi mới gắn từ có chứa

các chữ cái, mà ngay cả đồ dùng cá nhân của trẻ như khăn mặt, cốc uống nước,

đĩa đựng sản phẩm tạo hình cũng được dán tên của trẻ. Có lần tôi thấy trẻ lau

mặt nhưng lại say sưa đọc chữ cái thêu trên khăn của mình. Điều đó chứng tỏ

“việc xây dựng môi trường chữ cái cho trẻ ở mọi lúc ,mọi nơi là một điều rất

đáng làm”, điều này “giúp trẻ nhớ rất nhanh những chữ cái đã học” .

- Biện pháp này sẽ góp một phần nhỏ lôi cuốn trẻ thích chơi với chữ cái,

thích đọc những chữ cái đã biết trong môi trường xung quanh - giúp trẻ đạt được

Tải về để xem bản đầy đủ

26 trang huongnguyen 23/06/2024 1150

Download

Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_mot_so_bien_phap_giup_tre_5_6_tuoi_hoc_tot_mon_lam_quen.doc