SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 4 tuổi
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia chơi.
A. Đặt vấn đề
Như chúng ta đã biết, hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là hoạt
động vui chơi. Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học
tập, mà quan trọng nhất trẻ cần phải được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Ở
lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo. Thông qua hoạt động vui
chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Xuất phát từ vai trò quan trọng của
hoạt động vui chơi đối với trẻ em và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi
thấy việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian là một việc làm cần
thiết và rất có ý nghĩa.
Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau,
trong đó có thể nói, trò chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu
của dân tộc. Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong
đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc
biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó
đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể
hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với
bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và
rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo
suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em.
Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu
trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS. TS Nguyễn
Văn Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: “Cuộc sống
đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không
đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá
dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ
1/15
chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn
giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và
không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi
các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu
nhi ngày trước - đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ có ở
các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế, giúp các em hiểu và quay
về nguồn vớicác trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi nói
chung và trò chơi dân gian nói riêng. Nhưng làm thế nào để tổ chức được
các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là
một bài toán khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì
khả năng chú ý có chủ định của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham
gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc)
Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để
tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Sau đây tôi xin
trình bày sáng kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: “Một số kinh
nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 4 tuổi”.
Phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là 45 trẻ lớp MGN B5 –
Trường Mầm Non Hoa Thủy Tiên do tôi phụ trách.
2/15
B. Nội dung
I. Thực trạng
1. Thuận lợi:
- Luôn đựơc sự hướng dẫn và chỉ đạo sát sao về chuyên môn của
phòng giáo dục và sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của BGH nhà
trường. Nhà trường đã xây dựng lịch trình tổ chức giao lưu trò chơi dân
gian ở từng khối lớp.
- Trẻ MGN mạnh dạn, tự tin, thông minh, thích tham gia vào các trò
chơi, đặc biệt là các trò chơi dân gian.
- Bản thân tôi là người sống ở ngoại thành Hà Nội. Chính vì vậy,
những trò chơi dân gian của trẻ con đã gắn bó với tôi trong suốt một thời
gian dài.
- Tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất
nhiều trò chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ MG.
- Được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ chính quy và có lòng yêu
nghề mến trẻ
2: Khó khăn:
- Giáo viên phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các trò
chơi dân gian.
- Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh
hoạt và tính sáng tạo cao.
- Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau. Có những
trò chơi vô cùng đơn giản nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi
người chơi phải tư duy trong quá trình chơi.
3/15
- Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể
diễn ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng
ghép và tích hợp vào các hoạt động mà thôi.
- Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập
cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không
còn hứng thú.
- Trong lớp còn một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không
thích tham gia vào các hoạt động tập thể.
II. Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo
lớn:
Từ những thuận lợi và khó khăn trên đây, tôi đã đề ra một số biện
pháp cụ thể như sau:
1. Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Kho tàng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa
dạng nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, giáo
viên nên có sự cân nhắc lựa chọncho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi và
cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu.
Bên cạnh đó, trong trường mầm non lại có sự phân chia trẻ theo
nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có
chủ định khác nhau. Chính vì thế, các trò chơi cũng cần phải được lựa
chọn cho phù hợp với từng độ tuổi.
Cụ thể như sau:
* Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé (từ 2 đến 3 tuổi): khả năng
chú ý có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể
4/15
chơi được các trò chơi đơn giản như: “ Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành
chành”, “ Tập tầm vông”, “ Nu na nu nống”, “ Dung dăng dung dẻ”…
* Với trẻ mẫu giáo nhỡ và lớn: khả năng chú ý có chủ định và nhận
thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế, trẻ có thể
chơi được các trò chơi dài hơn và khó hơn.
Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ MGN, tôi thực hiện theo
các tiêu chí sau:
- Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ lớp
MGN: “ Thả đỉa ba ba”, “Ô ăn quan”, “Cắp cua bỏ giỏ”, “Hát chuyền sỏi”,
“Trốn tìm”, “Đếm sao”, “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”, “Chồng đống
chồng đe”, “ Trồng nụ trồng hoa”, “ Ném còn”, “ Cướp cờ” …
2. Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, lời ca, địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ
tham gia vào các trò chơi dân gian.
a) Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và
phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật
chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ
dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được.
Ví dụ như trò: “ Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một
đồ vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non…Trò chơi “ Ném
5/15
còn” không thể diễn ra nếu thiếu quả còn - đồ chơi truyền thống của trò
chơi đó. Hay đơn giản như trò chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng không thể
được tổ chức nếu không có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt…
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian
nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như
việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể
chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
Hình ảnh trò chơi : Bịt mắt bắt dê
b) Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng dao):
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ
không bao giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà chúng
thường vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao
đó khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải
bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy
hồn nhiên của trẻ. Ví dụ như: chơi “ Chi chi chành chành”, trẻ hát “Chi chi
6/15
chành chành – Cái đanh thổi lửa – Con ngựa đứt cương – Tam vương ngũ
đế…”. Câu hát dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó
thì trò chơi không thể tiến hành. Hay như chơi “ Rải ranh” trẻ hát “ Rải
ranh – Bẻ cành – Hái ngọn – Chọn đôi”. Cùng với lời hát trong trẻo là bàn
tay rải những viên sỏi một cách khéo léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc
hai viên con dưới đất, rồi lại giơ tay đỡ viên cái vừa rơi xuống.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính
vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân
gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ
như: hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng
dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó.
Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia chơi.
c) Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi:
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có
những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng
người tham gia chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng
như “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”, “Thả đỉa ba ba”,
7/15
Hình ảnh trò chơi : Rồng rắn lên mây
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm
nhỏ như “ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chuyền
thẻ”, “Ô ăn quan”…
8/15
Trò chơi tĩnh : Cắp cua bỏ giỏ
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm
của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ
chức cho trẻ chơi.
3. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động.
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định.
Vì thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động
chung được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động
ngoài trời lại giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện
tượng tự nhiên và phát triển thể chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được
mở rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì
vậy, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù
hợp với tính chất của từng hoạt động.
9/15
* Với HĐ ngoài trời: tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên
nên tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát
triển thể lực cho trẻ như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Nhảy
dây”, “Nhảy lò cò”, “ Thả đỉa ba ba”…
* Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi
theo nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: “Ô ăn quan”, “Chơi
chuyền”, “Rải ranh”, “Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
*Với hoạt động chung và hoạt động chiều (chủ yếu diễn ra trong
phòng nhóm): nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận
thức cho trẻ như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi
chuyền”, “Chơi cờ”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “ Đọc câu”…
Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo
viên cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
Ví dụ: Với môn thể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm
rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi
hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có
sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe
mạnh và năng động.
Chẳng hạn:
+ Với trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin
khúc đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi”
(đứng sau cùng) phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy, sau
đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi những trẻ
khác.
+ Trò “Nhảy dây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “Nhảy lò cò” có nhiều nấc
chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…đến bàn mười (Nhảy lò cò); từ một nụ,
10/15
Tải về để xem bản đầy đủ
15 trang
13/06/2024
560
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 4 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_kinh_nghiem_trong_viec_to_chuc_cac_tro_choi_dan.doc
