SKKN Sử dụng phương pháp dạy học tích cực vào hoạt động khám phá cho trẻ 5 – 6 tuổi trong Trường Mầm non

Ðồng thời qua tìm hiểu về phương pháp dạy học tôi thấy, phương pháp dạy học tích cực (PPDHTC) là dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Dạy học là quá trình trao đổi kiến thức giữa cô và trẻ. Nếu cô chỉ thuyết trình, có gì nói nấy thì những gì cô giảng chỉ là kiến thức một chiều. Có thể trẻ đã biết những kiến thức ấy. Như vậy, khi sử dụng PPDHTC giáo viên sẽ đúc rút được nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Mối quan hệ cô và trẻ sẽ trở nên gần gũi, tốt đẹp qua việc giải quyết các tình huống liên quan đến nội dung bài học và cuộc sống xung quanh.

Download

Mã SKKN: …………….

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC

VÀO HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

TRONG TRƯỜNG MẦM NON”

Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo

Cấp học: Mầm non

Năm học 2015 - 2016

1/29

MỤC LỤC

Tên mục

Thứ tự

Số trang

- Phần 1: Ðặt vấn đề (Lý do chọn đề tài)

1. Cơ sở khoa học của vấn ðề.

2. Mục đích viết sáng kiến.

3. Ðối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu

4. Phương pháp nghiên cứu

- Phần 2: Qúa trình triển khai thực hiện (Nội dung

sáng kiến kinh nghiệm)

I. Những ưu điểm và bất cập khi thực hiện vấn đề

nghiên cứu. Nguyên nhân của vấn đề đó

II. Biện Pháp giải quyết vấn đề nghiên cứu

* Biện pháp 1: Phương pháp dạy học nhóm

* Biện pháp 2: Phương pháp trò chơi, thực hành trải

nghiệm.

* Biện pháp 3: Phương pháp đàm thoại và phương

pháp kích não (Ðộng não).

* Biện pháp 4: Phương pháp giải quyết vấn đề.

* Biện pháp 5: Tích hợp hoạt động khám phá thông

qua các bộ môn và các hoạt động.

III. Kết quả thực hiện

- Phần 3: Kết luận và khuyến nghị.

- Tài liệu tham khảo

2/29

DANH MỤC VIẾT TẮT

- SKKN

- BGH

- MN

- Sáng kiến kinh nghiệm

- Ban giám hiệu

- Mầm non

- PPDH

- CNTT

- GDMN

- HÐKP

- GV

- Phương pháp dạy học

- Công nghệ thông tin

- Giáo dục mầm non

- Hoạt động khám phá

- Giáo viên

- HÐNT

- GQVÐ

- SGK

- Hoạt động ngoài trời

- Giải quyết vấn đề

- Sách giáo khoa

- Học sinh

- HS

3/29

PHẦN 1: ÐẶT VẤN ÐỀ

1. Cơ sở khoa học của vấn đề

a. Cơ sở lý luận

Hoạt động khám phá (HÐKP) là tìm tòi, phát hiện những điều mới ẩn chứa

bên trong sự vật, hiện tượng đối với trẻ. Chúng ta dạy trẻ phát hiện và tìm ra điều

mới, điều bí ẩn đó. Tổ chức HÐKP phù hợp sẽ giúp trẻ tìm ra cái mới, tiếp cận

với những tri thức tiền khoa học, tích cực hoạt động nhận thức. Ðặc biệt là hình

thành thái độ nhận thức và kĩ năng nhận thức cho trẻ đó là một nhiệm vụ của giáo

dục mầm non (GDMN) nhằm hình thành nền tảng cho việc học tập của trẻ trong

tương lai. Sự phát triển của trẻ về trí tuệ và sự gia tăng về khối lượng tri thức, sự

phong phú đa dạng của các nhu cầu trong việc nuôi dạy và chăm sóc trẻ.

Ðặc biệt nhu cầu nhận thức và phản ánh thế giới xung quanh của trẻ mẫu

giáo 5 - 6 tuổi rất lớn. Trẻ luôn muốn biết mọi thứ và thường đặt ra các câu hỏi

để tìm hiểu các sự vật, hiện tượng xung quanh. Tổ chức hoạt động khám phá

trong trường mầm non nhằm phát triển nhận thức của trẻ đã trở thành một nội

dung quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non của nhiều nước tiên tiến

trên thế giới.

Ðồng thời qua tìm hiểu về phương pháp dạy học tôi thấy, phương pháp

dạy học tích cực (PPDHTC) là dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ

động, sáng tạo của người học. Dạy học là quá trình trao đổi kiến thức giữa cô và

trẻ. Nếu cô chỉ thuyết trình, có gì nói nấy thì những gì cô giảng chỉ là kiến thức

một chiều. Có thể trẻ đã biết những kiến thức ấy. Như vậy, khi sử dụng

PPDHTC giáo viên sẽ đúc rút được nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Mối

quan hệ cô và trẻ sẽ trở nên gần gũi, tốt đẹp qua việc giải quyết các tình huống

liên quan đến nội dung bài học và cuộc sống xung quanh.

Khi giáo viên dạy học bằng phương pháp giảng dạy tích cực, trẻ có cảm

giác được học chứ không bị học. Các con được chia sẻ những kiến thức và kinh

nghiệm của mình đồng thời với việc bổ sung những kiến thức, kinh nghiệm

không chỉ từ người thầy cô mà còn từ chính các bạn trong lớp. Trẻ vui mừng

khi được học, được sáng tạo, được thể hiện, được làm. Nhờ học theo hướng tích

cực mà trẻ ghi nhớ sâu kiến thức và tăng khả năng áp dụng vào thực tế lên gấp

3-4 lần so với cách học thụ động một chiều.

b. Cơ sở thực tiễn:

Tuy nhiên, trong thực tế phương pháp dạy học tích cực rất hạn chế trong quá

trình dạy học, bởi phương pháp dạy học truyền thống đã bị ăn sâu vào tiềm thức

của mỗi chúng ta. Từ nhiều năm nay, việc dạy học các môn học nói chung và

hoạt động khám phá nói riêng đều được thực hiện theo phương pháp truyền

4/29

thống, giáo viên giảng bài truyền thụ đến học sinh, học sinh tiếp thu thụ động

kiến thức ấy. Cứ như thế thành một chu kì khép kín. Phương pháp dạy học này có

những ưu điểm riêng không thể phủ nhận được. Tuy nhiên trong môi trường giáo

dục ngày nay phương pháp truyền thống ấy cũng bộc lộ không ít nhược điểm

như: Học sinh thụ động, chỉ biết tiếp nhận một chiều chứ không tự nghiên cứu,

tìm hiểu. Như thế, hậu quả khó tránh khỏi là học sinh dần dần mất đi năng lực tư

duy mà chỉ chấp nhận và sao chép lại cảm thụ của giáo viên; Giáo viên chỉ thuyết

giảng, thỉnh thoảng lại đặt vào câu hỏi chiếu lệ sẽ không thể nắm bắt được hiệu

quả tiếp thu cũng như quan điểm, thái độ của học sinh. Học mang tính chủ quan

của giáo viên không có sự phản hồi từ học sinh sẽ dễ trở thành khiên cưỡng áp

đặt, vì không có sự tương tác qua lại giữa cô và trẻ nên dần trở nên buồn tẻ, nặng

nề không hứng thú. do vậy hiệu quả của việc dạy và học chưa cao.

Mặt khác vào những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Ðào tạo đã yêu cầu các cơ

sở giáo dục và đào tạo chuyển đổi theo hướng giảng dạy tích cực, lấy người học

làm trung tâm. Ðây là một phương pháp giảng dạy mới làm người học có khả năng

tự học và giúp thời gian trên lớp được sử dụng có hiệu quả hơn.

Trước thực trạng đó tôi thấy đổi mới phương pháp dạy học là việc làm cấp

thiết, có ý nghĩa quan trọng trong công tác giáo dục trẻ nhằm góp phần nâng cao

chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ và tạo ra môi trường học tập tốt nhất. Vậy

tôi đã nghiên cứu kinh nghiệm “Sử dụng phương pháp dạy học tích cực vào

hoạt động khám phá cho trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non”.

2. Mục đích viết sáng kiến:

Cải tiến phương pháp dạy và học trong trường mầm non thông qua kinh

nghiệm “Sử dụng phương pháp dạy học tích cực vào hoạt động khám phá cho

trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non”

3. Ðối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu:

* Ðối tượng nghiên cứu là: 36 trẻ 5 tuổi của lớp A₂

* Phạm vi nghiên cứu: Năm học 2015 - 2016

* Áp dụng cho giáo viên mầm non khi cho trẻ hoạt động khám phá

4. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp dạy học nhóm.

- Phương pháp trò chơi.

- Thực hành, trải nghiệm.

- Phương pháp đàm thoại.

- Phương pháp kích não (động não)

- Phương pháp giải quyết vấn đề.

- Phương pháp tích hợp.

5/29

PHẦN 2: QÚA TRÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN

I. Những ưu điểm và bất cập khi thực hiện vấn đề nghiên cứu.

Nguyên nhân của vấn đề đó

1. Thuận lợi:

- Ðược sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu và đồng nghiệp trong

trường, phòng lớp rộng, thoáng mát.

- Ðược sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh.

- Giáo viên đã có thâm niên nhiều năm công tác vì vậy cũng đã có một số

kinh nghiệm trong việc thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ

- Là một giáo viên nhiệt tình trong công việc, có lòng say mê tìm tòi sáng

tạo, thường xuyên trau rồi những kiến thức về hoạt động khám phá, hết lòng

thương yêu trẻ.

- Đồ dùng phục vụ cho hoạt động khám phá theo thông tư đầy đủ.

2.Khó khăn:

- Phương tiện cho trẻ trải nghiệm chưa phong phú, đa dạng.

- Cô và trẻ chưa quen với phương pháp dạy và học mới

3. Số liệu cụ thể khi chưa thực hiện:

* Khảo sát chất lượng của hoạt động khám phá của trẻ trong lớp cụ thể

như sau:

Số

Kết quả

Nội dung

lượng

Trẻ đạt

Hứng thú tham gia HÐKP

69,5%

Khả năng phát triển ngôn ngữ

mạch lạc

63,9%

55,6%

Khả năng quan sát, mô tả, phân

tích

Khả năng phân loại, phân nhóm

61%

trẻ

Khả năng so sánh

55,6%

33,3%

41,7%

33,3%

Khả năng suy luận, phán đoán

Thao tác thử nghiệm

Khả năng thảo luận nhóm

6/29

BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN SỐ LIỆU KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM

Hứng

thú

Ngôn

ngữ

Quan

sát

Phân

loại

So sánh

Suy luận

Thử

nghiệm

Thảo

luận

II: Biện Pháp giải quyết vấn đề nghiên cứu.

Theo lời dạy của Bác “Ý thức làm chủ không phải chỉ tỏ rõ ở tinh thần

hăng hái lao động, mà còn phải tỏ rõ ở tinh thần say mê học tập để không

ngừng nâng cao năng lực làm chủ của mình”. Hiểu lời Bác nói bản thân tôi

luôn luôn tự tìm hiểu và nghiên cứu về chuyên môn để tìm ra những nội dung,

hình thức, phương pháp tổ chức HÐKP có nhiều sáng tạo nhằm đạt được kết

quả cao trong giờ học của cô và trẻ.

- Về cách lựa chọn nội dung giáo dục: Nội dung giáo dục phải đảm bảo tính

đồng tâm, phù hợp độ tuổi, đảm bảo từ dễ đến khó. Nội dung từ nhiều nguồn khác

nhau: SGK, GV, các tài liệu khoa học phù hợp, thí nghiệm, bảng tàng, thực tế…:

Vốn hiểu biết, kinh nghiệm và nhu cầu của HS. Tình huống thực tế, bối cảnh và

môi trường địa phương, những vấn đề học sinh quan tâm.

- Hình thức tổ chức: Cơ động, linh hoạt, học ở lớp, ở phòng thí nghiệm, ở

hiện trường, trong thực tế…, học cá nhân, học đôi bạn, học theo cả nhóm, cả

lớp đối diện với giáo viên.

- Cách xác định mục đích, yêu cầu: cần xác định rõ ràng về kiến thức, kỹ

năng, thái độ sao cho phù hợp trọng tâm bài và nhận thức của trẻ.

- Ðiều kiện áp dụng phương pháp dạy học tích cực: Ðó là giáo viên, học

sinh, Các đồ dùng phương tiện sử dụng trong HÐKP, tài liêu, ...

- Việc nhận xét, đánh giá trẻ cũng là vần đề quan trọng, đánh giá để giúp

trẻ có hướng phát triển tích cực chính vì thế việc đánh giá không nên dùng các

từ mang tính chất qua loa, không có nghĩa như: “Hôm nay các con học đều

7/29

ngoan, đều giỏi?” mà nên hỏi: “Hôm nay các con cảm nhận được gì?”, “Ðiều gì

con thích nhất?”, “Các con làm được điều gì?”, “Học được điều gì?”…

- Về phương pháp tổ chức HÐKP theo hướng tích cực. Bản chất căn bản

của phương pháp dạy học tích cực chính là tìm mọi cách giúp trẻ chủ động

trong việc học, được khám phá tiềm năng của chính mình. Tuy nhiên để dạy

học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo

phương pháp thụ động.

Sau đây là một số phương pháp dạy học tích cực tôi đã sử dụng song song

và đồng bộ trong hoạt động khám phá.

Biện pháp 1: Phương pháp dạy học nhóm

Dạy học nhóm là cách dạy trong đó trẻ được đặt vào môi trường học tập

tích cực. Trong đó trẻ được chia thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian

giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân

công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và

đánh giá trước toàn lớp.

Dạy học nhóm nếu được tổ chức tốt sẽ phát huy được tính tích cực, tính trách

nhiệm; phát triển năng lực cộng tác làm việc và năng lực giao tiếp của trẻ.

Khi thực hiện dạy học nhóm giáo viên cần chú ý những điểm sau:

+ Có rất nhiều cách để thành lập nhóm theo các tiêu chí khác nhau, không

nên áp dụng một tiêu chí duy nhất trong cả năm học.

+ Nhiệm vụ của các nhóm có thể giống nhau, hoặc mỗi nhóm nhận một

nhiệm vụ khác nhau, là các phần trong một chủ đề chung.

+ Dạy học nhóm thường được áp dụng để đi sâu, luyện tập, củng cố một

chủ đề đã học hoặc cũng có thể tìm hiểu một chủ đề mới.

Phương pháp học nhóm của trẻ thường được tổ chức theo một quy trình

như sau: Giới thiệu đề tài hoặc trò chơi ôn luyện. Thành lập nhóm (Chia

nhóm) . Xác định nhiệm vụ các nhóm (Cách chơi) ->. Sau đó trẻ về nhóm và

lập kế hoạch làm việc. Thoả thuận quy tắc làm việc. Tiến hành giải quyết các

nhiệm vụ. Chuẩn bị báo cáo kết quả. -> Trình bày kết quả, đánh giá (Các nhóm

trình bày kết quả) -> Giáo viên đánh giá kết quả và chốt kiến thức.

Trước khi thực hiện phương pháp học nhóm cho trẻ hàng loạt các câu hỏi

được đặt ra với tôi dùng cho việc dạy học nhóm như: Ðề tài này có hợp với dạy

học nhóm không? Các nhóm làm việc với nhiệm vụ giống hay khác nhau? Trẻ

có quen với phương pháp học này không? Trẻ đã có đủ kiến thức điều kiện cho

công việc nhóm chưa? Cần trình bày nhiệm vụ làm việc nhóm nhý thế nào?

Cần chia nhóm theo tiêu chí nào? Cần tổ chức môi trường lớp nhý thế nào?

những câu hỏi đấy luôn luôn xuất hiện trong tâm trí tôi nhưng với sự đam mê

8/29

muốn tìm tòi khám phá, muốn được trải nghiệm về phương pháp học nhóm này

vì thế tuy thấy khó khăn nhưng cũng không làm tôi lùi suy nghĩ và nghiên cứu.

Kết quả cho thấy với phương pháp tổ chức học nhóm trẻ hứng thú học hơn,

đoàn kết và biết chia sẻ với nhau trong học tập, mỗi trẻ đưa ra một ý kiến giúp

trẻ có vốn kiến thức phong phú hơn, trẻ tự thảo luận lại thêm nhớ lâu hơn.

Dưới đây là một số ví dụ tôi đã thực hiện tổ chức học nhóm cho trẻ trong tiết.

Ví dụ 1: Trong chủ đề thực vật đề tài khám phá 1 số loại quả “quả Thanh

Long, quả Măng Cụt

- Tôi chia

lớp thành

nhóm (4 tổ).

Mỗi nhóm nhận

1 quả, trong đó

có 2 nhóm trùng

quả, các nhóm

mang quả về

cùng quan sát và

nhận xét về quả

đó.

- Các nhóm ngồi

thành 4 vòng

Trẻ quan sát thảo luận nhóm quả thanh Long

tròn và thảo luận

nhóm trong thời

gian 5 phút (Trẻ

về quan sát, sờ,

ngửi, nếm ...)

- Sau thời gian

làm việc nhóm,

cô mời các nhóm

báo cáo kết quả.

Cô là người tổng

hợp vảo bảng

kết quả cô đã

chuẩn bị, sau đó

cô chốt kiến

thức.

Khám phá bên trong của Thanh Long

9/29

- Từ bảng đánh giá kết quả đó cô cho trẻ so sánh điểm giống và khác nhau giữa

2 quả

BẢNG TỔNG HỢP KẾT QUẢ CÁC NHÓM

Qủa

Đặc

Tổ 1

Tổ 2

Tổ 3

Tổ 4

điểm

đỏ

tím

Nhiều

hạt nhỏ

hạt

Hình

tròn

Nhẵn

ngọt

Ngọt

Thơm

10/29

Tải về để xem bản đầy đủ

29 trang huongnguyen 18/10/2024 870

Download

Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "SKKN Sử dụng phương pháp dạy học tích cực vào hoạt động khám phá cho trẻ 5 – 6 tuổi trong Trường Mầm non", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_su_dung_phuong_phap_day_hoc_tich_cuc_vao_hoat_dong_kham.docx